Файл: 1 Геологиялы блім 1 Кен орын туралы жалпы мліметтер.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 05.12.2023
Просмотров: 179
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
0С жоғары бу конденсаты өткен соң, олар да жұмыс агенттерді айдауға беріледі. Айдау ұңғыларының қатарына қайнамаған су айдала береді. Жаңадан пайда болған сызықты фронты шықаннан кейін және керекті көлемде жылу қабықшасы пайда болған соң, бірінші қатардағы(бұрынғы пайдаланушы қатар) айдау ұңғыларына қайнамаған су айдалады.
01.01.2011 жылға кен орында 1636 ұңғы бұрғыланан. Оның ішінде II объект бойынша 899 үңғы.
Ұңғылар жоба бойынша ара қашықтығы 150 м етіп бұрғыланған. II объектте Ұңғылардың орналасуы батыстан ортаға қарай (11 айдау ұңғыларының қатары және олардың арасында 3 тен пайдалану ұңғылары.) шоғыр жатысына перпендикуляр орналасқан.
Бірақ айдау және пайдалану ұңғыларының қоры өндірушіден төмен болған соң ұңғылардың орналасуы барлық жерде үш қатарлы емес. Әсіресе айдаушы ұңғылардың қатары бұзылған. Жалпы кен орын бойынша айдау ұңғыларының пайдалану ұңғыларына қатынасы 1/6,5, яғни 1 айдау ұңғымасына 6-7 пайдалану ұңғысы бар. Одан әрі қиындататын мәселе игеру объекті бойынша айдау және пайдалану ұңғыларының пайдалану жүйесінен пайдалану ұңғыларының көп бөлігі мұнайды табиғи режимде игереді. Себебі оларға жақын айдаушы ұңғылардың көбісі жасамайды. Кейбір учаскелерде керісінше пайдалану ұңғылары жоқ бола тұра айдау ұңғыларынан агенттер айдала береді.
Мұнайдың жобалық алынуы тек 1985-88ж. ғана болды. Пайдаланушы ұңғымалардың саны жобадан көп болу себебінен.
Термиялық әдістерді қолдану кезінде кейбір қиыншылықтар пайда болады. Кен орынды игеру периодында жұмыс агенттерін айдаудың нақты мәні (ауа, бу, су) жобалықтан аз болды және осы кезде жылудың жобалық параметрлері температура, бу құрғақтылығы да керекті мәнге жетпеген. Айтылған 2 жылу әсері сатыларының тек біріншсі аяғына дейін жүргізілді. Ол сызықты жылу фронтын, қабат ішінен ылғал жандыру және бумен әсер ету көмегімен айдау ұңғыларында жасау және айдау ұңғыларына қайнамаған суды айдау. Ал екінші саты – жылу айдауды пайдалану ұңғыларының бірінші қатарына көшіру – енгізілмеген. Сөйтіп Қаражанбас кен орнында игерудің негізгі технологиясы толық жүргізілмеген.
1996ж. қабатты іштен ылғал жандыруды тоқтату шешімі қабылданды, яғни 1996ж. баста қабатқа ауа айдау тоқтатылды.
Жоғарыда айтылғанға сүйене отырып, Қаражанбас кен орнындағы игеру жүйесі жобадағыменен сай келмейтіні көрініп тұр. Атап айтқанда айдау ұңғыларының қорының аздығына байланысты игеру жүйесі бұзылған, кен орынның көп бөлігі айдаусыз табиғи режимде игерілуде. Қазіргі уаытта игеру жүйесін қайта қарастыру қажет, себебі осы игерумен ары қарай жүре берсе жобалық мұнайды пайдалану коэффиценті 41,2 пайызға жетпейді.
Бумен әсер етудің техникасы.
Жылумен әсер ету – мұнай бергіштікті көбейту және өнімділікті қарқындату үшін қабатқа әсер етудің ің тиімді әдістердің бірі болып саналады. Жылумен әсер етуде ұңғы өнімділігін көбейту бір қатарлы құбылыстармен анықталады: асфальтенді-шайырлы заттардың және парафиндердің кеуек қабыршақтарындағы шөгінділерін бұзу, мұнайдың геологиялық қасиеттерінің өзгеруі, термиялық кернеудің пайда болуы және тау жынысатрының микробұзылуларымен сипатталады.
