Файл: Экономикалык блімінде ЖелКн жйесін пайдалануды негіздемесі жасалды.doc
Добавлен: 08.11.2023
Просмотров: 138
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
– i- жабдықтың саны.
6.1 кесте - Бірінші жылы жобаның капиталды салымдар
Сүт фермасын электрмен жабдықтау үшін ЖКЖ-нің капиталды салымдар:
К3 = СЖКЖ + СЭБЖ + СМ1 + СМ2 (6.2)
мұндағы СЖКЖ – ЖКЖ-не қондырғыларының құны, тг.
СЭБЖ – ЭБЖ-не қондырғыларының құны, тг.
СМ1 – ЖКЖ-не арналған монтаж құны, тг.
СМ2 – ЭБЖ-не арналған монтаж құны, тг.
КЗ =51942400+3648360+2057000+1550000=59197760 тг.
Ағым шығындардың есептеуі.
Ағымдағы шығындарды жобаланып тұрған қондырғыға келесіформуласымен табамыз:
ТЗ(ПР) = А+ТК+ТР; (6.3)
мұндағы А - амортизациялық аударылымдар, тг.
ТК,ТР – техникалық күтуге және жөндеуге шығындар
Амортизациялық аударылымдар келесі формуламен анықталады:
Кәсіпорынның кейбір негізгі қорларына амортизациялық аударылымдар нормасы келтірілді (6.2 Кесте).
6.2 кесте – Амортизациялық аударылымдардың орташа нормалары
Амортизациялық аударылымдар келесіге тең болады:
А = 7182000·0.12+30150000·0.12+5400000·0.04+2530000·0.04+
+6600000·0.04+560000·0.04+1250000·0.02+209000·0.04+26500·0.04+
+11500·0.04+72200·0.04+8200·0.04=4122736 тг
Негізгі қорлардың нысанның амортизацияланып бітпеген бөлігінің құны тозу мен моралдық тозу салдарынан нысан нормативтік мерзімнен ерте істен шығарылып тасталған кезде пайда болады. Ликвидациялық құн өндірістен шығарылатын нысанның оны сатып жібергеннен түскен қаржыны білдіреді.
Өндірістің тиімділігі негізі қорлардың ғылыми-техникалық деңгейіне байланысты ғана емес, сонымен қатар ғылым мен техниканың қазіргі заманғы жетістіктеріне сәйкестігі және оларды өндірістік үрдісте толық қуатында пайдалануына да байланысты болады
Электр құрылғыларының қараудағы еңбек көлемін есептеу
ТК,ТР – техникалық күтуге және жөндеуге шығындардарға Электр құрылғыларының қараудағы жұмысшылардың айлығы жатады
Электр шаруашылығында жұмыс көлемі шартты бірлік түрінде өлшенеді (ШБ), 1 ШБ 18,6 адам∙сағ. сәйкес келеді.
Техникалық қарау және техникалық жөндеуді анықтау үшін бірнеше дайындау жұмыстарын жүргізу керек:
Электр құрылғылардың санын артықтарын қағазға түсіру;
Электр құрылғыларының жұмыс істеуі сыртқы орта жағдайы және жұмыс;
Электр құрылғыларды апаттық жағдайларға тексеру және дайындау шарт бойынша;
Жұмысшыларды (операторлар) үйрету және көрсету, техникалық құрылғыларды қарау;
Сызбаларды тұрғызу профилактикалық жиындар;
Материалды техникалық базаны жобалау құрамы, берілген жұмыстарды істеу және электр құрылғыларды жөндеу.
Шаруашылықта қосынды еңбек көлеміне монтаждай жұмысы және электр құрылғылар мен желінің капиталды ремонты, және де кіші монтажды жұмыстар.
Электр шаруашылығының қызмет көрсетулерi жиынтық қиындықта электр жабдықтың монтажға және iргелi жөндеуi бойынша жұмыстарды есепке алынады және желiлер,
- қызметтер тараумен еш қызыметшiнiң атқарылатын күштерiмен, сонымен бiрге
- жинақтау жұмысылары.
Шаруашылықта қосынды еңбек көлеміне монтаждай жұмысы және электр құрылғылар мен желінің капиталды ремонты, және де кіші монтажды жұмыстар.
