Файл: Дипломды Жмыс 6B01823 леуметтік педагогика жне зін зі тану білім беру бадарламасы бойынша Aстана, 2023.docx
Добавлен: 05.12.2023
Просмотров: 143
Скачиваний: 4
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
-
Толық емес Толық емес отбасындағы ер ер ер балалардыәлеуметтік-педагогикалық қолдаудың мазмұны һәм әдіс-тәсілдері
Қаңтар айында кәсіби (педагогикалық) практика Астанадағы Сақ атындағы №87 гимназияда өжет. Кезмал мектепте диссертацияны қолдау бойынша эксперимент ұйымдастырылды. Эксперимент 2 заманнан тұрды. Бірінші заманада алдағы парыз қойылды: Сақ атындағы № 87 гимназияда «тәукел тобы» ер-тоқым балалармен оқу-тәрбие жұмысының тәжірибесін зерделеу. Кездеме мәселені ағыту үшін үскі құжаттарды зерттеу әдісін қолдандық. Сіз «2020-2021 сабақ жылындағы оқу-тәрбие жұмысының сараптамасы» құжатын оқып, талдадыңыз. Құжатты зерттеу нәтижесінде алдағы тұжырымдар жасалды. Мектеп төлқұжатымен танысайық. Зерттеу объектісінің атауы: Елорда қаласы әкімдігінің «Сақ Құнанбайұлы атындағы №87 мектеп-гимназиясы» КММ Оқыту тілдері: алаш Пішіні: мектеп-гимназия Профиль: әлеуметтік-гуманитарлық Айына түбірлі ақы: тегін Құрылды: 01.01.2019 Жанама жабдықтар: мектеп мұражайы, Абаев кабинеті (Abaev study,) сондай-ақ виртуалды ғылыми зертхана. Оған 10 ноутбук, интерактивті панель кіреді. Телефон: +7 (701) 470 08 68; электрондық пошта: nur_abai_87mg@mail.ru ВЕБ-САЙТ: 87.ASTANA-BILIM.KZ Мекен-жайы: Елорда қаласы, Иманов көшесі, 39 мекенжай Өшпенді сіз кестені талдайтын болсаңыз, алдағы қорытындыларды жасай аласыз: 102 студент тегін тамақтанады. Азықтану жастар бен жасөспірімдердің денсаулығының күре факторларының бірі боп табылады, аурулардың алдын алуға әсер етеді, өнімділікті, физикалық әлі интеллект дамуын арттырады, сора ұрпақтың қоршаған араға бейімделуіне күй жасайды. Бөлінетін бюджет қаражатын салыстырмалы сараптау әбден емес еңбек күні қаракет істейтін табысы төмен отбасыларда қамқорлықтағы ер-тоқым балалардың санына қатысты тұрақсыздықты анықтайды. Бөлінген бюджет қаражатын салыстырмалы сараптау 7-кестеде келтірілген. Ер-тоқым балалар бен ата-аналарға әлеуметтік-педагогикалық қормалдық қауырт педагогикалық іспен қатысты. Жете емес қаракет күні баршылық шаңырақ, «толық емес отбасына» жататын ер-тоқым балалар ата-аналарымен бірге тұрмайды жә жайсыз отбасында тұрады, әбден емес шаруа күні баршылық түтін тарапынан зәуімен оқу-педагогикалық жұмысқа дәркер. Сондықтан мектепте оқу-педагогикалық қаракет ұйымдастырылады. Психологиялық-педагогикалық шаруаның мақсаты оқушылардың құқықтары бен бостандықтарын шаруаға асыру, олардың өмірін, физикалық тағы психикалық денсаулығын қорғауды, сүйкімсіз құбылыстар бен нашар әдеттердің алдын алуды қамтамасыз ететін, сондай-ақ дара тұлғаның әлеуметтенуіне әсер ететін жағдайлы әрі қауіпсіз жағдайлар бұйым боп табылады. Педагогикалық-тәрбие жұмысы мынадай құрамда жүзеге асырылады: әлеуметтік шаруаға жетекшілік ететін директордың сабақ работе жөніндегі орынбасары; әлеуметтік мұғалім; мұғалім-психолог; жастар полициясының ұлдар ин жөніндегі инспекторы; сынып басшысы. «Кәмелетке толмағандардың профилактикасы жә ер-тоқым балалардың бақылаусыз әм мекенсіз қалуының алдын қысқарту хақында» (2004,) «құқық бұзушылықтардың алдын қысқарту хақында» (2010) Қазақстан Республикасының заңдарына сай мектепте құқық бұзушылықтардың алдын азайту бойынша мақсатты қаракет жүргізілуде. Еңбектің мақсаты: қылмыстың алдын қысқарту; әлеуметтік-құқықтық көмекті жүзеге асыру; құқықтық білімдар тереңдетуге әм лайқат дүние салты дағдыларын бекітуге көмектесу, құқықтық сананы қалыптастыру; студенттерге құқықтар пен міндеттердің бірлігі қағидатын оқыту, оқу-педагогикалық іс-әрекеттің алдын қысқарту бойынша қаракет Білік беру процесінің бар қатысушылары арасында Қауіпсіз педагогикалық ахуалды қалыптастыруға, студенттердің мотивациялық саласын ойлы түрде жандандыруға, адамдық дәурен салтын қалыптастыруға, құқыққа қайшы әрекеттердің алдын алуға бағытталған. 2013 жылы Кенттік білік басқармасының бастығы әрі мектеп директоры бекіткен алдын шегеру Кеңесі хақында қағида негізінде оқушылар арасында құқық бұзушылықтың алдын шегеру, сондай-ақ ретті күшейту мақсатында мектепте алдын шегеру жөніндегі сұхбат құрылып, еңбек істеді. «Толық емес отбасындағы» мейлінше емес отбасынан шыққан ер-тоқым балалар қыруар жағдайда сабаққа қатыспайды, жүйелі бұзады әлі әртүрлі әкімшілік ережелерге қайшы әрекет етеді. Осыған қатысты олардың еңбектері алдын шегеру кеңесінде, ФСК комиссиясында жә соттарда қаралады. «Толық емес отбасындағы» мейлінше емес отбасынан шыққан ер-тоқым балалардың құқық бұзушылық динамикасы 8-кестеде келтірілген. Кестеде келтірілген ақпаратты талдағаннан кері алдағы қорытындылар жасауға болады: аяққы сабақ жылында «толық емес отбасында» мейлінше емес отбасынан шыққан ұлдардың құқықтарының бұзылуы анықталды. 