Температура көтерілгенде бөлінген асфальтенді-шайырлы және парафинді заттар мұнайда ериді. Нәтижесінде кеуек жолдарының радиусы үлкейіп, сәйкесінше өткізгіштік те өседі. Одан әрі, өткізгіштік жылыту кезіндегі микробұзылыстар әсерінен де өсуі мүмкін. Ол жыныс материалының біртексіздігімен түсіндіріледі, яғни материалдың әр түрлі компоненттенрі әр түрлі серпімді модульдерінен және термиялық ұлғаю коэффиценттерінен бөліненді. Жылыту кезінде әр микроэлементтер әр түрліше ұлғаяды, темоструктуралық кернеу пайда болады. Олар температураның аз көтерілуінде де жыныстыңағындық шегін үлкейте алады.
Температураның реологиялық қасиеттерінің өзгеруінен мұнайдың өндіру қарқындылығына әсер етуі анағұрлым күрделірек. Жылыту кезінде тұтқырлықтың және ысырылыстың шекті кернеуінің күрт төмендеуі байқалады, нәтижесінде ұңғы шығымы өседі, бірақ ол кезде мұнайдың серімді қасиеті төмендейді. Бұл қасиеттердің бар болуы ағыс профилін теңестіреді. Сол себепті жылытуда мұнайдың тұтқыр серпімді қасиеттерінің азаюы, мұнай шығымының жалпы өсуіне қарамастан, ағыс профилінің біртексіздігіне әкеп соқтырады.
Ұңғылардың түп аймағын бу айдау арқылы термохимиялық әсермен немесе ұңғылық электр жылытқыш көмегімен жылытады.
Ұңғылық электрожылытқышты кабель-троспен ұңғыға түсіреді. Оны түсіру үшін СУЭПС – 1200 құрылғысын қолданады. Түпаймақты электржылытқышпен өңдеу арасына уақыт сала жүргізіледі. Әсер ету, белгілі шарттарға байланысты, бірнеше күнді құрайды, ал екі әсер ету арасында ұңғылардың жұмыс жасау мерзімі – бірнеше ай.
Түп аймақты бумен өңдеу кезінде, қабатты оған айдаған қайнған бу әсерінен жылытады. Уақыт өтісіменен ұңғы сағасын жауып тастайды. Сосын оны пайдалануды жаңартады.
Бумен өңдеуге таңдалған ұңғы ішіне, термотұрақты пакері бар компрессорлы сорап түсіреді. Оны фильтрдің үстінгі саңылауларына оорнатады. Пакер бу өтетін фильтр аймағын саңылаусыздандырады және оны ұңғыға айдалатын жоғары тмпературалы будан сақтайды.
Ұңғы түбін жылыту үшін керекті бу ППУА-1200/100 өндіруі сағатына 12т. бу генераторларынан айдалады. Бу айдау әсерінің мүмкіншіліктерін шектейтін негізгі фактор болып, ұңғы тереңдігі болып саналады. Себебі ұңғы тереңдеген сайын жылу жоғалту да көп болады. Демек ұңғы түбіне тек конденсатталған су жетеді, әсер ету пайдалылығы төмендейді.
Парафинді мұнай өндіретін ұңғыларда срапты компрессорлы құбырлардың парафинделуі байқалады, яғни оның ішкі диаметрі азаяды. Нәтижесінде гидравликалық жоғалтуоар өседі. ол өз есебінде шығымның төмендеуіне әкен соғады. Парафинді құбырдың ішкі бетін бумен немесе қырнауышпен тазалайды. Бұл мақсаттар үшін буды қозғалмалы бу қондырғыларында алады.
Бу генераторлы қондырғылардың сипаттамасы
Қаражанбас кен орнында бу генраторларының екі түрі қолданады:УПГ 50/60 және Стразерс60/60. Қазіргі уақытта бу айдаушы үш аймақ бөлінген.
