Файл: Дипломды жмыста 11010 кВ 216 мва маралсай осалы станциясыны релелік оранысы.docx

????_????????^???? = 4 ∙ ????_????^????₁¹ + 4 ∙ ????_????^????₂²; (6.9)

лк.

мұндағы ????_????????^???????? - әр шамнан А нүктесіне түсетін сәуленің жарықтандыруы,

лк;

????_????^???? - барлық шамнан А нүктесіне түсетін сәуленің жарықтандыруы, лк.

^???? ∙ ????_????????^???????? , (6.10)

????_????

3

????=1

мұндағы???? – шетте орналасқан шамдардың әсерін ескеретін шама;

???? – бір шамнан шығатын жарық шығыны; к₃ – қор коэффициенті.

????_???? лк;

????_???? ≥ ????.

245.71 > 200лк шарт орындалды.

Қорытынды: Жүргізілген есептеулер нәтижесі бойынша 245.71 ≥ 200 лк жалпы жарықтандыру шамасы нормалық жарықтандыру шамасынан аз болды. Диспетчерлік бөлмеге ұзындығы бойынша шамдар арасындағы ара қашықтық 1,75 м, шам мен қабырға арасы 0,87 м, ені бойынша шамдар арасындағы арақашықтық 3 м, шам мен қабырға арасы 1,5 м 8 дана Phillips компаниясының MASTER TL-D Super 80 36W/840 1SL/25 типті люминафорлы лампасын орнаттық. Барлық еорындалған жұмыстар нормативті құжаттар бойынша жүргізілді.

---

7. Экономикалық бөлім

Энрергетикалық кәсіпорыткың техникалық мәселелерін шешу әр дайым шығындар мен жоба өндірісінің нәтижлері арасында үйлесімді арақатынас болуын, күрделі қаржы жұмсасоқың формаларын қарастыруы тиіс.

«110/10 кВ 2×16 МВА Маралсай» қосалқы станциясының құрылысына күрделі салымдарды анықтау.

Инвестициялық жобаларды әзірлеу кезінде олардың болашақ мүмкіншілігін, яғни әлеуетті кірістілігін және ықтимал тәуекелдерді бағалауға бағытталған алдын ала талдау жұмыстары жүргізіледі. Жобаны бағаласоқың маңызды сатыларының бірі ТЭН әзірлеу болып табылады.

ТЭН-бұл инвестициялық жобаның ықтимал экономикалық пайдасын зерттеу қорытындысы, оның негізгі көрсеткіштерін есептеу және талдау. Ол нақты жобаға инвестицияласоқың орындылығы туралы негізделген алдын ала қорытынды жасауға мүмкіндік беретін барлық қажетті зерттеулерді қамтитын ресми құжат болып табылады.

110/10 кВ «Маралсай» қосалқы станциясының құрылысына кететін ақшалай салымдарды негізгі және қосымша қондырғылардың сметалық құнын, құрылыс, монтаж әрі пайдалануға кететін шығындар мен оны жеткізуге кететін шығындарды анықтау арқылы табылады. Одан бөлек, күрделі капиталдық салымдар «Маралсай» қосалқы станциясын салатын және сатып алатын жер телімінде ескереді [22].

7.1 Нысаткың техника-экономикалық көрсеткіштерін есептеу

Қосалқы станцияны жобалауға және салуға арналған күрделі қаржы бірнеше құрамдастардан тұрады: құрылғылардың құны, монтаждық жұмыстар, транспорт қызметтері. Сонымен қатар, ғимаратты салуға кететін шығын да есептелінеді.

Капиталды салымның жалпы соммасы келесідей есептеледі [23]:

К_жалпы = К_жаб + К_ж + К_м + К_б, мың тг, (7.1)

мұндағы, К_жаб − жабдықты сатып алуға жұмсалатын капиталдық салым, К_жалпы − ның 53%-ы;

К_ж − құрылыс жұмысына жұмсалатын капиталдық салым, К_жалпы − ның 30%-ы;

К_м − монтаждық және қосу-жөндеу жұмыстарына жұмсалатн капиталдық салым, К_жалпы − ның 11%-ы;

К_б − басқа капиталдық салымдар (транспортировкаға жұмсалатын), К_жалпы − ның 6%-ы.

Қосалқы станцияның жабдықтарын алуға жұмсалатын қаржы 7.1 кестеде.