2021-2022 сабақ жылында мектептің әлеуметтік-педагогикалық қызметімен бірлесіп «толық емес отбасындағы» ер-тоқым балалармен психологтардың ірі еңбегі жүргізілді. Мектеп есебін іждағат ететін оқушылардың дара тексеру маршруттары бен күнделіктері, әлеуметтік-педагогикалық сипаттамалары, әлеуметтік-педагогикалық паспорттары әм бөлек қадағалау карточкалары жасалды әлі жаңартылды. Мектеп психологтары «толық емес отбасындағы»ер балалармен мінез-құлық бен өмірді нақтылау тұжырымдамасын түзетуге бағытталған тренингтер өткізді. Әлқиса қоса, сынып жетекшілерімен тығылтаяң ынтымақтастықта «толық емес отбасына»жататын ер-тоқым балалармен бірнешеу дербес кеңестер бен тәсілдер жүргізілді. «Толық емес отбасындағы» жасөспірімдермен еңбек негізінде психологтар оларға тірлік сүруге мұрша беру қажет екенін, жасөспірімнің анықтамалық тобының орайлы болуы, босаңдау уақытын кеңейту керек екенін атап өтеді. Бұл санаттағы ұлдар үшін» керім позиция » оның мектеп оқушысы, мектеп белсендісі, көшбасшы әлі т.б. болуы кәдік екенін нұсқау үшін тиіс. себепсіз шектеулер болмауы қажет тағы тәртіптік шаралар жүйесі дидар жағдайда анықталуы тиіс. Едің бастысы - көрік балаға дара көзқарасты жұмсау. Сабақ жылы ішінде «әбден емес шаруа күні әлі балаларды қостау орталығы,» Орталық кенттік ойлы дүние салтын қалыптастыру орталығы тәріздес мектептен шеткері ұйымдармен белсенді ынтымақтастық жүзеге асырылды. Орталықтың психологы кәміл емес отбасын өз қамқорлығына алды. «Өзін-өзі тәрбиелеу-даму тәсілі» бағдарламасы аясында «әбден емес отбасын баурау құпиялары» бағдарламасы аясында мектептің «толық емес отбасындағы»жасөспірімдердің ата-аналарымен білік беру сабақтары өткізілді. Ұлдар бен ата-аналардың пікірінше, ұлдар пен жасөспірімдердің мінез-құлқын бақылай отырып, сабақтар оң қорытынды берді деп айтуға болады. «Толық емес отбасындағы» әбден емес отбасынан шыққан ер-тоқым балалар бай жағдайда наша пен залалды заттарды қолдануға іңкәр. Сондықтан педагог-психолог, әлеуметтік оқытушы тәуелділік бен нашар әдеттердің алдын шегеру үшін еңбек істейді. Мектеп нашақорлық мен көкнар саудасының алдын алудың өлкелік муниципалдық бағдарламасына сәйкесті қызмет істейді. Әлеуметтік-педагогикалық қаракет ауыр педагогикалық ғұмырлық жағдайға дақ болған студенттерге, олардың ата-аналарына тағы былайғы тағы үделі адамдарға әманда қаума береді. Зардапты заттарды қолданудың ұнамсыз салдары жайлы сұхбаттасу үшін нарколог шақырылды. Оқушылардың ата-аналарымен профилактикалық әңгімелер жүргізіледі. Мектептің облыстық наркологиялық диспансермен бірлескен еңбегі жөндеу әдеттерге ұшыраған ер-тоқым балалармен қаракет істеуге нарық жетпес жарна қосады. Наша қолданатын кәмелетке толмағандарды, нашақорларды, алкогольдік ішімдіктерді пайдаланатын, насвай шегетін уытқұмарларды уақытша әбден аяндау мақсатында оларды байқауды белгілеу үшін яки дәріханада есепке қою сәтіне шейін Облыстық наркологиялық диспансердің мамандары зәуімен диагностикалық тест қойып профилактикалық медициналық қарап-тексеру жүргізеді. 2021-2022 сабақ жылында мектепке 4 панасыз сәби әм ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар тіркелген. Оның ішінде 4 жан мектепте оқиды. Әлеуметтік кепілдіктер негізінде бұл санаттағы ер-тоқым балаларға жәрдемақы беріледі. Қамқорлықтағы әрі әке – анасы қайтыс болған баршылық ер-тоқым балалар асыраушысынан айрылу бойынша жәрдемақы алады-36817т. Жалпы, Сақ атындағы № 87 гимназияда қойылған міндеттерді еңбекке асыру бойынша әлеуметтік-педагогикалық істің жұмысын қанағаттанарлық деп санауға болады. Эксперимент диагноздың айрақтау кезеңінен басталды. Негіздеу диагностиканың мақсаты-ер балалар пен «толық емес отбасының»кіші үй іші мүшелері жайлы жете ақпаратты жинақтау. Ақпарат шоғырлау үшін сауалнама жасалды. Ілгеріде айтылғандай, мектепте «толық емес отбасындағы» 6 мейлінше емес шаңырақ тіркелген. Саулнамда жете емес шаруа істейтін 6 түтін жә. 3 жалғызбасты ата-ананың (сауалнамаға қатысқандардың 50,0%) өз пәтерлері баршылық, 1 жалғызбасты әке-шеше (17,0%) тұрғын шаңырақты жалға алады әлі 2 жалғызбасты әке-шеше (33,0%) жатақханада бірey-мipey кабинетте тұрады.
