Файл: аза тілі пнінен (оыту аза тілінде) жиынты баалауа арналан дістемелік сыныстар.doc

Оқу мақсаты
10.2.1.1 Әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте,

диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау,

негізгі үрдістерді анықтау

10.3.2.1 Мәтін құрылымын сақтай отырып, әртүрлі

графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды

тұстары мен үрдістерді талдап жазу

Бағалау критерийі
Білім алушы

 Әртүрлі графиктік мәтіндердегі мәліметтер

бойынша негізгі үрдістерді анықтайды

 Графиктік мәтіндегі деректерді салыстырып,

маңызды тұстары мен үрдістерді талдап жазады

Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары ойлау дағдылары

Орындау уақыты
15-20 минут

Тапсырма
Мәтінді түсініп оқыңыз.



https://bnews.kz

1. 
   Мәтінде қандай ақпараттар берілген?Негізгі үрдістерді анықтаңыз.
   

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

18

Бағалау критерийі

Білім алушы

 Коммуникативтік жағдаятқа сай көпшілік

сөйлеу әдебін сақтай отырып сөйлейді

алдында

Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты
15-20 минут

Тапсырма
Мәтінді мұқият тыңдаңыз.

Ғаламдық мәселелер

50. 
    ғасырдың соңғы он жылы дүние жүзі халықтары алдына көптеген шиеленіскен және күрделі проблемаларды қойды. Олар ғаламдық проблемалар деген атқа ие болды.
    

Ғаламдық проблемалар дегеніміз – бүкіл адамзатқа қатысты проблемалар. Олар дүниежүзілік қоғамдастық елдердің арасындағы қарым қатынастарды, қоғам мен табиғат арасындағы қатынастарды, ресурстармен қамтамасыз етуді бірлесіп шешу мәселелерін қамтиды. Ғаламдық сұрақтар мен ғаламдық жауаптардың болуын, оларды шешу үшін кең көлемді халықаралық ынтымақтастық болуын қамтамасыз етеді. Ғаламдық проблемалар өзінің бір бірімен әрекеттесуінде өзінше мынандай үшбұрыш құрайды: халықтық әлеуметтік және экономикалық дамуы, айналадағы ортаға ықпалы.
Ғаламдық проблемалардың түрлері: қарусыздану және жер шарында бейбітшіліктің сақталуы, экологиялық, демографиялық, энергетика және шикізат, азық- түлік проблемасы, дүниежүзілік мұхит, ғарышты бейбіт мақсатта игеру проблемасы.
Қарусыздану және жер шарында бейбітшіліктің сақталуы. Соғыс барлық тарихи дәуірлерде қоғамның дамуына әсерін тигізіп отыр. Бірақ бұрын ешқашан тұтас елдер мен континеттерді жойып жіберудің нақты мүмкіндігі болған емес. Жанталаса қарулану жыл сайын адамзаттың 1 доллар қаражатын жұтады. Бұл Жапония сияқты бір елдің ұлттық кірісімен шамалас. Дүние жүзі мемлекеттерінің әскерінде өндіргіш еңбектен қол үзіп 26 млн адам сапта жүр. Бұл ГФР секілді елдің экономикалық тұрғыдан белсенді делінетін бүкіл халқындай. 1988 жылы АҚШ пен КСРО арасында әрекет радиусы орташа және кіші ракеталарды жою туралы шартқа қол қойылды. 1993 жылы Ресей мен АҚШ стратегиялық шабуыл қаруларын қысқарту туралы келісімге қол қойылды. Кейбір аймақтық жанжалдар бітістіріліп, ядросыз аймақтар құру басталды. Шешу жолдары: бейбітшілік саясатын жүргізу, халықаралық қатынастарды реттеу, қару жараққа түсетін қаржы мөлшерінің төмендеуі тиіс.
Экологиялық проблема. Экологиялық проблема дегеніміз – қоғам мен табиғаттың қарым қатынасының айналадағы ортаны сақтаудың проблемасы. XX ғасырдың екінші жартысында айналадағы ортаға түсетін салмақ ерекше күрт өсті. Қоғам мен табиғат арасындағы қарым қатынаста сапалық өзгеріс байқалады. Бұл халық санағының күрт өсуімен түсіндіріледі. Планетаның интенсивті түрде индустриялануы мен урбандалуы нәтижесінде шаруашылық салмақ жер- жердің бәріне экологиялық жүйелердің өздігінен тазару және қалпына келу қабілетінен асып түсе бастады. Ормандардың құртылуы қатерлі шекке жетті. Жыл сайын 11 млн тропиктік орман ғайып болды. Шөлге айналу процесі жүріп жатыр. Соңғы жылдары стратосфераның озон қабатының бұзылу қаупі анықталды. Бұл әсіресе
24