Файл: азастан республикасы жоары білім жне ылым министрлігі.docx

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖОҒАРЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«ҒҰМАРБЕК ДӘУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА

ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИЕТТІ» КЕАҚ

«Ғарыштық инженерия» кафедрасы

«ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ»

Кафедра меңгерушісі: PhD доцент Төлендіұлы С.

«»маусым 2023ж (қолы)

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

Тақырыбы: «Стерео аэро-ғарыштық суреттер бойынша ортофотопланды құру бағдарламасының кешенін құру»

Мамандық: 6В07111–Ғарыштықтехникажәнетехнологиялар

Орындаған: Бекетауова Ж.А. Тобы: КТТк-19-3

Ғылыми жетекші: т.ғ.к.,доцентБекмухамедов Б.Э.

«» 2023ж.

(қолы)

Кеңесшілер:

экономикалық бөлім бойынша:Байтенова Л.М.

«___»2023ж.

(қолы)

тіршілік қауіпсіздігі бойынша: т.ғ.қ., проф Жандаулетова Ф.Р.

«___»2023ж.

(қолы)
Нормативті бақылаушы: аға оқытушы Боранбаева А.Т.

«___»2023ж.

(қолы)

Рецензент:

«___»2023ж.

(қолы)

Алматы 2023

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖОҒАРЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

«ҒҰМАРБЕК ДӘУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ

БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИЕТТІ» КЕАҚ

«Ғарыштық инженерия» кафедрасы

Институт ғарыш техникасы және телекоммуникация (ТжҒТИ)

Мамандық 6В07111–Ғарыштықтехникажәнетехнологиялар

Кафедра Ғарыштықинженерия
ТАПСЫРМА

Дипломдық жұмысты (жобаны) орындауға

Студент: Бекетауова Жанель Асанқызы

(Т.А.Ж.)

Жұмыстың тақырыбы: «Стерео аэро-ғарыштық суреттер бойынша ортофотопланды құру бағдарламасының кешенін құру»

Ректордың №«»2023ж. бұйрығымен бекітілді
Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі « » Маусым 2023ж

Зерттеудің мақсаты:

Цифрлық трансформациялаудағы ортофотопланды жасау әдістеріне шолу;
Ортофотопланды жасау негіздері;
Стерео аэро-ғарыштық суреттер бойынша ортофотопландар жасау бағдарламасын құрастыруын талдау;
Ғылыми зерттеулерге экономикалық есептерді дайындау;
Тіршілік қауіпсіздігін талдау;

Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:

Кузнецова И. А., Нурсанкызы А. Применение стереоскопических мониторов для создания планов городских территорий // Вестник КазНУ, 2015. С. 357-362.
Кузнецова И.A., Тюлегенова А. Исследование точности фотограмметрической обработки стереопар космических сканерных снимков, полученных со спутника GEOEYE // Материалы международной научно-практической конференции
«Научное пространство Европы» Nauka i studia, Przemysl, 2012. С. 61-66.

Дипломдық жобаны дайындау

КЕСТЕСІ

№	Бөлімдердің атауы, әзірленетін мәселелер тізбесі	Ғылыми жетекшіге және консультанттарға ұсыну мерзімдері	Ескертпе
1	Кіріспе
2	БЖ тестілеу әдістерін талдау
3	Тестілеу әдісімен ҒМБҚ сапасының сипаттамаларын бағалау
4	ҒМБҚ тестілеу әдістемесін әзірлеу
5	ҒМБҚ функционалдық тестілеу әдістемесін әзірлеу
6	Тіршілік қауіпсіздігі

Тапсырманың берілген күні: «___»______________ 2023ж.

Кафедра меңгерушісі: _______________ (Санат Төлендіұлы)

(қолы) (Т.А.Ж.)
Жобаның ғылыми жетекшісі:____________ (Бекмухамедов Б.Э. )

(қолы) (Т.А.Ж.)

Орындалатын тапсырманы

қабылдаған студент: __________(Бекетауова Ж.А.)

Алматы 2023

Аңдатпа

Бұл жұмыста бақылау нүктелерін сақтай отырып және суреттердің қалдығын кесуден қашып, бірнеше суреттерді бір біріне қосу міндеті орындалды. Бұл үшін негізгі нүктелер мен дескрипторлардың детекторларын, гомографияны салыстыру және табу алгоритмдерін қоса алғанда, компьютерлік көру мен бейнелерді өңдеудің заманауи әдістері пайдаланылды.

