Файл: Ф. М. оыратбай, Т. Т. Сарыбаева.docx

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың

үлгілік оқу бағдарламасы бойынша мектепалды даярлық тобы (сыныбы) (5 жастан бастап) педагогтеріне арналған

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған

АЛМАТЫКIТАП БАСПАСЫ

2019

Қоңыратбай Ф.М.

Музыка. Әдістемелік нұсқау. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы бойынша мектепалды даярлық тобы (сыныбы) (5 жастан бастап) педагогтеріне арналған./Ф.М. Қоңыратбай, Т.Т. Сарыбаева.

– Алматы: АЛМАТЫКІТАП БАСПАСЫ, 2019. – 64 бет.

© Қоңыратбай Ф.М., Сарыбаева Т.Т., 2019

© «АЛМАТЫКІТАП БАСПАСЫ» ЖШС, 2019

ТҮСІНІКТЕМЕ

«Музыка» оқу-әдістемелік кешені жаңа буынның төмендегі нормативтік құжаттарына сәйкес дайындалған:

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2020 ж. 5мамырдағы №182бұйрығымен бекітілген).
1 жастан бастап 1-сыныпқа қабылданғанға дейін балаларды оқыту қазақ тілінде жүргізілетін Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспары (ҚазақстанРеспубликасы Білім және ғылым министрлігінің 2020 ж. 12 мамырдағы № 195бұйрығыменбекітілген);
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы (ҚазақстанРеспубликасы Білім және ғылым министрлігінің 2020 ж. 24 қыркүйектегі № 412бұйрығыменбекітілген).

Жаңартылған бағдарлама мектепке дейінгі білім берудің контекстегі 5 білімдік саласына жаңа мазмұн ұсынып отыр.

ОӘК дайындаудың негізгі мақсаты – педагогтерге «Музыка» бойынша ұйымдастырылған оқу қызметінде (бұдан әрі ҰОҚ) жаңа педагогтік тәсілдерді жан-жақты қолдану жөнінде бағыт-бағдар береді.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу

бағдарламасында

«Музыка» ҰОҚ бойынша мынадай мақсаты мен міндеттері анықталған:

I жартыжылдық

Музыкатыңдау.Дағдылардықалыптастыру:

Шығармалардың эмоционалдық мазмұнын, олардың сипатын, көңіл күйін ажырату, әсерлі реңктерін ажырату. Музыкалық шығармаға өзінің қатынасын білдіру, оның мазмұны мен сипаты туралы пікірін айту, қазақтың ұлттық аспабының дыбысталуымен таныстыру. Ұлттық, домбырада және қобызда орындалатын "күй" жанрымен таныстыру, күйші-композитор: күйші Құрманғазы, қобызшы Қорқыт шығармашылығымен таныстыру.

Әнайту.Дағдылардықалыптастыру:

Дауысы мен есту қабілеттерін дамытуға арналған жаттығуларда қиын емес әуендерді 2–3 жақын үндестікте дауысын дәл келтіріп орындауға үйрету, септима мен терция дыбыстарын ажырату, қолымен бағытын (жоғары-төмен) көрсете отырып, әуеннің жоғарғы-төменгі қозғалысын ажырату.

Әннің сипатын қабылдау, дауысын дұрыс келтіріп орындау, ырғақтық бейнесі мен динамикасын дәл беру, әннің кіріспесін, басын, қайырмасын ажырату. Мерекелік әннің шаттық күйін көңілді жеткізіп, жеңіл, ширақ дауыспен шумақтардың соңын жұмсартып айту. Қазақ халқының музыкасын қабылдау.

Музыкалық-ырғақтыққимылдар.Дағдылардықалыптастыру:

Музыка сипатын анық ырғақты жүріспен, музыканың ширақ сипатын жеңіл, ырғақты жүгіріспен беру жаттығуларын орындау.

Ойындар,хороводтар. Дағдылардықалыптастыру:

Музыка сипатына сәйкес ойын әрекеттерін орындау: қол ұстасып, шеңберде айтылатын әндермен шеңберді айналып жүру, музыкалық тіркестерге сәйкес қозғалыстарды өзгерту, жылдамдық пен ептілікті білдіру, пьесаның аяқталуын белгілеу, ұлттық ойындардың көңілді сипатын бере білу, дауыстардың биіктіктерін ажыратып, үлкен шеңберден кіші шеңберге қайта тұру.

БилерДағдылардықалыптастыру:

Әуеннің би сипатын сезіну, би қимылдарының элементтерін орындау, халық биін

үйрену арқылы көркем мұраның кейбір элементтерімен таныстыру.

Би шығармашылығы. Таныс би қимылдарын қолдана отырып, ойдан би шығару іскерліктерін мадақтау, мәтінге сәйкес әнді жеке сахналау мен шығармашылық тапсырмаларды орындауға үйрету.

Балалардыңмузыкалықаспаптарындаойнау.Дағдылардықалыптастыру:

Ересектердің орындауындағы музыкалық пьесаларды тыңдау, жоғарғы регистр, аспаптың дыбысталу тембрін ажырату. Әуеннің ырғақтық бейнесін ұрмалы аспаптарда жеке немесе кішігірім топпен ойнау. Қазақтың ұлттық ұрмалы аспаптарында ойнауға үйрету.

