Файл: Аза тілі адірлі талапкер!.doc

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Қай тұрақты тіркес “әділ” деген мағынаны береді?
   

A) Тонның ішкі бауындай D) Қара қылды қақ жарған

B) Ала жіпті аттамау E) Мұрнынан шаншылу

C) Он саусағынан бал тамған

2. 
   Антонимдес фразеологизмдерді табыңыз.
   

A) Су жүрек – жүрек жұтқан

B) Мойнына су кету – ит өлген жер

C) Көз жұмды – жүріп кетті

D) Көзге түртсе көргісіз – тайға таңба басқандай

E) Шашбауын көтеру – тақиясына тар келу

3. 
   Қай тұрақты тіркестің мағынасы дұрыс көрсетілген?
   

A) мұрнын шүйіру – дәмелену D) сілесі қату - әбден шаршау

B) сөз беру – таң қалу E) сүттей ұйыды – келіспеді

C) зығыры қайнау - өлу

4. 
   Мағынасы синонимдес тұрақты тіркестерді табыңыз.
   

A) бауыр басу – ақ саусақ

B) таяқ тастам жер – сүт қайнатым уақыт

C) екі езуі құлағында – төбесі көкке жету

D) ит арқасы қиянда – маңдайының соры бар

E) көз ілмеу – көз шырымын алу

5. 
   Идиомалық тіркесті табыңыз.
   

A) Жазда Асанбай аулы осы төңіректің сай-саласын мекендейді.

B) Бұл өңірдің ауылдары алты бақан ала ауыз боп біріккен емес.

C) Күз келісімен, бұлар қыстауға көшудің амалына кірісті.

D) Данагүл саумалы малдарды сатуға қарсы шықты.

E) Шаруаның ісі бітпейтінін ол енді түсінгендей болды.

6. 
   Мақал-мәтелден тұрақты тіркесті табыңыз.
   

A) Денсаулық - зор байлық. D) Оқу инемен құдық қазғандай.

B) Ештен кеш жақсы. E) Көп түкірсе, көл болады.

C) Сабыр түбі – сары алтын.

7. 
   "Алыс" мағынасындағы идиомалық тіркесті табыңыз.
   

A) ит жеккен B) ер қашты C) асқар тау

D) көз аларту E) ат арытып, тон тоздырып

8. 
   Бастауыш қызметіндегі тұрақты тіркесті табыңыз.
   

A) Олар көптен бері қырғи қабақ болып, бір-бірін аңдысып жүр.

B) Аузы күйген үрлеп ішер.

C) Олар суықта қалып, тісі тісіне тимей жаурады.

D) Істің насырға шапқанын сезген Оспан сыртқа шығып кетті.

E) Ұяттан кірерге тесік таппаған бала қып-қызыл болып кетті.

9. 
   Тұрақты тіркесті тіл білімінің қай саласы зерттейді?
   

A) фонетика B) семасиология C) синтаксис

D) морфология E) фразеология

10. 
    Идиомалық тіркестер қатарын табыңыз.
    

A) ағама жеңгем сай, апама жездем сай, азуы алты қарыс

B) кең балақ, жалпы етек,кең дүние тар болу, көлденең сөз

---

C) алақанына түкірді, араны ашылды, ас аш өзегіне түсті

D) жер болу, жер жұту, жер қабу

E) аузымен орақ ору, жел аяқ, өгіз аяң, әпер бақан

«Тұрақты тіркес», «Идиома(лық тіркес)» тақырыптары бойынша тест сұрақтарының жауаптары

1 – D, 2 – A (Су жүрек – қорқақ, жүрек жұтқан – батыр)

3 – D, 4 – C (Екі тұрақты тіркестің де мағыналары «қуану» дегенді білдіреді.)

5 – B (алты бақан ала ауыз – бірлігі жоқ)

6 – D (инемен құдық қазғандай – қиын)

7 – A (ит жеккен – алыс)

8 – B (Аузы күйген (кім?) үрлеп ішер.)

9 – E, 10 – E (аузымен орақ ору – бір нәрсені тек сөз жүзінде орындау, жел аяқ – жылдам жүргіш, өгіз аяң – жай, әпер бақан – есі дұрыс емес.)

«Мақал мен мәтел», «Нақыл сөз» тақырыптары бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Кейін пайда болған мақалды табыңыз.
   

A) Ерінбесең - емерсің

B) Ұрлық түбі - қорлық

C) Айдағаны бес ешкі ысқырығы жер жарады.

D) Сабыр түбі – сары алтын.

E) Отан оттан да ыстық.

2. 
   Мақалға тән ерекшелікті табыңыз.
   

A) Бір ғана сөзден тұрады

B) Құрамындағы сөздер ауыстыруға келеді.

C) Ой тұжырымдалып, түйінді пікір түрінде айтылады.

D) Көпшілікке үндеу мақсатында айтылады.

E) Авторы белгілі болады.

3. 
   Мақалдың мағынасын анықтаңыз.
   

Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі түседі.

A) білім туралы D) үлкенді құрметтеу туралы

B) ақыл-парасат туралы E) ынтымақ, бірлік туралы

C) тәлім-тәрбие туралы

4. 
   Уәдеде тұрудың маңызы туралы мақалды табыңыз.
   

A) Алтау ала болса, ауыздағы кетеді.

B) Ақылды қария – ағын дария.

C) Әзіл айтсаң да, әділ айт.

D) Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді.

E) Еменнің иілгені - сынғаны,

Жігіттің екі сөйлегені - өлгені.

5. 
   Мақалды табыңыз.
   

A) Әкесінің баласы – адамның дұспаны, Адамның баласы – бауырың.

B) Адамның адамшылығы істі бастағанынан білінеді, қалайша бітіргенінен емес.

C) Өзің үшін еңбек қылсаң, өзі үшін оттаған хайуанның бірі боласың.

D) Досы жоқпен сырлас, досы көппен сыйлас.

E) Ақыл азбайды, әділдік тозбайды, арамдық озбайды.

6. 
   Мәтелді табыңыз.
   

A) Балалы үй – базар.

B) Отан оттан да ыстық.

C) Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.

D) Жері байдың – елі бай.

E) Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді.

7. 
   Мәтелдің белгісін табыңыз.
   

A) Эмоциялық мағына басым болады.

B) Құрылысы жағынан екі, үш бөлімді болады.

C) Ой нақты айтылады.

---

D) Үлгі-өнеге түрінде айтылады.

E) Біріншісі екінші сөйлемінің шарты болып келеді.

8. 
   Афоризмді табыңыз.
   

A) Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ.

B) Оқу-білімсіз өнер де жоқ, өнерпаз болу үшін де, ең алдымен, білім керек.

C) Оқу - білім бұлағы, білім-өмір шырағы.

D) Оқу инемен құдық қазғандай.

E) Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады.

9. 
   Нақыл сөзді табыңыз.
   

A) Аз сөз – алтын, көп сөз – көмір.

B) Асыл - тастан, ақыл - жастан.

C) Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға.

D) Қына тасқа бітеді, білім жасқа бітеді.

E) Жемісті ағаш жерге иіліп тәжім етеді.

10. 
    Қайсысының көбінесе авторы белгілі болады?
    

A) мақал B) мәтел C) тұрақты тіркес

D) нақыл сөз E) идиома

«Мақал мен мәтел», «Нақыл сөз» тақырыптары бойынша тест сұрақтарының жауаптары

1 – E (Отан оттан да ыстық – нақыл сөз. Авторы – Б.Момышұлы. Қазір оны мақал жатқызып жүр.)

2 – C

3 – E

4 – E

5 – D (Қалғандары – А.Құнанбайұлының 37-қарасөзіндегі нақыл сөздер)

6 – E

7 – A (Мәтелде көбіне эмоциялық мағына басым болады. Кекету, мұқату, сынау, мазақтау сияқты ойды көруге болады.)

8 –B

9 – C

10 – D
«Сөздің тура және ауыспалы мағынасы», «Сөздің көп мағынасы» тақырыптары бойынша ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Тура мағыналы сөзді табыңыз.
   

A) қара тас B) жуас кісі C) тас жүрек

D) терең ойлы E) ыстық ықылас

2. 
   Тура мағыналы сөзді табыңыз.
   

A) Ат арылту B) Ат сату C) Ат ойнату

D) Ат салысу E) Ат ізін суытпау

3. 
   Ауыспалы мағыналы сөзді табыңыз.
   

A) Ол әйеліне алтын алқа сатып алды.

B) Айман оған жылы лебізін білдірді.

C) Түнгі ауа салқындай бастады.

D) Күзгі дала сары жапырақтан көрінбейді.

E) Бұл мәселе туралы басшылармен ақылдасты.

4. 
   Көп мағынаға ие бола алатын сөзді табыңыз.
   

Аспанда қалықтаған құстың қанаты анық көрінеді.

A) аспан B) қанат C) құс

D) қалықтау E) анық

5. 
   «Полисемия» деген не?
   

A) дара мағыналы B) мағынасы жоқ C) тура мағына

D) көп мағыналы E) ауыспалы мағына

6. 
   Ауыспалы мағынада қолданылып тұрған сөзді табыңыз.
   

A) Қалада өзбек ұлттық мәдени орталығы бар.

B) Олар ертелі-кеш еңбек етіп жүр.