Жұмыс барысында Python бағдарламалау тілінде OpenCV кітапханасының құралдары пайдаланылды. Бірнеше суреттермен жұмыс істеу үшін оңтайландырылған бірнеше скрипт жазылды. Жұмыс нәтижесі бірнеше кіріс суреттерінен жасалған бірыңғай кескін болып табылады.

Осы жұмыс нәтижесінде алынған қорытындылар панорамалық кескіндерді жасау үшін, суреттерді түсірудің әртүрлі бұрыштарынан біріктіру үшін және жергілікті жердің ортақ карталарын жасау үшін қолданылуы мүмкін. Суреттермен жұмыс істеу ғылым, технология және өнерді қоса алғанда, көптеген салаларда маңызды және өзекті міндет болып табылады.

Аннотация

В этой работе была выполнена задача соединения нескольких изображений друг с другом, сохраняя контрольные точки и избегая вырезания остатков изображений. Для этого использовались современные методы компьютерного зрения и обработки изображений, включая детекторы ключевых точек и дескрипторов, алгоритмы сравнения и обнаружения гомографии.

В процессе работы использовались инструменты библиотеки OpenCV на языке программирования Python. Было написано несколько сценариев, оптимизированных для работы с несколькими изображениями. Результатом работы является единое изображение, созданное из нескольких входных изображений.

Выводы, полученные в результате этой работы, можно использовать для создания панорамных изображений, для объединения изображений под разными углами съемки и для создания общих карт местности. Работа с изображениями является важной и актуальной задачей во многих областях, включая науку, технологии и искусство.

Abstract

In this work, the task was to connect multiple images to each other, maintain control points, and avoid cutting image residues. For this, modern methods of computer vision and image processing were used, including the main point and descriptor detectors, homography comparison and detection algorithms.

In the course of the work, the tools of the OpenCV library in the Python programming language were used. Several scripts have been written that have been optimized to work with multiple images. The result of the work is a single image created from several input images.

The results obtained from this work can be used to create pan oramic images, combine images at different shooting angles, and create general relief maps. Working with images is an important and relevant task in many areas, including science, technology, and art.

Өмір тіршілік қауіпсіздігі

Ғылыми-техникалық прогрестің дамуымен адамдардың еңбек міндеттерін қауіпсіз орындау мүмкіндігі маңызды рөл атқарады. Осыған байланысты еңбек қауіпсіздігі және адам өмірі туралы ғылым құрылды және дамып келеді. Тіршілік қауіпсіздігі (ТҚҚ) – адамның қоршаған ортадағы қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, оның денсаулығын сақтауға, зиянды және қауіпті факторлардың әсерін рұқсат етілген мәндерге дейін төмендету арқылы қорғау әдістері мен құралдарын әзірлеуге, жою кезінде залалды шектеу шараларын әзірлеуге бағытталған шаралар кешені. бейбіт және соғыс уақытындағы төтенше жағдайлардың салдары. ТҚҚ мақсаты мен мазмұны:

- адам денсаулығына кері әсер ететін қоршаған орта факторларын анықтау және зерттеу;

- бұл факторлардың әсерін қауіпсіз шектерге дейін әлсірету немесе мүмкіндігінше оларды жою;

- апаттар мен табиғи апаттардың зардаптарын жою.

ТҚҚ міндеттерінің ауқымы, ең алдымен, қорғау принциптерін таңдауға, адам мен табиғи ортаны техногендік көздер мен табиғат құбылыстарының әсерінен қорғау құралдарын әзірлеу және ұтымды пайдалану, сондай-ақ өмір сүру ортасының қолайлы жағдайын қамтамасыз ету. Жұмысшылардың денсаулығын сақтау, еңбек жағдайларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету, кәсіптік аурулар мен өндірістік жарақаттарды жою адамзат қоғамының басты мәселелерінің бірі болып табылады. Еңбекті ғылыми ұйымдастырудың прогрессивті формаларын кеңінен қолдану, қолмен, біліктілігі төмен еңбекті барынша азайту, кәсіптік аурулар мен өндірістік жарақаттарды болдырмайтын ортаны құру қажеттілігіне назар аударылады. Жұмыс орнында қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың ықтимал әсерінен қорғау шараларын қабылдау қажет. Бұл факторлардың деңгейі заңдық, техникалық және санитарлық нормаларда көзделген шекті мәндерден аспауы керек. Бұл нормативтік құжаттар жұмыс орнында қауіпті және зиянды факторлардың жұмысшыларға әсері толығымен жойылатын немесе рұқсат етілген шектерде болатын еңбек жағдайларын жасауды талап етеді.

