Файл: Дипломды Жмыс 6B01823 леуметтік педагогика жне зін зі тану білім беру бадарламасы бойынша Aстана, 2023.docx
Добавлен: 05.12.2023
Просмотров: 140
Скачиваний: 4
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Әлеуметтік педагогтар-ер балалары баршылық әбден емес шаңырақ, олардың әке - аналары, ересектері пен тұрғындары-үй шаруашылығында, жасөспірімдермен, жастар топтарымен тағы бірлестіктермен сабақ жұмыстарын жүргізеді, мәдени-демалыс, спорт, Қаракет, қылжың әлі бейсауат те жұмыстарды жүргізеді, топпен байланысады, ер-тоқым балалар бен мамандарды оқытады. техникалық, ажарлылық шаруа тағы қоғамдағы ересектер шығармашылығының жат ажарлары. Әлеуметтік педагогтың ісі баршылық жастағы ер-тоқым балалармен тағы ересектермен жүзеге асырылады; кезмал олардың өмірінің баршылық салаларында жүзеге асырылады, бар әлеуметтену институттарының өзді-өзі әрекеттесуін, қоғамның, кәміл емес әйле бен бөлек тұлғаның педагогикалық сервистік сипатын белсендіруді қамтиды. Әлеуметтік мұғалім микросоциумда білік беру, мәдени-ағарту мекемелерінің, спорт әлі денсаулық сақтау мекемелерінің әлі бейсауат те мемлекеттік мекемелердің, кәсіпорындардың, қоғамдық ұйымдардың, сондай-ақ халайық депутаттарының тұрғылықты Кеңестерінің, өзгерістер органдарының, аумақтық өзін-өзі билеу органдарының штаттық бөлімшесі есебінде іс істеуге керек. Әлеуметтік ұстаз ұлдар, жасөспірімдер бен жастардың әлеуметтену процесіне мүмкін мақсатты «араласуды» қамтамасыз етеді, кәміл емес отбасына әм бөтен білік беру мекемелеріне қостау көрсетеді, еркектер бен ересектер арасындағы байланыстырушы рөл атқарады, «үшінші тұлғаның» делдалыгы есебінде әрекет етеді, дара жанмен әлі қоғаммен ынтымақтасады. О жастарға әлеуметтік әлі кәсіби бет уақытында көмектеседі, қоғамдағы ұлдардың құқықтарын қорғайды. Әлеуметтік педагогтың еңбегі әлденешеу мамандандыру салаларына қожайын: 1) оқу-тәрбие міндеттерін шешуде әбден емес отбасын қорғау саласы (»жете емес түтін мұғалімі»типі.) Дәл осындай тәжірибені әуел қабат Мәскеу облысының мектептері бастады, ХХ ғасырдың 80-жылдарының түбінде РСФСР қызмет сіңірген мұғалімі Г. в. Гасилов дәстүрлі «ұзартылған» күннің орнына мекенжайды, ауланы, ауланы енгізу идеясын ұсынды. Осылайша өң түрлі жастағы сыныптан шеткей топтар табыс жетті, қаракет күні ұзартылды, әйда енді г. в. Гасилов өзінің Донбасстағы, Коми, Башқұртстан, Татарстанның кенттік тағы ауылдық кем аудандарындағы жұмысының бірегей мысалдарын ұсынады. 2) ер-тоқым балалар, жасөспірімдер, жасөспірімдер, сондай-ақ ересектер болжыр кезінде өз мүдделерін қалай шырай түрлі қанағаттандырады қызметті ұйымдастыру саласында (маубас уақытты ұйымдастыру - кезмал алғысөз кейпі.) 3) жастардың мінез-құлқын түзету, әлеуметтік оңалту, демде жәрдем меңзеу саласы (әлеуметтік мұғалімнің ажары.) Кездеме әлеуметтік педагогтың жұмысын бірқыдыру қиындатады о ұқыпты дайындықты, педагогикалық жә құқықтық сауаттылықты көңіл етеді, сондай-ақ аз-мұз ауданның бар білік беру мекемелерімен тағы ұйымдарымен ынтымақтасады, демек әлеуметтік білік берудің жалпы ведомстволық жүйесі шеңберінде шаруа істейді. Бірey-мipey ата-аналы отбасын әлеуметтік құптау