ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.01.2024
Просмотров: 942
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
4. Большинство упражнений для детей дошкольного возраста включают выдох с произнесением согласных (в основном щелевых) или фонацией гласных звуков, что позволяет логопеду на слух контролировать длительность и непрерывность выдоха, а в дальнейшем формирует у ребенка обратную биологическую связь.
-
Формирование длительного ротового выдоха
Цель этого этапа - научить целенаправленному, длительному выдоху. Ребёнка учат делать глубокий вдох через нос, и плавный, длительный выдох через рот (можно попросить ребёнка подуть на кончик языка, который лежит на нижней губе). При отработке длительного, ротового выдоха, используют различные игры на дутьё.
-
Дифференциация ротового и носового выдоха по системе
А.Г. Ипполитовой:
Вдох - выдох через нос
Вдох через нос – выдох через рот
Вдох через рот – выдох через нос
Вдох – выдох через рот
В результате выполнения комплекса упражнений ребенок учится ощущать разницу в направлении воздушной струи.
Для работы над дыханием на данном этапе мы применяем три комплекса упражнений созданные Г.Н.Соломатиной
Первый комплекс направлен на формирование фиксированных (плавных) выдохов через нос или рот и их чередований. Фиксированный выдох необходим для произнесения фрикативных (щелевых) согласных звуков - «ф», «в», «с», «з», «ш», «ж», «щ», «х».
Второй комплекс предназначен для овладения форсированным (толчкообразным) выдохом через нос или рот и чередованием одного и другого. Форсированный выдох необходим для произнесения взрывных (смычных) согласных звуков - «п», «б», «т», «д», «к», «г».
Третий комплекс должен помочь научиться сочетать фиксированный и форсированный выдохи. Это необходимо для произнесения аффрикат («ц», «ч») и групп согласных звуков разного способа образования («тс», «пл», «вр» и т.д.).
После отработки первого комплекса необходимо последовательно переходить к следующим.
Главная особенность этих комплексов - сочетание дыхательных упражнений с работой артикуляционного и голосового аппаратов, что способствует развитию координации между дыханием, голосом и артикуляцией. Коррекция звукопроизношения.
Последовательность работы над звуками (по А.Г. Ипполитовой)
ГЛАСНЫЕ ЗВУКИ
А, Э, О, Ы, У, И
Я, Е, Ё, Ю, Й
СОГЛАСНЫЕ ЗВУКИ
Ф, С, Ш, Щ, Х
П, Т, К, Ц, Ч
В, З, Ж
Б, Д, Г Л, Р, М, Н
МЯГКИЕ ЗВУКИ в том же порядке.
-
Для работы над гласными звуками используем символы звуков (по А.Г. Ипполитовой
-
Формирование длительного ротового выдоха на примере фонем: Ф, С, Ш, Щ, Х
Работа над звонкими согласными проводится в последовательности В, З, Ж, Б, Д, Г.
-
Формирование короткого ротового выдоха при реализации взрывных согласных звуков
П, Т, К, Б, Д, Г.
-
Дифференциация короткого и длительного ротового и носового выдоха при формировании произношения сонорных звуков и аффрикат: Л, Р, М, Н, Ц, Ч.
-
Формирование мягких звуков
-
Вызванные звуки автоматизируются на доступном речевом материале
11.Операциядан кейінгі кезеңде түзету жүйесін сипаттаңыз.
Сөйлеудің моторлық функциясын дамыту
Дұрыс айтылуды қалыптастырудың қажетті шарттарының бірі-артикуляциялық праксистің дамуының белгілі бір деңгейі, яғни артикуляциялық аппараттың моторлық функциялары. Іс-шаралар кешеніне мыналар кіреді: мимикалық және артикуляциялық бұлшықеттердің логопедиялық массажы.
Массаж-бұл қозғалтқыш саласының бұзылуын түзетудің тиімді құралы. Массаж бұлшықет тонусын қалыпқа келтіруге, сөйлеу органдарының қанмен қамтамасыз етілуін жақсартуға, жүйке–бұлшықет аппаратының зақымдалған бөліктерінің тері-бұлшықет сезімталдығын белсендіруге бағытталған.