-
(64%») алға толық емес отбасындағы «әлдекім ата-анасы баршылық отбасылар баспанада мөнжубас уақытты өткізуді лазым көреді, 0 (0%) Бірey-мipey ата-анасы баршылық отбасылар жұмбақсыз ауада ерулеу түрін көрсетпеді, қане 2 (36%) респондент» босаң дәуір жоқ»деп мәлімдеді. Әлқиса, зерттеу нәтижесінде үскі мынаны айта аламыз: сауалнамаға қатысқан жалғызбасты ата-аналардың көбici 33 бен 40 сора аралығындағы (66,0%) сора тобына жатады. Біздің көзқарасымыз бойынша, мата өмірдегі өзгерістерден қорықпайтын тым керім сора. Жалқы ата-анасы баршылық отбасының әл-ауқатын көтеру үшін пәтерді яки қаракет орнын ауыстыруға болады. Қорытындылай келе, тұжырым жасауға болады: «толық емес отбасындағы» ер-тоқым балалардың әлдебіреу ата-анасы барлық отбасыларда бірқыдыру проблемалар барлық екені дүр жетті. Сіз кездеме мәселелерді өзіңіз апа алмайсыз. Мата жағдайда бұндай бір түбегейлі отбасылар мектептен білік беру әм білік беру қолдауын алады. Студенттер экспериментті негіздеу кезеңіне байланысты. Студенттердің жалпы саны-6 пенде. Айта таю қажет, экспериментке қатысушылар бірey-мipey ата-анасы барлық 4 отбасында, әлдебіреу ата-анасы баршылық әрі бай бөпелі 2 отбасында тәрбиеленді. «Толық емес отбасындағы» ұлдардың әлеуметтік-педагогикалық жағдайы алға зерде аударуды тиіс етеді. Сондықтан үскі Э.г. Эйдемиллер пен О. в. Черемисин жалғыз «әбден емес отбасылық социограмма» тестін қолдандық [26.] «Жете емес отбасылық социограмма» жолы сызба дизайнын сынауды білдіреді. Мата тұлғааралық қатынастар жүйесіндегі субъектінің жағдайын, сондай-ақ әбден емес отбасындағы қарым-қатынас сипатын тіке я қосымша түрде анықтауға мүмкіншілік береді. Әдістеменің сипаттамасын қарастырайық. Респонденттің диаметрі 110 мм.шеңбері барлық дайындама ұсынылады. Онда өзіңізді жә кәміл емес жанұя мүшелеріңізді төрт лазы түрінде сызыңыз әлі олардың аттарын белгілеңіз. Әлдебіреу ата-анасы баршылық үй іші мүшелері кезмал тапсырманы өзді-өзі кеңесусіз орындайды. Нәтижелерді ұғындыру. Авторлар тест нәтижелерін құндау критерийлерін ұсынды: 1) округ құрамына енгізілген жете емес үй іші мүшелерінің саны; 2) төрт бұрыштың өлшемі; 3) төрт бұрыштың бір-біріне байланысты орналасуы; 4) олардың арасындағы жырақтық. Нәтижені бірінші критерий бойынша бағалай отырып, зерттеуші респондентте бейнеленген мейлінше емес шаңырақ мүшелерінің санын нақтылы өлшеммен салыстырады. Ықтимал, студент жанжалды қарым-қатынаста болған отбасының кәміл емес мүшесі сом шеңберге түспеуі кәдік. Әлқиса қоса, бөлек адамдардың бірі, хайуандар, сүйкімді заттар отбасының кәміл емес мүшесі есебінде ұсынылуы бәлки. Әм қарай, үскі төрт бұрыштың көлеміне зер аударамыз (екінші критерий.) Басқалармен салыстырғанда, » бен » төрт бұрышы өзін-өзі бағалаудың төмендігі тарапты емес, өзін-өзі құндау жайлы айтады. Жете емес отбасының бөлек мүшелерінің төрт бұрышының мөлшері олардың оқушының тұма алдында маңыздылығын көрсетеді. Шеңбердің сынақ аймағында сіз төрт бұрыштың бір-біріне байланысты орналасуына зейіл аударуыңыз тиіс (үшінші критерий.) Студент шеңбердің ортасына төрт бұрышын қою арқасында пенденің менмендік бағытын көрсете алады, кәне төменгі жағында, мейлінше емес отбасының бейсауат мүшелерін білдіретін төрт бұрыштан шеткері, олар эмоционалды бағдарсыздық қорқынышын көрсете алады. Әбден емес отбасының едің күре мүшелері сынақ алаңының ортасында я жоғарғы бөлігінде мектеп оқушысының көлеміндей нән шеңберлер түрінде бейнеленген. Ақырында, ірі ақпаратты шеңберлер арасындағы қашықтықты сараптау арқасында алуға болады (төртінші критерий.) Әлдебіреу отбасының әлдекім ата-анасымен басқалардан бөлінуі мейлінше емес отбасындағы жанжалды қатынастар, оқушының эмоционалды кәлла тартуы турасында айтуы ықтимал. Өзінің » пен «бейсауат төрт бұрышқа бұрылғанда, тигенде не жақындағанда, жете емес үй іші мүшелеріндегі» бен » бір-бірімен тығызтаяң қатысты жә симбиотикалық байланыстардың баршылық екенін көрсетеді. «Әлдекім ата-ананың отбасылық Социограммасы» тестін қолдану әлденешеу минут ішінде «бұнда әм енді» бірey-мipey ата-ананың отбасылық қарым-қатынасы жайында өз түсінігіңізді елестетуге, сонан кері бланкілеріңізді көрсетуге әрі яки болғанын талқылауға мұрша береді. Пошымды талдағаннан кері алдағы интерпретацияны жасауға болады: дөңгелек Y., 7-сынып оқушысы «G.» Ернұр мейлінше емес отбасылық социограмманың орталығында жетті. Жасөспірімнің өзін-өзі құндауы ілгері, үйткені о өзін шеңбердің ортасына қойды. Қанекей оның басшысы Бауыржан, 10 жаста жә оның әпкесі Алуа, 8 жаста, шеңбердің үшінші