Файл: Дипломды жмыста 11010 кВ 216 мва маралсай осалы станциясыны релелік оранысы.docx

2.4 кесте – 10 кВ-қа таңдалынған ажыратқыш параметрлерін есептік мәндермен салыстыру [5].

Есептік мәндер		LF2, (Schneider electric)
Uорн ном , кВ	10	Uном,өшір кВ	10
Iмакс ес., А	1293,2	Iном,өшір, А	2000
Iпо, кА	7,285	Iөшір.,ном, кА	40
????соқ, кА	18,33	Iа,дин, кА	102

Элегазды ажыратқыш таңдаған себептен термиялық тұрақтылыққа тексеру қажет емес.

Таңдалынған ажыратқыш барлық шарттар бойынша қанағаттандырылды.

Қосалқы станциямыздағы екінші трансформатор үшін де, осы ажыратқышты таңдаймыз.

10 кВ трансформатордан тұтынушыларға баратын 12 фидер бар, сәйкесінше әр желінің жұмыстық тогын анықтаймыз:

Әр трансформатордан 6 фидер шығады және әр желінің жүктемесі бірдей деп алсақ:

I_жұм .

Осы желінің максималды токтары:

I_макс1 = 1,4 ∙ I_жұм1 = 215,6 А.

2.5 кесте – 10 кВ фидерлерге таңдалатын ажыратқыш [5].

Есептік мәндер			LF1, (Schneider electric)
Uорн ном , кВ	10	Uном,өшір кВ		10
Iмакс ес., А	215,6	Iном,өшір, А		630
Iпо, кА	7,285	Iөшір.,ном, кА		25
????соқ, кА	18,33	Iа,дин, кА		64

---

2.3 Айырғыштарды таңдау

Айырғыштар бұл токсыз немесе шамалы токпен электр тізбегін ажыратуға және қосуға арналған түйіспелі коммутациялық аппарат. Айырғышар оқшаулағыштарда бекітілген жылжымалы және қозғалмайтын контактілерден тұрады.

Айырғыштар айырғыш қосылған кезде жерге тұйықтаушылардың (заземлитель) қосылуын және жерге тұйықтаушылар қосылған кезде айырғыштардың қосылуын болдырмайтын механикалық бұғаттаумен жабдықталған.

Айырғыштар ажыратылған учаскелерде тексеру және жөндеу жұмыстары кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін жоғары вольтты тарату құрылғыларында қолданылады.

Айырғыштарды сондай-ақ шиналарды секциялау және электр желілерін тарату құрылғысының шиналарының бір жүйесінен екіншісіне ауыстыру үшін қолданады.

Айырғыштарды іске қосар алдында, оларды қысқа тұйықталу токтарының пайда болуына тексерілуі керек [1].

Айырғыштарды таңдау келесі маңызды параметрлерге негізделген:

1. 
   Кернеу бойынша:
   

U_ном  U_{орн.ном} . (2.8)

2. 
   Ток бойынша:
   

I_ном  I_макс , (2.9)

мұндағы U_ном – номиналды кернеуі, кВ;

U_{орн.ном} – электр қондырғының номиналды кернеуі, кВ;

I_ном – айырғыштың номиналды тогы, А;

I_макс – ағымдағы жөндеу немесе авариялардан кейінгі режимдегі жоғарғы ток мәні, А.

3. 
   электродинамикалық орнықтылығы бойынша:
   

i_дин i_сок , (2.10)

мұндағы ????соқ – ҚТ соққы тогы;

????дин – электродинамикалық орнықтылық тогы, кА.

2.6 кесте –110 кВ электр қондырғылары үшін айырғыштар пареметрлері[6].

Есептік мәндер	Каталог мәндері
	РН СЭЩ-110/1250
Uорн.ном=110 кВ	Uном =110 кВ
Iмакс= 1293,2А	Iном=2000 А
Iсоқ=8,8 кА	Iдин =80 кА

110 кВ-тық тарату қондырғыларына біз РН СЭЩ-110/2000 айырғыштарын таңдаймыз.