Бу генераторлары УПГ 50/60
Қазіргі таңда Қаражанбас кен орнанда бумен, жылумен ықпал ететін екі учаске қызмет етуде. Әрбір учаскеде 3 ұңғыдан орнатылған. Олардың әрқайсысының 2 ұңғымасы іске қосылған, ал біреуі резервте тұрады.УПГ-50/50 типті бу генераторлық қондырғылар қолданылады.
УПГ-50/50 бу генераторлық қондырғы мұнай кен орындарын термикалық әдістермен игеру кезінде судың буын өңдеуге арналған. Оның номиналды өнімділігі – 50 т/сағ., қысымы – 5,88 МПа, будың құрғақтық дәрежесі - 80% құрайды. Қондырғы сұйық отынмен қатар, газ түріндегі отынмен де қызмет көрсетуіге қабілетті. Қондырғының құрамын суды беткейлік көздермен қатар, артезиялық көздерді, электрлік сорғыларды, қосымша жабдықтары, құбырлары, сақтандырғыш және реттегіш арматуралары бар бу генераторларын қолдануды қамтамасыз ететін химиялық су даярлау және тертермикалық деаэрация жабдықтары, отын жүйелерінің жабдықтары, автоматика және КИП жүйесі, жылу және вентеляция, электрлік жабдықтау және жарық беру жүйесі жатады.
УПГ-50/50 бу генераторлық қондырғысы жұмысының нақты технологиялық сипаттамасы 6.4.2 кестеде берілген.
УПГ-50/50 бу генераторлық қондырғысының технологиялық сипаттамасы
Суды даярлау келесідегідей тәрттіппен жүзеге асырылады. Бастапқы су тұнбалық резервуарға түседі, онда механикалық қоспалардағы ірі көлшектер отырады, сөтіп, судың 60 т/сағ. көлемі қатарлас орнатылған бу және сумен жылытқыштар арқылы тасымалдауды қамтамасыз ететін сорғыларға жіберіледі, бұл сорғыларда су сәйкесінше плюс 20ºС-тан 40 ºС-қа дейін қыздырылады. Су жылығаннан кейін 3 екікамерлі механикалық сүзбелерден тұратын блок арқылы, жарық беру сүзбелері және Ку-2-8 катиондарымен толықтырылған бірінші және екнші баспалдақты nа-катиондық сүзбелер арқылы өтіп, судың жұмсақтығы үшін магний мен кальций сіңірілетін су даярлау блогына келіп түседі.
Ағартылған және терең жұмсартылған (қалдық кермектік 10 мкг-экв/кг-нан аспайды) су тазартылған су резервуарында жиналады.
Химиялық тазартылған су Ск-1-2 сульфокөмір ауыртпалығы бар бөгеліс сүзгілері арқылы сорғымен тартылып, темір байланыстарынан ажыратылады. Одан әрі су О
және СО агрессиялық газдарынан арылу үшін плюс 49,5 ºС температурасы кезіндегі азық суының суытқыш арқылы ДП-80 аса жоғары қысымды деаэраторға түседі. Деаэратордың қысымы 0,58 МПа, ал температурасы плюс 120ºС болуы тиіс. Деаэратордан кейін су плюс 120ºС температуралы су суытқышында суытылып, ПЭ-90/110 нәрлі электрлік сорғымен су генераторына қысымдалады. ПГУ-да шығар алдындағы 4 МПа-ға дейінгі қысым кезінде будың нақты температурасы плюс 255 ºС құрайды, ал бұл көрсеткіш технологиялық көрсеткіштен анағұрлық өзгеше.
Стразерс -60/60
Стразерс бу генераторлы құрылғы (АҚШ) қысымы 16,2 МПа 60т/сағ көлемінде ылғал бу өндреді. Ол 600 м дейін жатқан өнімді қабатқа бумен әсер етуге арналған. Құрылғы мұнаймен және газ тәрізді отында жұмыс жасайды.
Құрылғының көлемін және ықшамдылығын ңғайлату үшін ол қосылған жүйе ретінде жасалған. Барлық жабдықтар қондырғының екі жағында орналасқан және өзара толық өндіргіштікті қамтамасыз етеді. Қондырғы монтаж орнында қосылған бірнеше тасымалданбалы блоктан тұрады.
