Файл: Дипломды Жмыс 6B07204 Petroleum engineering Алматы 2023.docx
Добавлен: 09.11.2023
Просмотров: 105
Скачиваний: 8
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Ұңғыманың тереңдігі және бұрғылау жүргізілетін геологиялық түзілімдердің сипаттамалары.
Бұрғылау қондырғыларын, Бұрғылау құралдарын және т. б. қоса алғанда, бұрғылау үшін қолданылатын жабдықтың түрі.
Бұрғылау режимдері, оның ішінде бұрғылау жылдамдығы, қашау айналымы, қашау қысымы, бұрғылау ерітіндісінің көлемі және басқа параметрлер.
Жуу сұйықтықтарының түрлері мен көлемін, жуу жиілігін және басқа параметрлерді қоса алғанда, ұңғыманы жуу режимдері.
Цементтеу режимдері, егер бұл корпусты немесе басқа мақсаттарды бекіту үшін қажет болса.
Сурет 2.3 - 2014 – 2018 жылдар арасында Қашаған кең орнында полимер қолдану көрсеткіші
2014 – 2018 жылдар арасында Қашаған кең орнында полимер қолдану арқылы мұнай игеру қарқынды дамыған болатын. Нақты деректерге сүйенетін болсам осы жылдар арасында 350 мың тоннаға жуық полимер қолданған.(Сур 2.3)
Қоршаған ортаның қауіпсіздігі мен қорғалуын бақылау шаралары ұсынылған технологияның параметрлері мен режимдерін есептеу үшін ұңғыманың тереңдігі, топырақ пен геологиялық түзілімдердің сипаттамалары, бұрғылау үшін қолданылатын жабдық, пайдалану шарттары, сапа талаптары және т.б. сияқты бірқатар факторларды ескеру қажет.
Топырақ пен геологиялық түзілімдердің сипаттамаларын анықтау. Ол үшін топырақ пен тау жыныстарының сынамаларын бұрғылау мен зерттеуді қамтитын геологиялық барлау жұмыстары жүргізіледі. Ұңғыманың тереңдігі, тау жыныстарының сипаттамалары (қаттылық, тығыздық, кеуектілік, өткізгіштік, газ және мұнай мөлшері және т.б.) және топырақ температурасы анықталады.
Бұрғылау ерітіндісінің сипаттамаларын анықтау. Топырақ және бұрғылау режимдері туралы мәліметтер негізінде тұтқырлық, тығыздық, рН және т. б. сияқты бұрғылау ерітіндісінің параметрлері анықталады.Қашаған кен орнында бұрғылау ерітіндісі технологиясын немесе әдісін жетілдіру үшін қалыптан тыс төмен қабат қысымы жағдайында жұмыс істеу үшін келесі тәсілдерді қарастыруға болады:Бұрғылау ерітіндісінде жаңа компоненттер мен қоспаларды қолдану. Мысалы, ерітіндінің фрекинг қабілетін арттыру және оның тұрақтылығын жақсарту үшін бұрғылау ерітіндісінің құрамына нанобөлшектерді қосудың тиімділігін зерттеуге болады. Ерітіндінің тұтқырлығын төмендету және оның өткізгіштігін арттыру үшін жаңа полимерлі қоспаларды немесе беттік белсенді заттарды қолдануды зерттеуге болады.
Бұрғылау мен өндірудің жаңа технологияларын әзірлеу. Мысалы, қалыптан тыс төмен қабат қысымы жағдайында өндірістің тиімділігін арттыру үшін көлденең бұрғылауды қолдану мүмкіндігін зерттеуге болады. Сондай-ақ, өткізгіштігі жоғары жерлерде гидравликалық үзіліс және өткізгіштігі төмен жерлерде пневматикалық үзіліс сияқты фрекингтің жаңа әдістерін қолдануды қарастыруға болады.
Қолданыстағы технологиялар мен әдістерді өзгерту. Мысалы, балшық қоспаларын бұрғылау ерітінділерінде қолдану тиімділігін оларды мөлшерлеу және басқа компоненттермен біріктіру арқылы жақсарту мүмкіндігін зерттеуге болады. Сондай-ақ, сұйықтықты тұтыну, қысым және басқа факторлардың параметрлерін өзгерту арқылы гидравликалық сыну технологиясын оңтайландыру мүмкіндігін зерттеуге болады.
