ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 27
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
| Мұғалімнің аты-жөні: Тажина М. Күні: 18.01.23 | ||||||
| СЫНЫП: 8 | Қатысқан оқушылар саны: | Қатыспаған оқушылар саны: | ||||
| Сабақтың тақырыбы | Өткізгіштің электр және меншікті кедергісі.Реостат | |||||
| Сабақ негізделген оқу мақсаттары | 8.4.2.7 кедергінің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіндіру; 8.4.2.8 есеп шығарғанда өткізгіштің меншікті кедергісінің формуласын қолдану: | |||||
| Бағалау критерийі | Өткізгіштің электр кедергісін біледі Меншікті кедергіні түсінеді Өткізгіш кедергісін өмірмен байланыстырады, есептер шығарғанда қолдана алады. | |||||
| Тілдік мақсаттар | Физикалық терминдердің дұрыс қолданылуына мән беру. Тұрақты ток-постоянный ток- Direct current электр тогы-электрический ток-electric current Ток өткізетін-проводник с током- current carrying Құрал-устройство-Device Диэлектрик-диэлектрик-Dielectric Электр заряды-электрический заряд- electrical charge Батарея-батарея-battery Гальваникалық элемент-гальванический элемент- cell Заряд-заряд-charge Өткізгіш-проводник-conductor Өткізгіштік-проводимость-conductivity | |||||
| Құндылықтар | Құрмет, ынтымақстастық, өмір бойы оқу, азаматтық жауапкершілік, ашықтық. | |||||
| АКТ дағдысын қолдану | Осы сабақ барысында оқушылар Power Point бағдарламасынан тақырыпқа қатысты көрнекі құралдарды пайдаланып, интербелсенді тақтаны қолданады. | |||||
| Пәнаралық байланыс | Математика, қазақ тілі. | |||||
| Алдыңғы оқу | Электр тогы | |||||
| Сабақтың жоспары | ||||||
| Жоспарланған уақыт | Сабақ барысы : | Бағалау түрлері | ||||
| Басталуы 5 минут | Ұйымдастыру кезеңі 2 минут Үй тапсырмасын тексеру. Жаңа сабақты бастамас бұрын оқушыларға сұрақ қою. 3 топқа 3 түрлі тапсырма беру. 1.Сәйкестендіру 2.Кестемен жұмыс 3.Семантикалық карта Қызығушылғын ояту. Үй тапсырмасы бойынша бекіту, сұрақтар беру. Сұрақтар: 1. Электр тогы дегеніміз не? 2.Ток күші деп нені айтады? Ток күшінің өлшем бірлігі. 3.Электр кернеуі дегеніміз не? Электр кернеуінің өлшем бірлігі 4.Бөгде күштер деп нені айтады? 5.Электр қозғаушы күші (ЭҚК) дегеніміз не?    | Табыс ағашы | ||||
| Жаңа білім 10 минут | Білу және түсіну Ө  ткізгіштің негізгі электрлік сипаттамасы – кедергі.Берілген кернеуде ток күші осы шамаға тәуелді.Ом заңынан өткізгіштің кедергісін анықтауға болады: К  едергі өткізгіштің материалына және оның геометриялық өлшемдеріне тәуелді.Ұзындығы l ,көлденең қимасының ауданы S өткізгіштің кедергісі мынаған тең : p- өткізгіштің затына және оның күйіне ,температурасына тәуілді шама.Бұл шама өткізгіштің мешікті кедергісі д.а.Меншікті кедергінің өлшем бірлігі 1 Ом*м. Электр кедергісі С  уретте әр түрлі өткізгіштері бар қорап қосылған электр тізбегі көрсетілген. Бұл өткізгіштердің жасалған материалы, ұзындығы жєне көлденең қима аудандары әр түрлі. Осы өткізгіштерді кезекпен қосып амперметрдің көрсетуін бақылап отырсақ, онда осы бір ток көзі тұрғанда ток күші әр жағдайда әр түрлі болатынын көреміз. Өткізігіштің ұзындығы артып, көлденең қимасы кемісе ток күші азаяды. Никелин өткізгішті ұзындығы мен көлденең қимасы тура сондай нихром өткізгішпен ауыстырғанда ток күші кемиді. Бұдан әр түрлі өткізгіштер токқа әр түрлі кері әсер ететінін көреміз. Кері әсер ету ток тасымалдаушылардың зат бөлшектерімен соқтығысуынан пайда болады. Электр тогына өткізгіштің кері әсерін сипаттайтын физикалық шаманы өткізгіштің электр кедергісі (немесе кедергі) деп атап, R әрпімен белгілейді: R — кедергі. Кедергі ұғымын физикаға енгізген неміс ғалымы Г. Ом құрметіне ом (Ом) деп аталѓан. Кернеуі 1 В, ал ток күші 1 А өткізгіштің кедергісі – 1 Ом болады. Егер кедергісі 2 Ом болса, тура сол кернеу мәнінде ток күші 2 есе аз болады. Кедергі 3 Ом болғанда – 3 есе азаяды. Іс жүзінде басқа да кедергі бірліктері қолданылады. Мысалы, килоом (кОм) және мегаом (МОм): 1 кОм = 1000 Ом, 1 МОм = 1000000 Ом. Біртекті, қимасы тұраќты өткізгіштің кедергісі, оның материалына, l ұзындығына жєне көлденең қимасының S ауданына тәуелді. Кедергі мына формуламен анықталады.  