Файл: Жамбыл облысы кімдігі білім басармасыны ОУдістемелік кабинеті 5сынып аза тілі.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.01.2024
Просмотров: 584
Скачиваний: 11
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
| Оқу мақсаты: | 5.1.5.1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру; 5.4.2.2 зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолдану. |
| Бағалау критерийі: Ойлау дағдыларының деңгейі: | Білім алушы
Қолдану |
| Орындау уақыты: | 20 минут |
Тапсырма
ЖЖ.
1. Берілген мәтінді мұқият тыңдап, жалпы мазмұнына қатысты жұбыңызға 1 жіңішке,
1 жуан сұрақ дайындаңыз.Сұрақтарыңызбен алмасып, жауап беріңіз.
Жіңішке сұрақ:
__________________________________________________________________________________________________________________________________________
Жуан сұрақ:
__________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қиял туралы жалпы ұғым
Қиялдың адам қажетіне асуы, оның шындықпен байланысты болуы адамға ерекше қанат бітіріп, оның ілгері өрлеуіне себепші болады. Халық «Қыран жетпеген жерге қиял жетеді» деп өте тауып айтқан.
Қиял – табиғаттың адамдарға берген үлкен сыйы, әрі құнды рухани сапа. Оның адам өміріндегі ерекше мәнін ұлы адамдар да жоғары бағалаған. Туысқан қырғыз халқының ұлы жазушысы Шыңғыс Айтматов: «Ақтық демі таусылғанша ой ойлап, қиял қанатында ұшатындығымен де адам – биік, адам – ұлы» деп терең мағыналы ой қорытындылайды. Қиялдың сиқыр күшінің өзі оның шындықпен, еңбекпен, мақсатпен тығыз ұштасуында. Оны тәрбиелеу де осыған бағытталған. Адам әдетте қол жеткеніне қанағаттана қоймайды. Ол өзінің қиялы арқылы ізденеді, дүниені өзгертуге, жаңғыртуға тырысады. Болашағын болжайды, келешекте атқарылатын әрекетінің нәтижесін күні бұрын санасында елестетеді. Қиялдың, әсіресе, шығармашылық еңбектегі рөлі аса зор.
Қиял бейнелері адам қажеттігінен тәуелді бола тұрып, оны белсенді кызметке итермелейді, творчестволық ісіне күш-жігер қосады. Қиялы әлсіздің өзі де әлсіз. Ендеше бір мезгіл қиялдап, армандап, тұруды да ұмытпайық. (147 сөз)
(https://massaget.kz/)
2. Мәтіннен қандай ой түйдіңіз. Автордың «Адам өзінің қиялы арқылы ізденеді, дүниені өзгертуге, жаңғыртуға тырысады
» деген ойына өз пікіріңізді «ПОПС формуласы» арқылы білдіріңіз.
«Менің ойымша, ...»
«Мен оны былай түсінемін ...»
«Оны мына деректермен, мысалдармен дәлелдей аламын ...»
«Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім ...»
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Мәтіннен зат есімдерді тауып, мағыналық түрлерін ажыратыңыз.
| Жалпы | Жалқы | Деректі | Дерексіз |
| | | | |
| Бағалау критерийі | № тапсырма | Дескриптор | Балл |
| Білім алушы | |||
| Мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді. | 1 | Мәтін мазмұны бойынша сұрақ құрастырады: жуан сұрақ; жіңішке сұрақ; | 1 1 |
| Сұрақтарға жауап береді: 1-жауап; 2-жауап; | 1 1 | ||
| Көтерілген мәселеге өз пікірін білдіреді. | 2 | Пікір білдіреді; Ойын түсіндіреді; Дәлел келтіреді; Қорытынды жасайды. | 1 1 1 1 |
| Зат есімдерді мағынасына қарай ажыратады. | 3 | Жалпы есім, жалқы есімді анықтайды; Деректі, дерексіз зат есімді анықтайды. | 1 1 |
| Барлығы | 10 | ||
«Қиял әлемі. Морфология» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)
Білім алушының аты-жөні _______________________________________________________________________________________________
| Бағалау критерийі | Оқу жетістігі деңгейі | ||
| Төмен | Орта | Жоғары | |
| Мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді. | М  әтін мазмұнына қатысты сұрақтар құрастырып, қойылған сұрақтарға жауап беруде қиналады. | М әтін мазмұнына қатысты сұрақтар құрастырып, қойылған сұрақтарға жауап беруде қателеседі. | Мәтін мазмұнына қатысты сұрақтар құрастырып, қойылған сұрақтарға жауап береді. |
| Көтерілген мәселеге өз пікірін білдіреді. | К өтерілген мәселеге өз көзқарасын дәлелді білдіріп, ойын жүйелі жеткізуде қиналады. | К өтерілген мәселеге өз көзқарасын дәлелді білдіріп, ойын жүйелі жеткізудеқателеседі. | К өтерілген мәселеге өз көзқарасын дәлелді білдіріп, ойын жүйелі жеткізеді. |
| Зат есімдерді мағынасына қарай ажыратады. | З ат есімнің жалқы, жалпы, деректі, дерексіз түрлерін анықтауда қиналады. | З ат есімнің жалқы, жалпы, деректі, дерексіз түрлерін анықтауда қателеседі. | З ат есімнің жалқы, жалпы, деректі, дерексіз түрлерін анықтайды. |
Бөлім «Қиял әлемі. Морфология»
ІІ нұсқа
| Оқу мақсаты: | 5.1.5.1 тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру; 5.4.2.2 зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулар арқылы түрлендіріп қолдану. |
| Бағалау критерийі: Ойлау дағдыларының деңгейі: | Білім алушы
Қолдану |
| Орындау уақыты: | 20 минут |
Тапсырма
ЖЖ.
