Добавлен: 29.11.2023
Просмотров: 68
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Тауарларды бөлуді көліктік-экспедициялық қамтамасыз ету-экспедиторлардың (көлік агенттерінің) тауарларды өндіру орындарынан тұтыну орындарына дейін жеткізуді жоспарлау, ұйымдастыру және орындау және тауарларды тиімді бөлуде өндірістік және сауда фирмаларының қажеттіліктерін қанағаттандыруды қамтамасыз ету мақсатында оңтайлы тәсілдер мен әдістерді пайдалана отырып, жөнелту партияларын тасымалдауға дайындау бойынша қосымша қызметтер көрсету жөніндегі қызметі.
Бұл қызмет Қажетті тасымалдау құжаттарын ресімдеуді, көлік кәсіпорындарымен тасымалдау шартын жасасуды, жүкті тасымалдау үшін есеп айырысуды, тиеу-түсіру жұмыстарын ұйымдастыруды, сақтауды, көлік процесіне қатысушыларды ақпараттық қамтамасыз етуді, сақтандыруды, шағын жөнелтімдерді шоғырландыруды, кедендік формальдылықтарды жеңілдетуді қамтиды.
Нарықтық экономика жағдайларының күрделілігі кәсіпорындардың көлік-логистикалық жүйелерін басқарудың тиімді тетіктерін қалыптастыру, оларды нақты тұрған міндеттерді де, одан әрі даму перспективаларын да ескере отырып оңтайландыру және жетілдіру қажеттілігін анықтайды. Бұл ретте ақпараттық қамтамасыз ету, осы тетіктердің құрылысы мен жұмыс істеуі ерекше өзекті болып табылады. Кәсіпорындардың логистикалық жүйелерін қалыптастырудың негізгі принциптері: ақпараттық, ресурстық және техникалық сипаттамалардың үйлесімділігі; ортақ мақсатқа қол жеткізу бойынша жүйе элементтерінің өзара байланысы және өзара іс-қимылы (жүйелік тәсіл); жаһандық мақсатқа қол жеткізу үшін жүйенің функционалдық элементтерінің жергілікті мақсаттарының үйлесімділігі (жалпы жүйелік оңтайландыру); сыртқы және ішкі ортаның параметрлері мен факторларының ықтимал ауытқулары кезінде жүйенің тұрақтылығы (тұрақтылық пен бейімделу).
Көлік логистикасының негізгі элементтері тиісті ағындарды, жолды, терминалдарды, тартқыш құралдарды және жылжымалы құрамды, контейнерлер мен қаптаманы құрайтын жүктер болып табылады. Жүктерді тасымалдаудағы операцияларды сәтті жүзеге асырудың шешуші факторы ақпарат болып табылады, оның көмегімен шектеулі жағдайларда жүйенің жұмыс істеуінің балама шешімін табуға мүмкіндік беретін білім қалыптасады.
Көлік-логистикалық жүйелердің дамуы интеграциялық байланыстардың дамуын білдіреді. Дұрыс шешімді табу үшін жеткізушіден тұтынушыға дейінгі жүктердің қозғалысын қамтитын процестерді ескере отырып, жүйені нақты уақыт режимінде басқаруды қамтамасыз ете алатын интеллектуалды модельдеу элементтерін қолданған дұрыс.
Көлік логистикасының сапалы жұмыс істеуі басқару міндеттерін шешу механизмін анықтамайынша мүмкін емес: логистикалық ағындарды қалыптастыру және бақылау; жағдайдың өзгеруіне негізделген логистикалық ағындарды уақтылы түзету. Мұндай механизм кәсіпорынның логистикалық қызметін басқару жүйесінің белгісі болып табылады. Логистикалық желінің сыртқы ортасының тұрақсыздығының артуы оның интеграциялануының едәуір дәрежесінде кәсіпорынның нәтижелерді басқару ретінде қарастыруға болатын стратегиялық басқару қажеттілігін қалыптастырады. Бұл ретте интеграцияланған Көлік логистикасы ішкі және сыртқы ортаның өзгеруіне бейімделуі тиіс. Стратегия, өз кезегінде, мақсатқа жету үшін таңдалған іс-қимыл принциптерінің жиынтығын сипаттайды. Логистикалық жүйе кәсіпорын ресурстарын үйлестіру және бөлу арқылы алға қойылған мақсаттарға жету үшін қажетті әрекеттердің жалпыланған моделімен ұсынылуы мүмкін. Бұл стратегияны анықтауға мүмкіндік береді логистикалық менеджмент мақсаттар мен міндеттер қоюға, кәсіпорын мен сыртқы орта арасындағы қатынастарды орнатуға байланысты қызмет ретінде; сыртқы орта факторларының ішкі мүмкіндіктері мен өзгерістерін ескере отырып, мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Сондықтан бұл жүйенің экономикалық механизмінің мәні жүйелік-ресурстық аспектіде, механизм элементтерінің жұмысын түсіну және жүйенің жұмысын бағалау кезінде көрінеді.
