Файл: арастырылан.docx

Бұрғылау шығырының тежеуіш жүйесі

Аспапты түсіру кезінде шығыр барабанын тежеу үшін қазіргі замандық бұрғылау құрылғыларында дамыған тежеуші кезеңімен және тежеу энергиясын шашырату қабілеттілігімен сипатталатын электромагнитті тежегіштер қолданылады.

Аспапты түсіру үрдісінде көбінесе түсірудің кез-келген кезеңінде жедел түрде тежеу қажеттілігі туындайды. Бұл тежеу жолы әдетте берілуді және электромагнитті тежегіштер осы бөліктегі көтеріле тежеуге қамтамасыз етуі тиіс. Қозғауды қалыптастыру кезіндегі электромагнитті тежегіштердің максимальды кезеңінің жоғары дүркінділігі индукциялы кездегі құлдыраушы жылдамдыққа дейін және ұнтақты тежегіш кезінде толық тоқтағанға дейін жедел түрдегі тежеуді жүргізуге мүмкіндік береді.

Шығырлардың көмекші тежегіштері ретінде гидравликалық және электрлі тежегіштер қолданылады. Кейде тежеу үшін шығырдың жетекті қозғалтқыштары қолданылуы мүмкін. Бұрғылау шығырының көмекші тежегішінің барынша мақсатқа сай типі электромагнитті тежегіш болып табылады.

Электромагнитті индукциялық және ұнтақты тежегіштерден тежеудің барлық энергиясы жылуға айналады, оны бұру үшін сулы кейде ауамен салқындату қарастырылған. Салыстырмалы қарапайым құрастыру, фазалық орамның болмауы тежеудің баяулығы, тежеу кезеңін басқарудың қолайлылығы мен жеңілдігі электромагнитті тежегіштерді бұрғылау шығырларына арналған барынша перспективалы тежегіш құрылғылар деп санауға мүмкіндік береді.

Электромагниттік тежегіштердің негізгі басымдығы тежеу кезеңінің кең шегіндегі баяу реттестіру мүмкіндіктерінен және сонымен қатар тежеу үрдісін

---

автоматтандырудың салыстырмалы қарапайымдылығы мен жеңілдігінен тұрады.

Ленталық тежегіш – бұрғылау шығырының негізгі тежегіші. Ол құбырдан көтерілетін немесе түсірілетін бұрғылау бағанасын немесе басқа аспапты қозғалмайтын жағдайда ұстау мен тоқтатуға арналған. Ленталық тежегіш қажет болған жағдайда көмекші ретінде пайдалануға болады. Мәселен шығырдың көмекші тежегішінің жеткілікті тежелу кезеңі немесе бас тартуы жағдайында құбыр бағаналарын құбырға түсіру жылдамдығын төмендету үшін ленталық тежегіш пайдаланылады. Қашау беру реттегіші жоқ болған жағдайда ленталық тежегіш қашауға остік жүктемені ұстап тұру және құбыр забойы тереңдеу шамасы бойынша бұрғылау бағаналарын беру үшін қызмет етеді.



1 - тежегіш білік; 2 - тежегіш қалып; 3 - теңгергіш; 4 - тірек; 5 - өзек; 6 - тежегіштің иінді білігі; 7 - тежегіш тұтқасы; 8 - тежегіш таспа; 9 - пневмоцилиндр; 10 - тартқыш

3. 
   Сурет – Бұрғылау шығырының таспалы тежегішінің сұлбасы
   

Тежегіш жүиесі барабанды тежеу үшін қажет.Ол келесі біліктерден тұрады: болат лента, тежегіш жапсырма, теңестіру балкасы, иінді білік, шектегіш сақина. Тарту және тежеу үшін ұзын ұстағыштан. Тежегіш жүйесі зауыттан шығарғанда қалыпқа келтіріледі. Қалыпқа келтірілген тежегіш лентаны бос және қозғалмайтын ұштары суретте келтірілген. Бұл жағдайда тежегіш сенімді жұмыс жасайды. Тежегіш жапсырмалары белгілі шамада қажалған кезде лентаны келесі тәсілмен қалыпқа келтіру керек. Шектеуші сақина орналасқан шектеуші

---

болтты алдымен толығымен кіргізіп тежегіш лентасын толық тежеу керек. Одан кейін оларды үш оралымға бұрап ашу керек. Тежегіш барабан арасындағы аралық шамамен 5 мм болады.

Бұрғылау шығырларының ленталық тежегішінің кинематикалық сызбалары 1.5-суретте көрсетілген.

