Файл: Жасспірімдер арасындаы Кибербуллинг Атааналара арналан жадынама. Кибербуллингтен алай тылуа болады Кибербуллинг.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.12.2023
Просмотров: 33
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Ұл немесе қызбен байланыс орнатуға тырысыңыз. Біліңіз қызықты, бұл алаңдатты және т.б... Балаға Интернетті пайдалануға тыйым салмаңыз, бірақ пайдалану регламентін орнатуға тырысыңыз (баланың онлайн өткізе алатын уақыт Саны, үй сабақтары орындалғанға дейін желіге тыйым салу және т.б.). Ол үшін желідегі уақытты шектейтін арнайы ата-аналық бақылау бағдарламаларын пайдалануға болады. Интернетке тек ортақ бөлмедегі компьютер немесе компьютер арқылы қол жеткізу мүмкіндігін шектеңіз – бұл баланың желідегі қызметін оңай бақылауға мүмкіндік береді. Баланың қандай сайттарға келгенін қадағалаңыз.
Бір апта ішінде ұлын немесе қызын Интернетте өткізілетін уақыт не үшін жұмсалатынын егжей-тегжейлі жазып сұраңыз. Бұл мәселені көрнекі түрде көруге және түсінуге, сондай-ақ жаңа хабарламаларды күтуде беттерді ойсыз жаңартудан, кейбір таңқаларлық әрекеттерден құтылуға көмектеседі.
Балаңызға бірдеңе бірге жұмыс істеуді ұсыныңыз,оны бірдеңе қызықтыруға тырысыңыз. Кибер қызметті нақты өмірге көшіруге тырысыңыз. Мысалы, көптеген компьютерлік ойындар үшін бүкіл отбасымен немесе достарымен ойнауға болатын ұқсас үстел ойындары бар. Балалардың бос уақытын арнай алатын Интернетпен байланысты емес қызығушылығы болуы маңызды.
Интернет-тәуелділігі бар балалар субъективті түрде желісіз жүріп өту мүмкін еместігін сезінеді. Бұл туралы баламен әдепті сөйлесуге тырысыңыз. Егер қандай да бір себептерге байланысты интернетсіз айналып өтуге мәжбүр болған жағдайды талқылаңыз. Баланың түсінуі маңызды-егер ол біраз уақыт интернет-қауымдастық өміріне түссе, ештеңе болмайды.
Күрделі проблемалар жағдайында маманға көмек сұраңыз.
Баланы зиянды бағдарламаларды компьютерге жүктеуге үйрету.
Зиянды бағдарламалар (вирустар, құрттар, "Троян жылқылары", тыңшылық бағдарламалар, боттар және т.б.) компьютерге және онда сақталған деректерге зиян келтіруі мүмкін. Олар сондай-ақ деректерді алмасу жылдамдығын төмендетеді және тіпті вирусты тарату үшін сіздің компьютеріңізді пайдалана алады, электрондық пошта мекен-жайы немесе кез келген әлеуметтік желі профиль сіздің атыңыздан спам жіберу.
Зиянды бағдарламалармен соқтығысудың алдын алу.
Бағдарламалық қамтамасыз етуді жұқтыру мен деректерді жоғалтудың алдын алу үшін барлық үй компьютерлеріне арнайы пошта сүзгілерін және антивирус жүйелерін орнатыңыз. Мұндай қосымшалар трафикті бақылайды және зиянкестердің тікелей шабуылдарын да, зиянды бағдарламаларды пайдаланатын шабуылдарды да болдырмауы мүмкін. Тек лицензиялық бағдарламаларды және сенімді көздерден алынған деректерді пайдаланыңыз. Көбінесе вирустармен бағдарламалардың, әсіресе ойындардың пираттық көшірмелері жұққан.
Балаға тек тексерілген ақпараттық ресурстарды қалай пайдалану және лицензиясыз контентті көшіріп алмау керектігін түсіндіріңіз.
Мезгіл-мезгіл өз үй компьютерлеріңізді толығымен тексеруге тырысыңыз.
Маңызды деректердің сақтық көшірмесін жасаңыз.
Құпиясөздерді (мысалы, электрондық поштадан) мезгіл-мезгіл өзгертуге тырысыңыз және тым қарапайым құпиясөздерді пайдаланбаңыз.
Егер бала қандай да бір қатерге тап болса, не істеу керек.
Баламен оң эмоционалдық байланыс орнатыңыз, оны не болғанын әңгімеге орналастырыңыз. Онымен не болып жатқанын алаңдаушылық туралы айтып беріңізші. Бала сізге сенуге және сіз жағдайды түсініп, жазалауға емес, оған көмектесуді қалайтыныңызды білуге тиіс.
Не болғаны туралы әңгімені мұқият тыңдап, болған оқиғаның қаншалықты байыпты екенін және бұл балаға қаншалықты байыпты әсер етуі мүмкін екенін түсінуге тырысыңыз.