Мұндағы ρ — өткізгіш жасалған заттың меншікті кедергісі. Белгілі бір заттан жасалған, ұзындығы мен көлденең қима ауданы бірге тең болатын өткізгіштің кедергісі, сол заттың меншікті кедергісі деп аталатын физикалыќ шама.(12.1) — формуладан  ХЖ-де кедергі бірлігі 1 Ом, аудан бірлігі –1 м2, ал ұзындық бірлігі – 1 м болғандықтан меншікті кедергі бірлігі 1 Ом · м2/м, 1 Ом · м.Іс жүзінде жіңішке өткізгіштердің қимасының ауданы көбіне квадрат миллиметрмен (мм2) келтіріледі. Бұл жағдайда меншікті кедергі бірлігін Ом• мм2/м деп алған ыңғайлы. 1 мм2 =0,000001 м2 болғандықтан 1 Ом · мм2/м = 0,000001 Ом · м. Әр түрлі заттардың меншікті кедергілері әр түрлі болады. Кейбір заттардың меншікті кедергілері 3- кестеде келтірілген. Бұл кестеде келтірілген мәндер 20 °С температураға сәйкес. (Температура өзгергенде заттың кедергісі өзгереді). Мысалы, темірдің меншікті кедергісі 0,1 Ом · мм2/м. Бұл темірден көлденең қимасының ауданы 1 мм2, ұзындығы 1 м өткізгіш дайындасақ, оның кедергісі 20 °С температурада 0,1 Ом болатынын көрсетеді. | Оқулық, мәтіндер. | ||||
| Ортасы 10 минут | Қолдану «Әлемді шарлау» стратегиясы бойынша есептер шығару. 1.Ұзындығы 24,2 м,көлденең қимасының ауданы 0,5 мм2 константан сымының кедергісі қандай?( ρ=50*10-8 ом*м) 2.Кедергісі 24 Ом,ұзындығы 4,8 м нихром сымының көлденең қимасының ауданы қандай?(ρ=110*10-8 ом*м) 3. Ұзындығы 100 м ,қимасы 2мм2 мыс сымның кедергісі неге тең?(ρ=1,7*10-8 Ом*м). 4.Ұзындығы 1,2 м қимасының ауданы 0,4 мм2 және кедергісі 1,2 ом өткізгіштің меншікті кедергісін анықтаңдар. | Оқулық, қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер | ||||
| Сергіту сәті 2 минут | Сөзжұмбақ шешу. «Әл-Фараби» | | ||||
| Аяқталуы Сабақты бекіту 10 минут | Деңгейлік тапсырмалар (Пирамида плакаты). А деңгей (1 баспалдақ)
(2 баспалдақ)
В деңгей (3 баспалдақ)
(4 баспалдақ)  С деңгей(5 баспалдақ) 1.Кедергісі 24 Ом,ұзындығы 4,8 м нихром сымының көлденең қимасының ауданы қандай?(ρ=110*10-8 ом*м) 2. Ұзындығы 100 м ,қимасы 2мм2 мыс сымның кедергісі неге тең?(ρ=1,7*10-8 Ом*м). 3.Ұзындығы 1,2 м қимасының ауданы 0,4 мм2 және кедергісі 1,2 ом өткізгіштің меншікті кедергісін анықтаңдар. | Әлемді шарлау» стратегиясы | ||||
| Бағалау 5 минут Кері байланыс 3 минут | Бағалау парақшасы Табыс ағашы арқылы бағалау.  «Жетістік баспалдағы»  | | ||||
| Қосымша ақпарат | ||||||
| Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз? | Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз? | Пəнаралық байланыс Қауіпсіздік жəне еңбекті қорғау ережелері АКТ-мен байланыс Құндылықтардағы байланыс | ||||
| Рефлексия Сабақ / оқу мақсаттары шынайы ма? Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім жəне неліктен? | Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз. | |||||
| Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім? | ||||||
Карточка №1
Электр лампасындағы кернеуі 6В. Бұл нені көрсетеді? Осы лампа қылының көлденең қимасы арқылы 2Кл электр өрісі өткенде қандай жұмыс істелінеді?
Карточка №2
Тізбектің бір учаскесі арқылы 1Кл электр өрісі өткенде сол учаскеде 5Дж жұмыс істеледі. Осы учаскедегі кернеу қандай?
Карточка №3
Электр лампасындағы кернеуі 7В. Осы лампа қылының көлденең қимасы арқылы 5Кл электр өрісі өткенде қандай жұмыс істелінеді?