7.1кесте – Қондырғы бағалары

№	Қондырғылардың атауы	Бір дана үшін бағасы, тг.	Саны, дана	Жалпы бағасы, тг.
1	Трансформатор ТДН - 16000/110/10	25 000 000	2	50 000 000
2	Ажыратқыш 3AP1 DT 123 (Siemens)	9 500 000	7	66 500 000
3	Ажыратқыш LF2, (Schneider electric)	2 600 000	15	39 000 000
4	Айырғыш РН СЭЩ-110/2000	700 000	18	12 600 000
5	Ток трансформаторы ТФМ-110-0,2S-II-У1	130 000	24	3 120 000
6	Ток трансформаторы ТОЛ – 10-0,5/10P-1500/5	120 000	33	3 960 000
7	Кернеу трансформаторы ЗНОГ – 110 (У1,УХЛ1)	360 000	6	2 160 000
8	Кернеу трансформаторы НОМ-10-66 У2 (Т2)	100 000	6	600 000
9	Шина АС-120/19 110кВ	50 000	2	100 000
10	Шина POWERDUCT алюминий шинасы 10кВ	147 000	2	294 000
11	Сақтандырғыш ПКТ-10110-20-20-У1	16 000	6	96 000
12	Асқын кернеу шектегіш ОПН-П-110 УХЛ1	180 000	4	720 000
13	Асқын кернеу шектегіш ОПН-П-10 УХЛ1	13 000	2	26 000
14	Терминал РЗА MiCOM P632	1 471 000	4	5 884 000
15	Терминал MICOM P441	1 749 000	4	6 996 000
Қондырғылар дың жалпы бағасы:				192 056 000

---

7.2 кесте – Желідегі сымдарға жұмсалатын қaржы мөлшері

Кернеу	Сым маркасы	Жaлпы ұзындығы, км	1 м ұзындықтағы желінің бағасы, тг	Желінің жaлпы құны, тг
110 кВ	АС-120 мм2	92	431	39 652 000
35 кВ	АС-150 мм2	32	482	15 424 000
	Бaрлығы:			56 076 000

7.3 кесте – Желідегі тіректерге жұмсалатын қaржы мөлшері

№	Желі кернеуі	Тірек саны	1 дана тірек бағасы, тг	Жалпы бағасы, тг
1	110 кВ	184	454 000	83 536 000
2	35 кВ	160	37 000	5 920 000
		Барлығы		89 456 000

Капиталдық салым мөлшерін анықтау. Жабдықтарды сатып алуға жұмсалатын қаржы:

К_жаб = 192,056 + 55,076 + 89,456=336,588 млн. тг;

Кжалпы = 336,588 ∙ 100⁄53 = 635,071 млн. тг.

Құрылыс жұмысына жұмсалатын капиталдық салым:

Кж = 635,071 ∙ 30⁄100 = 190,52 млн.тг.

Монтаждық және қосу-жөндеу жұмыстарына жұмсалатн капиталдық салым:

Км = 635,071 ∙ 11⁄100 = 69,85 млн.тг.

Басқа капиталдық салымдар (транспортировкаға жұмсалатын):

Кб = 635,071 ∙ 6⁄100 = 38,1 млн.тг.

Шыққан мәндерді (7.1) формулаға қойсақ:

К_жалпы = 336,588 + 190,52 + 69,85 + 38,1 =

= 635,071 млн.тг .

Жыл сайынғы эксплуатациялық шығындар.

Эксплуатациялық шығындар – қосалқы станциялардың жұмыстары, электр энергиясын, тарату кезінде жұмсалған шығыстарды жүзеге асырады. Электр энергиясына кететін шығындар: амортизациялық асоқарымдар, көлік шығындары, қызметкерлердің еңбекақысы, электр энергиясына кететін шығындар, байланыс қызметтері, іс-сапарлар, кеңсе тауарлары, қосалқы станцияның жұмысын қолдау үшін әр түрлі материалдар, сақтандыру шығындары кіреді.

---

Жылдық эксплуатациялық шығындарды есептеу [23]:

Иж = Иа + Ие.а. + Иә.н. + Им.ш. + Иқ.ш. + Иө, (7.2)

мұндағы,И_а − амортизациялық салым (өнеркәсіп үшін 5-10% арасы); И_е.а. − жұмысшылардың еңбекақы қоры;

И_ә.н. − бірыңғай әлеуметтік салық, еңбекақы мен зейнетақы қорына асоқарылатын құткың 11%-ы;

И_м.ш. − материалдық шығындар немесе қосыша бөліктер, капиталдық салымдардың 0,5%-ы;

И_қ.ш. − қосымша шығындар (кадрларды оқыту, транспорт, шаруашылық шығындары), барлық шығыткың 12-15%-ы; И_ө −өндірістік қажеттіліктер, электрэнергия шығындары, капиталдық салымдардың 1,5%-ы.

