ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 07.11.2023
Просмотров: 39
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Есік медициналық колледжі
Тақырыбы
Зарарсыздандыру, зарарсыздандыру ерітінділері мен зарарсыздандыру заттарын
Дайындау және сақтау
Тобы:2LDB
Орындаған:Идирисов Нұрбол Жүсіпбекұлы
Тексерген:Сатаева Айсұлу Мараловна
| Зарарсыздандыру мақсаты | | |
| Эпидемиялық процестің үзілуіне бағытталған қарсы шаралар. | Емдеу мекемелер ішіндегі объектілеріндегі медициналық құрал – жабдықтарының жұқпаларын, пациент және медициналық персоналдың жұқпамен ауырмау үшін қоздырғыштарын жою. | Құрал – жабдықтарын, күту заттарын, сыртқы объектілердегі патогендік, шарты патогендік микроорганизмдерді жою. |
Зарарсыздандыру түрлері және әдістері.
Зарарсыздандыру екі түрге бөлінеді:
v Алдын – алу;
v Ошақтық.
Егер жұқпаның көзі болмасақоздырғышты жою үшіналдын – алу зарарсыздандыру жүргізіледі. Оның мақсаты: жұқпа таралмау үшін алдын алуы шараларын қолдану.
Ошақтық зарарсыздандыру – жұқпалық ошақта жүргізіледі. Оның мақсаты: жедел түрде жұқпаның қоздырғышын жою.
Ошақты зарарсыздандыру екі түрге бөлінеді: күнделікті және қорытынды.
Күнделікті зарарсыздандыру дегеніміз жұқпа қоздырғышының көзі басынан – аяғына дейін болуына байланысты жүргізіледі. Оның мақсаты: жедел түрде жұқпаның қоздырғышын жою.
Қорытынды зарарсыздандыру: пациент ауруханадан шыққанда, өлімге шалдыққанда бір рет қана жүргізіледі. Оның мақсаты: жұқпаның қоздырғыштарын толығымен жою.
Зарарсыздандыру түрлері.
Зарарсыздандыру әдістері
| Механикалық | Физикалық | Химиялық | Биологиялық |
| Құрал – жабдықтардан, күту заттардан жұқпалы аурулардың қоздырғыштарын жою үшін қолданылатын әдістер: v Сілку v Қолды жуу v Ұру v Желдету v Дымқыл шүберекпен сүрту v Дымқыл жинау v Кірлерді жинау v Айналдыра жуу. | Физикалық факторлардың әсер етуі. v Қайнату v Пастеризациялау v Күйдіру v Ультра – көкті қолдану v Ыстық ауаның әсері. v Ыстық будың әсері. | Химиялық заттарды қолдану: Антисептиктер Дезинфектанттар v сүрту v жуу v суға малу v құрғақ ұнтақпен себу. | Биологиялық процесті қолдану. Табиғи жағдайда микробтар арасында антагонизмді қолдану. |
| Аралас. Бірнеше әдістерді қолдану. | | | |
6.8.Емдеу мекемелердегі қолданылатын дезинфектанттар
Емдеу мекемелеріндегі қолданылатын дезинфектанттарлық заттарды зарарсыздандыру үш топқа бөлінеді:
1. Медициналық құрал – жабдықтарды зарарсыздандыру.
2. Бөлмелерді, жиһаздарды, пациенттердің күту заттарын зарарсыздандыру.
3. Медперсоналдын қолың өндеу.
Көбінесе зарарсыздандыру үшін, әр түрлі химиялық заттар қолданылады. Қазіргі уақытта Қазақстанда әр түрлі қасиеттері бар (тұрақтылығы, еріткіштігі, қолдану көлемі) жуғыштың қасиеті, организмнің РН маңыздылығы т.б. химиялық топтарға рұқсат етілген.
Эпидемияға қарсы зарарсыздандыру шараларынын әсерін жетілдіру үшін дезинфекциялық заттарды дұрыс тандап, медперсонал оның негізгі қасиеттерін, ерекшеліктерін білуге тиіс.
Қазіргі дезинфектанттардың арасында хлораралас және асқын тотығын тәжірибеде қолданған тиімді.
Дезинфекциялық заттардың тығыздығын, уақытын тандауы көп себептерден байланысты:
v Зарарсыздандырудың талап ету дәрежесімен;
v Микроб қоздырғыштын сезімталдығы деңгейімен және спектрі;
v Зарарсыздандырудың жағдайымен, дезинфекциялы объектінің түрлерімен;
v Елдерге дезинфектанттардың жақпауымен;
v Зарарсыздандырудың шараларының бағасымен.