Фермадағы электр құрылғыларының есептік мәліметтері 5.3 кестесінде берілген.
6.3 кесте –ферманың ТК и ТР еңбексыйымдылығы анықтау
Айлық жоспарлар жұмыстың түрі мен көлеміне байланысты жылдық графиктер бойынша жұмысқа керек сағат табылады.
Жөндеу жұмысының қаралу формасы жинақтық түрінде болады. Электр құрылғылардың орташа және капиталды жөндеу электр жөндеу бөлігімен жүреді.
Шаруашылыққа керек электриктердін санын формула бойынша анықтаймыз:
, (6.4)
мұндағы QЭХ – электр құрылғыны карауға кететін жұмыс көлемі;
НЭ = 100 ШБ - бір электр монтердің нормативті жүктемесі;
КРЭ = 1,1– құрылғылардың бір жерге шоғырлану коэффициенті
NTК = 303,24 ×1,1/100 = 3 адам
ТР орындайтын электромонтерлердің саны анықталады:
(6.5)
адам.
Фермадағы электр техникалық жұмысшылардың толық саны:
NЭМ = NТК + NТР (6.6)
NЭМ = 3 + 1 =4 адам.
Электромонтерлердің квалификациясыныың құрылымын, электр құрылғыдағы жұмыстың дәрежесіне байланысты, фермадағы жұмысшыларды былай таңдаймыз (барлық санының %): 2 разряд – 10%; 3 разряд – 20%; 4 разряд – 30%; 5 разряд – 30% және 6 разряд – 10%.Біздің жағдайда бір техник электрик аламыз.
Ферманың электротехникалық бөлімінің құрамы:
Электротехническалық қызметтің құрамы техник-электрик 6 разряд – 1 адам; электромонтерлер – 3 адам, оның ішінде 3 разряд – 2 адам; 5 разряд – 1 адам.
Басты және қосымша айлықтың фондқа тарифті фонд, және қосымша сағаттық төлемдер, күндізгі және жылдық айлықтық фонттар кіреді.
6.4 кесте – Тарифтің разрядтары.
Еңбекақы электромонтерлерi үшiн жұмыс iстейтiн iсте қолданған. Шаруашылықта берiлген дәрежелерi бар келесi қызметкерлерде болады.
Сәйкесiнше кесiмдi жұмыскерлердiң тариф кестесiсi бойынша әрбiр электромонтер үшiн анықталады айға еңбекақы.
6 разряд – 1 адам – бір айдың жалақысы есептелінеді, күндік тарифтік жарна және жұмыс уақыты 25,2 күн.
Бір айлық жалақысы —16985 тг.
5разряда – 1 адам – 15781 тг./ай
Жылдық жалпысы: 689664 тг.
Еңбекақының жылдық қорына кәсіпорынның барлық жұмысшыларына төленетін еңбекақының барлық түрлері кіреді. Оған толығымен еңбекақының сағаттық қоры және қосымша төлемдер кіреді, олар: кезекті және қосымша демалыстарды төлеу, мемлекеттік міндеттерді орындау, оқуға босатылған күндер, демалыстық жәрдем ақылар, сіңірген еңбегі үшін қосымша төлемдер.
Жылдық айлықтың фондын формула бойынша анықтаймыз:
ЗП.год = ЗПТ×(1 + 0,01 dн + 0,01 dпр )×(1 + 0,01 dотп), тенге., (6.7)
мұнда dн = 40% , dпр = 2%, dотп = 8% - түнгі сағатқа және мейрам күндері, қауымжық жұмыстар мен отпуск үшін үстемелер.
ЗП.год = 689664×(1 + 0,4 + 0,02 )×(1 + 0,08) = 1057668,7 тенге./жыл.
ТЗ(ПР) = 4122736 +1057668,7 = 5180404,7 тг.
Электрэнергияның өзіндік құны 1 кВт*ч:
ЖКЖ-нің электрэнергияның өзіндік құны 1 кВт*ч:
С = ТЗ(ПР) /Q (6.8)
мұндағы Q - жылдық электроэнергияның берілген шамасы, кВт*ч.
С = 5180404,7/406704,3 = 12,74 тг.
