МҰҒАЛІМНІҢ ЖҰМЫС ДӘПТЕРІ
2 Күн, сабақ-1,2.

Сабақ тақырыбы: Кинематика негіздерін негізгі және жоғарғы мектепте оқыту сабақтастығы.
Сабақ мақсаты:

• 
  Негізгі және жоғарғы мектептерде «кинематика негіздері» теориясының негізгі ұғымдарының қалыптасуының сабақтастығын қарастыру;
  

Қозғалыстың әр түрін зерттей отырып, «Үдеу» және «Траекторияның қисықтық радиусы» физикалық шамалар туралы ұғымды тереңдету.
Күтілетін нәтиже:
Тыңдаушылар:

- негізгі және жоғарғы мектептер курсында физикалық түсініктердің қалыптасу кезеңдерін түсіндіреді;

- «Үдеу» және «Траекторияның қисықтық радиусы» физикалық шамалар ұғымын енгізу ерекшеліктерін түсіндіреді.

Күн-1, Сабақ-1.

Сабақ тақырыбы: Кинематика бойынша практикалық және эксперименттік есептерді шешу.

Сабақ мақсаты:

- Көкжиекке (траекторияның қисықтық радиусы) бұрыш жасай лақтырылған дене қозғалысының сипаттап, есептерді графикалық талдауға және шеңбер бойымен теңайналмалы қозғалыс кинематикасы бойынша есептерді шешу әдістемесін дамыту

- Дененің тең үдемелі қозғалысын эксперименттік зерттеу нәтижелерін түсіндірудің балама тәсілдерін қарастыру
Тапсырмалар

Тапсырма 2.2.1.

А) Сіздің тобыңызға ұсынған есептерді шығарыңыздар

Б) Оны басқа жұптарға жариялау үшін дайындаңыз

В) Басқа жұптар қорғау кезінде есептердің шығару жолдарын жұмыс дәптеріне жазып отырыңыз.

1 жұп тапсырмасы

Оқу мақсаттары бойынша тапсырмалар:

9.2.1.8 тең үдемелі қозғалыс кезiндегi орын ауыстырудың және жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графиктерін тұрғызу және оларды түсіндіру
10.1.1.1 (ҚГБ) - есептер шығару кезінде кинематикалық теңдеулерді қолдану және қозғалыс графиктерін талдау

10.1.1.6 (ЖМБ) - есептеу және графикалық есептерді шығарған кезде кинематикалық теңдеулерді қолдану

1. 
   Суретте дененің жылдамдығының уақытқа тәуелділік графигі берілген.
   

Сурет 1

Сурет сілтемесі: https://cdn.savemyexams.co.uk/uploads/5/0/8/7/50878855/4.1__motion_graphs-cie_ial_physics-theory_qp.pdf

(а) Есептеулер жүргізбей ақ дененің қозғалысын сипаттаңыз

---

(в) Дененің орын ауыстыруының уақытқа тәуелділік графигін құрыңыз. Тиісті шкаланы таңдаңыз.



(с) Уақытқа қатысты қозғалыс кезінде дененің орын ауыстыруы мен жүріп өткен жолын есептеңіз

(d) Бұл жағдайда ауа кедергісін ескермеуге бола ма? Жауабыңызды түсіндіріңіз.


Сұрақтар туралы ойланыңыз.

1. Мұндай тапсырмаларды оқушылардың ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруға пайдалануға бола ма?

2. Оқушылар орын ауыстыру графигін тұрғызу кезінде қандай қиындықтарға тап болуы мүмкін?

3. Бұл қиындықтар оқушыларды қандай дағдыларға үйретеді?
2-жұп тапсырмасы.

Оқу мақсаттары бойынша тапсырмалар:

9.2.1.7 тең үдемелі қозғалыс кезіндегі дененің үдеуін эксперименттік жолмен анықтау

10.1.1.2 (ЖМБ) - жүйелік және кездейсоқ қателіктерді ажырату

10.1.1.1 (ҚГБ) - есептер шығару кезінде кинематикалық теңдеулерді қолдану және қозғалыс графиктерін талдау

10.1.1.6 (ЖМБ) -сандық және графикалық есептерді шығаруда кинематикалық теңдеулерді қолдану
2. Бастапқы жылдамдықсыз көлбеу науа бойымен домалап келе жатқан шардың үдеуін анықтау бойынша зертханалық жұмысты орындау кезінде оқушы келесі деректерді алды:

S, см	22,5	28,0	35,0	42,0	50,5	59,0
t, с	4,0	4,5	5,0	5,5	6,0	6,5
t2, c2

Ескерту: зертхананы орындау барысында телефон арқылы түсірілген бейнекөріністі баяулатып қайта қарауға болады.
(а) t² мәндерін есептеп, кестенің үшінші жолын толтырыңыз.

