Файл: Аза тілі адірлі талапкер!.doc

«Дауысты дыбыс» бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Қай дыбыстар қатары өкпеден шыққан ауаның кедергісіз шығуынан жасалады?
   

A) р, й, с B) л, о, ө C) с, ш, щ

D) а, ә, е E) к, қ, ғ

2. 
   Қайсысы дауысты дыбысқа негізделеді?
   

A) буын B) тасымал C) әріп

D) екпін E) дауыссыз дыбыс

3. 
   Екпін түсетін дыбысты табыңыз.
   

A) ш B) қ C) т D) а E) п

4. 
   Әліпбидегі 12-ші дыбыс қандай дыбыс?
   

A) езулік дауысты дыбыс D) еріндік дауысты дыбыс

B) ашық дауысты дыбыс E) жуан дауысты дыбыс

C) дауыссыз дыбыс

5. 
   Қай дыбыс жуан әрі еріндік дыбыс?
   

A) ө B) ы C) а D) ү E) ұ

6. 
   Ашық дауыстының саны қанша?
   

A) 6 B) 7 C) 5 D) 8 E) 4

7. 
   Бірыңғай қысаң дауыстыдан тұратын сөзді табыңыз.
   

A) бұрылу B) кемсіту C) әшкерелеу

D) құдалық E) өшіру

8. 
   Еріндік дауыстыларды табыңыз.
   

A) а, ә, е, и B) ы, і, и, э C) а, о, ы, ұ

D) е, и, у, ө E) ұ, ү, ө, о

9. 
   Қай дыбыс жақтың кең ашылуы арқылы жасалады?
   

A) ү B) ы C) у D) і E) ә

10. 
    Жуан дауыстылар қалай жасалады?
    

A) Тілдің ұшы кейін тартылып, үсті дөңестену арқылы жасалады.

B) Тілдің ұшы ілгері созылып жатуы арқылы жасалады.

C) Еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалады.

D) Езудің кейін тартылуы арқылы жасалады.

E) Жақтың кең ашылуы арқылы жасалады.
«Дауысты дыбыс» бойынша тест сұрақтарының жауаптары:

1 – D (а, ә, е – дауысты дыбыстар. Дауысты дыбыстар өкпеден шыққан ауаның кедергісіз шығуынан жасалады.)

2 – A (Буын дауысты дыбысқа негізделеді. Себебі, сөзде қанша дауысты дыбыс болса, сонша буын болады.)

3 – D (Екпін сөздегі дауысты дыбысқа түседі.)

4 – A (Әліпбидегі 12-ші дыбыс – и дыбысы. И–езулік дауысты дыбыс.)

5 – E (Ұ – жуан әрі еріндік дауысты дыбыс.)

6 – A (Ашық дауыстының саны алты: а, ә, о, ө, е, э.)

7 – A («Бұрылу» сөзіндегі ұ, ы, у дыбыстары–қысаң дауысты дыбыстар.)

8 – E

9 – E (Ә дыбысы жақтың кең ашылуы арқылы жасалады. Өйткені ол – ашық дауысты дыбыс. Ал ашық дауысты дыбыс жақтың кең ашылуы арқылы жасалады.)

10 – A (Жуан дауыстылар тілдің ұшы кейін тартылып, үсті дөңестену арқылы жасалады.)

«Дауысты дыбыстардың емлесі» тақырыбы бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Буын талғайтын дыбысты табыңыз.
   

---

A) у B) е C) а D) ә E) ы

2. 
   Қай сөзде «ы» дыбысы түсіп қалған?
   

A) жина B) айна C) арна

D) сұра E) шайна

3. 
   Қай сөзде қате бар?
   

A) жүзігі B) қорқу C) қина

D) халқы E) орыны

4. 
   «Ы» дыбысы қай сөзде қате жазылған?
   

A) шоқу B) жымыю C) шошу

D) сыйымдылық E) қиылыс

5. 
   Қай сөзде «і» дыбысы жазылмайды?
   

A) ілезде B) ілес C) ілми

D) іле-шала E) ілгері

6. 
   Қай сөзге «-а» жұрнағы жалғанбайды?
   

A) орын B) ойын C) жиын

D) қиын E) тиын

7. 
   Кірме сөздерде ғана 2-ші және 3-ші буындарда кездесетін дыбыс қайсы?
   