С = 12,74·1,1 = 14,01 тг.
Электрэнергиясын сатудан алынған пайда , тг.
CЭ* = W∙ЦЭ (6.9)
CЭ* = 406704,3∙14,01=5699554,06 тг
мұндағы W – жылдық берілген электроэнергиясының шамасы, кВт* ч,
ЦЭ –1 кВт*сағ бағасы, тг.
CЭ = (CЭ*- ТЗ(ПР))·0,8 =(5699554,06-5180404,7)·=467234,4 тг
Қондырғының өтімділігінің мерзімі.
= КЗ / СЭК ; жыл. (6.10)
= 59197760 /5699554,06 = 10,39 жыл.
2009 жылының 4 шiлдесiнiң қайта жарқырылатын көз энергияларының қолдануының қолдаулары мақсаттарындағы «қайта жарқырылатын көз энергияларының қолдануының қолдауы» туралы Қазақстан республикасының заңымен қабылданды.
Бұл заңда қайта жарқырылатын көз энергияларының қолдауы бойынша бiраз шаралары ескерiледi, соның iшiнде: объекттерiнiң көз энергия қайта жарқырылатын құрылыстары үшiн жер телiмдерiнiң беруiнде; желiлер қайта жарқырылатын көз энергияларының электр энергиясының тасымалдауынан төлемiнен босауы; жiберушi ұйымның желiлерiне қосуындағы қайта жарқылатын көз энергияларының қолдануы бойынша қолдау, инвестициялар туралы Қазақстан республикасының заңымен сәйкес көз энергиясы, инвестициялық преференция қайта басталатын объекттерiнiң пайдалануын жобалау, құрылыс орындайтын заңды тұлғаларға беру.
6.1 кесте - Бірінші жылы жобаның капиталды салымдар
| Аталуы | Саны | Бағасы, тг | Барлық құны, тг |
| І.ЖКЖ-нің қондырғыларға кеткен шығын (1-7) | | | 51942400 |
| 1.Фотоэлектрлік түрлендіргіш HG240P | 76 | 94500 | 7182000 |
| 2.ЖЭҚ Eurowind 10 | 15 | 2010000 | 30150000 |
| 3.Аккумуляторлар GEL 200-12 | 120 | 65000 | 5400000 |
| 4.Инвертор 64кВт | 2 | 1265000 | 2530000 |
| 5.Түзеткіш Pathfinder 10кВт | 15 | 440000 | 6600000 |
| 6.Автомат ВА51-25 | 76 | 950 | 72200 |
| 7.Автомат ВА51-33 | 8 | 4100 | 8200 |
| ІІ.ЖКЖ монтаж жұмыстарға кеткен шығын (8-14) | | | 3648360 |
| 8.Алдын-ала жұмыстар | 1 | 241000 | 241000 |
| 9.ЖЭҚ орналастыру | 15 | 160800 | 2412000 |
| 10.ФЭТ монтаж жұмысы | 76 | 6500 | 494000 |
| 11. Аккумулятор батареяның монтаж жұмысы | 120 | 3050 | 366000 |
| 12.Инвертор монтаж жұмысы | 2 | 27000 | 54000 |
| 13.Автоматтарды коммутациялау | 74 | 900 | 66600 |
| 14. Автоматика және қорғау қондырғыларға монтаж жұмыс | 1 | 14760 | 14760 |
| ІІІ.ЭБЖ-нің және ТП-нің қондырғыларына кеткен шығын (15-19) | | | 2057000 |
| 15.ТМ-160/0,4/10 | 1 | 560000 | 560000 |
| 16.ЭБЖ-ның материалдары | 1 | 1500000 | 1250000 |
| 17.Жоғары кернеу сөндіргіш | 1 | 209000 | 209000 |
| 18.Ажыратқыш | 1 | 26500 | 26500 |
| 19.АКШ | 1 | 11500 | 11500 |
| IV.ЭБЖ-нің және ТП-не арналған жұмыстарға кеткен шығын (20-22) | | | 1550000 |
| 20.ЭБЖ құрастыру | 1 | 1100000 | 1000000 |
| 21.Трансформатор монтаж жұмысы | 1 | 300000 | 300000 |
| 22. Сөндіргіш монтаж жұмысы | 1 | 125000 | 125000 |
| V.Қондырғылары бойынша барлығы | | | 53999400 |
| VI.Жұмыстар бойынша барлығы | | | 5198360 |
| VII.Барлығы | | | 59197760 |
Сүт фермасын электрмен жабдықтау үшін ЖКЖ-нің капиталды салымдар:
К3 = СЖКЖ + СЭБЖ + СМ1 + СМ2 (6.2)
мұндағы СЖКЖ – ЖКЖ-не қондырғыларының құны, тг.