шаралары. Әлдекім ата-анасы баршылық сора отбасын әлеуметтік жақтау шараларының маңызды принциптерін анықтайық. Үшбу шаралардың барлығын шаруаның үш маңызды бағдарына жатқызуға болады: 1) экономикалық шаралар (жеңілдіктер, жәрдемақылар, түрлі төлемдер,) 2) әкімшілік әм құқықтық шаралар (заңнама жә оларды орындаушылардың тіке шаруаға асыруы,) 3) ухань-психологиялық шаралар (уағыздау, қоғамдық пікірді қалыптастыру.) Біздің қоғамның көпжылдық тәжірибесінде әлдекім ата-анасы баршылық отбасын мемлекеттік қолдаудың басты нысаны материалдық жеңілдіктер пен жәрдемақылар беру боп табылады деген ой барлық. Елдің әзіргі нақтылы экономикалық жағдайын бағалай отырып, кездеме салаға ұлы материалдық инвестицияларды әлпештеу ықтимал .стігі зайыр болады. Жете емес жанұя, едің алғаш, жете емес отбасының материалдық базасын (тұрғын баспана жағдайлары, кірістер) нығайтуға нақтылы көмекке дәркер, осында материалдық қолайсыздық даусыз, себебі о жете емес отбасының тұрақсыздығымен қауырт үйлестіруді тиіс етеді. Қадағалау нәтижелері тұрғын баспанасы барлық жалғызбасты ата-аналар арасында жеңіс деңгейі бойынша бөлінген жайсыз неке саны өзгермейтінін көрсетті. Бір түбегейлі отбасылық өмірдегі кездеме басты факторларды ерлі-зайыптылар айырылысудың түбірлі өйткені есебінде қарастырғанымен, олар солқылдақтық жағдайында қосалқы рөл атқаратын мәнзелдес. Мемлекеттің бірey-мipey ата-аналы сора отбасын тіке қаржылық қолдауы әлдебіреу ата-аналы отбасының материалдық мәселелерін шешуге көмектеспейтіні зайыр. Әлқиса қоса, әзіргі уақытта сыңар түбірлі отбасының құқықтық базасы біраз жетілдірілген, кезмал ерлі-зайыптыларға қаржылық мәселелерді өз бетінше шешуге мүмкіншілік береді. Кәміл емес отбасының өндірістік сипаттамаларының рөлін нығайту жете емес шаңырақ мүшелерін дырдай бірey-мipey еңбек түрлеріне тартумен қатысты, әлқиса қоса әбден емес отбасын материалдық нығайтуға нақтылы мүмкіндіктер береді. Әзіргі уақытта қолданылатын әкімшілік әрі құқықтық шаралар тарапты мәселені қарастыра отырып, олардың асаси мәні кәміл емес отбасын экономикалық қолдауда қана емес, оған жете емес түтін саласындағы бастамаларды қызметке асыру үшін әзір құқықтық мүмкіндіктер беруде те жатын. Кезмал мүмкіндіктердің кейбірін қоғам тағы мейлінше пайдаланбаған әм олар келешекте дамуы бәлкім. Оларға республикалық мемлекеттік органдарға Республика егемендігінің дамуына қатысты өкілеттіктер беру: өңірлік ерекшеліктерді ескере отырып, әбден емес үйелмен саясатының өзіндік жүйесін орнату, сондай-ақ өз бюджеті негізінде әбден емес отбасыларды жақтау шаралары жатады. Республикада, оның аймақтарында кезмал құқықтық норма жұмыс жүзінде жүзеге асырылады жә тұрғылықты жарлықтың күш-жігерін өлкенің үстем мәселелерін шешуге бағыттауға мұрша береді. Біздің еліміздегі экономикалық әлі әлеуметтік солқылдақтық қазір, бұрын екі ұрық ресми icпетті - тіршілік сүру үшін әлдебіреу ата-аналы отбасын біріктіруді бірінші орынға қойды. Әдетте, әбден емес үй іші мүшелері қатерлі ісік ұтыс болған кезде жә мата қауымдастық белсенді болған кезде іштей біріктіріледі. Кезмал ресми тұлға бірey-мipey әке - шешелі отбасының шыжымдап дамуының нәтижесі емес, әлеуметтік тарам реттелген сайын оның мәні төмендей береді.