Фрикционды жапсырмалары бар болат ленталар 4 шығырдың барабан 3- те орнатылған тежеу шкифтері 2-ні иістіреді. Үлкені нәтижесінде қозғалмайтын жапсырма мен тежегіш шкифтер арасында барабан айналуы мен оны ұстап тұратын қозғалмайтын жағдайға қарсы әрекет ететін тежелу кезеңі туындайды. Тежелу шкифтерін орнату тікелей шығыр барабандарында қажетті тежелу кезеңін ұлғайтуды талап етеді, өйткені шығыр барабаны – көтеру механизмін кинематикалық тізбегіндегі барынша жаяу жүрісті мүше. Дегенмен аралық буындардың жоқ болуы жағдайында тежегішпен немесе тальдық арқанмен шығырды тежеу қауіпсіздігі мен көтерілушілігі қамтамасыз етіледі.



а – У2-2-11; У2-5-5; б – ЛБУ-1100; в – ЛБУ-17003 000; У2-300. 1 – тежегіш тұтқа;

2 –тежегіш шкивтер; 3 –шығыр барабаны; 4 –болат ленталар; 5 – мотельді мойын;

6 –басқару реттегіші; 7 –тежегіш цилиндр; 8 – иілмелі білік; 9 –тербелмелі мойындар;

10 – балансир; 11 –тіректер; 12 – тетік; 13 – тежегіш білік; 14 –ауырлық; 15 –тетік; 16 –тесік;

17 –тежегіш білік мойны; 18 – баллон; 19 – пневмоцилиндр; 20 –пневмоцилиндр клапаны

3. 
   Сурет - Шығырдың ленталық тежегіштерінің кинематикалық сызбасы
   

---

1.4 Жобаландырылған бұрғылау шығырының бағыты

Бұрғылау шығыры және тәлді механизм көмегімен бұрғылау бағананы, айналмалы құбырларды және бұрғылау мен құбырларды нығайту кезіндегі басқа да аспаптарды түсіреді, көтереді және ұстап тұрады. Көтеру кезінде жетектен тәлді арқан арқылы шығырға берілетін айналмалы қозғалыс тәлдік блоктан түсуші қозғалысқа түзіледі. Түсіру кезінде бұрғылау шығырының тежеуші құрылысы өз салмағы ықпалынан және оған ілінген аспап салмағынан төмен түсетін тәлдік блок жылдамдығын шектейді. Бұрғылау шығырларды сонымен қатар роторға айналым беру және құбырларды бұрғылау кезінде әралуан жүктерді көтеру және тасымалдау үшін пайдаланылады.

Шығыр төмендегілер үшін арналған:

• 
  бұрғылау аспапты көтеру және түсіру;
  
• 
  айналмалы құбырларды түсіру;
  
• 
  забойға аспапты автоматты түрде және қолмен беру;
  
• 
  биіктіктерді көтеру және түсіру үшін пайдаланылуы да мүмкін. Ішкі білікке есептік қуаттылық, кВт – 810
  

Тәл арқаны жылдам жүрісті тармағының максимальды соғылуы, кН (т.с.)

Тежегіш шкивтер жұмыс беткейінің өлшемі,мм:
диаметрі	900
ені	250
Тежегіш қалыптар өлшемі, мм:
ұзындығы	230
ені	120
жуандығы	32
тежеу алаңы, см2	7728
Негізгі тежегішті басқару	Қолмен және пневматикалы
Беріліс қорапшасында	Тісті
РПДЭ жетегінде	Тізбекті 2Н-50,8
Негізгі жетекті іске қосу	2МШ-1070
РПДЭ іске қосу	МШ-1070
Шығырдың габаритті өлшемдері, мм:
ұзындығы	7886
ені	3100
биіктігі	2207
Салмағы, кг	34000

---

3. 
   Кесте – Тәлдік жүйелердің 5х6 жасақталуы кезіндегі шығырдың техникалық сипаттамасы
   

Параметрлері	КПП берілісі
	Баяу	Шапшаң
Көтеру білігінің айналу жиілігі, айн/сек	0… 21	21… 54
Тәл арқаны жылдам жүрісті тармақтарының жылдамдығы, м/с	0… 6,2	6,2… 16
Ілгіштегі жүктемеде тәл арқаны жылдам жүрісті тармақтарының созылуы, кН (тс)	207… 103 (21,1… 10,5)	(10,5… 0)
Ілмекті көтеру жылдамдығы, м/с	0,3… 0,62	0,62… 1,6
Ілмектегі жүктеме, кН (тс)	200… 100	100… 0

2. 1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12

---