Амортизациялық асоқарылымды есептеу:

И_а = K₀ ∙ h₀⁄100, (7.3)

мұндағы, K₀ − ҚС-ны жабдықтауға жұмсалынатын негізгі қор соммасы,

млн.тг;

h₀ − амортизациялық асоқарылым мөлшері;

Жұмысшылардың еңбекақы қоры:
Иеа = ЕАорт. ∙ Сорт. ∙ 12, мұндағы, ЕАорт. − орта айлық жалақы мөлшері; Сорт. − тізімдік жұмысшылар тізімі;	(7.4)
Иеа = 0,12 ∙ 12 ∙ 12 = 17,28 млн. тг.

И_а = 336,588 ∙ 6⁄100 = 20,19 млн. тг.

Бірыңғай әлеуметтік салық:

Иә.н. = (Ие.а. − Из.қ.) ∙ 0,11, (7.5)

мұндағы, И_е.а. − жұмысшылардың еңбекақы қорына ауыстылым; И_з.қ. − жинақы зейнетақы қорына ауыстырылым (еңбекақыдан

10%)

И_ә.н. = (0,12 − 0,012) ∙ 0,11 ∙ 12 = 0,142 млн. тг.

Материалдық шығындар немесе қосыша бөліктер:

И_м.ш. = 336,588 ∙ 0,5% = 1,682 млн. тг.

Өндірістік қажеттіліктер:

И_ө = 336,588 ∙ 1,5% = 5,048 млн. тг.

Қосымша шығындар:

И_қ.ш. = (20,19 + 17,28 + 0,142 + 1,682 + 5,048) ∙ 14%

= 6,207 млн. тг.

Жалпы шығын:

И_ж = 20,19 + 17,28 + 0,142 + 1,682 + 5,048 +

6,207 = 50,549 млн. тг.

Электр энергиясын жіберу қызметін есептеу.

Маралсай қосaлқы стaнциясындa 16 МВA қуатты екі трaнсформaтор орнaтылғaн. Жалпы қуат ????_тр = 32 МВА.

Қуат коэффициентін cosφ = 0,93 деп алып, активті қуат шамасын есептейміз. Сондa:

P = S ∙ cosφ; (7.6)

P = 32 ∙ 0,93 = 29,76 МВт.

Трaнсформaтор үш aуысымда жұмыс істегендіктен, трaнсформaторлaрдың мaксимум қолдaну сaғaты Т_м = 4800 − 6000. Мaксимумды қолдaну уaқыты Т_м = 5560 сaғaт деп тaңдaдым. Ендігі кезекте максимал жүктеме кезіндегі жылдық есептік сағаттық қуатты анықтаймыз. Осыдaн шығатыны:

W = P ∙ T_M; (7.7)

W = 32 ∙ 5560 = 177,92 мың кВт ∙ сағ

---

.

Өзіндік құнды анықтау:

S = И_ж⁄W; (7.8)

тг

S кВт сағ.

Өзіндік құнға 10%-дық табысты ескеріп есептейтін болсақ:

S_ПС = S ∙ 1,1 = 0,284 ∙ 1,1 = 0,314 _кВт ^тг_∙сағ. (7.9)

20%-дық корпоративті салықты ескеріп, жылдық табысты есептеу:

∑ П_ж = W ∙ 0,1 ∙ S_ПС ∙ 0,8; (7.10)

∑ П_ж = 177,92 ∙ 0,1 ∙ 0,314 ∙ 0,8 = 4,46 млн.тг.

Aлмaты қaлaсындaғы электр энергиясы 2019 жылдың тaрифіне сәйкес 16,53 теңге/кВт∙сaғ құрaйды. Қосaлқы стaнсaның бaғa түрлену мехaнизімін қaрaстырaйық:

• 
  электр стaнсaсынaн электр энергияны сaтып aлу (7,78
  

теңге/кВт∙сaғ);

• 
  КЕГОК ҰЭТ тaрифі (1,93 теңге/кВт∙сaғ);
  
• 
  «AЖК» тaрифі (5,63 теңге/кВт∙сaғ);
  
• 
  «БЕК» ЖШС жеке тaрифі (0,694 теңге/кВт∙сaғ).
  

Сол кезде қосaлқы стaнсaның электр энергиясының өзіндік құны 16,034 теңге/кВт∙сaғ құрaйды. Электр энергияны тұтынушылaрғa 16,53 теңге/кВт∙сaғ бaғaсымен сaтқaн кезде, ЖШС 0,496 теңге/кВт∙сaғ көлемінде кіріс aлaды

∑ Пжк = W ∙ 0,8 ∙ 0,496 = 177,92 ∙ 0,8 ∙ 0,496 = 70,59 млн. тг. Жалпы кіріс:	(7.11)
∑ П = ∑ Пж + ∑ Пжк = 4,46 + 70,59 = 75,02 млн.тг.	(7.12)

---