A) ю B) ы C) ұ D) я E) й

8. 
   Қай сөзде «у» жуан дауысты дыбыс болып тұр?
   

A) қуыс B) тауық C) уақ-түйек

D) ауа E) төлеу

9. 
   Қай сөзде дыбыс пен әріпте айырмашылық бар?
   

A) қоюлау B) шытырман C) айтыскер

D) қауырсын E) кісен

10. 
    Қай сөзде «а» дыбысы қате жазылған?
    

A) жай B) шай C) рәсуә

D) Фәтима E) күмән

«Дауысты дыбыстардың емлесі» бойынша тест сұрақтарының жауаптары:

1 – D (Ә әрпі қазақтың байырғы сөздерінде бірінші буында ғана жазылады. Мысалы: сәкі, әңгіме т.б.)

2 – A («Жиын» сөзіне -а жұрнағын жалғап туынды етістік жасағанда, -ы дыбысы түсіп қалады. Жиын + -а = жина)

3 – E («Орын» сөзіне -ы жалғауы жалғанғанда, сөздегі ы дыбысы түсіп қалады. Орын + -ы = орны.)

4 – B (Я, ю әріптерінен бұрын ы, і дыбыстары естілгенмен, олардың орнына и әрпі жазылады.)

5 – A («Лезде» сөзінің алдында і дыбысы жазылмайды)

6 – E , 7 – C (Кірме сөздерде 2-ші және 3-ші буындарда кездесетін дыбыс – ұ дыбысы. Мысалы, бұлбұл, мазмұн, мақұл т.б.)

8 – A («Қу-ыс» сөзінде у – жуан дауысты дыбыс болып тұр. Себебі бұл сөздегі «ы» – жуан дауысты дыбыс.)

9 – A («Қоюлану» сөзінде 7 әріп, 8 дыбыс бар. Өйткені «ю» дыбысы 1 әріп болғанмен, «йу» деген екі дыбысты білдіреді.)

10 – C («Рәсуа» сөзінің соңындағы а дыбысы ә болып оқылғанмен, а болып жазылады.)

«Дауыссыз дыбыс» тақырыбы бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Тек салдырдан тұратын дыбыс қайсы?
   

A) а B) п C) й D) ғ E) ж

2. 
   Үнді дыбыстардың қатарын табыңыз.
   

A) у, й, н, р B) г, ж, д, в C) к, ш, т, ф

D) м, ң, ғ, з E) й, к, л, м

3. 
   Тек ұяң дыбыстан тұрған сөзді табыңыз.
   

A) айналмалы B) тасқын C) жазғытұрым

D) ұзағырақ E) жұғады

4. 
   Қай дыбыстар жұп бола алмайды?
   

A) п-б B) ғ-қ C) к-г D) с-ш E) ф-в

5. 
   Әліпбидегі алғашқы 7 дауыссыз қалай аталады?
   

---

A) ұяң B) үнді C) жуан

D) жіңішке E) қатаң

6. 
   Дауыссыздар ненің қатысына қарай 3-ке бөлінеді?
   

A) тіл B) ерін C) жақ

D) дауыс E) салдыр

7. 
   Көбіне қай дыбыстар қазақтың төл сөздерінде сөздің соңында келмейді?
   

A) қатаң B) үнді C) ұяң

D) жуан E) жіңішке

8. 
   Алфавиттегі 13-ші дыбыс қандай дыбыс?
   

A) үнді B) қатаң C) жуан

D) еріндік E) ұяң

9. 
   Дауыссызды айтқанда, өкпеден шыққан ауа қайда кедергіге ұшырайды?
   

A) мұрын қуысы B) ауыз қуысы C) өкпеде

D) кеңірдекте E) жақта

10. 
    Қосымшасы үндіден басталған сөзді табыңыз.
    

A) Жазда көлге шомылуға бардық.

B) Кешке құстар ұясына қонады.

C) Қазақ тілі кітабым сөмкеде екен.

D) Мұраттың ағасы машинамен келді.

E) Ауылда гүл теруге бардым.

«Дауыссыз дыбыс» бойынша тест сұрақтарының жауаптары:

1 – B (П – қатаң дауыссыз дыбыс. Ал қатаң дауыссыздар тек салдырдан тұрады.) (3 – бөлімді қараңыз)

2 – A

3 – E («Жұғады» сөзіндегі ж, ғ, д – ұяң дауыссыз дыбыстар.)