Бу генераторлы құрылғы тік конструкция ретінде беріліп, ілеспелі тогымен ерекшеленеді. Ол барлық құбырларда судың бірқалыпты өтуін және ағынның бұрыс бөлінуіне жол бермейді. Оның артықшылығы мұндай конструкция жүктемелер әсерінен бұзылмай құбырдың жанып кету мүмкіншілігін туғызбайды.
Бу генератор 3 бөлімнен тұрады: радиациялық бөлігі, шокты құбыр бөлігі және конвективті бөлігі(пеш), ортақ шокты конвективті бөлігі.
Радиантты бөлігінің жылыну беті диаметрі 104 мм цилиндр тәріздес құбырлар. Радиантты бөлікте Қайнаған орта ілгермелі-айтпалы қозғалыстар цилиндр бойымен жасайды.
Төменде қондырғының кейбір сипаттамалары берілген.
Бу генераторының номиналды өндіруі т/сағ 76,5
Будың ұңғыға жіберілуі, т/сағ 59,5
Будың номиналды қысымы, МПа 6,08
Құрғақтылық коэффиценті, % 80
Қоректендіруші су температурасы, 0С 104,4
Өтпелі газдардың температурасы, 0С 204
Бу генераторының, % мұнай/су 89
Отын шығымы, кг.у.т/сағ 5964,2
Орнатылған электр қуаты, кВт 1077
Қондырғы массасы 257
Сыртқы ауа температурасы наружного воздуха 40С төмен болған жағдайда, ол арнайы автоматтандырылған жылытқыштарда жылытылып, жану камерасына беріледі.
Бумен әсерді жүргізу
Жоғары тұтқырлығы мұнай кездесетін кен орындарды игергенде, Қабаттың мұнай бергіштігін арттыру мақсатында негізгі роль жылу әдістеріне беріледі, қабатқа ыстық су айдау, бу айдау және қабат ішінен ылғал жандыру.
мұнайды қабаттан ығыстырғандағы жағымсыз факторлардың бірі ол мұнай мен су тұтқырлығының қатынасы. μ= μм/μс Мұнай мен су тұтқырлығы температура өсуімен әр түрліше төмендейді. Мысалы: суды 40 тан 1000С қайнатқанда оның тұтқырлығы 2 есе азаяды, ал аз тығыздықтағы мұнайда бұл параметр 5-10 есе, ал ауыр мұнайлардың тұтқырлығы 30-50 есе азаяды.
Температураның өсуі жағымсыз қатерлерге алып келуі мүмкін, мысалы сазды қабатқа ыстық су немесе бу айдау кезінде. Бұл жағдайда саздың ісіну қарқындылығы өседі. Ол өздігінше су фильтрациясы кезіндегі бастапқы градиент пайда болуына әкеледі(немесе шамасының өсуіне), бұдан ұңғы қабыдағыштығы азаяды.
Барлық термиялық әдістер ішінен бүгінгі таңда ең зерттелгені және қолданатыны – бу және ыстық су айдау.
Мұнайды жылу тасымалдағыштармен ығыстыру арқылы процесстердің негізгі параметрлерін қарастырайық. Ыстық суды немесе буды қабатқа айдаған соң жылынған аймақ пайда болады. Жылу әдістер әсері жылынған аймақ ауданымен сипатталады, ол өздігінше, көптеген факторлардан әсіресе шоғырдың геологиялық құрылысынан және жылутасымалдағыш қасиеттеріне тәуелді. Сол себепті қабаттың брдей жағдайлаларында айдалған ыстық судың жылыту аймағы азырақ болады. Себебі будың жылу қаылдағыштғы ыстық судікінен көбірек.
Қабатқа жылу тасымалдағышты айдағанда мұнайды ығыстыру 3 кезңнен тұрады.
01.01.2011 жылға кен орында 1636 ұңғы бұрғыланан. Оның ішінде II объект бойынша 899 үңғы.