Эргономикалық талаптар

Бейне терминалдармен жабдықталған жұмыс орындарын жобалау компьютерлік технология саласындағы эргономикалық жобалаудың маңызды мәселелерінің бірі болып табылады.

Жұмыс орны және оның барлық элементтерінің салыстырмалы орналасуы антропометриялық, физикалық және психологиялық талаптарға сәйкес болуы керек. Жұмыстың сипаты да маңызды. Атап айтқанда, инженердің жұмыс орнын ұйымдастыру кезінде келесі негізгі шарттар орындалуы керек: жұмыс орнының бөлігі болып табылатын жабдықты оңтайлы орналастыру және барлық қажетті қозғалыстар мен қозғалыстарды қамтамасыз ететін жеткілікті жұмыс кеңістігі.

Бейне терминалдық жұмыс станцияларын жобалаудың эргономикалық аспектілері, атап айтқанда: жұмыс бетінің биіктігі, аяқ бөлмесінің өлшемдері, жұмыс орнындағы құжаттардың орналасуына қойылатын талаптар (құжат стендінің болуы және өлшемдері, мүмкіндігі құжаттардың әртүрлі орналасуын, пайдаланушының көзінен экранға дейінгі қашықтықты, құжатты, пернетақталарды және т.б.), жұмыс креслосының сипаттамаларын, жұмыс үстелінің бетіне қойылатын талаптарды, жұмыс орны элементтерінің реттелуін.

Инженердің жұмыс орнының негізгі элементтері үстел мен кресло болып табылады. Негізгі жұмыс позициясы - отыру орны. Отыру позасы бағдарламашыны аз шаршатады. Жұмыс орнының ұтымды орналасуы объектілерді, еңбек құралдарын және құжаттаманы орналастырудың нақты тәртібі мен жүйелілігін қамтамасыз етеді. Жұмысты жиі орындау үшін қажет нәрсе жұмыс кеңістігінің қол жетімді аймағында орналасқан. Қозғалыс өрісі – адамның қозғалыс әрекеттерін жүзеге асыруға болатын жұмыс орнының кеңістігі. Қолдың максималды жету аймағы - иық буынында жылжытқанда ең көп созылған қолдармен сипатталған доғалармен шектелген жұмыс орнының қозғалтқыш өрісінің бөлігі.

Оңтайлы аймақ - бұл шынтақ нүктесінде тіреуішпен және салыстырмалы түрде қозғалмайтын иықпен шынтақ буындарында қозғалу кезінде білектермен сипатталған доғалармен шектелген жұмыс орнының қозғалтқыш өрісінің бөлігі.

Сурет 4 - Көлденең жазықтықта қол жету аймақтары.

Сурет 5 - ДК негізгі және перифериялық компоненттерін орналастыру.
Жоғарғыда көрсеттілген суретте ДК негізгі және перифериялық компоненттерін инженердің жұмыс үстеліне орналастыру мысалын көрсетеді. 1 – сканер, 2 – монитор, 3 – принтер, 4 – жұмыс үстелінің беті, 5 – пернетақта, 6 – тінтуір. Ыңғайлы жұмыс істеу үшін үстел келесі шарттарға сай болуы керек.

- үстелдің биіктігін қажет болған жағдайда еркін, ыңғайлы қалыпта, тіректерге сүйеніп отыру мүмкіндігін ескере отырып таңдау керек;

- үстелдің төменгі бөлігі бағдарламашы аяғын қыспай ыңғайлы отыратындай етіп жасалуы керек;

- кестенің бетінде программисттің көру аймағында жарқыраудың пайда болуын болдырмайтын қасиеттер болуы керек;

- үстелдің дизайны тартпалардың болуын қамтамасыз етуі керек (құжаттарды, тізімдемелерді, кеңсе тауарларын сақтау үшін кемінде