Егер бала көрген нәрсеге көңіл бөлсе (мысалы, біреу әлеуметтік желіде оның профилін бұзса) немесе жағымсыз жағдайға тап болса (интернет-алаяқтықтың нәтижесінде сіздің немесе өз ақшаңызды жұмсаса және т. б.) - оны тыныштандыруға тырысыңыз және онымен бірге: бұл нәтижеге не әкелді, баланың өзі қандай дұрыс емес іс-әрекеттер жасады, ал сіз оған Интернетте қауіпсіздік ережелері туралы айтпаңыз.
Егер жағдай балаға қатысты Интернетте зорлық-зомбылықпен байланысты болса, онда агрессор туралы ақпаратты анықтау, бала мен агрессордың өзара қарым-қатынасының тарихын анықтау, нақты өмірде кездесу туралы уағдаластық бар-жоғын анықтау; мұндай кездесулер болды ма және агрессорға бала туралы не белгілі (нақты аты, тегі, мекен-жайы, телефоны, мектеп нөмірі және т.б.), бейтаныс адамдармен, әсіресе куәгерлерсіз кездесуден қашуды қатаң талап ету, соңғы уақыттағы баланың барлық жаңа байланыстарын тексеріңіз. Баланың айтуы бойынша және техникалық құралдардың көмегімен болған оқиға туралы толық ақпаратты жинаңыз: сіздің балаңыз болған сайт беттеріне кіріңіз, достарының тізімін қараңыз, хабарламаларды оқып шығыңыз. Қажет болған жағдайда осы ақпаратты көшіріңіз және сақтаңыз – бұдан әрі бұл сізге пайдалы болуы мүмкін (мысалы, құқық қорғау органдарына жүгіну үшін).
Егер сіз балаңызбен болған жағдайдың маңыздылығын бағалауға сенімді болсаңыз немесе бала сізбен жеткілікті түрде ашық болмаса немесе байланысқа баруға мүлдем дайын болмаса, немесе қандай да бір жағдайда қалай түсуге болатынын білмесеңіз – басқа қызметтер мен ұйымдардың (ІІМ, ТЖМ және басқалар) араласуы қажет болса, Сізге қайда және қандай нысанда жүгіну туралы ұсыныстар беретін маманға (сенім телефоны, жедел желі және басқалар) хабарласыңыз.
3."Кибербуллинг және жасөспірім" Факт - парағы (презентациялар үшін пайдалануға болады).
Кибербуллинг-жасөспірімдік виртуалды террор, ағылшын сөзінен bull-бұқа өз атауын алды, "агрессивті шабуыл жасау, бүлдіру, бүлдіру, арандату, арандату"мәндерімен. Жастар сленгінде ұқсас етістік бар – бұқа. Кибербуллинг-бұл электрондық пошта, жедел хабарламалар сервистері, чаттар, әлеуметтік желілер, web-сайттар, сондай-ақ ұялы байланыс арқылы жүзеге асырылатын психологиялық зиян келтіру мақсатындағы шабуыл. Кибербуллингтің ерекшелігі-жасырын және үлкен аудиторияның болуы.
Кибербуллинг түрлері:
1. Жала жабу. Құрбанның беделіне нұқсан келтіру үшін қорлайтын, кемсітетін және жалған ақпаратты on-line тарату.
2. Иеліктен шығару (оқшаулау). Виртуалды топтан алып тастау – кибербуллинг түрі болып саналады.
3. Флейминг. Интернет желісіндегі қоғамдық және жеке қарым-қатынас орындарында екі және одан да көп пайдаланушылардың арасында қасақана, қатыгез және өрескел хабарламалар алмасу түріндегі хат алмасу.
4. Хеппислепинг (ағылш. happy slapping-бақытты құлшылық, қуанышты ұрып-соғу). Физикалық шабуыл, адамды ұрып-соғу, ал ренжітушілер кейіннен Интернет желісіне материалдарды орналастыру үшін оны бейнеге түсіреді немесе суретке түсіреді.
5. Нападки. Құрбандыққа бағытталған қайталанатын қорлайтын және қорлайтын хабарламалар.
6. Самозванство. Қудалаушы құрбандыққа ұшырайды және оның атынан хабар таратады немесе құрбанның беделін жою мақсатында ақпарат таратады.
7. Мәтіндік соғыс / шабуыл. Көптеген қорлайтын СМС-хабарламалар немесе электрондық хаттар арқылы жәбірленушіні Травля, қудалау.
8. Алдау. Құпия ақпаратты, жеке хат жазысуларды немесе фотосуреттерді алу және тарату және оларды интернетте жариялау.
Қорытындыласам, Кибербуллингпен байланысты бала өмірінде проблемалық жағдайлардың пайда болуының алдын алу қажет.
(Facebook, Instagram, Twitter пайдаланылды)
Ахметбекова Гүлнар Сатыбалдықызы –
Шымкент қаласының білім басқармасы,
Әдістемелік орталығының бөлім басшысы.