Ұңғылар жоба бойынша ара қашықтығы 150 м етіп бұрғыланған. II объектте Ұңғылардың орналасуы батыстан ортаға қарай (11 айдау ұңғыларының қатары және олардың арасында 3 тен пайдалану ұңғылары.) шоғыр жатысына перпендикуляр орналасқан.
Бірақ айдау және пайдалану ұңғыларының қоры өндірушіден төмен болған соң ұңғылардың орналасуы барлық жерде үш қатарлы емес. Әсіресе айдаушы ұңғылардың қатары бұзылған. Жалпы кен орын бойынша айдау ұңғыларының пайдалану ұңғыларына қатынасы 1/6,5, яғни 1 айдау ұңғымасына 6-7 пайдалану ұңғысы бар. Одан әрі қиындататын мәселе игеру объекті бойынша айдау және пайдалану ұңғыларының пайдалану жүйесінен пайдалану ұңғыларының көп бөлігі мұнайды табиғи режимде игереді. Себебі оларға жақын айдаушы ұңғылардың көбісі жасамайды. Кейбір учаскелерде керісінше пайдалану ұңғылары жоқ бола тұра айдау ұңғыларынан агенттер айдала береді.
Мұнайдың жобалық алынуы тек 1985-88ж. ғана болды. Пайдаланушы ұңғымалардың саны жобадан көп болу себебінен.
Термиялық әдістерді қолдану кезінде кейбір қиыншылықтар пайда болады. Кен орынды игеру периодында жұмыс агенттерін айдаудың нақты мәні (ауа, бу, су) жобалықтан аз болды және осы кезде жылудың жобалық параметрлері температура, бу құрғақтылығы да керекті мәнге жетпеген. Айтылған 2 жылу әсері сатыларының тек біріншсі аяғына дейін жүргізілді. Ол сызықты жылу фронтын, қабат ішінен ылғал жандыру және бумен әсер ету көмегімен айдау ұңғыларында жасау және айдау ұңғыларына қайнамаған суды айдау. Ал екінші саты – жылу айдауды пайдалану ұңғыларының бірінші қатарына көшіру – енгізілмеген. Сөйтіп Қаражанбас кен орнында игерудің негізгі технологиясы толық жүргізілмеген.
1996ж. қабатты іштен ылғал жандыруды тоқтату шешімі қабылданды, яғни 1996ж. баста қабатқа ауа айдау тоқтатылды.
Жоғарыда айтылғанға сүйене отырып, Қаражанбас кен орнындағы игеру жүйесі жобадағыменен сай келмейтіні көрініп тұр. Атап айтқанда айдау ұңғыларының қорының аздығына байланысты игеру жүйесі бұзылған, кен орынның көп бөлігі айдаусыз табиғи режимде игерілуде. Қазіргі уаытта игеру жүйесін қайта қарастыру қажет, себебі осы игерумен ары қарай жүре берсе жобалық мұнайды пайдалану коэффиценті 41,2 пайызға жетпейді.
Бумен әсер етудің техникасы.
Жылумен әсер ету – мұнай бергіштікті көбейту және өнімділікті қарқындату үшін қабатқа әсер етудің ің тиімді әдістердің бірі болып саналады. Жылумен әсер етуде ұңғы өнімділігін көбейту бір қатарлы құбылыстармен анықталады: асфальтенді-шайырлы заттардың және парафиндердің кеуек қабыршақтарындағы шөгінділерін бұзу, мұнайдың геологиялық қасиеттерінің өзгеруі, термиялық кернеудің пайда болуы және тау жынысатрының микробұзылуларымен сипатталады.
Температура көтерілгенде бөлінген асфальтенді-шайырлы және парафинді заттар мұнайда ериді. Нәтижесінде кеуек жолдарының радиусы үлкейіп, сәйкесінше өткізгіштік те өседі. Одан әрі, өткізгіштік жылыту кезіндегі микробұзылыстар әсерінен де өсуі мүмкін. Ол жыныс материалының біртексіздігімен түсіндіріледі, яғни материалдың әр түрлі компоненттенрі әр түрлі серпімді модульдерінен және термиялық ұлғаю коэффиценттерінен бөліненді. Жылыту кезінде әр микроэлементтер әр түрліше ұлғаяды, темоструктуралық кернеу пайда болады. Олар температураның аз көтерілуінде де жыныстыңағындық шегін үлкейте алады.