Сөйлеу тыныс алуының дамуы
Сөйлеу тыныс алуын дамыту төрт кезеңде жүзеге асырылады
1. Диафрагматикалық-қабырғалық тыныс алу түрін қою
2. Ұзақ мерзімді ауыз қуысының дем шығаруын қалыптастыру.
3. Ауыз және мұрын дем шығаруының дифференциациясы.
4. Сөйлеу тынысының қалыптасуы.
Түзету жаттығуларының әр кезеңін толығырақ қарастырайық.
1. Диафрагматикалық қабырға тынысын қою.
Тыныс алудың бұл түрінде кеуде қуысы толығымен кеңейеді, өкпенің барлық аймақтары мүмкіндігінше желдетіледі. Төменгі қабырға аралық бұлшықеттердің кернеуі диафрагманы жиырылған күйде ұстауға мүмкіндік береді, бұл басқаларға көрінбейтін тыныш, біркелкі дем шығаруға әкеледі, бұл өз кезегінде мұрын арқылы ауаның ағуын жанама түрде азайтады.
Мектепке дейінгі жаста диафрагмалық тыныс алудың қалыптасуы бастапқы кезеңде жату жағдайында жүргізілуі керек. Бұл позицияда бүкіл дененің бұлшық еттері аздап босаңсып, қосымша нұсқауларсыз диафрагмалық тыныс алу автоматты түрде орнатылады.
Әдістемелік нұсқаулар:
1. Тыныс алу жаттығулары баланың тыныс алу және дем шығару процесіне назар аудармайтындай етіп ұйымдастырылуы керек.
2. Мектеп жасына дейінгі балалар үшін тыныс алу жаттығулары ойын түрінде ұйымдастырылады, осылайша бала еріксіз терең дем алып, ұзақ дем шығара алады.
3. Сөйлеу тыныс алу жаттығуларының барлық жаттығулары екі негізгі қозғалысты орындаумен байланысты: қолдар "бүйірлік" позициядан кеуде шеңберімен "алдыңғы" қозғалады немесе "жоғарғы" позициядан төмен қарай жылжиды. Бұл жағдайда дененің қозғалысы төмен қарай қисаюмен байланысты.
4. Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған жаттығулардың көпшілігі дауыссыз дыбыстармен (негізінен саңылаулармен) немесе дауысты дыбыстардың фонациясымен дем шығаруды қамтиды, бұл логопедке дем шығарудың ұзақтығы мен үздіксіздігін құлақпен бақылауға мүмкіндік береді, содан кейін балада кері биологиялық байланыс қалыптастырады.
2. Ұзақ мерзімді ауыз қуысының дем шығаруын қалыптастыру
Бұл кезеңнің мақсаты-мақсатты, ұзақ дем шығаруды үйрету. Баланы мұрын арқылы терең дем алуға және ауыз арқылы тегіс, ұзақ дем шығаруға үйретеді (баладан төменгі ерінде жатқан тілдің ұшына үрлеуді сұрауға болады). Ұзақ, ауызбен дем шығару кезінде үрлеуде әртүрлі ойындар қолданылады.
3. Жүйе бойынша ауыз және мұрын дем шығаруының дифференциациясы
А. Г. Ипполитова:
Мұрын арқылы дем шығару
Мұрын арқылы дем алу-ауыз арқылы дем шығару
Ауыз арқылы дем алу-мұрын арқылы дем шығару
Ауыз арқылы дем шығару
Жаттығулар кешенін орындау нәтижесінде бала ауа ағынының бағытындағы айырмашылықты сезінуге үйренеді.
Осы кезеңде тыныс алу үшін біз Г. н. Соломатина жасаған үш жаттығу кешенін қолданамыз
Бірінші кешен мұрын немесе ауыз арқылы тұрақты (тегіс) дем шығаруды және олардың кезектесуін қалыптастыруға бағытталған. Фрикативті (саңылаулы) дауыссыз дыбыстарды айту үшін тұрақты дем шығару қажет - "ф", "в", "с", "з", "ш", "ж", "щ", "х".
Екінші кешен мұрын немесе ауыз арқылы мәжбүрлі (итергіш) дем шығаруды және біреуін және екіншісін ауыстыруды игеруге арналған. "П", "б", "т", "д", "к", "г"сияқты жарылғыш (садақ) дауыссыз дыбыстарды айту үшін мәжбүрлі дем шығару қажет.