қазіргі жағдайда саладағы табыс әлдекім ата-анасы барлық отбасының өміршеңдігі бұл ресми сипаттың сәтті орындалуына байланысты.Бұл табандылық сынағының бірey түсі. Ерлі-зайыптылық әрі әбден емес отбасылық қатынастардың тұрақтылығын көтеру үшін әзіргі уақытта психологиялық ықпал істеу мүмкіндіктері шіли қолданылмайды деп айтуға болады. Біздің ойымызша, мата салада қоғамдық тәжірибеде санаулы қолданылатын модель барлық. Сора жұбайлардың оннан бірey-мipey бөлігі полицейдің айырылысу жайында ойлауына қатысты үрей төндіреді. Жалпы санның бірey бөлігі ерлі-зайыптылардың оңды таңдауына сенбейді, қайбірде олар айырылысу турасында ойға келеді. Некені бағалауда баянсыз сора жалғызбасты ата-аналардың кездеме топтары, әлбетте, әлеуметтік қоштау бен қолдауды тиіс етеді. Дәл осындай жақтау дидарлары кеспір түрлі болады: шәпеті айырылысуға нақ болған бірінші топыр үшін кезмал кемелердің тиімділігі ажырасқандар саны бойынша емес, татуласқан жұптар саны бойынша бағаланған кезде мамандандырылған некені сындыру ұйымы құрылады. Айырылысудың алға деңгейі баршылық біздің қоғам мұндай іс-шараларды ұйымдастырудың жолдарын іздеуі қажет. Оларды беру ішінара бүгінде кеңінен қолданылатын рақымдылық қорларының қаражаты есебінен жүзеге асырылуы бәлки. Ерлі-зайыптылардың түзу таңдауына сенбейтін кәміл емес отбасылық жиын үшін нақтылы әрекет кең таралған әлі ілгері білімдар әбден емес отбасылық мәслихат беру қызметін орнату болады, оның ісі жете емес отбасылық ыңғайсыздықтың баршылық мәселелерін қамтиды: Сексолог, уролог, гинеколог, психолог, әлеуметтанушы, экономист, әлеуметтік даяршы, әлеуметтік тәрбиеші. Асаси проблема-осындай мәслихат беру орталықтарын орнату / / мамандарды қамтамасыз қылу жә мұндай күрделі істі орындайтын мамандар үшін сабақ орталығының болмауы. Отбасылық қолайсыздықтың алдын алудың асаси шарасы-жастарды некеге пайдалы даярлау. Әзіргі уақытта бұндай даярлық курстары жалпы білік беретін әм аралық арнаулы сабақ орындарының бағдарламаларына енгізілген. Айтсе де, олар сапалы оқулықтармен қамтамасыз етілмеген: кезмал курсқа арналған сабақ орындарындағы жазбаша материалдар өрісі азын-аулақ, кәсіби біліктілігі төмен, риторикасы төмен. Оқушыларды мейлінше емес отбасылық өмірге қаузау курсының ішкі құрылымын бағалай отырып, кезмал курстың бағдарламасы онда белгіленген талаптарға сай келмейтінін, некелік әлі мейлінше емес отбасылық қатынастарды жүзеге асыруға там-тұм месел бөлетінін әм борышты түрде толықтыруды тиіс ететіндігін атап өткен лазым. Мата бағдарлама «мейлінше емес отбасылық келісім-шарт» бөлімімен әм кәміл емес отбасылық келіспеушіліктер байқалатын ерлі-зайыптылардың жөн мінез-құлқын қалыптастыратын қылжың теориясы принципі бойынша семинарлармен толықтырылуы тиіс. Әлдекім ата-анасы барлық отбасыларды әлеуметтік қостау шараларын жұмысқа асыру тұрғысынан біздің еліміз дамыған елдермен біргe жүрмейтіні айтулы. Сондықтан, біздің ойымызша, тұрғылықты бұйрыққа кең құқықтар берген лазым, олар өз кезегінде әбден емес отбасыларға байланысты әкімшілік жә құқықтық шараларды әзірлеуде шығармашылық бастамалар көрсетуі қажет.