бұрышына орналастырылды. Пен әжемді шеңбердің төртінші бұрышына қойдым. Кәміл емес үйелмен мүшелерінің арасында жасөспірімнің анасы ықпалды боп саналады. «Кәміл емес отбасылық социограмма» тестінің нәтижелері Әлеуметтік әлі білік беруді мақұлдау жоспарын дайындау уақытында ескерілді. Алдағы әдістеме - мазасыздықты зерттеу. Өзін-өзі құндау әдістемесі, ч. Д. Спилбергер (АҚШ) әзірлеген әм Ю. Л. Ханин бейімдеген [27.] Дербес сабырсыздық жағдайлардың кең ауқымын үрей санатында қабылдауға, мұндай жағдайларға жауап беруге табанды тенденцияны сипаттайды. Реактивті тағатсыздық шиеленіспен, мазасыздықпен, нервоздықпен сипатталады. Реактивті мазасыздықтың тіптен алға деңгейі-зейіннің бұзылуы, кей-кейде тамыр аурулары. Дербес мазасыздықтың өлердей алға деңгейі невротикалық қақтығыстармен, эмоционалды әм невротикалық бұзылулармен, сондай-ақ психосоматикалық аурулармен тіке қатысты. Диагностикалық зерттеу нәтижелері. Джернур ж,. жете емес ажырасқан әлдебіреу ата-аналы отбасынан, 12 жаста. Атасы жете емес отбасын тастап, ер-тоқым балаларға көмектеспейді, үйткені оның дағы бірey-мipey әбден емес шаңырақ баршылық. Оның анасы клиниканың асханасында еңбек істейді. Материалдық жағдайы төмен жалдамалы пәтерде тұрады. Менің әжем бөліктерде тұрады, бірақ көбіне о мата жалқы түбірлі отбасына көмектесе алмайды. Эремур сабақтарды негізсіз өткізіп жібереді, үйткені о күйсіз қалады. Дегбірсіздік сынағының раундтары мазасыздықтың алға деңгейін (3,6,) ситуациялық мазасыздықтың тіптен ілгері деңгейін (4,0) көрсетті. Экспериментті қайталау барысында алынған Диагностика нәтижелерін зерделегеннен кері экспериментті оқыту кезеңінде «толық емес отбасына»кіретін бірey ата-анасы барлық әбден емес әрі ырғын бөпелі отбасылардың оқушыларына оқу-тәрбиелік қостау мезгеу бойынша іс-шаралар ұйымдастырылды. Үшбу мақсатта бөлекше «толық емес отбасына» жататын әлдекім ата-анасы баршылық жете емес жә ен бөпелі отбасылардан шыққан оқушылар үшін оқу-тәрбие жұмысын айдау жоспары әзірленді (10-кесте.)
Сурет 9 Толық емес отбасылық тәрбиеде жүзеге асырылатын міндеттер:
«Толық емес отбасының» кеңейтілген отбасыларында сырттай сабақ нысанында әрі кәміл емес еңбек күнінде оқитын студенттердің шаруа кестесі мынадай бағыттардан тұрады: - психологиялық-педагогикалық диагностика айдау; - әлеуметтік құптау; - Әлеуметтік жә құқықтық қаракет; - оқу-педагогикалық іс. Әлеуметтік-педагогикалық жылу көрсетер алдында диагностика жүргізілді, демек сауалнама айдау, қадағалау жә сұхбаттасу арқасында кәміл емес, төмен отбасының әлеуметтік дәрежесі анықталды, оның негізінде әлеуметтік карта толтырылды. Мейлінше емес отбасының тірлік сүру жағдайларын талдағаннан кері үскі алдағы қорытындылар жасадық: Эрнур Дж.. 7-сынып оқушысы әбден емес әрі шағын қамтылған отбасында тәрбиеленеді. Ана-жалғызбасты шеше. Оның тұрлаулы қаракет орны - емханадағы шайхана. Ай сайын-82.000 т. т. Әлеуметтік құптау саласында Эрнур Дж. әбден емес отбасының баласы есебінде аптап ауқатпен қамтамасыз етілді, қанікей материалдық жәрдем есебінде киім бен кеңсе керек-жарақтары ұсынылды. Әлеуметтік - құқықтық еңбек бағытында кәміл емес еңбек істейтін отбасының анасы әлеуметтік-құқықтық қызметтер мәселелері бойынша қаума алды. Осыған қатысты атаулы әлеуметтік сеп (ASP) кеміту хақында ақпарат берілді әм кepeктi құжаттаманы жинауға жәрдем көрсетілді. Эрнуриннің ситуациялық шыдамсыздық деңгейі тіптен алға болғандықтан (4,0,) мектеп психологымен бірге педагогикалық жиылыс мен тренинг өткізілді. Эрнур Дж. командалық еңбек тренингіне әм «менің қабірім»тақырыбындағы тренингке белсенді байланысты. Топтық тренингтің үзіндісін қарастырайық. «Менің қабірім»тақырыбында топтық тренинг. Мақсаты: «толық емес отбасындағы» ұлдарға жаушы-жалам бітім табуға жаттықтыру. Нұсқаулық. Әлеуметтік тәрбиеші: әркімнің өмірінде қас-қағымда тағы азат әрекет қылу тиіс болатын ахуал туындауы бәлки. Қазір үскі әртүрлі мәселелердің шешімін табуды үйренуіміз қажет. Әлқиса, өзіңізге әлдене сатып алыңыз; кезбас туыстарының бірі ауырып қалса, көмектесіңіз... кезмал әртүрлі жағдайлар, сіз өзіңіз әрекет жасап, ойлануыңыз тиіс. Барлаудың асаси ережелерінің бірін еске түсіруге болады:»өте әйбат, бірақ кеше бітім қабылдағаннан әрі әндемде таңу қабылдағаннан гөрі керім.» Сондықтан бүгінгі динамикалық өмірде әрекет істеу тиіс. Қазір Сіздердің әрқайсыларыңыз «менің бейбітшілік некрополисім» сынағы арқасында оның өмірдегі асаси өзгерістерге әзір екендігін, Әлгінде жағдайды түсініп, сезініп, бейімделе алатындығын тексере аласыз. Сіздің алдыңызда 25 ұсыныс барлық. Оларды шабан оқыңыз. Араз сіз зиялы сөйлем сізге байланысты деп ойласаңыз, оны белгілеңіз, өшпенді жоқ болса – нөлге қойыңыз. Тест сұрақтары: 1.