СЭБЖ – ЭБЖ-не қондырғыларының құны, тг.
СМ1 – ЖКЖ-не арналған монтаж құны, тг.
СМ2 – ЭБЖ-не арналған монтаж құны, тг.
КЗ =51942400+3648360+2057000+1550000=59197760 тг.
Ағым шығындардың есептеуі.
Ағымдағы шығындарды жобаланып тұрған қондырғыға келесіформуласымен табамыз:
ТЗ(ПР) = А+ТК+ТР; (6.3)
мұндағы А - амортизациялық аударылымдар, тг.
ТК,ТР – техникалық күтуге және жөндеуге шығындар
Амортизациялық аударылымдар келесі формуламен анықталады:
Кәсіпорынның кейбір негізгі қорларына амортизациялық аударылымдар нормасы келтірілді (6.2 Кесте).
6.2 кесте – Амортизациялық аударылымдардың орташа нормалары
| Негізгі қорлар топтары | Толық қалпына келтіру үшін қажетті амортизациялық аударылымдар нормасы, % |
| 1 Өндірістік ғимарат | 2,0 |
| 2 Электр тасымалдаушы әуе желілері: металдық, темір бетонды бағанадағы | 2.0 |
| 3Күштік электрлік-техникалық жабдық және таратушы құрылғылар:, өлшеуіш трансформаторлар, таратушы шиналар, түрлендіргіштер, майлы ажыратқыштар | 4,4 |
| 4Трансформаторлы қосалқы стансалардың жабдықтары | 6,6 |
| 5 Қозғалмалы электр стансалардың электргенераторлары | 12,5 |
Амортизациялық аударылымдар келесіге тең болады:
А = 7182000·0.12+30150000·0.12+5400000·0.04+2530000·0.04+
+6600000·0.04+560000·0.04+1250000·0.02+209000·0.04+26500·0.04+
+11500·0.04+72200·0.04+8200·0.04=4122736 тг
Негізгі қорлардың нысанның амортизацияланып бітпеген бөлігінің құны тозу мен моралдық тозу салдарынан нысан нормативтік мерзімнен ерте істен шығарылып тасталған кезде пайда болады. Ликвидациялық құн өндірістен шығарылатын нысанның оны сатып жібергеннен түскен қаржыны білдіреді.
Өндірістің тиімділігі негізі қорлардың ғылыми-техникалық деңгейіне байланысты ғана емес, сонымен қатар ғылым мен техниканың қазіргі заманғы жетістіктеріне сәйкестігі және оларды өндірістік үрдісте толық қуатында пайдалануына да байланысты болады
Электр құрылғыларының қараудағы еңбек көлемін есептеу
ТК,ТР – техникалық күтуге және жөндеуге шығындардарға Электр құрылғыларының қараудағы жұмысшылардың айлығы жатады
Электр шаруашылығында жұмыс көлемі шартты бірлік түрінде өлшенеді (ШБ), 1 ШБ 18,6 адам∙сағ. сәйкес келеді.
Техникалық қарау және техникалық жөндеуді анықтау үшін бірнеше дайындау жұмыстарын жүргізу керек:
Электр құрылғылардың санын артықтарын қағазға түсіру;
Электр құрылғыларының жұмыс істеуі сыртқы орта жағдайы және жұмыс;
Электр құрылғыларды апаттық жағдайларға тексеру және дайындау шарт бойынша;
Жұмысшыларды (операторлар) үйрету және көрсету, техникалық құрылғыларды қарау;
Сызбаларды тұрғызу профилактикалық жиындар;
Материалды техникалық базаны жобалау құрамы, берілген жұмыстарды істеу және электр құрылғыларды жөндеу.