Елде қолданыстағы заңнаманың ережелеріне сүйене отырып, сыңар маңызды отбасын қолдаудың нақтылы шараларын кеңейтуге кірті баршылық [2.]
1.2 Толық емес Толық емес отбасындағы ер ер ер балалардың тәрбиесіне әсер етуші факторлар
И. с. Кон атап өткендей, әкесіз өскен ер ер балаларда мазасыздық деңгейі жоғары, невротикалық симптомдар жиі кездеседі, ұлдарға құрдастарымен қарым-қатынас жасау қиынырақ, олар ата-аналық рөлдерде нашар жұмыс істейді, алайда кейбір мінез-құлық белгілері гипертрофияға ұшырайды: дөрекілік, дөрекілік. Толық емес Толық емес отбасынан шыққан бала анасымен жиі ұрысады немесе пассивті, летаргиялық, физикалық әлсіз болады [9].
Толық емес әкенің Толық емес отбасында баланың анасын көбінесе өзге өгей шешесі немесе баланың туысы (үлкен әпкесі, әжесі, тәтесі) алмастыра алады. Көп жағдайда балаға жеткілікті немесе тым көп көңіл, сүйіспеншілік пен қамқорлық беріледі. Мұндай Толық емес отбасыларда әртүрлі қақтығыстар табиғиға қарағанда жиі кездеседі, өйткені мұнда қарым-қатынас шиеленіседі.
Ажырасқан Толық емес отбасында ата-анасының ажырасуына байланысты күрт жағдай бар. Көптеген ғалымдар ажырасудың балаға травматикалық әсерін дәлелдейтін көптеген психологиялық зерттеулер жүргізді (М.Я. Яковлева, С. Л. Калиничева, А. С. Колесник, В. С. Ткаченко, и. М. Овчинникова, М. А. Крюкова). Психоәлеуметтік тәжірибешілердің көпшілігі ата-ананың ажырасуын балаға һәм оның өміріне, сенімсіздік көзіне, ауыр тәжірибеге негізгі теріс әсер деп санайды. Кейбір сарапшылар көп жағдайда ер ер балалардың ажырасудан алған психологиялық жаралары белгілі бір уақыт аралығында жазылады дейді; өзгелары бұл стресстің ұзақ мерзімді салдары бар һәм баланың жеке басының одан әрі толық эмоционалды һәм әлеуметтік дамуына кедергі келтіреді дейді. Көбінесе ер ер балалар бірден ата-аналарының біріне немесе екеуіне де ашуланады [10].
Сурет 1 Толық емес отбасы түрлері
Толық емес отбасы құрылымының ұсынылған жұмыс модельдері с.Минухин, Б. Монталво, Б. Гурни, Б. Росман, М. Уолтерс, с. Гринштейн болды (7-кесте). Толық емес отбасы құрылымының ұсынылған жұмыс модельдері с.Минухин, Б. Монталво, Б. Гурни, Б. Розман, М. Уолтерс, с. Гринштейн болды (7-кесте).1). [15]
Алдымен бір ғана ата-ана тәрбиелеп отырған кедей баланың өмірге деген көзқарасын қалыптастыруға не әсер ететінін қарастырайық.
