Файл: ойылан масата ол жеткізу аясында диплом жазу барысында келесі міндеттерді шешеміз.docx
Добавлен: 24.11.2023
Просмотров: 114
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
- компаниялар мерзімсіз өмір сүреді деп болжануда (үздіксіз қызмет принципі);
- кірістер мен шығыстар қаражаттың қашан алынғанына немесе төленгеніне қарамастан, олар пайда болған кезеңдерге қатысты болуы керек (есептеу принципі);
- бухгалтерлік есеп принциптері бір шоттарда да, әр түрлі уақыт кезеңдерінде де дәйекті түрде қолданылуы керек;
- бухгалтерлік есеп консерватизм принципіне сүйене отырып жүргізілуі керек, атап айтқанда кірістер мен шығыстар есебіне тек іске асырылған кірістер кіруі керек.
ХҚЕС-та тек алғашқы екі қағида (негізгі болжамдар) көрсетілген, олардың негізінде қаржылық есептілік қалыптастырылуы керек. Сондай-ақ, корпоративтік құқықта келесі активтерді есепке алу және бағалау ережелері көрсетілген: негізгі капитал және материалдық емес активтер (бұл шектеулі қызмет мерзімі бар активтер амортизацияға жатады; олар тарихи құны бойынша ескеріледі); инвестициялар – олардың құны үнемі төмендеген жағдайда бағалануы керек; гудвилл - ол бойынша амортизацияны оның пайдалы экономикалық өмір сүру мерзімі ішінде есептеу керек; айналым қаражаты (сатып алу бағасы бойынша немесе өзіндік құны бойынша көрсетілуге тиіс, бірақ егер олармен салыстырғанда соңғысы төмен болса, таза өткізу құнына дейін белгіленуге тиіс); қаржы құралдары - әділ құны бойынша ескерілуге тиіс.
Активтерді бағалаудың көрсетілген әдістері негізгі болып табылады. Алайда, Ұлыбританияның корпоративтік құқығы олардың жекелегеніне қатысты және бағалаудың балама нұсқаларын қамтиды. Атап айтқанда, материалдық емес активтерді (бірақ гудвилл емес) ағымдағы құн бойынша ескеруге болады; негізгі капитал – соңғы бағалау кезіндегі нарықтық құн бойынша немесе ағымдағы құн бойынша; инвестициялар – нарықтық құн бойынша; айналым капиталы, оның ішінде тауарлық-материалдық қорлар – ағымдағы құн бойынша ескеруге болады.
Ұлыбританияда корпоративтік құқық компанияларға активтерді нақты (немесе оған жақын) құны бойынша бағалауға мүмкіндік береді.
Есептілікте басқа мәліметтермен қатар баланстан тыс баптар, жұмыс күшіне жұмсалатын шығыстар, жұмыскерлердің орташа саны, дивидендтер, акционерлік капитал, пайдаланылған бухгалтерлік есеп қағидаттары және т. б. туралы ақпаратты ашу талап етіледі [6, 56 б.].
Тіпті ХҚЕС-ке сәйкес өз есептерін жасайтын компаниялар да оларда көзделгеннен басқа қосымша мәліметтер беруі керек екендігіне назар аударады. Атап айтқанда, бұл барлық компанияларға таралатын корпоративтік заңнаманың талаптарына қатысты. Мысалы, қаржылық есеп беруде көрсетілмеген баланстан тыс операцияларды ашу талаптары, сондай-ақ есеп берудің мәтіндік мазмұнына қойылатын талаптар.
Франция. Францияның есеп жүйесі континенттік модельге жатады.
Франциядағы бухгалтерлік есеп жүйесінің негізі бухгалтерлік есеп жүргізу және есеп беру қажеттілігін заңнамалық түрде бекітетін коммерциялық кодекс болып табылады. Бұл жүйенің негізгі буыны-Ұлттық бухгалтерлік кодекс (стандарттарға ұқсас). Бұл негізгі құжат 400-ден астам беттен тұрады және екінші дүниежүзілік соғыс кезінде енгізілген Бухгалтерлік есеп шоттарының жалпы жоспарын (Ops) қамтиды. ОПС бағалау ережелерін, есеп санаттарын түсіндіру және бухгалтерлік есеп құрылымын анықтайды.