Температураның реологиялық қасиеттерінің өзгеруінен мұнайдың өндіру қарқындылығына әсер етуі анағұрлым күрделірек. Жылыту кезінде тұтқырлықтың және ысырылыстың шекті кернеуінің күрт төмендеуі байқалады, нәтижесінде ұңғы шығымы өседі, бірақ ол кезде мұнайдың серімді қасиеті төмендейді. Бұл қасиеттердің бар болуы ағыс профилін теңестіреді. Сол себепті жылытуда мұнайдың тұтқыр серпімді қасиеттерінің азаюы, мұнай шығымының жалпы өсуіне қарамастан, ағыс профилінің біртексіздігіне әкеп соқтырады.
Ұңғылардың түп аймағын бу айдау арқылы термохимиялық әсермен немесе ұңғылық электр жылытқыш көмегімен жылытады.
Ұңғылық электрожылытқышты кабель-троспен ұңғыға түсіреді. Оны түсіру үшін СУЭПС – 1200 құрылғысын қолданады. Түпаймақты электржылытқышпен өңдеу арасына уақыт сала жүргізіледі. Әсер ету, белгілі шарттарға байланысты, бірнеше күнді құрайды, ал екі әсер ету арасында ұңғылардың жұмыс жасау мерзімі – бірнеше ай.
Түп аймақты бумен өңдеу кезінде, қабатты оған айдаған қайнған бу әсерінен жылытады. Уақыт өтісіменен ұңғы сағасын жауып тастайды. Сосын оны пайдалануды жаңартады.
Бумен өңдеуге таңдалған ұңғы ішіне, термотұрақты пакері бар компрессорлы сорап түсіреді. Оны фильтрдің үстінгі саңылауларына оорнатады. Пакер бу өтетін фильтр аймағын саңылаусыздандырады және оны ұңғыға айдалатын жоғары тмпературалы будан сақтайды.
Ұңғы түбін жылыту үшін керекті бу ППУА-1200/100 өндіруі сағатына 12т. бу генераторларынан айдалады. Бу айдау әсерінің мүмкіншіліктерін шектейтін негізгі фактор болып, ұңғы тереңдігі болып саналады. Себебі ұңғы тереңдеген сайын жылу жоғалту да көп болады. Демек ұңғы түбіне тек конденсатталған су жетеді, әсер ету пайдалылығы төмендейді.
Парафинді мұнай өндіретін ұңғыларда срапты компрессорлы құбырлардың парафинделуі байқалады, яғни оның ішкі диаметрі азаяды. Нәтижесінде гидравликалық жоғалтуоар өседі. ол өз есебінде шығымның төмендеуіне әкен соғады. Парафинді құбырдың ішкі бетін бумен немесе қырнауышпен тазалайды. Бұл мақсаттар үшін буды қозғалмалы бу қондырғыларында алады.
Бу генераторлы қондырғылардың сипаттамасы
Қаражанбас кен орнында бу генраторларының екі түрі қолданады:УПГ 50/60 және Стразерс60/60. Қазіргі уақытта бу айдаушы үш аймақ бөлінген.
Бу генераторлары УПГ 50/60
Қазіргі таңда Қаражанбас кен орнанда бумен, жылумен ықпал ететін екі учаске қызмет етуде. Әрбір учаскеде 3 ұңғыдан орнатылған. Олардың әрқайсысының 2 ұңғымасы іске қосылған, ал біреуі резервте тұрады.УПГ-50/50 типті бу генераторлық қондырғылар қолданылады.