1. Мәтінді мұқият тыңдап, жалпы мазмұнына қатысты жұбыңызға 1 жіңішке, 1жуан сұрақ дайындаңыз.Сұрақтарыңызбен алмасып, жауап беріңіз.
Жіңішке сұрақ: __________________________________________________________________________________________________________________________________________
Жуан сұрақ: __________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қиял
Әр адамның қиял ерекшеліктері оның жеке қызығулары мен қасиеттеріне, алдына қойған арман-мақсатына байланысты. Адам қиялы еңбек процесінде, іс-әрекет үстінде жарыққа шығып, үнемі дамып отырады. Талантты орыс ғалымы Қ. Э. Циолковский космосқа ұшуды армандаған еді. Космос кораблімен аспан әлеміне тұңғыш жол салған Юрий Гагарин мен қазақ ғарышкері Тоқтар Әубәкіровтің және басқаларының ерліктері осындай шындықпен тығыз байланысты қиялдың іске асуы болып табылады.
Ақын-жазушылар қиялы арқылы өзінің келешек кейіпкерлерін «көреді», олардың мінез-құлықтарын «елес етеді», сөзін «естиді». Сонымен қатар, ақын-жазушылар өз кейіпкерлерімен бірге өмір сүреді, олардың ойын, көңіл күйін «сезіп», қоян-қолтық араласып жүргендей болады.
Қиял адамның өскен ортасына, табиғат, қоршауына да байланысты көрініп отырады. «Жаратылыстың құшағында,– деп жазады М.Жұмабаев,– меруерт себілген көк шатырдың астында, хош иісті жасыл кілем үстінде, күнмен бірге күліп, түнмен бірге түнеп, желмен бірге жүгіріп, алдындағы малымен бірге өріп, сары сайран далада тұрып өсетін қазақ баласының қиялы жүйрік, өткір, терең болуға тиісті». (143 сөз)
(https://kk.wikipedia.org/)
2. Мәтіннен қандай ой түйдіңіз? Автордың «
Адам қиялы еңбек процесінде, іс-әрекет үстінде жарыққа шығып, дамып отырады» деген ойына өз пікіріңізді «ПОПС формуласы» арқылы білдіріңіз.
«Менің ойымша, ...»
«Мен оны былай түсінемін ...»
«Оны мына деректермен, мысалдармен дәлелдей аламын ...»
«Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім ...»
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Мәтіннен зат есімдерді тауып, мағыналық түрлерін ажыратыңыз.
| Жалпы | Жалқы | Деректі | Дерексіз |
| | | | |
| Бағалау критерийі | № тапсырма | Дескриптор | Балл |
| Білім алушы | |||
| Мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді. | 1 | Мәтін мазмұны бойынша сұрақ құрастырады: жуан сұрақ; жіңішке сұрақ; | 1 1 |
| Сұрақтарға жауап береді: 1-жауап; 2-жауап; | 1 1 | ||
| Көтерілген мәселеге өз пікірін білдіреді. | 2 | Пікір білдіреді; Ойын түсіндіреді; Дәлел келтіреді; Қорытынды жасайды. | 1 1 1 1 |
| Зат есімдерді мағынасына қарай ажыратады. | 3 | Жалпы есім, жалқы есімді анықтайды; Деректі, дерексіз зат есімді анықтайды. | 1 1 |
| Барлығы | 10 | ||
«Қиял әлемі. Морфология» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты