ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 26.10.2023
Просмотров: 132
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Сонымен қатар мақал-мәтелдер шығарып, оларға таптық идеялар қосып, оларды идеологиялық құрал ретінде қолданды.
Мәселен, «аузы қисық болса да байдың баласы сөйлесін», «құм, тас, құл болмас», «бақа басты баладан гөрі алтын әйел жақсы» деген мақал-мәтелдер мүлдем жат.адамдардың тілектері мен көзқарастары. Сондықтан оларды еңбекші халық қабылдамады.
Жұмбақ тақырыптары кең, өйткені олар халықтың тұрмыс-тіршілігімен, қоғамдық өмірімен, жұмысы мен тәжірибесімен байланысты.
Сонымен қатар, жұмбақта ештеңе жоқ Өмір, әдет-ғұрып, дәстүр, дүниетаным, экономика мен мамандық, қуаныш пен қайғы, даналық, өсиеттер, ілімдер мен үкімдер, бір сөзбен айтқанда, адам өмірінің барлық қырлары мақал-мәтелдердің басты тақырыбы.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытындылай келе,мен осы курстық жұмысымда жұмбақтарды оқытуды зерттедім.Осы курстық жұмысымда көптеген талдау мен жұмбақтардың елімізге көптеп тарағанын зерттеген болатынмын.
Курстық жұмысымда анықтауға болатын,жұмбақтарды басқа жанрлармен байланысы деген де тарауда көптеп мәлімет еңгізілген.
Еліміздегі бүгінгі әлеуметтік-экономикалық өзгерістер орта мектептерден әлемдік өркениеттің барлық талаптарына жауап беретін ақылды, білімді жастарды тәрбиелеуді және дайындауды талап етеді.
Бұл әлемнің жетекші елдерінің біріне айнала отырып, қазіргі заманғы мектеп оқушыларының елдің болашақ дамуына, білім деңгейіне және шығармашылық ойлау қабілеттеріне байланысты.
Осыған байланысты білім беру саласында оқыту мен тәрбиелеудің жаңа технологияларын қолдану қарқын алуда.
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында айқындалған орта білім берудің негізгі міндеттерінің бірі тек коммуникативті тілде ғана емес, сонымен қатар«еңбек нарығында оқушылардың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету» болып табылады [1].
Бұл студенттерге жұмбақтарды қазақ тілінде және ана тілінде еркін сөйлеуге және өз ойын жүйелі және анық жеткізуге көмектеседі.
Азаматтарды бүгінгі өмір талабына сай тәрбиелеудің негізгі жолдарының бірі - бастауыш мектепте, ана тілі сабағында оқушыларға қазақ тілін үйрету және оқушылардың шығармашылық ойлауын қалыптастыру.
Оқыту процесінде тиімді қолданылатын мақал-мәтелдер оқушылардың оқуға деген ынтасын арттырады, сол арқылы студенттерге ана тілінің терең қабаттарын игеруге, асыл тастарды түсінуге көмектеседі.
Сондықтан жұмбақтар қазақ тілінде, ана тілінде оқыту мемлекеттің білім беру мекемелеріне қоятын талаптарын жүзеге асыруға оң әсерін тигізеді.
Оқушылардың сабақтағы белсенділігі олардың сабаққа деген қызығушылығының өсуімен тығыз байланысты.
Жұмбақ, әсіресе, оқушылардың көшбасшылық қабілеттерін дамытуға, өз ойын дәлелдеуге және сыныптастарымен еркін сөйлесуге көмектеседі.
Мақал-мәтелдер оқушыларды тілдік материалдарға қызықтырып қана қоймай, олардың ана тілі туралы білімдерін нығайту мен тереңдетуге пайдалы.
Бұл жұмбақтардың бастауыш сынып оқушыларының білімдерін кеңейтуде, олардың ойлау қабілеттерін, білуге құштарлығын, еңбексүйгіштік қасиеттерін дамытуда маңызды рөл атқаратынын көрсетеді.
Мақал-мәтелдерді оқу арқылы оқушылар өздерін жайлы сезінеді және басқа құрдастарымен тез тіл табысады.
Бұл оқушылардың жеке қабілеттерін дамытуға, сабақты қызықты етуге, жаңа материалды игеруге көмектеседі.
Сондықтан жұмбақтарды оқуда қолдану - қазақ тілі мен ана тілін оқыту мен меңгерудің ең жақсы тәсілдерінің бірі.
Қоғам дамуының қазіргі кезеңінде әлеуметтік, саяси және технологиялық өзгерістерге, болашақ ұрпақ тәрбиесіндегі өзгерістерге байланысты білім мен тәрбие жүйесін жаңа деңгейге көтеру қажеттілігі туындап отырғаны белгілі.
Осыған орай, қазіргі кезде қоғамның ұлттық-мәдени дамуы жас ұрпақты өз халқының рухани қазынасымен, озық,ұлттық тәрбиенің өнегелі дәстүрлерімен таныстыруға бағытталған, оның негізінде тұлғаны қалыптастыру және оның шығармашылық және рухани әлеуеті қалыптасқан.
Өйткені, еліміздің болашағы, оның материалдық және рухани дамуы жас ұрпақтың білімі мен тәрбиесінің деңгейіне байланысты.
Әр жасөспірімнің күнделікті өмірде сезінетіні, естігені, көргені және бастан кешіргені әрбір жасөспірімнің қалыптасуы мен дамуында маңызды рөл атқарады.
Олардың ішіндегі ең маңыздысы - қазақ халқының ұлттық-мәдени құндылықтары.
Қазақ халқының көптеген ғасырлар бойына жинақтаған бай тәжірибесі, танымдық мұралары, дәстүрлері, әдет-ғұрыптары, аңыздары, жұмбақтары, мақал-мәтелдері, өлеңдері, ұлттық ойындары тәрбиелік мәні ерекше баға жетпес қазына.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Абжанов М.М. Қазақ халқының жұмбақтары. Алматы, 1999.
2. Алтынсарин Ы. Сүйікті шығармалары. Алматы, 1994 ж
3. Марғұлан А.Қазақ әдебиетінің тарихы, І том Алматы, 1994 ж.
4. Қырғыз жұмбақтары. Орынбор, 1960 ж
5. Керім Ш. Қазақ фольклорындағы жұмбақ жанр. Док. дисс. Алматы, 2000.
6. Г.Н.Потанин мәжілісіндегі қазақ фольклоры. Алматы, 1972.
7. Қазақ халқының шығармашылығы (А. Диваев жинаған материалдар). Алматы, 1999 ж
8. Байтұрсынов А. Алматы, 1989 ж
9. Аймытов Ж. Сәтсіздік. Алматы, 1992 ж
10. Қазақтың халық жұмбақтары. Алматы, 1959.
11. Қазақ әдебиетінің тарихы. Бірінші кітап, II том. Алматы, 1960.
12. Қазақ әдебиетінің тарихы. Екінші кітап. Алматы, 1960.
13.Төреқұлов Н. Қазақ совет халық поэзиясының жанрлық ерекшеліктері. Алматы, 1979 ж
14. Ахметов З.Қазақ өлеңі. Алматы, 1964.
15. Саттаров Қ. Жұмбақ тарихтан // «Қазақ тілі мен әдебиеті мәселелері», Қазақ КСР Жоғары және орта арнаулы білім министрлігі, IX басылым. Алматы, 2001.
16. Ахметов Ш. Қазақ балалар әдебиеті. Алматы, 1999 ж