Француз бухгалтерлік жүйесінің басты ерекшелігі-оның заңды мәні, өйткені барлық ережелер коммерциялық және салық заңнамасынан тікелей туындайды. Сонымен қатар, құқықтық кеңістік реттеуші норманың болуы міндетті түрде ұйымдар оны ұстанады дегенді білдірмейді. Көбінесе белгілі бір заңнамалық талаптарды орындамағаны үшін айыппұлдар қарастырылмайды, кейде оларды орындау тетігі жасалмайды, ал кейбір жағдайларда осы немесе басқа нұсқауларды елемеуге мүмкіндік беретін бейресми келісім бар.
Бухгалтерлік есепті жалпы реттеу сонымен қатар фирмаішілік бухгалтерлік есеп саласындағы ұйымдастырушылық-техникалық әдістерді регламенттеумен толықтырылады. Компания басшылығы сыртқы регламентті толықтыратын және оған бағынатын ішкі реттеу жүйесін ұйымдастырады.
Осылайша, регламенттеу екі негізгі элементтен тұрады: мемлекеттік-құқықтық органдардан шығатын сыртқы регламенттеу, яғни қажетті құзыретке ие (бұған халықаралық немесе мемлекетаралық экономикалық одақтар кіруі керек) және фирманың басқару аппараты ұйымдастыратын ішкі регламенттеу.
Францияда стандарттарды әзірлеу Ұлттық бухгалтерлік кеңес, Бағалы қағаздармен операциялар жөніндегі комиссия, Әділет министрлігі құзыретіндегі бухгалтерлік есеп сарапшылары мен білікті бухгалтерлер ұйымы және Қаржы министрлігі құзыретіндегі Ұлттық аудиторлар институты сияқты ұйымдардың құзыретіне жатады [7, 15 б.].
Францияда жекелеген шаруашылық жүргізуші субъектілер (жеке кәсіпкерлер, кейбір кооперативтер, фермерлік қожалықтар, қарапайым сенімгерлік серіктестіктер және басқалары белгіленген лимит шегінде жылдық сатылымы бар) қос жазбаны пайдаланбай қарапайым бухгалтерлік есеп жүргізе алады. Қалғандары ірі ұйымдар шоттар жоспарын, қос жазбаны, бухгалтерлік есеп регистрлерін қалыптастыруды және қаржылық есептілікті құруды қолдана отырып, толыққанды бухгалтерлік есеп жүргізуге міндетті.
Бухгалтерлік есепті қатаң мемлекеттік реттеуге қарамастан, жекелеген ұлттық бухгалтерлік есеп жүйелерін талдау Францияда фирмалар үшін ерекше қолайлы жағдайлар жасалғанын көрсетті.
Қаржылық есеп деректерін қорытындылау кезінде ұлттық ерекшеліктер жеке қаржылық есептілікте, атап айтқанда бухгалтерлік баланста көрсеткіштерді ұсыну дәйектілігінде көрінеді. Баланс активінде алдымен негізгі капитал мен инвестициялардың баптары, ал міндеттемеде ұзақ мерзімді қаржылық салымдардың көздері (акционерлік капитал, резервтер, облигациялық қарыздар) көрсетіледі. Содан кейін қалған баптар: активте-өтімділіктің өсу ретімен (материалдық – өндірістік қорлар, дебиторлар, бағалы қағаздар, қолма-қол ақша), ал міндеттемеде-барлық қысқа мерзімді міндеттемелер.
Көбінесе айналым қаражаттарының баптары екі топқа бөлінеді. Бірінші топ «қолда бар құндылықтар» деп аталады және кассалар мен банктердегі қаражатты қамтиды, ал екінші топ «іске асырылатын құндылықтар» деп аталады. Бұған шикізат, материалдар, аяқталмаған өндіріс, дайын өнімдер, дебиторлық берешек және бағалы қағаздар жатады. Кейбір компаниялардың балансында сатуға жататын құндылықтарды тағы екі топқа бөлуге болады: пайдаланудағы құндылықтар (материалдар, шикізат, дайын өнім, аяқталмаған өндіріс) және қысқа мерзімде сатылатын құндылықтар (дебиторлар, бағалы қағаздар).
Франция компанияларының шоғырландырылған есептілігі іс жүзінде ұлттық стандарттар әдістемесі бойынша жасалмайды. Ол халықаралық стандарттар (ХҚЕС) негізінде немесе белгілі бір қаржы нарығына ұсынылатын қаржылық есептілікке тән әдістер бойынша қалыптасады.
Италия. Италияның есеп жүйесі, Франция сияқты, континенттік модельге жатады.