Қабаттардың күйі мен өндіру параметрлері туралы дәлірек мәліметтер алу үшін қабаттарды зерттеудің жаңа әдістерін қолдану. Мысалы, геофизикалық сейсмикалық барлау немесе компьютерлік модельдеу әдістерін қабаттардың геологиялық құрылымын бағалау және қалыптан тыс төмен қабат қысымы жағдайында өндірудің ең тиімді әдістерін анықтау үшін қолдануды қарастыруға болады.
Бұрғылау ерітіндісі технологиясын жетілдірудің бір әдісі-ұңғымадағы гидравликалық қысымды арттыруға және мұнай мен газды өндіру процесін жақсартуға мүмкіндік беретін тығыздығы жоғары бұрғылау ерітіндісін пайдалану. Бұл әдіс әсіресе кен орнында қалыптан тыс төмен қабат қысымы болған жағдайларда пайдалы болуы мүмкін.
Бұрғылау ерітіндісі технологиясын жетілдірудің тағы бір әдісі-қабатқа теріс әсер ететін және ұңғыма қабырғаларында шөгінділердің пайда болуына әкелетін тұздары аз және басқа ластаушы заттар бар бұрғылау ерітінділерін қолдану. Бұл өндіріс тиімділігінің төмендеуіне және өнім сапасының нашарлауына әкелуі мүмкін. Төмен ластаушы бұрғылау ерітінділерін пайдалану бұл мәселені болдырмайды.
Сонымен қатар, әдісті жетілдіру қабат қысымын өлшеу және бақылау үшін жаңа технологияларды қолдануды қамтуы мүмкін, бұл операторларға өндіру процесіндегі кез келген өзгерістерге жылдам жауап беруге және өнімділік пен қауіпсіздікті жақсарту шараларын қабылдауға мүмкіндік береді. Мысалы, операторларға қабаттық қысым туралы дәлірек мәліметтер алуға және оның деңгейін нақты уақыт режимінде бақылауға мүмкіндік беретін жаңа сенсорлар мен бақылау жүйелерін қолдануға болады.
Ақырында, бұрғылау технологиясын немесе әдісін жетілдіру өндірістің тиімділігін арттыратын және қоршаған ортаға теріс әсерді азайтатын нанотехнология және басқа да озық технологиялар сияқты жаңа инновациялық шешімдерді қолдануды қамтуы мүмкін.
Белсенді игерілмеген кен орындары Қазақстанның түрлі өңірлерінде орналасқан. Олардың кейбіреулері қазірдің өзінде мұнай мен газ өндіретін аудандарда. Қазақстандағы ең танымал кен орындарына мыналар жатады (2.2 Кесте):
Кесте 2.2 - Қазақстандағы ең танымал кен орындары
| Каспий теңізінде | Қашаған кен орны |
| Қазақстанның батыс бөлігінде | Теңіз кен орны |
| Қазақстанның батыс бөлігінде | Қарашығанақ кен орны |
| Қазақстанның оңтүстік бөлігінде | Кеңқияқ кен орны |
| Қазақстанның оңтүстік бөлігінде | Ұзынағаш кен орны |
| Қазақстанның батыс бөлігінде | Көкжонгек кен орны |
2.2.1 Полимерлі және күріш қабығынан жасалған сұйықтықтарға анықтама беру және салыстыру
Полимерлі ерітінділер тиімділікті арттыру үшін қолданылады және бірқатар артықшылықтарға ие:
1. Бұрғылау сұйықтықтарының сүзу қасиеттерін жақсарту: полимерлі ерітінді бұрғылау сұйықтықтарының қасиеттерін жақсарта алады, бұл олардың тау жыныстарына жақсы енуіне және тау жыныстарының тиімді жойылуына мүмкіндік береді.
2. Ұңғымалардың өнімділігін арттыру: полимерлі ерітінді мұнай қабатының су қасиеттерін жақсарту, сұйықтықтың тұтқырлығын төмендету және судың шығуын азайту арқылы ұңғымалардың өнімділігін арттыра алады.
3. Шығындарды азайту: полимерлі ерітіндіні қолдану процесінің құнын төмендетуі мүмкін, өйткені оны қолданылатын химиялық қоспалардың мөлшерін азайту және бұрғылау процесін жеделдету үшін пайдалануға болады.
4. Су шығынын азайту: полимерлі ерітінді су шығынын азайтуы мүмкін, бұл процесін қамтамасыз ету үшін қажетті су мөлшерін азайтуға мүмкіндік береді.
5. Экологиялық қауіпсіздік: полимерлі ерітінділердің экологиялық қауіпсіздігі жоғары, өйткені олардың құрамында улы және қауіпті компоненттер жоқ және қоршаған ортаны ластамайды.
Күріш қабығы-бұл биоорганикалық материал, оны АНПД технологиялары үшін өндірістік сұйықтық ретінде пайдалануға болады. Оны АНПД-да қолдану келесі артықшылықтарға ие болуы мүмкін: (Кесте 2.3)
Кесте - 2.3 Салыстыру кестесі
| Сұйықтық түрі | Күріш қабығы | Полимерлі |
| Қолданылатын аймағы | Қытай, Индия | Бүкіл әлем |
| Қол жетімділігі | Арзан өнім, ыдырайтын материал, күріш қалдығынан алуға болады | Лабораториялық жағдайда алынады және табиғи өнім емес |
| Экономикалық тиімділігі | Қайта қолдануға тиімсіз | Қайта қолдануға болады |
| Экологиялық тиімділігі | Биологиялық ыдырайтын өнім | Құрамында улы компоненттер жоқ |
2.3 Ұсынылатын технологияның немесе тәсілдің түрлерің салыстыру және қолдану
1. Экологиялық таза: күріш қабығы биологиялық ыдырайтын материал болып табылады, бұл оны дәстүрлі мұнай өндіретін сұйықтықтарға қарағанда экологиялық таза етеді.
2. Қол жетімділігі: күріш қабығы арзан өнім болып табылады және оны күріш өндірісінің қалдықтарынан алуға болады, бұл оны АНПД-да қолдануға қол жетімді етеді.
3. Төмен тұтқырлық: күріш қабығының тұтқырлығы төмен, бұл ANPD өндіру жылдамдығын арттыруға және кәсіпшілік сұйықтықтарды пайдалану шығындарын азайтуға көмектеседі.
4. Жақсы сүзу қасиеттері: күріш қабығы жақсы сүзу қасиеттеріне ие болуы мүмкін, бұл оның тау жыныстарының тесіктеріне жақсы енуіне мүмкіндік береді, бұл АНПД өндірісінің тиімділігін арттырады.
5. Кәдеге жарату шығындарын азайту: дәстүрлі мұнай өндіретін сұйықтықтардың орнына күріш қабығын пайдалану пайдаланылған сұйықтықтарды кәдеге жарату шығындарын азайтуы мүмкін, бұл да үнемді болуы мүмкін.
Алайда, күріш қабығын АНПД технологиялары үшін коммерциялық сұйықтық ретінде қолдану әлі кең таралмағанын және одан әрі зерттеу мен тестілеуді қажет ететіндігін атап өткен жөн.
АНПД үшін полимерлі Сұйықтық пен күріш қабығының құны көптеген факторларға, соның ішінде кен орнының орналасуына, қажетті сұйықтықтардың көлеміне, қол жетімділігіне және көлік шығындарына байланысты. Әдетте, полимерлі ерітінділер күрделі өндіріс технологиясына және оларды жасау және ұңғымаларға енгізу үшін арнайы жабдықты пайдалану қажеттілігіне байланысты күріш қабығына қарағанда қымбатырақ.
2.4. Тарау бойынша мәлімдер.
Біз бұл тарауда Қашаған кең орны туралы толық мәлімет алып, бұрғылау процесінде қолданылатын сұйықтықтарды талдап және лабороториялық жұмыстар жүргіздім.
Лабороториялық жұмыс нәтежиесі бойынша келесі анықтамаларға қол жеткіздім;
1. Полимерлі сұйықтық бағасы жағынан қол жетімді.
2. Полимерлі сұйықтықты лабороториялық жағдайда жасап шығу ауырлық тудырмайды.
3. Қашаған кең орнына өзімнің зерттеулеріме және лабороториялық жұмыс нәтежиесіне сүйене отырып Күріш қабығың бұрғылау сұйықтықтарың жасауға болтанын зерттедім.
Алайда Күріш қабығын қолдану практикалық жүзеде дамымағаның ескере келгенде, полимерлі сұйықтықты пайдалану ұңғымалардың өнімділігін арттыру және АНПД өндіру көлемін ұлғайту арқылы үнемді болуы мүмкін. Сонымен қатар, полимерлі ерітінділерді қайта пайдалануға болады, бұл жаңа сұйықтықтарды сатып алу құнын төмендетеді. [5]