Үшінші кешен тұрақты және мәжбүрлі дем шығаруды біріктіруді үйренуге көмектесуі керек. Бұл аффрикаттарды ("с", "С") және әртүрлі формация режиміндегі дауыссыз дыбыстар тобын ("ко", "пл", "вр" және т.б.) айту үшін қажет.
Бірінші кешенді пысықтағаннан кейін келесіге дәйекті түрде өту керек.
Бұл кешендердің басты ерекшелігі-тыныс алу жаттығуларының артикуляциялық және дауыс аппараттарының жұмысымен үйлесуі, бұл тыныс алу, дауыс және артикуляция арасындағы үйлестіруді дамытуға ықпал етеді. Дыбыстың айтылуын түзету.
Дыбыстармен жұмыс істеу реттілігі (А. Г. Ипполитованың айтуы бойынша)
ДАУЫСТЫ ДЫБЫСТАР
А, Е, О, У, У, ЖӘНЕ
МЕН, Е, Е, Ю, Е
ДАУЫССЫЗ ДЫБЫСТАР
Ф, С, Ш, Щ, Х
Р, Т, К, Ц, С
В, З, Ж
Б, Д, Г Л, Р, М, Н
Жұмсақ дыбыстар бірдей тәртіпте.
1. Дауысты дыбыстармен жұмыс істеу үшін дыбыстардың таңбаларын қолданамыз (А. Г. Ипполитованың айтуы бойынша
2. Фонемалар мысалында ұзақ ауыздан дем шығаруды қалыптастыру: F, C, W, Sch, x
Дауысты дауыссыз дыбыстармен жұмыс В, З, Ж, Б, Д, г тізбегінде жүргізіледі.
3. Жарылғыш дауыссыз дыбыстарды іске асыру кезінде қысқа ауыз қуысының дем шығаруын қалыптастыру
Р, Т, К, Б, Д, Г.
4. Сонорлық дыбыстар мен аффрикаттардың айтылуын қалыптастыру кезінде қысқа және ұзақ ауыз және мұрын дем шығаруының дифференциациясы: Л, Р, М, Н, Ц, с.
5. Жұмсақ дыбыстардың пайда болуы
6. Шақырылған дыбыстар қол жетімді сөйлеу материалында автоматтандырылады
12.Покажите и обоснуйте комплексный подход при устранении ринолалии на примере одного или нескольких занятий.
При ринолалии тембр голоса назализован. Наиболее распространённым речевым нарушением является открытая ринолалия, возникающая при врожденном дефекте губы и неба. Одной из причин расщелин лица, верхней губы и неба могут быть различного рода патологии: гинекологические и эндокринные заболевания. Немаловажное значение играет радиационное излучение. Особая роль в возникновении аномалий придается различным лекарственным и химическим веществам, широко применяемым в быту и промышленности: бензин, ядохимикаты, кислоты. Не исключается из этого списка алкоголь и курение. По последним статистическим данным с каждым годом увеличивается количество детей с патологией губы и неба, поэтому коррекция ринолалии является одной из важнейших задач специализированных учреждений. Коррекционная работа требует воздействия на всю системы голоса и речеобразования.
Особенно важными являются комплексные мероприятия, которые помогают ослабить развитие дефекта. В основу комплексного метода положен принцип одновременного обучения речевому дыханию, голосообразованию и артикуляции, а также переводу артикуляционной базы в передние отделы речевой полости.
Перед логопедом в повседневной практике встают актуальные задачи:
-
Формировать речевое дыхание при дифференциации вдоха и выдоха через нос и рот. -
Активизировать небную занавеску (после операции она укорачивается за счет рубцевания тканей). Уделяя большое внимание активизации небной занавески, мы тем самым создаем условия для интенсивного выдоха.
Дыхательная гимнастика при ринолалии:
Работа по коррекции дыхания начинается с выработки направленной воздушной струи через рот. Для этого используем доступные упражнения, которые меньше всего утомляют детей.
Маленькому ребёнку бывает трудно, а порой и неинтересно выполнять упражнения просто по показу. Поэтому используйте игровые приемы, придумывайте сказочные истории, например такие:
«Проветриваем пещеру»
Язычок живёт в пещере. Как и любое помещение, её необходимо часто проветривать, ведь воздух для дыхания должен быть чистым! Есть несколько способов проветривания: