Файл: Химия пнінен жиынты баалауа арналан.docx

Металлургия өнеркәсібінен туындайтын экологиялық проблемаларды айқындайды.

Металлургия өнеркәсібінен туындайтын экологиялық проблемаларды айқындауға қиналады.

- Ескі көліктерді қайта өңдеудің қажеттілік себептерін көрсетуде/ металлургия өнеркәсібінен туындайтын экологиялық проблемалардың шешу жолдарын ұсынуда қателіктер жібереді.

Металлургия өнеркәсібінен туындайтын экологиялық проблемаларды айқындайды.

---

11.4В «Ауыспалы металдар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Тотығу дәрежесі	Түрлері	Түстері	Оксидінің қасиеті
Cr +6	2- Cr2O7	қызыл -сары	қышқылдық
Cr +3	Cr3+ [Cr(H2O)6]3+
Cr +2	Cr2+ [Cr(H2O)6]2+
Fe+3	Fe3+ [Fe(H2O)6]3+
Fe+2	Fe2+ [Fe(H2O)6]2+

---

2. 
   (a) (і) Кестеден ауыспалы металдар мен сілтілік металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін салыстырыңыз.
   

Қасиеттері	Сілтілік металдар	Ауыспалы металдар
Тығыздығы
Балқу температурасы
Электр және жылу өткізгіштігі
Қосылыстарының түсі
Сумен әрекеттесуі
Қышқылмен әрекеттесуі

(іі) Ауыспалы металдармен сілтілік металдардың химиялық қасиетіндегі айырмашылықтарын атап көрсетіңіз.

2. 
   Аналитикалық талдау қорытындысы бойынша ауыспалы металдардың қандай иондарына төмендегі мәліметтер сәйкес келетіндігін көрсетіңіз: Cr³⁺, Cu²⁺, Ni²⁺
   
   1. 
      Ерітіндісінің түсі жасыл. Аммиак ерітіндісін қосқанда жасыл тұнба түзеді, артық мөлшердегі аммиакта тұнба еріп, қанық көк түсті ерітінді түзеді.
      
   2. 
      Ерітіндісінің түсі көгілдір. Аммиак ерітіндісін қосқанда көк тұнба түзеді, артық мөлшердегі аммиакта тұнба еріп, қанық көк түсті ерітінді түзеді.
      
   3. 
      Қанық көк түсті ерітіндісін натрий гидроксиді ерітіндісімен өңдегенде сұр- жасыл тұнба түзеді, натрий гидроксидінің артық мөлшерін қосқанда тұнба еріп, қанық жасыл ерітінді түзеді.
      

3. 
   (a) Лигандалардың орынбасу реакциялары бойынша жүретін химиялық реакция теңдеулерін аяқтаңыз:
   

^[Co(H2^O)6^{]2+ +}

---

^{4Cl- ⇌ ………… + ………….
[Cr(H}2^O)6^{]2+ +3OH- ⇌ ………… + ………….
[Cu(H}2^O)6^{]2+ + 4NH}3 ^{⇌ ………… + …………. + …….}
(b) Массасы 3,92 г хромның (ІІІ) сульфатына 2 г калий гидроксиді қосылды. Жүзеге асатын өзгерістің қысқартылған иондық теңдеуі берілген:
^[Cr(H2^O)6^{]2+ + 3 ОН - ⇌ [Cr(H}2^O)6^{]3+ + 3Н}2^О
Реакция нәтижесінде түзілген тұнба толығымен еріп кетуі үшін, қанша грамм калий гидроксидін қосу қажет екенін есептеңіз.

(a) Диаграммада берілген комплексті қосылыстың құрылысын сипаттаңыз. Көп нүктенің орнына тиісті терминдерді жазыңыз.

4.	(b) Комплексті қосылыстар үшін төменде берілген кестені толтырыңыз:
5.	Түсті қосылыстардың түзілуі – бұл ауыспалы металдардың керемет қасиеттері. Мыс (II) карбонатының азғантай мөлшеріне сұйылтылған тұз қышқылы қосылды. Теңестірілген реакция теңдеуін жазып көрсетіп және жүретін өзгерістерді сипаттаңыз. Осыдан кейін сұйытылған аммиак ерітіндісі артық мөлшерде қосылды. Келесі өзгерістерді жазып көрсетіңіз.