Шаруашылықта қосынды еңбек көлеміне монтаждай жұмысы және электр құрылғылар мен желінің капиталды ремонты, және де кіші монтажды жұмыстар.
Электр шаруашылығының қызмет көрсетулерi жиынтық қиындықта электр жабдықтың монтажға және iргелi жөндеуi бойынша жұмыстарды есепке алынады және желiлер,
- қызметтер тараумен еш қызыметшiнiң атқарылатын күштерiмен, сонымен бiрге
- жинақтау жұмысылары.
Шаруашылықта қосынды еңбек көлеміне монтаждай жұмысы және электр құрылғылар мен желінің капиталды ремонты, және де кіші монтажды жұмыстар.
Фермадағы электр құрылғыларының есептік мәліметтері 5.3 кестесінде берілген.
6.3 кесте –ферманың ТК и ТР еңбексыйымдылығы анықтау
| Қондырғының аты, шартты саны | Қондырғы саны | Коэффициент | Ш.Б. | |
| Кn | Кnn | |||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| 1.ЭБЖ 10 кВ, км | 1 | 3 | 1 | 3 |
| 2.ЖЭҚ 10кВт, дана | 15 | 2,2 | 1,2 | 39 |
| 3 Инвертор, дана | 2 | 1,5 | 1,2 | 3,6 |
| 4. ФЭТ – 140, дана | 76 | 0,29 | 1 | 22 |
| 5. КТП 10/0,4 кВ, шт | 1 | 2,5 | 1 | 2,5 |
| 6. Түзеткіш | 15 | 1,6 | 1,2 | 27 |
| 7.Аккумулятор | 120 | 0,15 | 1 | 18 |
| 8.Выключатель | 78 | 0,2 | 1 | 15,6 |
| 9.Жоғары кернеу сөндіргіші | 1 | 1,2 | 1 | 1,2 |
| Электршаруашылығын ТК , QЭХ | 136,9 | |||
| Жаңа қондырғыларын жөндеуге кететін еңбексыйымдылығы, QРН | 19,6 | |||
| Капиталды жөндеуге кететін еңбексыйымдылығы, QКР | 39,1 | |||
| Кішімонтажный жөңдеу, QМР | 21 | |||
| Шаруашылығы бойынша | 216,6 | |||
| Алыс орналасу ескеруі Кр = 1,4 | 303,24 | |||
Айлық жоспарлар жұмыстың түрі мен көлеміне байланысты жылдық графиктер бойынша жұмысқа керек сағат табылады.
Жөндеу жұмысының қаралу формасы жинақтық түрінде болады. Электр құрылғылардың орташа және капиталды жөндеу электр жөндеу бөлігімен жүреді.
Шаруашылыққа керек электриктердін санын формула бойынша анықтаймыз:
, (6.4)мұндағы QЭХ – электр құрылғыны карауға кететін жұмыс көлемі;
НЭ = 100 ШБ - бір электр монтердің нормативті жүктемесі;
КРЭ = 1,1– құрылғылардың бір жерге шоғырлану коэффициенті
NTК = 303,24 ×1,1/100 = 3 адам
ТР орындайтын электромонтерлердің саны анықталады:
(6.5) адам.Фермадағы электр техникалық жұмысшылардың толық саны:
NЭМ = NТК + NТР (6.6)
NЭМ = 3 + 1 =4 адам.
Электромонтерлердің квалификациясыныың құрылымын, электр құрылғыдағы жұмыстың дәрежесіне байланысты, фермадағы жұмысшыларды былай таңдаймыз (барлық санының %): 2 разряд – 10%; 3 разряд – 20%; 4 разряд – 30%; 5 разряд – 30% және 6 разряд – 10%.Біздің жағдайда бір техник электрик аламыз.
Ферманың электротехникалық бөлімінің құрамы:
Электротехническалық қызметтің құрамы техник-электрик 6 разряд – 1 адам; электромонтерлер – 3 адам, оның ішінде 3 разряд – 2 адам; 5 разряд – 1 адам.
Басты және қосымша айлықтың фондқа тарифті фонд, және қосымша сағаттық төлемдер, күндізгі және жылдық айлықтық фонттар кіреді.