ІІ жартыжылдық

Музыкатыңдау.Дағдылардықалыптастыру:

Музыкалық мәнерлілік құралдары мен сипатын егжей-тегжейлі ажырату қабілетін дамыту. Домбыраның дыбысталуы бейнеленген пьесаларды әсерлі реңкі мен музыкалық мәнерлілік құралдарын белгілей отырып тыңдау. Лирикалық, вальс ырғағындағы байсалды әуендерді қабылдап, пьесаның билеуге икемді сипатын сезініп, қарқындық өзгерісін белгілеу. Музыкалық дыбысталуының сипаттамасына сүйене отырып, бейненің мазмұны мен музыкалық мәнерлілік элементтерімен байланыстыру, шығарманы сипаттай білу. Қазақстан композиторларының шығармашылығымен таныстыруды жалғастыру.

Әнайту.Дағдылардықалыптастыру:

бір дыбыста құрылған әуеннің бөліктерін дәл ырғағымен дербес орындау;
терция дыбыстарын ажырату, қолмен бағытын көрсете отырып, әуеннің жоғарғы- төменгі қозғалысын ажырату;
қолмен бағытын көрсете отырып, әуеннің жоғарғы-төменгі қозғалысын ажырату;
фортепианоның сүйемелдеуімен немесе сүйемелдеуінсіз, жалғыз немесе топпен айту, оны металлофонда ойнау.

Сезіммен, ырғаққа сәйкес, ырғақтық бейнесін сақтай отырып, сөздерді анық және фразалар арасында дұрыс тыныс алып, музыкалық кіріспеден соң бірден бастап айту. Динамикалық ерекшелікті көрсете отырып, эмоционалды түрде ән айту, тынысты дұрыс алу.

Музыкалық-ырғақтыққимылдар,жаттығулар.Дағдылардықалыптастыру:

Музыканың ширақ сипатын жеңіл, ырғақты жүгіріспен беру, тізені көтеріп жүгіруді орындау, ұлттық би элементтерін орындау, музыка сипатын би қимылдарында беру.

Ойындар,хороводтар.Дағдылардықалыптастыру:

Түрлі сипаттағы музыкамен байланысты музыкалық-ойын бейнелерін: байсалды, баяу және көңілді, шаттықты би күйін мәнерлі жеткізу. Музыкаға сәйкес заттармен қозғалу, саптағы орнын өзгерте отырып, кеңістікте еркін бағдарлану: екі шеңбер, үлкен шеңберге

тұру. Сюжетті ойындарды сахналауға үйрету.

БилерДағдылардықалыптастыру:

Музыкаға сәйкес қозғалыс бағытын жеңіл, еркін және нақты ауыстыра отырып орындау, би бейнелерін беру, бейнелік би қозғалыстарын қолдана отырып, әндерді сахналау.

Би шығармашылығы. Музыка сипатына сәйкес таныс би қимылдарын қолданып, би ойластыру.

Балалардыңмузыкалықаспаптардаойнауы.Дағдылардықалыптастыру:

Ересектердің орындауында халық әуендерін тыңдау, олардың сипаты мен қарқынын белгілеу. Жеңіл әуендерді ансамбльмен, балаларға арналған музыкалық аспаптарда фортепианоның сүйемелдеуімен, уақытында қосылып айту, ырғақтық бейнесін анық бере отырып ойнау, әуенді ойынмен бірге сүйемелдеу.

ОӘКкешеніне:

Әдістемелік нұсқау,
Нота хрестоматиясы кіреді.

Әдістемелік нұсқауда бір жылға арналған перспективалық жоспар және 72 ҰОҚ-ға арналған жоспарлар берілген.

«Музыка»ҰОҚқұрылымытөмендегікезеңдердентұрады:

Бірінші кезең – ұйымдастыру кезеңі (жағымды эмоциялық көңіл күй қалыптастырып, ықыласын ояту, балалардың ұсынылып отырған ҰОҚ тақырыбын қуана қабылдауы үшін қажет).

Екіншікезең– негізгі кезең.

Үшіншікезең– рефлексия, қорытынды жасалады.

Баланың музыкалық мәдениетінің, эстетикалық талғамының, ұлттық сана-сезімдерінің қалыптасуына құдіретті әдемі тіл – музыка тілі жол салады. «Музыка» ҰОҚ көркем әдебиет, қоршаған ортамен де тығыз байланысты. Жылдың төрт мезгілінде кездесетін табиғат құбылыстарын, өзгерістерді ұғындыра, түсіндіре отырып, сол құбылыстарын музыка тілімен байланыстырады.

Әдістемелік нұсқауға қазақкомпозиторларыныңшығармаларыенгізілді.

Балалар өз ұлтымыздың әуенін тыңдап жетілсін деген ниетпен, жас деңгейлеріне лайықты, тақырыбы, музыкалық дауыс-диапазоны сай келетін қазақ композиторларының