Файл: Дипломды жмыста 11010 кВ 216 мва маралсай осалы станциясыны релелік оранысы.docx

_Ж = 0,4 ∙ 14 = 5,6 Ом;

W26,W27 X_Ж = 0,4 ∙ 17 = 6,8 Ом; W28,W29 X_Ж = 0,4 ∙ 19 = 7,6 Ом.

Жүйе кедергісін анықтау.

Жүйе кедергісі жүйенің максималды және минималды жағдайлары үшін есептелінеді:

U_б2

X_С = . (1.3)

S_c

С1 Бірінші жүйенің максималды және минималды кедергісі:

115²

????_{????1????????????} = = 4,72 Ом;

2800

115²

????_{????1????????????} = = 4,89 Ом.

2700

С2 Екінші жүйенің максималды және минималды кедергісі:

115²

????_{????2????????????} = = 5,086 Ом;

2600

115²

????_{????2????????????} = = 5,29 Ом.

2500

С3 Үшінші жүйенің максималды және минималды кедергісі:

115²

????_{????3????????????} = = 4,72 Ом;

2800

115²

????_{????3????????????} = = 4,89 Ом.

2700

---

1.2 Қысқа тұйықталу токтарын есептеу

Жалпы мәлімет.

Электр тізбегінде қысқа тұйықталу тоқтарының пайда болу себебінің бірі ол электрқондырғылардың оқшауламасының бұзылуы. Бұл қондырғыларда үш фазалы, екі фазалы немесе бір және екі фазалы жерге тұйықталған ҚТ токтары болуы мүмкін. ҚТ токтарының әсерінен өткізгіштер мен түйіспелерде энергия шығыны мен олардың қызу шамасы артады [1].

Қысқы тұйықтaлу токтары.

Үш фазалы ҚТ тоқтaрын есептеу үшін «MULTISIM» виртуалды бағдарламасы арқылы жүйенің орынбасу сұлбасын құрастырып аламыз. Сол арқылы қорғалып жатқан трансформатордың жоғарғы және төменгі кернеулеріндегі немес трансформатордың шықпаларындағы үш фазалы ҚТ токтарын есептеп аламыз.



1.1 cурет – Трансформатордың жоғарғы кернеуіндегі ҚТ тогы



1.2 сурет – Трансформатордың төменгі кернеуіндегі ҚТ тогы

ҚТ тогының ең үлкен лездік мәні - соққы тогын анықтау қажет:

????_соқ=√2 ∙????_c ∙I_k⁽³_т⁾, (1.4)

мұндағы ????_????⁽³_т⁾ – үш фазалы ҚТ, кА; ????_c –соққы коэффициенті, k_соқ=1,8 [1].

????соқ жк =√2∙I_k⁽³_т⁾∙????_c=√2∙1,78∙3,492=8,8 кА;

????соқ тк=√2∙I_k⁽³_т⁾∙????_c=√2∙1,78∙7,285= 18,33 кА.

Шыққан соққы тогы мен қысқа тұйықталу тогының шамаларын кестеге енгіземіз.

1.2 кесте – ҚТ мен соққы тогы мәндері

ҚТ нүктелері	????соқ, кА	Ik(3т),кА
К1 (110 кВ)	8,8	3,492
К2 (10 кВ)	18,33	7,282

2 Жaбдықтaр мен коммутaциялық aппaрaттaрды тaңдaу

2.1 Жалпы түсініктеме

Электрмен жабдықтау жүйесі - бұл электр энергиясын өндірушіден тұтынушыларға дейін таратуға арналған инженерлік құрылыстар, жабдықтар мен аппаратуралар кешені болып табылады. Жүйенің негізгі компоненттері электр энергиясын тарату желілері, қосалқы станциялар және тарату құрылғылары болып табылады. Осы себепті жaбдықтaр мен коммутaциялық aппaрaттaрды тaңдaу кезінде әрбір элеметтің есептік мәндер бойынша дұрыс таңдалуы және жабдықтардың сапалы болуын қадағалауымыз керек [1].

---

2.2 Ажыратқыштарды таңдау

Жоғары вольтты ажыратқыштар – бұл қалыпты режимдерде электр тізбектерін қосуға, ажыратуға және ҚТ кезінде және басқа да авариялық режимдерде электрмен жабдықтау жүйесінің зақымдалған элементтерін Автоматты ажыратуға арналған коммутациялық аппараттар.

Жоғары вольтты ажыратқыштарды таңдау кернеу мен ток сипаттамаларына сәйкес жүргізіледі. Ажыратқышты таңдау үшін төмендегі 5 шарт қанағаттандырарлықтай болуы керек.

1. 
   Кернеу бойынша таңдау:
   

U_{ном ажыр}  U_{орн.ном} , (2.1)

мұндағы U_{ном ажыр} – ажыратқыштың номиналды кернеуі, кВ;

U_{орн.ном} – орнатылған қондырғының номиналды кернеуі, кВ.

2. 
   Ток бойынша таңдау:
   

Iном ажыр Iмакс ес. , (2.2)

мұндағы I_ном – ажыратқыштың номиналды жұмыс тогы, кА;

????????_{????????ес.} – орнатылып отырған қондырғының есептелген максималды жұмыс жасау тогы, А.

3. 
   Ажыратқыштың ажырату қабілеті бойынша:
   

????_өшір. _ном ≥????_п0, (2.3)

мұндағы ????п0 – ҚТ тогының периодты құраушысы, кА;

????өшір. _ном− ажыратқыштың номиналды өшіру тогы, кА.

4. 
   Электродинамикалық беріктілігі бойынша тексеру:
   

????_а.дин ≥ ????_соқ, (2.4)

мұндағы ????_а.дин− электродинамикалық тұрақтылық тогы, кА;

????_соқ – ҚТ соққы тогы, кА.

5. 
   Ажыратқыштарды термиялық тұрақтылыққа тексеру:
   

Iтер tөшір. Вк, (2.5)

мұндағы I_тер – Ажыратқыштың термиялық тұрақтылық тогы, кА; t_өшір. – ажыратқыш толық өшіру , с;

В_к – ҚТ тогының жылулық импульсі, кА² с.

Жылулық импульсі есептеу формуласы:

????_???? = ????_ПО²(????_өшір + Т_а), (2.6)

Трансформатордың максималды жұмыс тогын анықтау:

kасқSном тр

I_р, (2,7)

Uном

мұнағы k_асқ − асқын жүктелу коэффициенті; S_{ном тр} − трансформатордың номинал қуаты;

U_ном − трансформатор жағының номинал кернеуі.

---

110 кВ жағының жұмыс тогы:

I_ж .

10 кВ жағының жұмыс тогы:

I_ж .

Трансформатор 110 кВ жағына ажыртақыш таңдау.

2.1 кесте –110 кВ электр қондырғылары үшін ажыратқыш түрлері

Ажыратқыш атауы	ВРС-110	ВТБ-110	3AP1 DT 123
Өндіруші	Высокольтный союз, Ресей	ЗЭТО, Ресей	Siemens
Uном,өшір кВ	126	126	123
Iном,өшір, А	2500	2000	1000
Iөшір.,ном, кА	31,5	40	20
Iа,дин, кА	81	102	50

Осы үш мүмкін болатын жоғары вольтті ажыратқыштардың ішінен мен 3AP1 DT 123 (Siemens) элегазды ажыратқышын таңдаймын. Себебі менің трансформаторымның қуаты аз сол себепті есептік токтың мәніде аз болады. Осы ажыратқыштың номиналды тогы төмен соған сәйкес бағасыда арзан, әрі қол жетімді болып саналады. Ажыратқыш парметрлері 2.2 кестеде көрсетілген

[ 4].

Осы алынған шамалар мәніне қарап 110 кВ жаққа Siemens 3AP1 DT 123 ажыратқышын таңдаймын.

2.2 кесте – 110 кВ таңдалынған ажыратқыш параметрлерін есептік мәндермен салыстыру.

Есептік мәндер		3AP1 DT 123 (Siemens)
Uорн ном , кВ	115	Uном,өшір кВ	123
Iмакс рас, А	117,56	Iном,өшір, А	1000
Iпо, кА	3,492	Iөшір.,ном, кА	20
????соқ, кА	8,8	Iа,дин, кА	50
Вк, кА2∙с	2,56	Iтер2 ∙ tөшір.,кА2∙с	77,5

---

3AP1 DT күштік ажыратқышы оқшаулағыш ретінде пайдаланылатын SF6 газымен толтырылған үш полюсті автоматты қосқыш. Оның сипаттамалары барлық есептелген критерийлерге сәйкес келеді. Элегаздық ажыратқыштың сенімділігі жоғары, жөндеуаралық мерзімі 15 жылға дейін ұзартылған, жабдықтың өрт қауіпсіздігі жоғары. Ажыратқыш конструкциясының шағын салмағы және габаритті өлшемдірі приводтың шусыз жұмысымен үйлеседі.

Таңдалынған ажыратқыш барлық шарттар бойынша қанағаттандырылды.

Қосалқы станциямыздағы екінші трансформатор үшін де, осы ажыратқышты таңдаймыз.

110 кВ шинадағы желіге ажыратқыш, шинадағы айналып өту ажыратқышын және секционды ажыратқыш ретінде жоғарыдағы Siemens 3AP1 DT 123 таңдадым.

10кВ жағындағы ажыратқыштарын таңдау.

2.3 кесте –10 кВ электр қондырғылары үшін ажыратқыш түрлері:

Ажыратқыш атауы	ВРС-10	VD4G1216110P25	LF2
Өндірілген жері	Высоковольтный союз, Ресей	«ABB»,Швейцария	Merlin Gerin, (Schneider electric)
Uном,өшір кВ	10,5	12	10
Iном,өшір, А	2500	1600	2000
Iөшір.,ном, кА	31,5	63	40
Iв,дин, кА	80	25	102

Осы үш мүмкін болатын жоғары вольтті ажыратқыштардың ішінен мен LF2, (Schneider electric) элегазды ажыратқышын таңдаймын. LF2 ажыратқыштары номиналды токтарды коммутациялауға және 6, 10 кВ тарату электр желілеріндегі және электрмен жабдықтау жүйелеріндегі қысқа тұйықталу токтарын ажыратуға арналған.

Бұл ажыратқышта доғаны элегаздың температурасын кеңейту эффектісіне немесе оны айналдыру техникасына негізделіп өшіру қолданылады. Бұл өз кезегінде үлкен қысқа тұйықталу токтары кезінде доғаны сенімді түрде сөндіруге мүмкіндік береді. Камераның герметикалығының бұзылуы және нөлдік артық қысым кезінде номиналды кернеу кезінде номиналды токтарды ажырату мүмкіндігіне кепілдік беріледі.

LF2 ажыратқышының доға сөндіргіш камерасы пайдалану уақаты аралығында тексеруді қажет етпейді. Номиналды техникалық жағдайлар кезінде пайдаланып жатқан ажыратқыштың механикалық приводын 10 жыл бойы немесе 10000 қосып –өшіруге дейін тексеруді қажет етпейді.

---