Мен бірдеме жасағанда жылдам шаршаймын. 2.мен ен дәрмен жұмсайтын нәрсеге зер аударамын. 3.мен нендей те әлдекім себептермен алаңдаймын. 4.көбінесе бен өзімді жаман сезінемін, жүрек айнуым кәдік. 5.Мен айыпкер бұйым жалғыз кезде қолдарым қау дірілдейді. 6.жалпы, Пен қаба алаңдаймын. 7.Менде қаба шыдамсыздық сезімі болады. 8.to шынымды айтсам, бен мүлде үскipік мезгілде терлеймін. 9.мен қашанда бірдеме жегім келеді. Пен тұқымдарды, тәттілерді, сағызды керім көремін. 10.мен қалың іштің ауырсынуын сезінемін. 11.мен қашық ұйықтаймын. 12.мен тым ашушаң жан екенімді білемін. 13.мен сырт адамдарға қарағанда сезімталмын. 14.es менің өмірімде лайым әсерлі зат болады, сондықтан Бен әрнешік бірey мүлік жайлы алаңдаймын. 15.Es өкінішке орай, Бен басқалар мәнзелдес оразды бола алмаймын. 16.In ақиқатында, бен қитықсыз жылай аламын. 17.Мен біреуді яки бірey-мipey нәрсені күте алмаймын. Пен үзбей ашулана бастаймын. 18.Мен қарабайыр отыра алмаймын. 19.Мен қиындықтарды жеңе алмаймын. 20.Кейде Бен ешбіреуге азусыздық мен пайдасыздықты сезінуге беталыс бермеймін. 21.мен тым именшек екенімді білемін. 22.Мен үшін күллі қыстау. 23.Мен қалың шиеленісемін. 24.кейде менде жете қауқарсыздық мен апатия болады. 25.қиындықтарды дендеу бәлкім емес жә менің ойымша, бәлки болса, оларды айналып бақилыққа аттану қажет. Нұсқаулық. Бірінші топ-0-5 белгілері барлық пенделер: олардың төтеннен қиыншылықтарға әлі өмірдегі асаси өзгерістерге дайындығы анда-санда мұншалық ілгері, олар көбісінде әлгінде жағдайдың маңыздылығын бағаламайды. Екінші топ-6-10 белгісін қойғандар: олардың қайымнан өзгеруге дайындығы әрі оларға бейімделуі керім. Үшінші топ-11-20: өзгеруге даярлық әм әзір ғұмырлық жағдайларда іле кезу қабілетінің төмендігі. Төртінші топ-21-25 жарна: олар өлгенше алаңдауға еп әлі күре жиһаз жайлы кәне емес, әлқиса қоса көр-жер нәрселер тарапты дағы алаңдайды. Тренингті тәрбиеші бен психолог жүргізеді: әрқайсыңыздың алдында өмірде қайсы тосынсыйлар яки проблемалар туындауы бәлки екенін бірге қарастырайық. Қиялдайық, мысалдарыңызды келтірейік. Қатысушылар нақтылы үлгі келтіреді. Әзір іс-қимыл жоспарын қолдана отырып, бұл жағдайды қалай шешуге болатынын бірге қарастырайық. Балалар талқылайды тағы жоспарлайды. Әлі қарай, оқытушы бен психолог жұмысқа кірісіп, оны атқару жоспары әркез керек екенін түсіндіреді. Сондықтан о үшінші топқа «менің бейбітшілік қабірстан» сынағынан кері кәне енгізілді, сондықтан ойластырылған әрекеттер керім нәтижеге әкелетінін есте ұстауы қажет, сондықтан жағдайдан қорықпау әлі кез-келген әрекеттен кәлла тартпау үшін әуел оларды талқылап, сызу керек.мазасыздықты иықтау үшін іс-қимыл жоспарын жасаңыз. Эрнур тренингке белсенді байланысты (сурет.6.) Ақпараттық технологиялар дамыған әзіргі әлемде квест ойыны тіптен әріптес. Мата ұлдар бен жасөспірімдер арасында таныс қалжақ әм қиындықтарды иықтау бен әлдене табудың айтулы бірey-мipey мақсатына әкеледі. «Quest» ағылшын тілінен аударғанда «тінткілеу,» «тіміскілеу тақырыбы»дегенді білдіреді. Квест-бұл интеллектуалды әзіл пішіні, онда қатысушылар қиындықтарды жеңеді, логикалық мәселелерді шешеді, өз іс-әрекеттерін жоспарлауға әлі оларды басқалармен үйлестіруге үйренеді. Кездеме ойындар Компьютерлік ойындар әлемінен келді тағы зәуметте сыралғы жә, ойын-сауықтың бірey түріне айналды. Квест ойындарының өзіндік артықшылықтары баршылық екен: біріншіден, интеллектуал қабілеттерін дамытады, демек әрбір әзір әрекетпен балшық әзір нейрондық байланыстар орнататыны дәлелденді; екіншіден, күрделі, стандартты емес жағдайларға түсіп, қазір эмоциялар пен сезімдерді алады; үшіншіден, өз қорқыныштарын жеңе отырып; the- төртіншіден, күнделікті өмірде сұйық қолданылатын үғымды, тапқыштық мен Түйсікті дамыту; бесіншіден, майда бөлшектерді аңғару, жалпы жағдайды жіктеу қабілетін жетілдіру; бірлескен шешімдер қабылдау әлі ортақ мақсатқа жету; жетіншіден, ұялы телефонсыз әлі қаймана гаджеттерсіз маусым өткізу мүмкіндігін пайдаланыңыз. Осыған қатысты, жасөспірімдердің сора әрі әлеуметтік ерекшеліктерін ескере отырып, үскі «бәріміз бірге жеңеміз»квест ойынын ұйымдастырдық жә өткіздік. Қалжың балалар пен жасөспірімдердің психоактивті заттарды қолдануының алдын алуға, ілгері сынып оқушыларының интеллектуалдық белсенділігін арттыруға, өз денсаулығына айыпты мінез-құлық дағдыларын үйретуге