Дезинфекциялық заттардың талаптары:
- әрекеттің кең спектрі;
- әр – түрлі микроорганизмдердегі микроцидтық әсері;
- Улығы аз, төмен аллергендігі;
- Суда жақсы еріткіштігі;
- Экологиялық қауіпсіздігі;
- Зарарсыздандыратын объектілерді зақымдандырмайтындығы;
- Қолдауға қарапайымдылығы;
- Зарарсыздандыру ортада белсендігі.
- Белсенділігін жоғалтпайтындығы;
- Сақтау мерзімінің ұзақтығы;
- Медперсоналдарға қауіпсіздігі;
- Тасымалдауға ыңғайлығы.
Жаңа ғасырдағы дезинфектантардың химиялық топтары мен қосындары. Белсенді заттардан (БАЗ) құралған, мысалы: аммоний төрт қосындысы (АТҚ).
Сыртқы белсенді заттардың құрамына мынадай компоненттер кіреді: глутарлық альдегид, асқын тотығы, глиоксаль, олар вирулицидтық, туберкулоцидтық, фунгицидтық және спороцидтық әсер етеді.
Қазақстанда жиі кездесетін дезинфектанттар болатын хлораралас заттар.
Хлораралас заттар (галлоидтер):
Хлораралас дезинфектантарға жатады.
1. Анолиттер – бір рет қолданылады, тығыздығы 0,05 – 0,1%, сақтау мерзімі 24 сағаттан 7 күнге дейін. Құрал – жабдықтарды залалсыздандыру алдында, зарарсыздандыру және химиялық залалсыздандыру үшін қолданылады.
2. Натрий гипохлорид 0,1% – 2,5% дейін суға ерітіп, құрал – жабдықтарды зарарсыздандыру үшін қолданылады. Ерітінділерді 1 – 7 күнге дейін сақтанылады.
3. Клорсепт таблетка тәрізді, көбінесе сұйықтықтарды, қанды, қан сарысуларды зарарсыздандыру үшін қолданылады.
4. Йодонат, аквабор, пресепт, диохлор емдеу мекемелерде қолданылады.
Аммоний төрт қосылыстары, оның ұқсастықтары.
1. Дюльбак ДТБ/л (Франция) суық концентрат, тәулігіне екі рет қолданады.
2. Септабик (Израиль) жоғарғы нәтижелі дезинфектант. Ақ түсті ұнтақ тәрізді шығарылады иісі жоқ, белсенділігі 7 күнге дейін сақталады.
3. Велтосепт, деорол дезинфекциялық заттары қолданылады.
Альдегидаралас дезинфектанттар құрамында формальдегид 40% су ертіндісі – формалин улы, тұрақсыз, көп тұрса өзгере бастайды. Көбінесе эндоскоптарды, аппаратураларды, наркоздық жабдықтарды зарарсыздандыру үшін қолданылады.
1. Гигасепт (Германия).
2. Дюльбак.
3. Лизоформин.
4. Глютарал
5. Сайдекс
6. Септадор
Асқынтотықтық қосылыстар.
Асқын тотығы универсалдық микробқа қарсы әсері бар. Мысалы: грамм оң, грамм теріс бактерияларға, вирустарға, патогендық санырауқұлақтарға әсер етеді.
Организмге айтарлықтай зиянды әсері білінбейді. Көбінесе эндоскоптарды, линзаларды зарарсыздандыру үшін қолданады. Ашық жараларға қолданатын антисептиктер: 3% - 33 % асқын тотығы, виркон, перформ, первомур, дезоксон 1. Спиртаралас заттар.
Көбінесе тері антисептиктер ретінде 70% спирт, асептинол, октинидерм қолданады, микробтарға микробостатистикалық әсері бар.
Феноларалас заттар.
Фенол препараттардың микробоцидтік, микробостатикалық әсері бар. Олар вирустарға, қарапайым грамм оң, грамм теріс микробтарды зарарсыздандыру үшін қолданылады.
Дезинфекциялық ертінділерді қолдану ережелері.
1. Зарарсыздандыруды жасайтын химиялық заттарды сақтау үшін ережелерін білу керек.
2. Дезинфекциялық заттардың дайындаған уақыты, сақтау мерзімі бар құжаты болады.
3. Дезинфекциялық ертінділерді дайындаған кезде жеке бастың қауіпсіздік ережелерін сақтаү керек.
4. Дезинфекциялық ертінділерді ауаны жаңартып отыратын бөлмеде жасайды.