1) ата-анасының ажырасу себебі маңызды мәселе болып табылады. - Мәселен алар болсақ, анасы қайтыс болған болуы мүмкін һәм ол әкесінің қамқорлығында қалды. Мұндай терең жарақат кішкентай баланың бірден жетілуіне әкелуі мүмкін. Оның Толық емес отбасында оны әкесімен байланыстыратын ортаңғық қайғы бар. Ол өте сезімтал жас жігітке айналады, ол алаңдауға һәм жанашырлық танытуға қабілетті. Ақыр соңында жағымсыз нәрсені бастан өткерген адам қайғыдан аман қалған адамдардың қаншалықты жаман екенін түсіне алады. Толық емес отбасы құрылымын қосу ер баланың тәрбиесіне де әсер етеді (2-3 кесте).
-Егер ата-ананың ажырасуы өзара шешім бойынша орын алса һәм, Мәселен алар болсақ, оны жалғыз тәрбиелеген ана оны ешқашан әкесіне қарсы қоймаса һәм ол алимент төлеуді ұмытпай ұлына үнемі барса, онда бала қалыпты бала болып өсуі мүмкін. Өйткені, жексенбілік папа тұжырымдамасы ажырасқан Толық емес отбасыларда ғана емес. Мәселен алар болсақ, егер ер адам тұрақты іссапарларды қамтитын кәсіпте жұмыс жасаса, ер ер балалар оны сирек көреді, алайда бұл олардың дүниетанымын өзгертпейді. -Егер ата-аналардың бірі сатқындықпен Толық емес отбасын тастап кетсе, оның ішінде жаңа қарым-қатынас үшін, бұл жағдай жас балаға деген көзқарастың қалыптасуына қатты әсер етуі мүмкін. Қандай да бір себептермен ер адамдар әдетте Толық емес отбасыларынан кетеді. Бала анасының ауырсынуын сезініп, нағыз жек көрушіге айналуы мүмкін. Дегенмен, оның болашақ әйелімен қалай әрекет ететіні туралы екі пікір бар. Кейбіреулер ең жақын әйелінің азап шеккенін көріп, әйелінің азап шегуіне жол бермейді деп санайды. Ал әкесінің мінез-құлқы оның қарым-қатынаста, тіпті одан да көп некеде өзін ұстаудың қажеті жоқ екендігінің Мәселен алар болсақ болады. Екінші жағынан, мұндай бала әкесіне ашуланып, анасына қатты өкініп, оны үнемі ашуландырып, оны жай ғана жағдайдың құрбаны деп ойлауы мүмкін. Әйелі өзін дұрыс ұстамаған кезде, Егер анасы бекер зардап шеккен болса, онда неге жазаға лайық әйел оны ала алмайды деп сеніп, оған қатыгездікпен қарай бастайды. Ерлер мен әйелдер арасындағы қарым-қатынас моделіне осындай тұрақты көзқарасы бар ер адамдарға өте мұқият қарау керек.
Егер неке қайтадан орын алса, бұрын болған некемен салыстыруға байланысты бұл аз уақытты алады. Кейде "Толық емес отбасын қалпына келтіру" ер ер балаларының мүдделерін ескеретін һәм бір-бірінің кемшіліктері мен артықшылықтарын білетін адамдар ғана Толық емес отбасын қалпына келтіруді бастан кешіргенде пайда болады, алайда егер мас әкесі немесе маскүнем анасы Толық емес отбасына оралса, бұл кері әсер етуі мүмкін. ол қоғамға қарсы әрекеттерге оралады.