Бағалау критерийі	Тапсырма №	Дескриптор	Балл
		Білімалушы
Ауыспалы металдардың айнымалы тотығу дәрежесі көрсететінін сипаттайды	1	ауыспалы металдар түсінің өзгеруіне әсер ететін екі факторды ұсынады;	1
		кестеден айнымалы тотығу дәрежесінің өзгерісіне байланысты қасиеттерін көрсетеді;	1
Атомдар құрылысы негізінде ауыспалы металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін сипаттайды	2	кестеден ауыспалы металдар физикалық және химиялық қасиеттерін көрсетеді;	1
		кестеден сілтілік металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін көрсетеді;	1
		ауыспалы металдармен сілтілік металдар қасиеттерін ажыратады;	1
Лигандалық орынбасу реакциялары теңдеулерін жазады	3	лигандалық орынбасу реакцияларын жазады;	1
		орынбасу реакциялары бойынша есептеуді жүргізеді;	1
Комплексті қосылыстардың құрылысын сипаттап және кескінін (эскизі) салады	4	суреттен комплексті қосылыстың құрылысын сипаттайды;	1
		кестеден комплексті қосылыстардың молекула пішінін көрсетеді;	1
		кестеден комплексті қосылыстардың тотығу дәрежесін көрсетеді;	1
		кестеден комплексті қосылыстардың байланыс бұрышын көрсетеді;	1
		кестеден комплексті қосылыстардың координациялық санды көрсетеді	1
Ауыспалы металдардың кешенді қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттайды	5	кешенді қосылыстардың химиялық қсаиеттерін көрсетеді;	1
		кешенді қосылыстардың химиялық қсаиеттеріне байланысты реакция теңдеуін жазады.	1
	Барлығы		14

---

«Ауыспалы металдар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған

рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі	Оқу жетістіктерінің деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Ауыспалы металдардың айнымалы тотығу дәрежесі көрсететінін сипаттайды	Ауыспалы металдардың айнымалы тотығу дәрежесі көрсететінін сипаттауда қиналады	Ауыспалы металдар түсінің өзгеруіне әсер ететін екі факторды ұсынуда/ кестеден айнымалы тотығу дәрежесінің өзгерісіне байланысты қасиеттерін көрсетуде қателіктер жібереді	Ауыспалы металдардың айнымалы тотығу дәрежесі көрсететінін сипаттайды
Атомдар құрылысы негізінде ауыспалы металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін сипаттайды	Атомдар құрылысы негізінде ауыспалы металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін сипаттауда қиналады	Кестеден ауыспалы металдар физикалық жән химиялық қасиеттерін көрсетуде/ауыспал металдармен сілтілік металдар қасиеттері ажыратуда қателіктер жібереді	Атомдар құрылысы негізінде ауыспалы металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін сипаттайды
Лигандалық орынбасу реакциялары теңдеулерін жазады	Лигандалық орынбасу реакциялары теңдеулерін жазуда қиналады	Лигандалық орынбасу реакцияларын жазуда/ орынбасу реакциялары бойынша есептеуді жүргізуде қателіктер жібереді	Лигандалық орынбасу реакциялары теңдеулерін жазады
Комплексті қосылыстардың құрылысын сипаттап және кескінін (эскизі) салады	Комплексті қосылыстардың құрылысын сипаттап және кескінін (эскизі) салуға қиналады	Суреттен комплексті қосылыстың құрылысын сипаттауда/ кестеден комплексті қосылыстардың молекула пішінін/тотығу дәрежесін/координация санын/байланыс бұрышын көрсетуде қиналады.	Комплексті қосылыстардың құрылысын сипаттап және кескінін (эскизі) салады
Ауыспалы металдардың кешенді қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттайды.	Ауыспалы металдардың кешенді қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттауға қиналады.	Кешенді қосылыстардың химиялық қасиеттерін көрсетуде/ химиялық қасиеттеріне байланысты реакция теңдеуін жазуда қателіктер жібереді.	Ауыспалы металдардың кешенді қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттайды.

---