6.4 кесте – Тарифтің разрядтары.
| | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| Тариф коэффициентті | 1,0 | 1,286 | 1,447 | 1,629 | 1,768 |
| Тарифтік жарна | 381,2 | 490,2 | 551,5 | 621,3 | 674 |
Еңбекақы электромонтерлерi үшiн жұмыс iстейтiн iсте қолданған. Шаруашылықта берiлген дәрежелерi бар келесi қызметкерлерде болады.
Сәйкесiнше кесiмдi жұмыскерлердiң тариф кестесiсi бойынша әрбiр электромонтер үшiн анықталады айға еңбекақы.
6 разряд – 1 адам – бір айдың жалақысы есептелінеді, күндік тарифтік жарна және жұмыс уақыты 25,2 күн.
Бір айлық жалақысы —16985 тг.
-
разряда -2 адам -2х12353,04 = 24706,08 тг./ай
5разряда – 1 адам – 15781 тг./ай
Жылдық жалпысы: 689664 тг.
Еңбекақының жылдық қорына кәсіпорынның барлық жұмысшыларына төленетін еңбекақының барлық түрлері кіреді. Оған толығымен еңбекақының сағаттық қоры және қосымша төлемдер кіреді, олар: кезекті және қосымша демалыстарды төлеу, мемлекеттік міндеттерді орындау, оқуға босатылған күндер, демалыстық жәрдем ақылар, сіңірген еңбегі үшін қосымша төлемдер.
Жылдық айлықтың фондын формула бойынша анықтаймыз:
ЗП.год = ЗПТ×(1 + 0,01 dн + 0,01 dпр )×(1 + 0,01 dотп), тенге., (6.7)
мұнда dн = 40% , dпр = 2%, dотп = 8% - түнгі сағатқа және мейрам күндері, қауымжық жұмыстар мен отпуск үшін үстемелер.
ЗП.год = 689664×(1 + 0,4 + 0,02 )×(1 + 0,08) = 1057668,7 тенге./жыл.
ТЗ(ПР) = 4122736 +1057668,7 = 5180404,7 тг.
Электрэнергияның өзіндік құны 1 кВт*ч:
ЖКЖ-нің электрэнергияның өзіндік құны 1 кВт*ч:
С = ТЗ(ПР) /Q (6.8)
мұндағы Q - жылдық электроэнергияның берілген шамасы, кВт*ч.
С = 5180404,7/406704,3 = 12,74 тг.
С = 12,74·1,1 = 14,01 тг.
Электрэнергиясын сатудан алынған пайда , тг.
CЭ* = W∙ЦЭ (6.9)
CЭ* = 406704,3∙14,01=5699554,06 тг
мұндағы W – жылдық берілген электроэнергиясының шамасы, кВт* ч,
ЦЭ –1 кВт*сағ бағасы, тг.
CЭ = (CЭ*- ТЗ(ПР))·0,8 =(5699554,06-5180404,7)·=467234,4 тг
Қондырғының өтімділігінің мерзімі.
= КЗ / СЭК ; жыл. (6.10) = 59197760 /5699554,06 = 10,39 жыл.2009 жылының 4 шiлдесiнiң қайта жарқырылатын көз энергияларының қолдануының қолдаулары мақсаттарындағы «қайта жарқырылатын көз энергияларының қолдануының қолдауы» туралы Қазақстан республикасының заңымен қабылданды.
Бұл заңда қайта жарқырылатын көз энергияларының қолдауы бойынша бiраз шаралары ескерiледi, соның iшiнде: объекттерiнiң көз энергия қайта жарқырылатын құрылыстары үшiн жер телiмдерiнiң беруiнде; желiлер қайта жарқырылатын көз энергияларының электр энергиясының тасымалдауынан төлемiнен босауы; жiберушi ұйымның желiлерiне қосуындағы қайта жарқылатын көз энергияларының қолдануы бойынша қолдау, инвестициялар туралы Қазақстан республикасының заңымен сәйкес көз энергиясы, инвестициялық преференция қайта басталатын объекттерiнiң пайдалануын жобалау, құрылыс орындайтын заңды тұлғаларға беру.