бағытталған. Қалжың нұсқаулықтарын іздеңіз. Ойынға қатысушылар. Ойынға 5-6 педеден тұратын 7-сынып оқушыларының топтары байланысты. Ойынның уақыты бен орны. Өтетін орны: мектеп демалысы әрі кітапхана. Ойынның басталуы: 15-00 сағат; аяқсу уақыты: 17.00 сағат. Рай топтың өз атауы болады. Бізде «машықтану,» «денсаулық» жә «спорт»деп аталатын үш топыр жә. Топтарға маршрут парағы берілді (14-кесте.) Квесттің мәні-тапсырмада шифрланған бетте заттарды қолданудың алдын-алу әдістерін босану, сұраққа жауап азайту тағы бар тапсырманы мүмкіндігінше тездеу еткеру. Қойылған сұрақтарға жауаптар тапсырмалар парағында толтырылады тағы ұйымдастырушыларға беріледі. Қылжалақ Фото тапсырмаларды қамтуы бәлки. Тапсырмаларды атқару үшін сізде кepeктi құрал болуы тиіс: камерасы баршылық ұялы телефон. Әрбір жөнді жауап мен орындалған аманат үшін команда жарна алады. Едің қыруар мүше жинаған тобыр жеңеді. Қырғи қабақ ұпайлар теңдес болса, тапсырмаларды орындауға там-тұм кез жұмсайтын тобыр жеңеді. Топтың тапсырмаларды атқару тәртібін өзі таңдауға құқығы баршылық. О сондай-ақ интернет кеңестерін пайдалануға құқылы. Келісімшартты бұзған шоғыр қызметтен шығарылады. Квест-ойын тапсырмалары. 1-бөлім: анаграмманы алпамса тастап, сол палатаны табыңыз: «Нехама» (емхана.) № 2 Станция: анаграмманы шешіңіз: тіл әріптерді ауыстырады. Сізге сөздерді үстемелеу қажет: Эмадул (каникул,) Сулисенад (Денсаулық,) РОТСП (спорт,) САМСЖА (массаж.) № 3 Станция:»сенімділікпен кәлла тізгіндеу ережелері» деп аталатын ағаш. Постерде жапырақтары барлық ағаш бейнеленген, онда сіз нашар әдеттерден арылудың жолдарын жазып алуыңыз тиіс. Студенттер парақшаны жазады. Биқат уақытта жақындарыңыздан жиналыс сұраған оңды. Қараңыз: оның айналасында мол дүние бар-күлімсіреген апа, шапағатты әже, егеудей ата, интелектуалды әкесі (6-сурет.) Ағаштан оңды жапырақтарды қысқарту: - қырғи қабақ сіз кісіге әлдебіреу нәрседен кәлла тартқыңыз келсе, оған нақтылы жә зайыр «жоқ» деп айтыңыз; - кәлла тежеу себебін түсіндіріңіз; - шұғыл жауап беріңіз; «сізден ақ ниет әрі астарсыз сөйлесуімді пейіл етіңіз.»
- неғып сізден тиіс емес нәрсені істеуді сұрайтынын түсіндіріп беруін сұраңыз. - неге сізден керек емес нәрсені істеуді сұрайтынын түсіндіріп беруін сұраңыз; - сіз сөйлесіп жатқан қауметке қараңыз. Оның мінез-құлқында өзіне деген шүбәланушылық белгілері бар-жоғын байқаңыз; - ренжімеңіз я агрессивті болмаңыз. № 4 Станция: «Түймедақ»Жинаңыз. Нұсқа топқа түймедақ жапырақтары пен өзегін қамтитын жиынтық беріледі. Топтың бірінші мүшесі түймедақтың өзегін алпамсадай, оны алдын бедеу белгіленген сызыққа бағыттайды. Сонан кері о қайтып оралып, эстафетаны жапырақшасы баршылық алдағы қатысушыға береді. Дүйім түймедақты мүмкіндігінше демде жинайтын команда жеңеді. Топыр едің әсем түймедақ үшін қосалқы мүше алады. № 5 Станция: бізге алдаудың қажеті жоқ, алдамайтын, жаныңызбен жайлы тағы керім жерде демалуға болатын кірті керек. Мұндай орындардың бірі-сіздің мейлінше емес үй ішіңіз. Қалжақ «Шалқан»деп аталады. Ойынға қос жиын қатысады. Кездеме әкесі, әжесі, қоңызы, немересі, мысық тағы ақ тышқан. Залдың кepeғap қабырғасында 2 орындық баршылық. Түр орындықта Шалқан бар-Шалқан бейнеленген қалпақ киген бөбек. Әкем ойынды бастайды. Сигнал бойынша о шалқанға қарай жүгіреді, қашып кетеді әм қайтып келеді, әжесі онымен бірге қалады, демек о оны белінен алады тағы олар бірге жүгіре береді, шалқанды қайта орап, қайтара жүгіреді, сонан кері немересі оларға қосылады әм т.б. ойынның ақырында әже онымен қалады, демек о оны белінен алады әрі олар бірге жүгіре береді, шалқанды қайта орап, қайта жүгіреді, сонан кері немересі қосылады әлі т.б. Тышқандағы Репа. Шалқанды шапшаңдау шығарып, оны тұңғыш қалпына келтіретін команда жеңеді. Дәріптеу кезеңі. Ойынға қатысушылар дипломдармен марапатталады, қане жеңімпаздарға сыйлықтар беріледі. Қалжақ қорытындысын шығару тағы жеңімпаздарды дәріптеу бар қатысушылар үшін квест аяқталғаннан кері сағат 17.00-де өтеді. Квест ойынының аяғында ер-тоқым балалардың ата-аналарына WhatsApp арқасында жадынама жіберіледі. Естелік жазу. сүйкімді ата-аналар! Психоактивті заттар әлі денсаулыққа залал есірткіні қолданудың жалпы әлі сыртқы белгілері: - терінің бозаруы; - қызыл не бұлдыр көздер; - шабан гәп; - қозғалыстарды жаман қиюластыру. Мінездің өзгешелігі: - таяу жерде боп жатқан оқиғаларға деген немқұрайлылықтың жоғарылауы; - мекенжайдан шығып, мектепке бармаңыз; - Зейінтал шоғырландырудағы қиындықтар, есте сақтау қабілетінің нашарлауы; - сынға толымсыз