(с) S-тің (OY осі бойымен) t²-ге (OX осі бойымен) тәуелділігін салыңыз. Егер нүктелер бірдей түзудің бойында жатпаса, ең жақсы сәйкес келетін сызықты сызыңыз.

---

Ең жақсы сәйкес келетін сызықты сызған кезде, графиктің үстіндегі және астындағы нүктелердің шашырауы шамамен бірдей болуы керек.



(с) Градиентті табу үшін графиктен екі нүктені таңдаңыз. Градиентті салу үшін таңдап алынған нүктелер кестедегі мәндермен сәйкес келмеуі керек. Таңдалған нүктелер арасындағы қашықтық графиктегі түзудің ұзындығының жартысынан көп болуы керек.
(d) формуланың көмегімен градиентті есептеңіз

(е) Бастапқы жылдамдықсыз біркелкі үдемелі қозғалыс формуласын градиентті есептеу формуласымен салыстыра отырып аламыз:

(f) Графикке сүйене отырып, эксперименттегі кездейсоқ және жүйелік қателер туралы қорытынды жасаңыз.
Есіңізде болсын!

Егер түзудің бойында жатпайтын нүктелер болса, бұл зерттеуде кездейсоқ қателіктердің бар болуы.

Егер графиктегі түзу ноль нүктесі арқылы өтпесе, бұл зерттеуде жүйелік қателіктердің бар болуы.
Көлбеу жазық бойымен қозғалатын дененің үдеуін анықтаудың ұсынылған әдісін өз тәжірибеңізде қолданған әдіспен салыстырыңыз.

Сұрақтарға жауап бер:

1. Бұл әдістің артықшылықтары қандай?

2. Оны тәжірибеде жүзеге асырудың қандай қиындықтары бар?

3. Сіз оны іс жүзінде қалай қолдана аласыз?

3 жұп арналған тапсырма.

Оқу мақсаттары бойынша тапсырмаларды орындаңыз:

10.1.1.9 - қисық сызықты қозғалыс кезіндегі дененің траекториясының қисықтық радиусын, тангенциалды, центрге тартқыш және толық үдеуін анықтау

10.1.1.11 - көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің траекториясын зерттеу

3. Допты көкжиекке қандай бұрыш жасап лақтыру кезінде

а) траекторияның қисықтық радиусы уақыттың бастапқы моменті ең биік нүктесіне қарағанда 8 есе үлкен болатынын есептеңіз;

ә) ең биік нүктесіндегі қисықтық радиусы арқылы сызылған шеңбердің центрі жер бетінде болар ма еді?

Сұрақтарға жауап бер:

1. Оқушылар бұл мәселені шешуде қандай қиындықтарға тап болуы мүмкін?

2. Сабақ барысында бұл қиындықтарды қалай жоюға болады?

3. Траекторияның қисықтық радиусын табу үшін сабақтарда қандай тапсырмаларды қолданасыз?
4 жұп арналған тапсырма.

Оқу мақсаттарының мәселесін шешу:
9.2.1.7 тең үдемелі қозғалыс кезіндегі дененің үдеуін эксперименттік жолмен анықтау

---

10.1.1.2 (ЖМБ) - жүйелік және кездейсоқ қателіктерді ажырату

10.1.1.1 (ҚГБ) - есептер шығару кезінде кинематикалық теңдеулерді қолдану және қозғалыс графиктерін талдау

10.1.1.6 (ЖМБ) - есептеу және графикалық есептерді шығарған кезде кинематикалық теңдеулерді қолдану

2. Белгілі биіктіктен горизонталь бағытта лақтырылған дененің бастапқы жылдамдығын анықтау бойынша зертханалық жұмысты орындайтын оқушы келесі мәліметтерді алды:

h, м	0,20	0,25	0,30	0,35	0,40	0,45
L, м	0,14	0,15	0,17	0,18	0,19	0,20

Ескерту: зертхананы орындау үшін телефоннан алынған бейнесюжетін баяулатып қайта қарауға болады

(а) мәндерді есептеп, кестенің үшінші жолын толтырыңыз.