2.4 Өлшеуіштік ток трансформаторларын таңдау

Өлшеуіштік трансформаторы-бақыланатын тізбектегі кернеуді, токты немесе өнеркәсіптік жиіліктегі (50 немесе 60 Гц) ауыспалы токтың электр сигналының фазасын өлшеуге және бақылауға арналған электр трансформаторы.

Өлшеу құралын тікелей қосу ыңғайсыз немесе мүмкін болмаған жағдайларда, мысалы, өте үлкен токтарды немесе кернеуді өлшеу кезінде қолданылады. Сондай-ақ өлшеу немесе бақылау тізбегінен бастапқы тізбектің гальваникалық оқшаулануын қамтамасыз ету үшін қолданылады.

---

Ток трансформатор номинал параметрлері желі параметрлерімен сәйкестендіре таңдалынады:

1) Кернеу бойынша:

Uном Uорн.ном, (2.11)

мұндағы U_ном– ток трансформаторының номиналды кернеуі, В;

U_{орн.ном}– қондырғы номинал кернеуі, В.

2. 
   Ток бойынша:
   

I_ном I_макс, (2.12)

мұндағы I_ном.– трансформаторының номиналды тогы, А;

I_макс – желі максимал ток мәні, А.

2. 
   Электродинамикалық орнықтылығы бойынша:
   

????дин. ????соқ, (2.13)

мұндағы ????_соқ – ҚТ соққы тогы; ????_дин – электродинамикалық орнықтылық тогы, кА.

4. 
   Термиялық орнықтылықтың негізгі шарты:
   

I_тер t_өшір. . (2.14)

Жылулық импульсі:

????_???? = ????_ПО²(????_өшір + Т_а). (2.15)

4. 
   Екіншілік жүктемесі бойынша:
   

Z₂ Z_2н , (2.16)

мұндағы Z₂– трансфотматордың екінш реттік жүктемесі, Ом;

Z_2н– ток трансформаторының рұқсат етілген жүктемесі, Ом.

110 кВ бөлігіне ток трансформаторын таңдау.

2.7 кесте – Трансформатор 110 кВ бөлігіне фаза бойынша орнатылатын құрылғылар қуаты:

Құрал	Түрі		Тұтынатын қуат, ВА
			Фаза А		Фаза В		Фаза С
Амперметр	Э-365		0,5		0,5		0,5
Энергия санағыш	OMNIPOWERCT		0,1		0,1		0,1
Қорытынды		0,6		0,6		0,6

---

OMNIPOWERCT санағышының кедергісін анықтаймыз:

∑ ????

????_{ш ш} ; (2.17)

????₂

????_ш = = 0,02, Ом,

мұнда S_ш. = 0,6 ВА – құрылғының пайдаланатын қуаты ;

I₂ = 5 А – ток трансформаторының екінші орамасының номиналды тогы.

ТФМ-110-II-У1 каталогына сәйкес, номиналды екінші жүктемеденесептелген, өлшеуге арналған ток трансформаторлары орамдарының кедергісін анықтаймыз.



S _ном 30 ZРҰҚ = I2 = 25 = 1,2.

2ном

Z_н=Z_рұқ ескере отырып, ток трансформаторларын толық жұлдызға қосу сұлбасы үшін сым (кабель) кедергісін анықтаймыз:

????сым = ????рұқ − ????с − ????өтп.п ; (2.18)

????_сым = ????_рұқ − ????_с − ????_өтп.п = 1,2 − 0,024 − 0,1 = 1,076,

мұнда r_өтп.п=0,05 Ом-екі, үш аспап болған кездегі түйіспелердің өтпелі кедергісі және көп аспаптарда 0,1 Ом;

0,5 S дәлдік классты ток трансформаторларын OMNIPOWERCT типті есептеуішпен қосатын кабель қимасын анықтаймыз:

S , γ ∙ r_сым 57 ∙ 1.076

мұнда l – ток трансформаторынан өлшеу құралдарын орнату орнына дейінгі сым (кабель) ұзындығы, м; γ -меншікті өткізгіштігі, м/Ом∙мм2 (мыс үшін γ = 57, алюминий үшін γ =34,5).