Әлеуметтік тәрбиешінің ісі педагогикалық еңбек болғанымен, оның сабақтың ерекшелігіне қатысты кей айырмашылықтары баршылық әм қарапайым оқушыға (тұлғаға) емес, күйзеліске ұшырағандарға байланысты. Бұл себепті әлеуметтік-педагогикалық қаракет жалпы педагогикалық шаруаға тақау болғанымен, тепе-тең емес. Оның айырмашылығы еңбек түріне әрі сәйкесінше мақсатқа, сипаттамаларға әлі қолданылатын әдістерге қатысты. Бұл ерекшеліктерді айқындау үшін үскі енді ғылымның үшбу пар саласын әрі олардың табиғатын еңбек жүзінде салыстырамыз. Жалпы, педагогикалық еңбек кәсіби еңбек бағыттарының бірі санатында өскіш ұрпақты баурау, баурау әрі дамыту боп табылады. О балабақшаларда, мектептерде әлі сабақ орындарында тәрбиешілердің көмегімен жүзеге асырылады. Типтік білік беру мекемелері бен мұғалімдердің жұмысы мемлекеттік стандарттарда көрсетілген әм сабақ жоспарлары, бағдарламалар, Сабақ құралдары, оқыту формалары әм қағай те күрделі жүйелер арқасында жүзеге асырылады. Жалпы педагогика calp жағдайында тағылым жұмысын ұйымдастыруға, бақылауға тағы бағалауға бағытталған. Әлеуметтік оқытушы қызметінің айырмашылығы оның объектісіне (объектісіне) қатысты бірсыпыра қасиеттермен сипатталады. Кездеме әртүрлі жағдайларға, оқта-текте дүйім ұлтқа я халыққа қатысты күйзеліске ұшырайтын дара жандар пен топтар болуы бәлки. Оларды стресс түрлеріне қарай талдау я топтастыру өлгенше қыстау. Сонда да, әлеуметтік-педагогикалық ерекшеліктерді атауға болады: 1. әлеуметтік-педагогикалық қызметтің түбегейлі ерекшеліктері стресстің сипатына, оны тудыратын жағдайдың себептерінің яки себептерінің айырмашылығына, ілуде тіптен өлімге қатысты әлеуметтік-педагогикалық еңбектің басты белгілері боп табылады; 2. анықталған себептерді жіктеу арқасында дара пендемен не кісілер тобымен қызмет істеуге арналған мазмұнның, әдістердің, құралдардың өзгешелігі; 3.әлеуметтік-педагогикалық зерттеудің жолдары бен әдістері бен жалпы педагогика бен оның әлеуметтік психологиясын зерттеу тәсілдері арасындағы айырмашылықтар. әлеуметтану, психиатрия, медицина, физиологиямен тығызтаяң қатынас; 4. әлеуметтік педагогтардың құралдарының әртүрлілігі істің мазмұны бен әдістеріне (технологиясына,) шаруа формасына қатысты; 5.әлеуметтік-педагогикалық мекемелердің мазмұны пен шаруа түрлерінің әртүрлілігі.; Әлқиса, жалпы әлеуметтік-педагогикалық іс кәміл емес отбасында яки әлеуметтік білік беру мекемелерінде көмекке зар адамдарға бағытталған. Кездеме қызметті жалпы педагогикалық білігі барлар емес, зәуімен әлеуметтік-педагогикалық білігі барлар қана сауатты орындай алады. Әлеуметтік-педагогикалық еңбектің құзыретінде»әлеуметтік ауыр жағдайлардың құрбаны болған не әртүрлі қаумет, табиғи жағдайлар, күтпеген жағдайлар не интеллект мүкілтігі, жарақаттар не тұтас кісілер қауымдастығы нәтижесінде ғapіп болған балаларды баулу.» Дәл осындай адамдарды назардан шеткері қалдырмаңыз, үйткені олар биқат тағдырдың жауына айналды тағы күтпеген жағдайға дәп жетті, мүмкіндігінше жан өміріне хал жасау-адамзаттың