Файл: азастан Республикасы ылым жне жоары білім министрлігі лФараби атындаы аза лтты университеті.docx

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті


Бегалы Д.Н
Алматы қаласындағы каршерингтік қызмет көрсетудің ақпараттық жүйесін жобалау және құру

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

6B06102 - Ақпараттық жүйелер


Алматы, 2023 ж.

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Ақпараттық технологиялар факультеті
Ақпараттық жүйелер кафедрасы


ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:«Алматы қаласындағы каршерингтік қызмет көрсетудің ақпараттық жүйесін жобалау және құру»


6B06102 - Ақпараттық жүйелер


Орындаған Бегалы Д.Н.

(қолы)

Ғылыми жетекші Самбетбаева А.К.

Аға оқытушы (қолы)

Қорғауға жіберілді:
Хаттама № ___ , «___»_______ 2023ж.

Кафедра меңгерушісі ф.-м.ғ.к., Мусиралиева Ш.Ж.

(қолы және мөрі)

Норма бақылаушы Құрметқан Т

(қолы)


ТҮЙІНДЕМЕ
Дипломдық жұмыс 66 беттен, 34 суреттен,2 кестеден, пайдаланылған әдeбиeттep тiзiмiнeн жәнe қоcымшадан тұpады.

Кілттік сөздер: Каршеринг, ЖКО, JavaScript, деректер қоры, МҚБЖ, АЖ, автокөлік, көлік құралдары, клиент.

Дипломдық жұмыc өзeктiлiгi. Машиналық оқытуды зерттей отырып, Алматы қаласындағы каршерингтік қызмет көрсетудің ақпараттық жүйесін жобалау және құру, жүргізушінің профилін бағалау әдістерін зерттеу және веб-қосымшасын әзірлеу. Сақтандыру компаниялары андеррайтинг критерийлерін үздіксіз нақтылау арқылы бәсекелестердің портфолиосында жағымсыз таңдауды жүргізді. Тарихи тұрғыдан алғанда, бұл критерийлердің көпшілігі статикалық болды және жақында ғана компаниялар тәуекелге тікелей қатысты ақпаратты баға схемаларына енгізе алды. Тұтынушының нақты мінез-құлқы туралы нақтырақ және уақтылы ақпарат қолжетімді болған сайын, сала нақты тұтынушы мінез-құлқына негізделген сыйлықақыларды есептей алатын шынайы мінез-құлық баға модельдерін енгізуге дайын. Мысалы, автокөлікті сақтандыруда компаниялар бұдан былай жасы, жынысы, бұрынғы шағымдардың саны және т.б. сияқты тәуекелдің сенімді өкілдеріне сенудің қажеті жоқ, бірақ жылдамдық, көлік жүргізу ұзақтығы мен уақыты, үдеу сияқты жүргізу ақпаратын тікелей жинап, талдайды.

Дипломдық жұмыc мaқcaты мeн мәceлeлepi. Каршерингтік компанияның ақпараттық жүйесін жобалау және құру.Жүргізушінің профилін бағалау әдістерін зерттеу және веб-қосымшасын әзірлеу.

Зерттеу нысaны. Каршерингтік компанияны клиенттердің тіркелуі бойынша ақпараттық жүйе құру және жүргізуші профилін бағалау моделін зерттеу және әзірлеу.

---

РЕФЕРАТ
Дипломная работа состоит из 66 страниц, 34 рисунков, 2 таблиц, ссылок и приложений.

Ключевые слова: Каршеринг, ДТП, JavaScript , БД, СУБД, ИС, машина, автомобили, клиент.

Актуальность работы. Проектирование и создание информационной системы каршерингового обслуживания в г. Алматы с изучением машинного обучения, изучение методов оценки профиля водителя и разработка веб-приложения. Страховые компании сделали отрицательный выбор в портфелях конкурентов, постоянно уточняя критерии андеррайтинга. Исторически сложилось так, что многие из этих критериев были статичными, и только недавно компании смогли включить информацию, непосредственно связанную с риском, в схемы ценообразования. По мере того, как становится доступной более конкретная и своевременная информация о реальном поведении потребителей, отрасль готова внедрять реалистичные модели ценообразования поведения, которые могут рассчитывать премии на основе фактического поведения клиентов. Например, в автостраховании компаниям больше не нужно полагаться на доверенных лиц, подверженных риску, таких как возраст, пол, количество предыдущих претензий и т. д., но они напрямую собирают и анализируют информацию о вождении, такую как скорость, продолжительность и время вождения, ускорение.

Цель и задачи работы. Проектирование и создание информационной системы каршеринговой компании.Изучение методов оценки профиля водителя и разработка веб-приложения.

Объект исследования. Исследование и разработка модели построения информационной системы по регистрации клиентов каршеринговой компании и оценки профиля водителя.

ABSTRACT
The thesis consists of 66 pages, 34 figures, 2 tables, links and appendices.

Keywords: carsharing, DTP, JavaScript, DB, DBMS, IS, vehicles, cars, customer.