реакция; - көңіл-күйдің қау әлі күтпеген өзгеруі; - Пұл ақтару бойынша төтенше тілектер; - Мекенжайдан бағалы заттарды, киімдерді тағы жат заттарды жою; - бітік ұғымсыз телефон қоңыраулары; - әлгінде кәдікті достардың олжа болуы; - Тәбеттің құлдилауы, ауырлық құрту, оқта-текте шамадан шеткері ауқаттану; - созалаңқы жөткірік. Айғақ белгісі: - инъекциялар, кесулер, көгерудің іздері; - түтікке оралған қағаз, митімдей қасықтар, капсулалар, шишалар, көпіршіктер. «Толық емес отбасындағы ұлдармен оқу-тәрбие шаруа аясында үскі «мозаикалық сынып» әдістемесін қолдандық. Мозаикалық тәсіл не топтық басқатырғыш (нем. Топтық басқатырғыш, ағылшын. Пазл техникасы) - 1971 жылы американдық психолог Эллиотт Аронсон жалғыз топтық іс тәсілі. Мата тәсілшіл қолданған кезде студенттер бір-біріне оң тәуелділікті сезінеді, жауапкершілікті әм командада шаруа істеуді үйренеді. «Мозаикалық класс» әдіснамасын қарастырайық. Ортақ қарыз бойынша еңбек барысында мекен-тұрақ алған өзді-өзі іс-қимыл оң этносаралық қатынастардың дамуына әсер етеді. Әлқиса біргe, қызметтің үшбу түрін пайдалану тұлғааралық жә топаралық қатынастардағы оң өзгерістерге әкеледі. Мата жол ұлдарды бір-бірін тыңдауға үйретеді әлі оларды бір-бірін тыңдауға үйретеді. О қос түбірлі принципті білдіреді: 1) команданың қалған мүшелерінің көмегінсіз ешбіреу мәселені ене алмайды; 2) топтың әрбір мүшесі ортақ қызметке өзінің бірегей тағы кepeктi үлесін қосады. Қысқасы қабат, Әдістеменің бірегейлігі студенттерді сабақ процесіне белсенді қатысуға шақырады. Мозаикалық жә сараптамалық топтарда қатысушылар тапсырманы еткеру үшін бір-бірімен өзді-өзі әрекеттесуі қажет. Топтың бейсауат мүшелерімен ынтымақтаса бастағанға шейін ешқайсы жетістікке мейлінше алмайды. Бірлескен оқыту кең әрі әртүрлі білік беру мақсаттарына жету үшін білік беру технологиясы санатында қарастырылғанымен, о әртүрлі мәдени әртүрлілігі баршылық мектепте кәне пайдалы. «Мозаикалық сынып» техникасы мол мәдениетті арада оқыту мәселелерін ағыту үшін ойлап табылды. Сандаған зерттеулер көрсеткендей, ұлдар неғұрлым ірі болса, соғұрлым олар өздерінің этникалық топтарының арасынан достарын таңдайды, этникалық айырмашылықтар олар үшін қаншалық асаси болса, соғұрлым бейсауат нәсілдерге сезіктілік артады. Дәл осындай қарым-қатынастардан өзгешелігі, мозаикалық сыныптардағы зерттеулер студенттердің этникалық тегіне қарамастан, негізінен олардың мінез-құлқына, дырдай әлдебіреу пенденің іс-әрекетіне қатысты сыйластық байланыстар құратынын көрсетеді. Мата нәтижеге топтардың сауатты құрамы, олардың аралас сипаты-әртүрлі жыныс, этникалық, прогресс ынтымақтастыққа мәжбүр. Әйткенмен, мата құнттау тиіс бір түбегейлі фактор емес. Бірлескен оқыту тұлғааралық тартымдылықты басынан бастап дамытады, қарапайым тілмен айтқанда, оқушылар арасында өзді-өзі ықпалдылық баршылық. Екіншіден, бәсекелестікке қарағанда бірлескен оқытудың артықшылықтары ашылады, мата оң этникалық ұстанымдарды дамытуға, әртүрлі мәдениеттер өкілдері арасында татулық қарым-қатынас орнатуға әм бөгде милләт өкілдері тарапынан беяпар бағаларды төмендетуге әсер етеді. Аралас топтарда еңбек қылу студенттерге бір-бірін оңдылау білуге, бір-бірін түсінуге, этникалық стереотиптерге кем сенуге әм нұсқа пенденің даралығын көбірек көруге мұрша береді. Бұндай тренингтің этносаралық қатынастарға оң әсері әдістемені қолданудың бірінші аптасында байқалады әрі мата оң қатынастар жалғасуда. Зерттеушілер мұны сабақ процесі бен танымдық категориялардағы өзгерістермен байланыстырды. Пішін түрлі этникалық топтарға жататын ер-тоқым балаларға бақастық арада өзді-өзі әрекеттесудің қажеті жоқ. Яки, олар өздерінің этникалық тобында тұйықталуға икем әм басқаларды «басқалар» есебінде қабылдайды, мата көбінекей жөн емес қабылдау боп табылады. «Мозаикалық класс» әдістемесі немесе береді? Басқалармен қарым-қатынас жасағанда, үскі оларды «басқа» деп қабылдауды тоқтатамыз, жалпы «біз»пайда болады. Кезбастау » үскі » жиын болса әм Үскі дырау бірey-мipey тапсырманы бірге орындай алсақ әм қысқасы бірге бөгде топтарды сәтті жеңе алсақ, онда біздің ұлтымызда кім екенімізде айырмашылықтар баршылық. Санаттау механизмі ертеден күре рөл атқармайды, үйткені үскі адамдарды олардың әрекеттері, дербес қасиеттері әм ісшеңдік қабілеттері бойынша бағалай бастаймыз. Топыр мүшелері өздерін бірінші кезекте қатысушының нендей ұтықты машықтары барлық екенін біле алатындығы тұрғысынан көре бастайды. Әлқиса қабат, Мозаика тәсілі эмпатияны дамытады – өзін басқалардың орнына қою мүмкіндігі.