негізгі елесі. Сол себепті мемлекет оларға бөлекше мағына береді. Нәумез әлеуметтік-педагогикалық еңбек білімгер, сауатты шешілмесе, онда бұндай ұлдардың болашағы нендей болады? Сондықтан әзіргі уақытта әлеуметтік-педагогикалық шаруаны ұйымдастыру түбірлі басымдықтардың бірі боп табылады. Кезмал жұмыстағы едің негізгі сәт-баланы мұндай жағдайда қаншама ерте оқыту әлі баурау қажет, оның дамуы соншалық зәуметте жүзеге асырылады. Кәдуілгі мектепте оқып, өскен бөпе академиялық білік алады әм күйзеліске ұшыраған баламен әлеуметтік қаракет өзінше жалғасады.» Әлеуметтік-педагогикалық білік, Дағдылар пен жолдар, мінез-құлық, әлеуметтік нормалар, құндау, мақсаттардың анықтығы әлі тірлік сүру қажеттілігі мұндай күйзеліске ұшыраған ұлдарға өздеріне деген иланымдылық, адамдарға деген нанымдылық беру үшін уақтылы түсіндірілуі қажет. Бұл әлі сырт себептерге қатысты әлеуметтік-педагогикалық білік берудің әдейі ұйымы мата істі сауатты әлі ұтырлы етеді әм әжептәуір түйін береді. Әлеуметтік-педагогикалық еңбектің асаси бағыттары: - әлеуметтік бейімделумен жә мұңсыз жаушы-жалам сеп Алдан тоқта; - әлеуметтік нормалардан ауытқуды қалпына келтіру еселеу, түзету; - баламен ересектермен не жасөспірімдермен тіке не дара еңбек жасау; - ер-тоқым балаларға, жасөспірімдерге я ересектерге септік тиесі мекемелермен уақтылы қатынас,
оларды орналастыру, қолғабыс қалау, жәрдем қолқалау жә т. б; - мектеп мұғалімі лайым ер-тоқым балалармен бірге болады (мектеп бітіргенге шейін) білік беру, тағылым жұмысын жүзеге асырады әлі баланың өкілеттік мерзімі ішінде әлдекім не бірнешеу қайыра әлеуметтік оқытушы боп табылады. о мәселені шешкенге шейін кәне шаруа істейді (сора я кәрі.) Еңбектің түріне әлі объектісіне қатысты әлеуметтік-педагогикалық еңбекті жалпы білік беретін мекемелерге тағы әдейі мекемелермен тағы дара тұлғалармен еңбек істеуге, сондай-ақ қалыптан шеткері шаруамен айналысқан ер-тоқым адамдармен, жасөспірімдермен не ересектермен айқындау жұмысына бөлуге болады. Әлеуметтік-педагогикалық шаруа кәміл емес отбасында » балабақшада, мектептерде, түрлі ұйымдар пен қоғамдарда, курорттарда, шығармашылық ұйымдарда, жазғы каникул уақытында ұлдарға арналған лагерьде, еңбек орындарында акт залында, қарттар үйінде, Денсаулық сақтау мекемелерінде, діни ұйымдарда әм т. б. қатысты жүргізіледі үшбу орындардың ерекшелігінен жә әлеуметтік-педагогикалық қызмет объектісінен оларда әртүрлі шаруа ажарлары пен тәсілдері барлық. Атап айтқанда, жүйелі бұзған (әдеттен шеткей әрекеттерді ие) ер-тоқым балалармен еңбек мол қырлы, үйткені олардың проблемалары де қыруар қырлы: - дамымаған ұлдармен шаруа; - білік беруде кемшіліктері баршылық ұлдармен қызмет ету; - жетімдермен, шағын қамтылған отбасылардан шыққан ұлдармен еңбек; - девиантты ер-тоқым балалармен (қалыптан шеткей,) әлеуметтік мінез-құлыққа қайшы келетін күмәнді мінез-құлқы барлық ер-тоқым балалармен шаруа; - жете емес қаракет күнімен еңбек істейтін проблемалы отбасылармен шаруа тағы т. б. Әлеуметтік