5. Теріге дезинфекциялық ерітінді тиген кезде міндетті түрде сумен жуады.
6. Көзге тиген кезде 2% ас содасымен жуып, ал ауырсыну пайда болған жағдайда новокаины бар көз тамшыны тамызады.
7. Тыныс жолдарын тітіркендірген жағдайда міндетті түрде ауаға шығарып жылы сүт ішкізіп немесе аузын 2% ас содасымен шаяды.
Хлоргексидин биглюконат сулы ертіндісің дайындау.
| Ертіндінің концентрациясы % | 20% сулы хлоргексидин ертіндінің көлемі мл | Судың көлемі (л) |
| 0,5 % 2,5 | | |
Хлоргексидин биглюконат спирттық ертіңдісің дайындау.
| Ертіндінің концентрациясы% | 20% спирттық хлоргексидин ертіндінің көлемі мл | Судың көлемі (л) |
| 0,5 % | 5,0 7,5 12,0 | |
Септабик ертіндісің дайындау
| Ертіндінің концентрациясы % | Препараттын және дистиллденген судың көлемі (мл) | | | |
| 1 литр суға | 10 литр суға | | | |
| Препарат (г) | Су (л) | Препарат (г) | Су (л) | |
| 0,1 0,05 0,025 | 0,5 0,25 | | | |
Виркон ертіндісін дайындау
| Ертіндінің концентрациясы % | Препараттын және дистиллденген судың көлемі (мл) | | | |
| 1 литр суға | 10 литр суға | | | |
| Препарат (г) | Су (л) | Препарат (г) | Су (л) | |
| | | | | |
6.9.Дезинфекциялық ертінділермен, жуғыштық заттармен залалсыздандыру жүргізгенде қауіпсіздік шаралары.
1. 18 жасқа дейін, аллергендік ауруы бар, жүктілік кезінде дезинфекциялық заттармен жұмыс істеуге рұқсат етілмейді.
2. Дезинфекциялық ертінділерді дайындауын,құрал – жабдықтарды зарарсыздандырудын, залалсыздандырудың алдында өндеуін. залалсыздандыруын арнайы бөлмеде дайындайды.
3. Дезинфекциялық ертіндісі бар ыдыстардың арнайы дайындау мерзімі болып, сыртқы қақпақпен жабылып отырады. Барлық жұмыстарды резеңке қолғаппен істейді.
4. Жұмыстың аяғында бөлмелерді желдетіп, дезинфекциялық заттарды арнайлы жеке бөлмеге сақтайды.
6.10.Медициналық құрал – жабдықтарды зарарсыздандыру.
Физикалық әдіс.
Зарарсыздандыру үшін келесі тәсілдерді жүргізеді:
А) қайнату тәсілі;
v 2 % ас содасымен – 15 минут
v дистилденген суда – 30 минут
Б) ыстық ауа және бу арқылы:
v температурасы 1100С 20 – 25 минут автоклавта.
v температура 1100С – 45 минут. ыстық ауамен.
Осы тәсілмен қаны жоқ шынылы заттарды, металлдарды, силикон – резиналарды зарарсыздандырады.
6.11. ЕМ–гі қолданылатын құрал – жабдықтарды зарарсыздандыру.
1. Термометрлерді кез келген дезинфекциялық ертіндісіне 15мин салып, ағынды сұға жуады, құрғақ жерде сақтайды.
2. Металлдық шпательдерді: бірінші әдіспен дистиллендірген суға 30мин қайнату, немесе құрғақ ыстық ауамен 1200С 45мин-қа залалсыздандыру;
Екінші әдіспен құрғақ ыстық ауамен 1800С 60мин-қа залалсыздандыру.
3. Клеенкалы кушетканы кез келген дезинфекциялық ертіндісімен сүртеді.
4. Қайшыларды дистиллендірген суға 30мин, немесе 2 % ас содысына – 15 минут қайнату.
5. Пациенттерді жуындыратын жөкелерді дистиллендірген суға 30мин қайнатып, құрғату.
6. Ваннаны кез келген дезинфекциялық ертіндісімен екі рет сүртіп, тазартатын ұнтақпен жуып құрғату.
7. Резенке клемшелерді жұғыш ұнтақты кез келген дезинфекциялық ертіндісіне араластырып 30мин салу.
8. Бөлмелерді екі мезгіл жұғыш ұнтақты кез келген дезинфекциялық ертіндісіне араластырып жуу.
9. Жинау инвентарды кез келген дезинфекциялық ертіндісіне бір сағатқа салып, жуу және құрғату.