4 – D («с-ш» дыбыстары жұп бола алмайды. Себебі с мен ж дыбыстарының жасалу орындары әр түрлі. Сонда с-з, ш-ж жұп болады.) (4 – бөлімді қараңыз)

5 – A (Әліпбидегі алғашқы 7 дауыссыз мыналар: б, в, г, ғ, д, ж, з. Ал бұлар – ұяң дауыссыздар.)

6 – E

7 – C (Ұяң дауыссыздардан б, в, г, ғ, д дыбыстары қазақтың төл сөздерінде сөздің соңында келмейді.)

8 – A (Әліпбидегі 13-ші дыбыс – й дыбысы. Ол – үнді дауыссыз дыбыс.)

9 – B

10 – D («Машинамен» сөзіндегі –мен қосымшасы м деген үнді дауыссыздан басталып тұр.)

«Дауыссыз дыбыстардың емлесі» тақырыбы бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Тек кірме сөздерде келетін дыбыстарды табыңыз.
   

A) щ, х, һ, й B) в, ф, ч, ц C) б, д, г, ы

D) о, э, ю, я E) ъ, ь, я, ю

2. 
   Сөзге дұрыс жалғанған қосымшаны табыңыз.
   

A) киоскіге B) Омсктен C) актқа

D) шрифтті E) ромбта

3. 
   Сөзге қате жалғанған қосымшаны табыңыз.
   

A) ватқа B) граммдап C) металдың

D) Кузбасстан E) Кириллге

4. 
   Қай сөзде «т» дыбыс түсіп қалған?
   

A) жұмыстар B) облысқа C) синустар

D) поездар E) журналистер

5. 
   Қай сөздің бір дыбысы түсіп қалған?
   

A) Түнде подъездің жарығы сөніп қалыпты.

B) Асшылар тамақты кеш дайындады.

C) Қызылордада жаңа ескерткіш ашылды.

D) Олар банктен ақша алды.

E) Жайлауда демалған өте керемет.

6. 
   Сөзге қате жалғанған қосымшаны табыңыз.
   

A) парктан B) треске C) съезі

---

D) ансамбльге E) рөлі

7. 
   Сөзге қате жалғанған қосымшаны табыңыз.
   

A) Мен жер қазған геологтармен таныстым.

B) Мен таңертең киоскіден газет алдым.

C) Базардан 3 килограмдап жеміс-жидек алдым.

D) Біз туристік сапарға шықтық.

E) Ол машинаның рульіне отырды.

8. 
   Үш дауыссызы қатар келген сөздің дұрысын табыңыз.
   

A) Оның ағасы киоскке келді.

B) Класста ешкім жоқ екен.

C) Бұларды штамптау керк.

D) Құмырсқа тынбай еңбек етеді.

E) «Гүлдер ансамбльінің концерті болды.

9. 
   Үнді мен қатаң дауыссыздар қатар келген сөзді табыңыз.
   

A) Биыл қыста ауа райы суық болды.

B) Астана көркейіп келеді.

C) Елімізде жетімдер үйі көбейіп барады.

D) Жиналыста көп мәселе қаралды.

E) Алыстан қарауытып біреу көрінді.

10. 
    Қазақтың төл сөздерінде сөздің соңында келмейтін дыбысты табыңыз.
    

A) й B) ш C) б D) з E) п

«Дауыссыз дыбыстардың емлесі» бойынша тест сұрақтарының жауаптары:

1 – B (в, ф, ч, ц – дыбыстары шет тілінен енген сөздерде кездеседі.)

2 – A Қалған сөздерге қосымша былай жалғану керек еді: Омскіден, актіге, шрифтіні, ромбыда.)

3 – B («Грам-дап». Себебі қосарлы сс, лл, мм, тт дыбыстарына біткен сөзге қосымша жалғанғанда, олардың соңғысы түсіп қалады.)

4 – E (журналистер» Себебі қосарлы ст, сть, зд дыбыстарына біткен сөзге қосымша жалғанғанда, соңғы т, ть, д дыбыстары түсіп қалады.)

5 – A «Подъезд + -дің = подъездің» болады.) (9 – бөлімді қараңыз)

6 – A (рк дыбыстарына біткен сөздерге қосымша әрдайым жіңішке жалғанады. Сонда «парк-тен» болу керек)

7 – E («Геолог-тер» болу керек)

8 – D (Жауабы: Құмырсқа. Қалғандары: киоскіге (киоскке емес), штампылау (штамптау емес), ансамблінің (ансамбльінің емес), класта (класста емес)

9 – B («Көркейіп» сөзіндегі р – үнді дауыссыз дыбыс, к – қатаң дауыссыз дыбыс)

10 – C

«Буын», «Тасымал», «Екпін» тақырыптары бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Бос орынға қай сөз сәйкес келеді?
   