мұғалімнің жұмысында сандаған түрлер, объектілер пен тәсілдер болғандықтан, о контингентпен іс істеудің бар түрлерін, әдістерін (технологияларын) білуі қажет. Әлеуметтік тәрбиеші кез-келген кісімен яки контингентпен қашанда еңбек істемейді. О қаракет түрімен ауыстырылады, Мысалы алар болсақ, кадр кемтік баламен әбден емес қаракет істейтін отбасымен молақ маусым қызмет істегенде, қарттар үйіне үдере барып, әлеуметтік мәселелерді шешуге қайыра араласқанда я сауығу мекемесінің көмегіне зар болғанда. Дидар қауметтің бөлек психикалық бейімділігі - қабылдау, сенсорлық, қабылдау, интеллектуал, ойыстау, үміт, өрістеу - жасына қатысты өзгеретіні дүр (көне). Олардың сәбилік шақтағы дамуы тегеурінді, мығым әлі оралымды болады. Олар толеранттылық бен тыныштықты үйретеді, сабақ жолында кездесетін қиындықтарды жеңеді, түсіндіреді, үйренеді, үйренеді жә т.б. әлеуметтену үшін. Әлеуметтік-педагогикалық еңбектің мазмұнымен, формаларымен жә ерекшеліктерімен танысқаннан кері, келешек оқытушы зейін аударатын түбірлі проблема - «күйзеліске ұшыраған ұлдарға қалай көмектесуге болады»деген жарғыны сауал. О оған әлеуметтік-педагогикалық шаруаның әдістемелерімен, қазір технологияларымен танысқаннан кері жауап алады. Әдіс-бұл болжалды жағдайды жүзеге асыру тәсілдерінің жиынтығы. Мұны «тәсіл» яки «әдістеме»деп тағы атайды. «Жол» грек тілінен аударғанда атақты бірey-мipey әрекет әдісін білдіреді. Әлдебіреу тәсіл-белгілі бірey іс-шараның тәсіл, кронштейн не бизнес бөлігі санатында өткізілетін тәртібі. Іс-әрекетті айдау тәсілі, әдістері. Олардың барлығы жасөспірімдер пен ер-тоқым балаларды, ересектерді әлеуметтендіруде тағы дербес, зәуімен сеп көрсетуде қолданылатын әлеуметтік педагогтың асаси көмекшілері. Әлеуметтік педагогика тәк-тәк дамып келе жатқан ғылым болғандықтан, оның жолдары көбінекей жалпы педагогика, Әлеуметтік психология әлі әлеуметтану ілімдерімен қатысты. Іс-шараларды жүзеге асыруда әдістерді тұтыну әртүрлі тәсілдерді тұтыну арқасында шешіледі. Зерттеуші Е. С. Натанзон кездеме әдістерді қос жолмен талдайды: Қаймана тәсілдер: құрмет, зейіл, мәслихат, үзір, үміт білдіру, өз күшіне асылу әрі т.б;. жә алаңдататын жолдар: билік, саза, қимылдарды өзгерту, нәлет, тартыс, сезіктілік білдіру, ескерту, таптау, долығу, ыза, өзге баламен (кісімен) қарым-қатынас дүние. кездеме тітіркендіргіш тәсілдер. Мата жолдар әлеуметтік жағдайға, әлеуметтену түріне, бөлек ерекшеліктеріне әлі ғұмырлық тәжірибесіне қатысты қолданылады. Әлеуметтік тәрбиенің құралдары - жоғары койған мақсатты тәжірибеде жузеге асыруда қолданатын материалдық, эмоциялық, ақылгөйлік (интеллект) нәрселер. Мысалы алар болсақ, қалжақ — демалыстың әлдекім көркі, ләкін, қылжалақ жол да боп есептеледі. О баланың дамуына ықлал ететін едің негізгі кұрал есебінде та қарастырылады. Әлеуметтік-педагогикалық құралдарына райлы жаралыс, кітап, әрлі өнер туындылары, бұқаралық ақпарат құралдары т.б, кіреді. Мата үш түсінік өзді-өзі қарбалас байланыста. Оның үлгісі төмеңде келтірілген (1-сызба.)