Сонымен қатар, біз Ернұрды мектеп пен сынып өткізетін түрлі іс-шараларға тартуға тырыстық. Джернур ж.келесі іс-шараларға белсенді қатысты: "оқу және бос уақыттағы жетістіктер"атты көпшілік алдында таныстыру.
Эксперименттің қалыптастырушы кезеңінде шыдамсыздық мен өзін-өзі бағалауды зерттеу үшін ч.Спилбергер (АҚШ) пен Ю. Л. Ханин тәңір тәсіл қолданылды. Алынған нәтижелер әдейілеп ұйымдастырылған психологиялық-педагогикалық қызметтің тиімділігін көрсетті. 11-суретте экспериментті деректеу тағы қалыптастыру кезеңінде алынған нәтижелер көрсетілген. Айқындау кезеңінде тағатсыздық деңгейі әдістену кезеңінде орташадан (3,6) ілгері тағы төмен жетті (2,6.) Ситуациялық алаңдаушылық қайталау кезеңінде көрсеткіш алға деңгейде 4,0, қанекей бастығу кезеңінде орташа деңгейде 3,2 болғанын көрсетті. Осылайша, толық емес отбасына кіретін ер-тоқым балалармен педагогикалық-тәрбие қызметі зәуімен әзірленген жоспар бойынша жалпы білік беретін мектеп жағдайында жүргізілді әм үскі эксперимент нәтижелері бойынша оң динамиканы талдадық, өңдедік тағы көрсеттік. Әзіргі қоғамда едің түбірлі бес бұйым пенденің әбден бақытына тіке қатысты. О: - әйбат әке-шеше болу; - керім мұғаліммен душарласу; - түзу кәcіп таңдау; - лайқат жұбайымен одақ; - өз ер балалары болуы тиіс. Мата факторлар қой өзінің кәміл емес отбасында кәне емес, өмірде дағы қозғаушы жігер боп табылады, соның арқылы жан өзін оразды сезінеді, өзінің қабілеттері бен көмегін жүзеге асырады, өмірде өз ізін қалдырады. Баланы тән есебінде тәрбиелеуге тырысатын әзіргі педагогиканы ешбіреу жоққа шығармайды: мектепке дейінгі білік беру тағы мектептегі оқу-тәрбие процесі. Сөйткенмен, маңырама көрнекті бірey-мipey кезеңдерді қамтитын білік беру фокустары сора аспектісіне үйлесімді білік беруді қалыптастырады. Ата-аналардың сәбилі болуға деген ұмтылысы оянған сәттен бастап, перзент өсуін тоқтатқанға шейін, мүлде жұрағат ата-әже мәртебесіне ауысқанға шейін отбасындағы Педагогикалық еңбекті тоқтатпайды. Балаңызға берілетін әке-шеше педагогикасының педагогикалық тәжірибесі ата-әжелер пен ата-әжелердің мейіріміне негізделген әлі немерелеріне берілетін ата-әжелер педагогикасына таралады. Әлбетте, әркімнің зәуімен педагогикалық білік алуға мүмкіндігі жоқ. Сол кезде жалпы білік беретін мектептерде «ата-аналар университеттері» қаракет істеді, ата-аналарға әдейі бағдарламалық курс бойынша дәрістер оқылды. Қайсыбір мектептер енді мата үрдісті жоғалтпайды. Қалай болғанда та, үскі баланы кәміл емес отбасында баулу аса күрделі процесс екенін мойындаймыз. Оның ескілікті жолдары пен әдістерін жетілдіру тиіс. Осыған қатысты мектеп мұғалімдеріне әдістемелік жылу меңзеу керек. [30] Адамдардың ғұмырлық тәжірибесі пен білігі, соның ішінде әзіргі заманауи ақпарат ағысы, адамдардың өз ұлтының мүдделеріне дене білік беру бағыттарын таңдауы үшін тиіс. Жалпы білік берудің күре ұстанымы қайсы болады? Білім-бұл пенденің мүмкіндіктеріне әскер апару гәне емес, бұнда жан қайда барса те өз орнын таба алады, өзінің қабілеттерін көрсете алады, өз пікірін астарсыз айтады әм тыңдайды, ықпал етеді, көмектеседі, жанкүйер болады әм т. б,. тағы оразды, кәміл