"Механизм" сөзін біртұтас процеске байланысты белгілі бір әрекеттерді орындайтын элементтер санынан тұратын және осындай салаларда экономиканы ұйымдастыру мен басқарудағы себеп-салдарлық байланыстар жүйесі деп түсіну керек:
1. Тұтыну.
2. Алмасу.
3. Өндіріс.
4. Тарату.
Бұл механизмнің мұндай дизайны басқару жүйесін экономикалық қызметтің негізгі нәтижесін қалыптастыру және уақыт өте келе нәтижеге жету процесі болып табылатын элементтер жиынтығын анықтайды. Көлік жүйесінің экономикалық механизмінің құрылымы мыналардан тұрады: нарықтағы жағдайды ескере отырып, жүйе субъектілерінің бейімделу процесін тудыратын Бәсекелестік және баға механизмі; тауар жылжыту процесіне барлық қатысушылардың экономикалық қызметін ынталандыру, жоспарлау, бақылау және талдауды қамтитын механизм; өзін-өзі қаржыландыру механизмі; (кредиттер, салықтар, жеңілдіктер, субсидиялар, баждар және т.б.); өзгерту және бейімдеу тетіктері (нормативтер, болжамдар, стандарттар, көлік жолдары, көлік тораптары, жылжымалы құрам, қатысушылар жүк тасымалдауға қатысты құқықтық құжаттар).
Кәсіпорындардың көліктік логистикалық жүйесін қарастырған кезде олардың жұмыс істеуінің экономикалық механизмі деп логистикалық ағындарды болжау, жоспарлау, бақылау, талдау және түзету міндеттерін белгілі бір тиімділікпен шешуге мүмкіндік беретін логистикалық процестерге әсер етудің ғылыми әдістері мен әдістерінің жиынтығы түсінілуі керек. Логистикалық жүйенің (ЭМФЛС) жұмыс істеуінің экономикалық тетігі қойылған мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз ететін барлық деңгейдегі элементтердің өзара іс-қимылының нақты құрылымына ие болуға тиіс. Эмфлс элементтері кәсіпорын қызметін басқару; ақпараттық қамтамасыз ету; қорларды басқару және шикізатпен қамтамасыз ету; дайын өнімді бөлу жүйелері болуы мүмкін. Логистикалық жүйенің жұмыс істеуінің экономикалық механизмінің негізгі функциялары кәсіпорынның логистикалық жүйесінің нақты жағдайы туралы мәліметтер негізінде басқару шешімдерін қабылдау; логистикалық ағындарды реттеу; логистикалық операциялардың орындалуын бақылау; логистикалық жүйенің мінез-құлқын болжау; логистикалық жүйенің бизнес-процестерін оңтайландыру; логистикалық жүйені жоспарлау болып табылады; көлік жүйесін оңтайландыру және қойма шаруашылығын ұйымдастыру.
Логистикалық жүйені басқарудың тиімді тетігін құру кезінде мынадай міндеттер шешіледі: жүйе объектілерінің өзара іс-қимылының жаңа ұйымдық-экономикалық схемаларын, өзара іс-қимыл қағидалары мен қағидаттарын әзірлеу және енгізу; бірыңғай интеграцияланған ақпараттық кеңістікті (ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін) құру; логистикалық жүйенің бизнес-процестерін оңтайландырудың модельдері мен алгоритмдерін құру әдістерін таңдау.
Жалпы алғанда, логистика ұғымы жүйелер ішіндегі де, олардың арасындағы да уақыт пен кеңістіктік кедергілерді еңсерудің, сондай-ақ тиісті процестерді басқару мен реттеудің барлық процестерін қамтиды. Кәсіпорындар қызметінде логистикалық тәсілді қолдану тәжірибесі өндірілетін өнім қорларын едәуір қысқарту, өндіріс құнын төмендету, өнімдер мен қызметтердің қажетті сапасын қамтамасыз ету мүмкіндіктерін көрсетеді. Көлік логистикасын әзірлеу, енгізу және жетілдіру әр түрлі деректердің едәуір көлемін пайдалану қажеттілігін тудырады, оларды жинау және өңдеу барлық кезеңдерде үздіксіз жүзеге асырылады. Кәсіпорын логистикасының жұмыс істеуі тұтынушылардың төлем қабілетті сұранысын қанағаттандыруға және олардың тапсырыстарын орындауға бағытталған. Тапсырыс-бұл логистикалық операцияның бірлігі (жалпы жағдайда тұтынушыларға қызмет көрсету процесінің барлық кезеңдерінен өтетін бланк). Тапсырыс, әдетте, жеке шартпен байланысты барлық құжаттарды біріктіреді, яғни. онда тапсырыс берілген тауарлар мен қызметтердің саны мен сапасы, орындалу мерзімі мен нысаны, төлем мөлшері туралы мәліметтер болуы керек. Сондықтан көлік логистикасын басқару тетіктерінде ақпараттық жүйелерге ерекше рөл беріледі, олардың негізгі элементі ақпараттық ағын немесе ақпарат болып табылады. Ақпарат негізгі логистикалық және өндірістік фактор болып табылады. Қажетті ақпаратты таңдау материалдық және ақша ағындарын басқару нысанасын (немесе деңгейін) бағалауды, сондай-ақ ұйымның, бәсекелестердің күшті және әлсіз жақтарын бағалауды, міндеттерді шешудің және тәуекелді бағалаудың қандай да бір мүмкіндіктерінің болуын көздейді.).