(в) L-тің (OY осі бойымен) (OX осі бойымен) тәуелділік графигін салыңыз. Егер нүктелер бірдей түзудің бойында жатпаса, ең жақсы сәйкес келетін сызықты сызыңыз.

Ең жақсы сызық сызған кезде, графиктің үстіндегі және астындағы нүктелердің шашырауы шамамен бірдей болуы керек.



(с) Градиентті табу үшін графиктен екі нүктені таңдаңыз. Градиентті салу үшін таңдап алынған нүктелер кестедегі мәндермен сәйкес келмеуі керек. Таңдалған нүктелер арасындағы қашықтық графиктегі түзудің ұзындығының жартысынан көп болуы керек.

(d) формуланың көмегімен графиктің градиентін есептеңіз
е) горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын қарастырып, дененің лақтырылған биіктігіне қатысты ұшу қашықтығы үшін теңдеу алуға болады.

Алынған формуланы градиентті есептеу формуласымен салыстыра отырып, аламыз:

---

(f) Графикке сүйене отырып, тәжірибеде кездейсоқ және жүйелік қателіктер шығарыңыз.
Есіңізде болсын!

Егер түзудің бойында жатпайтын нүктелер болса, бұл зерттеуде кездейсоқ қателіктердің бар болуы.

Егер графиктегі түзу ноль нүктесі арқылы өтпесе, бұл зерттеуде жүйелік қателіктердің бар болуы.
Рефлексия:

Горизонталь лақтырылған дененің жылдамдығын анықтауда ұсынылған әдісін өз тәжірибеңізде қолданған әдіспен салыстырыңыз.
Сұрақтарға жауап бер:

1. Бұл әдістің артықшылықтарын қайдан көресіз?

2. Оны практикада жүзеге асырудың қандай қиындықтары бар?

3. Сіз оны іс жүзінде қалай қолдана аласыз?

Күн-2, Сабақ-3.
Сабақ тақырыбы: Динамика курсында негізгі және жоғарғы мектепте есептер шығаруда кинематикалық байланыстар әдісін қолдану

Сабақ мақсаты:

- кинематикалық байланыстар әдісін зерттеу

- динамикадағы мәселелерді шешу үшін кинематикалық байланыстар әдісін қолдануды үйрену.
Күтілетін нәтижелер:

Тыңдаушылар:

- кинематикалық байланыстар әдісін түсіндіреді;

- кинематикалық байланыстар әдісін қолдану шарттарын атайды;

- кинематикалық байланыстар әдісі негізінде динамикадағы мәселелерді шешеді.

Тапсырма:
Кинематикалық байланыстар әдісі.

Бейнежазбаға сілтеме:

https://www.youtube.com/watch?v=3EMjY0xaozY&t=1877s

Бейнежазбаны қарау 0:40 тан 19:30 аралығы

Бейнежазбаға тапсырма:

1) Сұраққа жауап беріңіз, кинематикалық байланыстар дегеніміз не?

2) Осы әдісті қолдану шарттарын анықтаңыз.

3) Кинематикалық байланыс әдісін қолдану алгоритмін құрыңыз.
Кинематикалық байланыстар деп

Әдісті пайдалану шарттары:

а)

б)

Кинематикалық байланысты қолдану алгоритмі:


Тапсырма үлгісі.

Суретте көрсетілген жүйеде блоктар салмақсыз, жіп салмақсыз және созылмайтын, блоктар арасындағы жіп бөліктері горизонталь орналасқан. Жіптің бос ұшы F күшпен горизонталь бағытта тартылады. Жіптің осы ұшы қандай үдеумен қозғалады? Оң жақ жүк пен үстел арасындағы үйкеліс коэффициенті μ, жүйенің басқа бөліктерінде үйкеліс болмайды. Жүктің қозғалысын ілгері бағытталған деп қарастырыңыз.

---

Смотрите также файлы

• План работы службы школьной медиации коу Тарская адаптивная школаинтернат.docx

• Решение Содержание операции Дебет Кредит Сумма, руб.docx

• Руководство для достижения успеха и процветания в жизни, основанное на принципах позитивного мышления, целеполагания и автосуггестии.docx

• Жай блшектер жне олара амалдар олдану зіндік жмыс.docx

• Исследование влияния частоты ультразвукового воздействия на процесс жидкофазной эксфолиации Майиюнь 2024 г.docx