Файл: Жарыты тзу сызыты таралу заы. Оу масаты Кнні жне Айды ттылуын графикалы бейнелеу Теориялы материал Жары.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 29.11.2023

Просмотров: 21

Скачиваний: 2

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

Жарықтың түзу сызықты таралу заңы.

Оқу мақсаты: Күннің және Айдың тұтылуын графикалық бейнелеу;

Теориялық материал

Жарық

Күнделікті тұрмыстан жарық құбылыстарына мысалдар келтіреміз.

(D) http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/669ba07c-e921-11dc-95ff-0800200c9a66/5_1.swf

Жарық құбылыстарына мысалдар



Оптика – жарық құбылыстарын зерттейтін физиканыӊ бір бөлімі.

Жарық - бұл жиілігі 7,5·1014 Гц – 4·1014 Гц (толқын ұзындығы ≈400 нм - ≈760 нм) интервалдағы адамда көру сезімін пайда ететін электромагниттік толқындар (көрінетін жарық) (Физикалық энциклопедия. М.1994.).



Жарық көздері

Өзінен жарық шығаратын денелер жарық көздері деп аталады. Жарық көздері екіге бөлінеді: табиғи және жасанды жарық көздері.

http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/669ba07c-e921-11dc-95ff-0800200c9a66/5_1.swf

Табиғи жарық көздері: Күн, жұлдыздар, найзағай, өзінен жарық шығарушы жәндіктер т.б.



Жасанды жарық көздері екіге бөлінеді: жылулық және люминесценцияланатын (салқын жарық көздері).

Жылулық жарық көздері:



Люминесценцияланатын жарық көздері (салқын жарық көздері): күндізгі жарық шамдары, теледидар экраныныӊ жарығы т.б.





Жарық сәулесі – жарық энергиясының таралу бағытын көрсететін сызық. Жарық сәулесі толқын шебіне перпендикуляр жүргізілген және толқын ұйытқуының таралу бағытын көрсетеді.



Жарық шоғы және жарық сәулелері

Нүктелік жарық көздері (физикалық модель) – қарастырылып жатырған жағдайда өлшемдері еленбейтіндей жарық көздері.

Жарықтың түзусызықты таралу заңы
: жарық біртекті мөлдір ортада түзу сызық бойымен таралады (көленкенің пайда болуы).

Жарықтың түзу сызықты таралу заӊын Евклид (б.э.д 325-265 ж.) тапқан.

http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/669ba07d-e921-11dc-95ff-0800200c9a66/5_2.swf



Көлеӊкеніӊ пайда болуы жарықтыӊ түзу сызықты таралуыныӊ дәлелі болып табылды

Жарық шоқтарының тәуелсіздік заңы: жарық шоқтары ортада бір-бірінен тәуелсіз таралады.



Көлеӊке және жарты көлеӊке

Көлеӊке – жарық сәулесі жетіп бармайтын аймақ.

http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/669ba07d-e921-11dc-95ff-0800200c9a66/5_2.swf



Егер нәрсеге нүктелік жарық көзінен шыққан жарықты бағыттасақ, онда экранда шекаралары анық болған көлеӊке пайда болады.



Жарты көлеӊкеніӊ пайда болуы

Егер нәрсеге нүктелік емес жарық көзінен шыққан жарықты бағыттасақ, онда экранда көлеӊке және жарты көлеӊке пайда болады.



http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/669ba07d-e921-11dc-95ff-0800200c9a66/5_2.swf



Көлеӊкеніӊ және жартылай көлеӊкеніӊ пайда болуы

Күнніӊ және Айдыӊ тұтылуы

(D) http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/669ba07d-e921-11dc-95ff-0800200c9a66/5_2.swf

Күнніӊ тұтылуы: Ай Күнмен Жердіӊ ортасында орналасқан кезінде Айдыӊ көлеӊкесініӊ Жерге түсу құбылысы.



Айдыӊ тұтылуы: Ай Жердіӊ көлеӊкесінде қалу құбылысы.