Осылайша, ақпараттың маңызды қасиеті оның сапалық сипаттамасы болып табылады. Логистиканы құру тәжірибесі мұндай ақпаратты таңдаудан бұрын ақпараттың құндылығын анықтайтын факторларды, оны жинау және дайындау процестерін ұйымдастырудың күшті және әлсіз жақтарын тиісті талдау қажет екенін көрсетеді. Мұндай талдауды істердің жай-күйін бағалай алатын және сол арқылы стратегиялық немесе тактикалық сипатта болуы мүмкін ақпаратты құрылымдау мен ретке келтіруді қамтамасыз ете алатын құзыретті мамандар жүргізуі тиіс. Көлік-логистикалық жүйелерді құру кезінде ескерілетін негізгі деректерді тізімдейміз: нарық туралы ақпарат; өндіріс туралы ақпарат; материалдық ағындар туралы ақпарат; ақпараттық ағындар туралы мәліметтер. ДЗ басқару тетігін қалыптастыру кезінде құрылған механизмнің нарықтық және өндірістік жағдайлардың өзгеруіне икемді жауап беру қабілеті болуы керек екенін ескеру қажет. Сыртқы ортаның мұндай өзгерістеріне белгілі бір тауарлар мен қызметтерге сұраныстың өзгеруі, технологиялық жабдықтың істен шығуы, көлік тарифтерінің өзгеруі, белгілі бір көлік арналарының іске қосылуы немесе істен шығуы, несиелеудің пайыздық мөлшерлемелерінің өзгеруі жатады.
Орындалатын логистикалық операциялардың сипаты сыртқы жағдайлардың әсерінен жүйенің жұмыс істеуі кезінде өзгереді. Қарастырылып отырған механизм логистикалық жүйені басқару үшін құрылады, онда біріншіден, материалдық, қаржылық, ақпараттық және еңбек ағындарын тиімді дағдарыстық басқаруды қамтамасыз ететін бірыңғай жүйеге жеткізу тізбегінің буындарын біріктіру керек. Екіншіден, өндірісте қолданылатын шикізаттың, материалдардың және басқа өнімдердің, сондай-ақ тұтынушыға жеткізілетін дайын өнімнің қозғалысын бақылау мен номенклатурасын пайдалануды интеграциялау қажеттілігі туындайды. Үшіншіден, логистикалық жүйе элементтерінің қолданыстағы процестермен және кәсіпорынды басқару жүйелерімен тиімді өзара әрекеттесуін және құрылуы мен жұмыс істеуін қамтамасыз ету міндетті болып табылады.
Бұдан шығынның төмендеуі логистикалық элементтердің дамуымен байланысты екендігі шығады. Жабдықтауда олар - 50%, сатуда - 40%, өндірісте - 10% құрайды. Нәтижесінде кәсіпорынның көлік-логистикалық жүйесінің қалыптасуы бәсекеге қабілеттілікті арттырудың маңызды сәті болып табылады. Логистикалық тәсілдің айырмашылығы-уақыт пен ресурстардың ең аз шығындарымен қажетті нәтижені алу үшін материалдық және ақпараттық ағындарды басқарудың жалпы жүйесіне тізбектің кейбір элементтерін біріктіру. Көлік-логистикалық жүйені экономика тұрғысынан түсінудің негізі ретінде жүйелік тәсілдің келесі принциптерін ұсыну қажет:
1. құрылымдау-бұл жеке элементтердің ерекшеліктеріне емес, оның құрылымының қасиеттеріне байланысты жүйенің әрекеті;
2. унитаризм жүйенің қоршаған ортадан бөлінуі;
3. жүйедегі элементтердің иерархиялық бағыныштылығы;
4.полиархия-бұл жүйенің күрделілігіне байланысты оны сипаттаудың көптігін талап ететін таным; жүйелілік.
Мұндай логистикалық жүйе сәйкесінше Парето принципімен жұмыс істеуі керек, оған сәйкес ерікті кәсіпорында өнім ассортиментінің аз ғана бөлігі сатудың ең үлкен көлемін қамтамасыз етеді. Бұл принцип жеткізу жүйелерін құру кезінде ең маңызды міндеттер мен мүмкіндіктерді бөлектеу қажеттілігін анықтайды. Сондықтан логистикалық жүйе шын мәнінде маңызды және басым міндеттерді шешуді анықтайтын және резервке ие элементтерді қамтуы керек. Сондай-ақ, әдістерге, объектілерге, субъектілерге және зерттеу тақырыбына, бағыныштылық пен айқындылықты сақтауға, өндірісте қабылданған басқару стилімен үйлесімділікке, іс-әрекеттің бағытына бірдей назар аудару қажет.
- 1 2 3 4