C) Адамның ықылас-ниеті жақсы болсын.

D) Оны көрмегелі біршама жылдар өтті.

E) Көктемде отырғызылған жас шыбықтардың жапырағы шыға бастапты.

---

7. 
   «Суық хабар» - Асты сызылған сөз қандай мағына беріп тұр?
   

A) көптен күткен B) сүйініш C) қайғылы

D) қуанышты E) күтпеген

8. 
   Ауыспалы мағынадағы сөзді табыңыз.
   

A) шалғай ауыл B) ақ қар C) кең сынып

D) жазық дала E) құрғақ сөз

9. 
   Ауыспалы мағыналы сөзді табыңыз.
   

A) Қолындағы малын ермек етіп отыр.

B) Кіші інісі мектепті бітіргелі жатыр.

C) Оның әжесі көп ертегі білетін.

D) Мұсаның атасы жалпақ жұртқа танымал болған.

E) Алыстағы ауылдардың көптеген қиындықтары бар.

10. 
    Қай сөйлемде "қара" сөзі ауыспалы мағынада қолданылған?
    

A) Олар қара тастан үй тұрғызды.

B) Біз үйдің іргетасын қара бояумен боядық.

C) Хат қара сиямен жазылыпты.

D) Қодар жырда қара күштің иесі ретінде суреттеледі.

E) Ол бүгін қара костюмін киіпті.

---

«Сөздің тура және ауыспалы мағынасы», «Сөздің көп мағынасы» тақырыптары бойынша тест сұрақтарының жауаптары

1 – A (жуас кісі – момын кісі, тас жүрек – қатігез, терең ойлы – ақылды, ыстық ықылас – шын ниет)

2 – B (Ат арылту – әуре болу, ат ойнатты – басынды, ат салысу – көмектесу, ат ізін суытпау – жиі келіп тұру)

3 – B (жылы лебіз білдірді – ілтипат көрсетті)

4 – B, 5 – D, 6 – E (жас шыбық), 7 – C, 8 – E (құрғақ сөз – бос сөз) 9 – D (жалпақ жұрт – барлық адамдар), 10 – D (қара күш - қатігездік)

«Омоним», «Антоним» тақырыптары бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. 
   Омоним бола алмайтын бір ғана мағынада қолданылатын қосымшаны табыңыз.
   

A) -дай, -дей B) -ды, -ді C) -ма, -ме

D) -дық, -дік E) -тау, -теу

2. 
   Омоним бола алатын сөзді табыңыз.
   

A) қағаз B) кітап C) бет

D) мұқаба E) оқулық

3. 
   Асты сызылған сөздердің мағыналық түрін көрсетіңіз.
   

Айналайын қарағым, Бетіңе келмес қарағым.

A) синоним B) антоним C) омоним

D) тура мағына E) көп мағына

4. 
   Омонимді табыңыз.
   

A) Тал түсте далаға шықты.

B) Бала бал арасын тамашалады.

C) Жас шақта уақыттың қадірін біл.

D) Ол тартпаның тұтқасын тартты.

E) Ол менің бір аптадан бері нан жемегеніме нанбады.

5. 
   Мақалдардан антоним сөздерді табыңыз.
   

A) Ер мойнында қыл арқан шірімес.

B) Аңдамай сөйлеген ауырмай өледі.

C) Ананың көзі балада, баланың көзі далада

D) Ойнап сөйлесең де ойлап сөйле.

E) Көз – қорқақ, қол – батыр.

6. 
   Антонимді табыңыз.
   

A) ит арқасы қиянда – таяқ тастам жер

B) іші жылу – көз жұму

C) аяқ алысы – қолы жүру

D) табанын жалтырату – қарасын батыру

E) ат қою – айдар тағу

7. 
   Антонимдес сөз тіркесін табыңыз.
   

A) асқар тау, телегей теңіз D) тал түсте, күз мезгілде

B) кең дала, айдын көл E) ала жаздай, қыс бойы

C) денсаулығы жоқ, ақшасы бар

8. 
   Антонимді табыңыз.
   

A) уақ-түйек, майда-шүйде D) азын-аулақ, қым-қиғаш

B) құт-береке, мәз-мейрам E) бұрын-соңды, ертелі-кеш

C) бүге-шіге, егжей-тегжей

9. 
   Антоним сөзді табыңыз.
   

A) Халық үшін қалтқысыз еңбек ет.

B) Бүгінде халық құл, қожа болып бөлінбейді.

C) Әскер беті қызарып сөйлей алмай қалды.

D) Олар бүгін - ертең келіп қалар.

E) Олар жол-жөнекей көп тоқтады.

10. 
    Мағыналары қарама-қарсы сөздерді табыңыз.
    

---