УПГ-50/50 бу генераторлық қондырғы мұнай кен орындарын термикалық әдістермен игеру кезінде судың буын өңдеуге арналған. Оның номиналды өнімділігі – 50 т/сағ., қысымы – 5,88 МПа, будың құрғақтық дәрежесі - 80% құрайды. Қондырғы сұйық отынмен қатар, газ түріндегі отынмен де қызмет көрсетуіге қабілетті. Қондырғының құрамын суды беткейлік көздермен қатар, артезиялық көздерді, электрлік сорғыларды, қосымша жабдықтары, құбырлары, сақтандырғыш және реттегіш арматуралары бар бу генераторларын қолдануды қамтамасыз ететін химиялық су даярлау және тертермикалық деаэрация жабдықтары, отын жүйелерінің жабдықтары, автоматика және КИП жүйесі, жылу және вентеляция, электрлік жабдықтау және жарық беру жүйесі жатады.
УПГ-50/50 бу генераторлық қондырғысы жұмысының нақты технологиялық сипаттамасы 6.4.2 кестеде берілген.
УПГ-50/50 бу генераторлық қондырғысының технологиялық сипаттамасы
| № | Сипаттамалар | Көрсеткіштер |
| | Бу генераторының номиналды өнімділігі, т/сағ. | 71 |
| | Будың ұңғымаларға жіберілуі, МПа | 50 |
| | Будың номиналды қысымы, МПа | 5,88 |
| | Будың шығардағы температурасы, ºС | 274 |
| | Құрғақтық дәрежесі, % | 80 |
| | Азық суының температурасы, ºС | 145 |
| | Жұмсалатын газдың температурасы, ºС | 343 |
| | Отынның шығыны, кг. Шартты отынның/сағ. | 5351,4 |
| | «Брутто» бу генераторының КПД, %, мұнай/газ | 83,9/85,9 |
| | Бекітілген электрлік қауттылық, кВт | 1294,5 |
| | Жұмыс электрлік қуаттылық, кВт | 694,5 |
| | Қондырғының салмағы, т | 300 |
Суды даярлау келесідегідей тәрттіппен жүзеге асырылады. Бастапқы су тұнбалық резервуарға түседі, онда механикалық қоспалардағы ірі көлшектер отырады, сөтіп, судың 60 т/сағ. көлемі қатарлас орнатылған бу және сумен жылытқыштар арқылы тасымалдауды қамтамасыз ететін сорғыларға жіберіледі, бұл сорғыларда су сәйкесінше плюс 20ºС-тан 40 ºС-қа дейін қыздырылады. Су жылығаннан кейін 3 екікамерлі механикалық сүзбелерден тұратын блок арқылы, жарық беру сүзбелері және Ку-2-8 катиондарымен толықтырылған бірінші және екнші баспалдақты nа-катиондық сүзбелер арқылы өтіп, судың жұмсақтығы үшін магний мен кальций сіңірілетін су даярлау блогына келіп түседі.
Ағартылған және терең жұмсартылған (қалдық кермектік 10 мкг-экв/кг-нан аспайды) су тазартылған су резервуарында жиналады.
Химиялық тазартылған су Ск-1-2 сульфокөмір ауыртпалығы бар бөгеліс сүзгілері арқылы сорғымен тартылып, темір байланыстарынан ажыратылады. Одан әрі су О
және СО агрессиялық газдарынан арылу үшін плюс 49,5 ºС температурасы кезіндегі азық суының суытқыш арқылы ДП-80 аса жоғары қысымды деаэраторға түседі. Деаэратордың қысымы 0,58 МПа, ал температурасы плюс 120ºС болуы тиіс. Деаэратордан кейін су плюс 120ºС температуралы су суытқышында суытылып, ПЭ-90/110 нәрлі электрлік сорғымен су генераторына қысымдалады. ПГУ-да шығар алдындағы 4 МПа-ға дейінгі қысым кезінде будың нақты температурасы плюс 255 ºС құрайды, ал бұл көрсеткіш технологиялық көрсеткіштен анағұрлық өзгеше. Стразерс -60/60
Стразерс бу генераторлы құрылғы (АҚШ) қысымы 16,2 МПа 60т/сағ көлемінде ылғал бу өндреді. Ол 600 м дейін жатқан өнімді қабатқа бумен әсер етуге арналған. Құрылғы мұнаймен және газ тәрізді отында жұмыс жасайды.