Италияда бухгалтерлік есепті реттеу Азаматтық кодекс бойынша жүзеге асырылады, оның бастапқы негізі 1815 жылғы Француз заңнамасымен байланысты қазіргі Азаматтық кодекс (1991) есеп беруді ұлттық бухгалтерлік есеп комитеті белгілеген критерийлерге сәйкес жасауға міндеттейді. Ол акционерлік қоғамдар үшін ұлттық компаниялар комиссиясы мен қор биржасы мойындаған он ережені шығарды.
Есеп стандарттарын сауда және есеп жөніндегі ұлттық мамандар кеңесі қалыптастырады.
Бухгалтерлік есеп принциптері іс жүзінде бухгалтерлік құжаттардың шынайы және шынайы болуын талап етеді.
Италия мемлекетінің құқықтық жүйесін Рим құқығы жүйесі ретінде сипаттауға болады, барлық экономикалық агенттер үшін міндетті заңнамалық нормалар басым. Бұл елде бухгалтерлік есепті реттеуде биліктің заңдары мен ережелері басым рөл атқарады [8, 19 б.].
Еуропалық одаққа кіре отырып, Италия өзінің заңнамасына бухгалтерлік есеп пен есеп берудің жалпыеуропалық талаптарын енгізді. ЕО-ның 4 және 7 директиваларына сәйкес барлық итальяндық компаниялар халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес есеп беруге міндетті. Итальяндық компаниялардың жылдық есептілігі мыналарды қамтуы мүмкін: ) бухгалтерлік баланс; ә)
пайда мен залал туралы есеп; б) түсіндірме жазба; в) операциялық есеп (ағымдағы қызмет туралы есеп); г) ішкі аудиторлардың есебі; д) капитал қозғалысы туралы есеп; е) ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп; ж) компания президентінің есебі; з) директорлар кеңесінің баяндамасы; и) аудиторлық қорытынды.
Осы тізімнің алғашқы бесеуі ғана барлық ашық акционерлік қоғамдар үшін міндетті болып табылады. Аудиторлық қорытынды компаниялардың кейбір санаттары үшін міндетті болып табылады-қаржылық, сақтандыру, медиа-холдингтер және т. б. акциялары биржаларда тізімделген компаниялар жылдық қорытындыдан басқа, жарты жылдық есептерді ұсынуы керек.
Итальяндық есептіліктегі барлық деректер кезеңнің басында және соңында келтірілген. Есеп бір уақытта Еуро, лира немесе лира және ЭКЮ түрінде жасалады.
Есептілік жалпы қабылданған бухгалтерлік принциптерге – ұқыптылыққа, салыстыруға, есептеулерге, тұрақты жұмыс істейтін кәсіпорынға сүйене отырып жасалады.
Банктер мен қаржы компанияларының бухгалтерлік есептіліктің өзіндік нысандары бар. Барлық басқа экономикалық агенттер үшін Италия заңнамасы ресейліктерге ұқсас нысандарды қарастырады.
Сатып алынатын активтерге қатысты оған келісімшарттық бағадан басқа, компанияның осы активті жұмыс жағдайына келтіру үшін шеккен барлық шығындары (салықтар мен кедендік төлемдер, тасымалдау, орнату және монтаждау құны және т.б.) кіреді. Барлық жағдайларда өндіріс кезеңінде жинақталған немесе осы активті жұмыс жағдайына келтірген төлемге пайыздардың белгілі бір үлесін өзіндік құн құрамына қосуға болады.
Ұзақ мерзімді активтерді қайта бағалау тек заң шығарушы органдардың шешімі бойынша жүргізілуі мүмкін.
Ұзақ мерзімді активтер мен дебиторлық берешек баланста олардың таза құны бойынша бағаланады. Италияда ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар, сондай-ақ жарнама шығындары капиталдандырылуы мүмкін, яғни.ағымдағы шығындарға бірден есептен шығарылмайды, бірақ баланс активінде көрсетіледі. Кейбір материалдық емес активтерді бағалау (атап айтқанда, гудвилл және бренд атаулары) компанияны сатқан кезде ғана мүмкін болады.
Италия заңнамасына сәйкес компания барлық мәлімделген акционерлік капиталдың 10% - дан аспайтынына иелік ете алады (активте болады). Бұл акцияларға дивидендтер төленбейді және дауыс беру құқығы акциялар басқа иеленушіні тапқанға дейін сақталады. Есептілікте олар сатып алу бағасы бойынша көрсетіледі.