The relevance of the work. Design and creation of an information system for car-sharing services in Almaty with the study of machine learning, the study of methods for assessing the driver's profile and the development of a web application. Insurance companies have made a negative choice in the portfolios of competitors, constantly clarifying the criteria for underwriting. Historically, many of these criteria have been static, and only recently have companies been able to include information directly related to risk in pricing schemes. As more specific and timely information about real consumer behavior becomes available, the industry is ready to implement realistic behavior pricing models that can calculate premiums based on actual customer behavior. For example, in auto insurance, companies no longer need to rely on trusted risk-takers such as age, gender, number of previous claims, etc., but they directly collect and analyze driving information such as

---

Purpose and objectives of the thesis. Designing and creating an information system for a carsharing company.Study of methods for assessing the driver's profile and development of a web application.

Object of research. Research and development of a model for building an information system for registering customers of a carsharing company and evaluating the driver's profile.

---

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

ML – машиналық оқыту (machine learning)

SVM – қолдау векторларының әдісі (support vector machine)

ANN – жасанды нейрондық желілер (artificial neural networks)

ВЦИОМ – бүкілресейлік қоғамдық пікірді зерттеу орталығы

CDP – кешенді драйвер профильдерін

NEST – екінші кезектегі міндеттерге натуралистік қатысу (Naturalistic Engagement in Secondary Tasks)

CDP – Cloudera деректерді өңдеу платформасы (Cloudera Data Platform),

SCE –қауіпсіздік оқиғасы

VTTI – Вирджиния техникалық көлік институты (Virginia Tech Transportation Institute)

PA – болжамдық талдау (Predictive Analytics)

UML – бірыңғай модельдеу тілі (Unified Modeling Language)

IDEF – функционалды модельдеу әдістемесі (Integrated DEFinition)

HTML – гипермәтіндік белгілеу тілі (HyperText Markup Language)

JS – көп парадигмалық бағдарламалау тілі (JavaScript)

DBMS – деректер базасын басқару жүйесі (Database Management System)

ДБ – деректер базасы

АЖ – ақпараттық жүйелер

RAM – жедел жад (Random Access Memory)

TCP – беруді басқару хаттамасы (Transmission Control Protocol)

IP – желілік деңгейдің маршрутталатын хаттамасы (Internet Protocol)

Npm – пакет менеджері

CSV – мәтін пішімі (Comma-Separated Values)


МАЗМҰНЫ

---

Кіріспе

Қазақстанның көлік жүйесінің маңызды міндеттерінің бірі – экономиканың және халықтың қауіпсіз және тиімді көлік қызметтеріне қажеттіліктерін қанағаттандыру сапасын арттыру арқылы елдің көлік-жол кешенінің жұмыс істеуінің максималды тиімділігін қамтамасыз ету. Қалалық инфрақұрылымның тұрақты дамуының маңызды тенденциясы – қоғамдық көлік, такси, автокөлікті жалға алу, көлікпен жүру және автошеринг түріндегі автомобиль көлігін ұжымдық пайдалану.

Алматы қаласы мен қалалық қоғамдық көлік операторлары да қысқа мерзімді жалға беру нарығының агент-компанияларымен ынтымақтастыққа мүдделі. Лизинг жолдардағы көліктердің санын азайтуға мүмкіндік беретіндіктен, бұл қала басшылығына тиімді, сонымен қатар қалалық көлік операторларына тиімді болып табылатын қоғамдық көлікті пайдалануға азаматтардың адалдығын арттырады.

Жеке көлігі жоқ адамдарға автокөлікті сатып алу шығындарынсыз, міндеттемелер мен заңды жауапкершіліксіз пайдалану мүмкіндігі беріледі және ақпараттық жүйені қолданып, уақыт тиімділігін арттыруға болады. Басқа қаладан келген қонақтарға, туристерге айтарлықтай көмегін тигізеді, себебі такси қызметіне тапсырыс беру қымбатқа түседі. Қаланы аралауға, өзінің деттеген жеріне жетуге таптырмас шешім.

Каршерингтің өзектілігі. Ірі қалаларда жеке көліктермен жүрудің баламасы-автокөлікті жалға алу. Автокөлікті жалға алу- бұл қысқа мерзімді автокөлік жалдау жүйесі минутына төленеді. Автокөлікті жалдаудың негізгі идеясы-клиент тек көлікті пайдалану уақыты үшін төлейді. Бұл ретте көлік құралдарының өзі клиенттерді қаланың әртүрлі нүктелерінде арнайы жалға беру пункттерінде емес, әдеттегі автотұрақтарда күтеді, сондықтан автокөлікті, сол сияқты, ыңғайлы жерде және тәуліктің кез келген уақытында алуға болады. Жұмысымызда ірі қалалардағы көше желісінің негізгі мәселелері қарастырылады. Біздің елімізде көлік бөлісудің белсенді дамуы осы мәселелердің көпшілігін шешуге мүмкіндік береді. Каршеринг пен жалға алудың салыстырмалы талдауы жасалды. Каршеринг өзіне-өзі қызмет көрсететін такси ретінде қарау әділетті екендігі көрсетілген. Каршерингтің жеке көлік пен таксидің артықшылықтары мен кемшіліктеріне талдау жасалды. Көлік бөлісудің қолданылу аясы көрсетілген. Тиімділік, көлік компаниялары мәселесі қарастырылуда.Осындай зерттеулер мен салыстырулардың нәтижесінде үлкен қалаларда каршерингті алған тиімді деп саналды.

Дипломдық жұмыстың мақсаты – Алматы қаласындағы каршерингтік қызмет көрсетудің ақпараттық жүйесін жобалау және құру.

---