Сөзде қанша ..... болса, сонша буын болады.

A) дауыссыз дыбыс D) қосарлы дыбыс

B) дауысты дыбыс E) үнді дауыссыз

C) әріп

2. 
   Қай сөздің 4-ші буыны тұйық буын?
   

A) Тарихи жерлерді аралау өте керемет.

B) Ата-бабаларымыз өте мәдениетті халық болған.

C) Таудан төменге қарай құлдилады.

D) Ақырын басып үйге жақындады.

E) Оның туысқаны жау тылында қаза тапты.

---

3. 
   Буынға қате бөлінген сөзді табыңыз.
   

A) құ-мырс-қа B) дау-ыл-паз C) би-ік-тік

D) ке-мең-гер E) бо-яу-шы

4. 
   Бірыңғай жуан буынды сөзді көрсетіңіз.
   

A) Асылбек кітабын сөмкеден таппады.

B) Қыстыгүні үйге көмір әкелдік.

C) Әскерлер күні-түні жүгірді.

D) Кәсіпорындар бірлестігінің мәжілісі ертеңге өзгертілді.

E) Біз қазірге дейін міндетімізді түсінген емеспіз.

5. 
   Қай сөзде тасымалданбайтын буын бар?
   

A) тәрбие B) жәрмеңке C) бәтеңке

D) шемішке E) күртеше

6. 
   Тасымалданбайтын сөзді табыңыз.
   

A) аспан B) жақсы C) тату

D) ақын E) шешен

7. 
   Қазақ тілінде қай буынға екпін түседі?
   

A) ортаңғы буын D) ортаңғы ашық буын

B) бірінші буын E) ешбір буын

C) соңғы буын

8. 
   Екпін түспейтін қосымшаны табыңыз.
   

A) септік жалғауы D) көптік жалғауы

B) жіктік жалғауы E) жұрнақ

C) тәуелдік жалғауы

9. 
   Қай сөзге екпін түспейді?
   

A) күрделі сөз D) туынды сөз

B) көмекші сөз E) біріккен сөз

C) туынды сөз

10. 
    Сөзді айтқандағы дауыс толқынын не дейді?
    

A) тасымал B) әріп C) дыбыс

D) буын E) екпін

«Буын», «Тасымал», «Екпін» тақырыптары бойынша

тест сұрақтарының жауаптары

1 – B

2 – B (Жауабы: «мә-де-ни-ет-ті» сөзіндегі «ет» буыны – тұйық буын.)

3 – B (Жауабы: «дауылпаз» сөзі. Дұрысы: да-уыл-паз.)

5 – А (Жауабы: «таппады»)

6 – A (Жауабы: тәрби-е)

7 – D (Жауабы: а-қын.)

7 – C , 8 – B, 9 – B, 10 – E

«Үндестік заңы» және «Ілгерінді ықпал» тақырыптары бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Буын үндестігіне бағынбай жалғанған қосымшаны табыңыз.
   

A) Омар қалам мен қарындаш алды.

B) Ертең емханаға баруым керек.

C) Ол оқырмандардың сұрағына жауап берді.

D) Менің туысқаным қалада тұрады.

E) Балалар жұмыс істеп жүр.

2. 
   Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар қатарын табыңыз.
   

A) -лар, -лер B) -кер, -гер C) -дан, -ден

D) -тың, -тің E) -лас, -лес

3. 
   Қай қосымша буын үндестігіне бағынбай тұр?
   

A) мансапқор B) кәсіпкер C) төрежан

D) аурухана E) күлекеш

4. 
   Қай септіктің жалғауы буын үндестігіне бағынбайды?
   

A) барыс септік B) жатыс септік C) шығыс септік

D) табыс септік E) көмектес септік

5. 
   Қай әріпке аяқталған жіңішке буынды сөзге қосымша жуан жалғанады?
   

A) т B) с C) х D) ц E) л

6. 
   Буын үндестігіне бағынбай тұрған сөздер қатарын табыңыз.
   

A) шекара, баспасөз, баспана

---