Есептелініп алынған қимa бойыншa 2,5 мм² қимaлы КРВГ мaркaлы бaқылaу кaбелін тaңдaймыз.

Есептелген кедергіні есепке ала отырып, кабельдің нақты кедергісін анықтаймыз.

????_сым .

Нақты жүктемені анықтаймыз, бұл ретте Z_н < Z_рұқ шарты орындалуы тиіс:

????_н = ????_с + ????_с + ????_өтп.п = 0,024 + 0,56 + 0,1 = 0,684.

Zн < Zрұқ = 0,684<1.2 бесінші шарт орындалып тұр.

2.8 кесте – 110 кВ ток трансформаторларын таңдау [7].

Есептік мәндер	Каталогтық шамалар
	ТФМ-110-0,2S-II-У1
Uорн.ном =110 кВ	Uном =110 кВ
Iмакс 117,56 А	Iном =150 А
Вк = 36,7 кА2с	Iтер2 tошip  48кА2 с

---

10 кВ бөлігіне ток трансформаторын таңдау.

Трансформатор 10 кВ бөлігіне фаза бойынша орнатылатын құрылғылар қуаты.

OMNIPOWERCT санағышының кедергісін анықтаймыз:

????_ш = = 0,024 Ом,

мұнда Sш. = 0,6 ВА – құрылғының пайдаланатын қуаты;

I₂ = 5 А – ток трансформаторының екінші орамасының номиналды тогы.

ТОЛ – 10-0,5/10P-1500/5-УХЛ2 каталогына сәйкес, номиналды екінші жүктемеден есептелген, өлшеуге арналған ток трансформаторлары орамдарының кедергісін анықтаймыз.

???? _ном 10

????РҰҚ = ????2 = 25 = 0,4 Ом.

2ном

Z_н=Z_рұқ ескере отырып, ток трансформаторларын толық жұлдызға қосу сұлбасы үшін сым (кабель) кедергісін анықтаймыз:

????_сым = ????_рұқ − ????_п − ????_өтп.п = 0,4 − 0,024 − 0,05 = 0,326.

мұнда r_өтп.п=0,05 Ом-екі, үш аспап болған кездегі түйіспелердің өтпелі кедергісі және көп аспаптарда 0,1 Ом.

0,5 S дәлдік классты ток трансформаторларын OMNIPOWERCT типті есептеуішпен қосатын кабель қимасын анықтаймыз:

S мм². γ ∙ r_сым 57 ∙ 0,326

Есептелініп алынған қимa бойыншa 2,5 мм² қимaлы КРВГ мaркaлы бaқылaу кaбелін тaңдaймыз.

Есептелген кедергіні есепке ала отырып, кабельдің нақты кедергісін анықтаймыз.

????_сым .

Нақты жүктемені анықтаймыз, бұл ретте Z_н < Z_рұқ шарты орындалуы тиіс:

????_н = ????_п + ????_п + ????_өтп.п = 0,024 + 0,42 + 0,05 = 0,116.

Z_н < Z_рұқ = 0,116<0,4 бесінші шарт орындалып тұр.

2.9 кесте – 10 кВ ток трансформаторларын таңдау[8].

Есептік мәндер	Каталогтық мәндер
	ТОЛ – 10-0,5/10P-1500/5-УХЛ2
Uорн.ном =10 кВ	Uном =10 кВ
Iмакс 1293,2 А	Iном =1500 А
Bк = 32 кА2 с	Iтер2 tтер = 322 3=1600 кА2 с

---