Құрылғының көлемін және ықшамдылығын ңғайлату үшін ол қосылған жүйе ретінде жасалған. Барлық жабдықтар қондырғының екі жағында орналасқан және өзара толық өндіргіштікті қамтамасыз етеді. Қондырғы монтаж орнында қосылған бірнеше тасымалданбалы блоктан тұрады.
Бу генераторлы құрылғы тік конструкция ретінде беріліп, ілеспелі тогымен ерекшеленеді. Ол барлық құбырларда судың бірқалыпты өтуін және ағынның бұрыс бөлінуіне жол бермейді. Оның артықшылығы мұндай конструкция жүктемелер әсерінен бұзылмай құбырдың жанып кету мүмкіншілігін туғызбайды.
Бу генератор 3 бөлімнен тұрады: радиациялық бөлігі, шокты құбыр бөлігі және конвективті бөлігі(пеш), ортақ шокты конвективті бөлігі.
Радиантты бөлігінің жылыну беті диаметрі 104 мм цилиндр тәріздес құбырлар. Радиантты бөлікте Қайнаған орта ілгермелі-айтпалы қозғалыстар цилиндр бойымен жасайды.
Төменде қондырғының кейбір сипаттамалары берілген.
Бу генераторының номиналды өндіруі т/сағ 76,5
Будың ұңғыға жіберілуі, т/сағ 59,5
Будың номиналды қысымы, МПа 6,08
Құрғақтылық коэффиценті, % 80
Қоректендіруші су температурасы, 0С 104,4
Өтпелі газдардың температурасы, 0С 204
Бу генераторының, % мұнай/су 89
Отын шығымы, кг.у.т/сағ 5964,2
Орнатылған электр қуаты, кВт 1077
Қондырғы массасы 257
Сыртқы ауа температурасы наружного воздуха 40С төмен болған жағдайда, ол арнайы автоматтандырылған жылытқыштарда жылытылып, жану камерасына беріледі.
Бумен әсерді жүргізу
Жоғары тұтқырлығы мұнай кездесетін кен орындарды игергенде, Қабаттың мұнай бергіштігін арттыру мақсатында негізгі роль жылу әдістеріне беріледі, қабатқа ыстық су айдау, бу айдау және қабат ішінен ылғал жандыру.
мұнайды қабаттан ығыстырғандағы жағымсыз факторлардың бірі ол мұнай мен су тұтқырлығының қатынасы. μ= μм/μс Мұнай мен су тұтқырлығы температура өсуімен әр түрліше төмендейді. Мысалы: суды 40 тан 1000С қайнатқанда оның тұтқырлығы 2 есе азаяды, ал аз тығыздықтағы мұнайда бұл параметр 5-10 есе, ал ауыр мұнайлардың тұтқырлығы 30-50 есе азаяды.
Температураның өсуі жағымсыз қатерлерге алып келуі мүмкін, мысалы сазды қабатқа ыстық су немесе бу айдау кезінде. Бұл жағдайда саздың ісіну қарқындылығы өседі. Ол өздігінше су фильтрациясы кезіндегі бастапқы градиент пайда болуына әкеледі(немесе шамасының өсуіне), бұдан ұңғы қабыдағыштығы азаяды.
Барлық термиялық әдістер ішінен бүгінгі таңда ең зерттелгені және қолданатыны – бу және ыстық су айдау.
Мұнайды жылу тасымалдағыштармен ығыстыру арқылы процесстердің негізгі параметрлерін қарастырайық. Ыстық суды немесе буды қабатқа айдаған соң жылынған аймақ пайда болады. Жылу әдістер әсері жылынған аймақ ауданымен сипатталады, ол өздігінше, көптеген факторлардан әсіресе шоғырдың геологиялық құрылысынан және жылутасымалдағыш қасиеттеріне тәуелді. Сол себепті қабаттың брдей жағдайлаларында айдалған ыстық судың жылыту аймағы азырақ болады. Себебі будың жылу қаылдағыштғы ыстық судікінен көбірек.
Қабатқа жылу тасымалдағышты айдағанда мұнайды ығыстыру 3 кезңнен тұрады.