Баламен қарым-қатынас жасауда сергек, көңілді күй құру, ересектермен әңгімелесу ниетін қолдау, олардың айтқандарын орындау, сөздері мен істеріне еліктеу үшін тақпақтар, шумақты өлеңдер қолдану.
Белсенді сөйлеуді дамыту

Ересектердің сөйлеген сөздеріне еліктеу арқылы жеке сөздер мен тіркестерді жаңғырта білуді, ән, өлең, тақпақтарды тыңдай отырып, жекелеген сөздерді дауыстап және әндетіп айту.

Сөздік қордағы сөздерді қолдануға үйрету, заттар мен іс-әрекеттерді білдіретін жаңа сөздерді енгізу, былдыр сөздер мен дыбыстарға еліктеуді біртіндеп тілдік формамен ауыстыру, пассив сөздік қордағы сөздерді қолдануға үйрету.

Қоршаған ортамен қарым-қатынасты реттеуге және тілектерін білдіруге қажетті сөздерді (алғым келеді, берші, жібер, ары жылжы), кейбір еңбек әрекеттерін (сыпыру, жуу, үтіктеу және т.б.) дұрыс атай білуді қалыптастыру.

Балаларды кейбір есім сөздерді (мен, біз, сен, маған), үстеуді (онда, сонда), сын есімдерді (үлкен, кіші, жақсы, жаман, дәмді) және қосымшаларды дұрыс қолдануға үйрету. Зат есімнің көпше түрін, септікті, етістіктің бұйрық райын, етістіктің өткен шағын осы және келер шақтармен бірге қолдануды қалыптастыру.

Жыл аяғына қарай баланың белсенді сөздік қоры 300 сөзге дейін жетеді.

Заттарды ерекше белгілеріне қарай жалпылап қана қоймай, оларды атай білуді (қуыршақтар, доптар, машиналар және т.б.) үйрету.

Ана тілінің грамматикалық ерекшеліктеріне қарай сөйлемдерді дұрыс құруды үйрету.

1 жас 6 айдан бастап 1 жас 9 айға дейін заттар мен әрекеттерді жеке сөздермен және екі сөзден тұратын сөйлемдермен айтуға ынталандыру. 1 жас 10 айдан бастап сын есімдер мен үстеулерді қолданып 3-4 сөзден құралған сөйлемдерді айта білуге үйрету.

Тілді қоршаған ортамен қарым-қатынас құралы ретінде дамыту. Диалогты тілді дамытуға әсер ететін қарым-қатынас жағдаяттарын құру, баланы түрлі себептермен ересектерге және балаларға өтінішін білдіруге ынталандыру, сұрақтар қоя білу, өз тілектерін, өтініштерін білдіре алуға, көрген-білгені жайлы бірнеше сөзбен айта білуін қалыптастыру. Айналасындағы адамдардың сөзін мұқият тыңдау қабілеттерін дамыту, сөз түріндегі талаптарын орындау.

Таныс заттар жөнінде қойылған сұрақтарға сөзбен немесе сөз тіркесімен жауап бере білуге үйрету («Бұл не?» - «Бұл қуыршақ»; «Арбада не бар?» - «Қуыршақ»; «Көрпе неге керек?» - «Қуыршаққа»; «Әнуар енді не істейді?» - «Ұйықтайды (серуендейді, тамақ жейді, ойнайды)»).

Өз өтінішін сөзбен және қысқа сөйлеммен білдіруге, тапсырманы мұқият тыңдап, басқа адамға жеткізе білуге (шақыру, көмегін ұсыну, тәрбиешіге беру үшін баланың күтушіден керек затты сұрауы және т.б.) үйрету.

---

Сөйлеу тілінің дұрыс үлгісін бере отырып, балалардың ана тілінің грамматикалық ерекшеліктеріне сәйкес сөйлем құруын бақылау, дыбыстарды дұрыс айтуға мүмкіндік туғызу. Дауысты а, у, и, о және дауыссыз м, б, п, т, д, н дыбыстарын анық айта білуге үйретуді жалғастыру.

Жыл соңында бағдарламалық материалдарды меңгеру нәтижесінде балалар:

- бөлмедегі және даладағы заттар (бақшада, аулада, көшеде), кейбір жануарлар мен олардың қимылдарын,ойыншықтарды;

- заттардың белгілері, күйі, орналасқан орнын;

- айналадағы адамдардың жасы мен жынысына сәйкес дене жай-күйі, мезгілдік және сандық қарым-қатынастарды атауды;

- ересектерді мұқият тыңдау, топта өзін-өзі ұстау немесе басқа балалармен қарым-қатынасы туралы нұсқауларын орындауды;

- екі-үш қимылдан тұратын жеңіл тапсырмаларды орындауды;

- сюжетті суреттер бойынша үлкендердің шағын әңгімелерін түсінуді;

- ересектердің сөздеріне еліктеп, кейбір еңбек әрекеттерін дұрыс атап, айналасындағы адамдармен қарым-қатынасты ретке келтіріп және тілектерін білдіруге байланысты сөздерді қолдануды;

- кейбір есімдіктер (мен, біз, сен, маған) мен үстеуді (онда, сонда), сын есімдерді (үлкен, кіші, жақсы, жаман, дәмді) қолдануды;

- 300-ге дейін сөзді;

-заттарды айрықша белгілеріне қарай жалпылап, атауды;

- ана тілінің грамматикалық ерекшеліктеріне қарай сөйлемдерді дұрыс құруды;

- таныс заттар туралы сұрақтарға бір сөзбен немесе сөз тіркесімен жауап беруді;

- өз өтінішін сөзбен немесе сөз тіркестерімен білдіруді, тапсырманы мұқият тыңдап, басқа адамға жеткізуді;

- дауысты а, у, и, о және дауыссыз м, б, п, т, д, н дыбыстарын анық айта білуі тиіс.
Көркем әдебиет

Мақсаты: халық ауыз әдебиеті мен көркем шығармаларға қызығушылықты тәрбиелеу.

Міндеттері:

1. Балаларға шағын, мазмұны түсінікті ертегі, әңгімелер, өлеңдер мен тақпақтардың тыңдауға, түсіне білуге үйрету.

2. Халықтық шығармалар, тақпақтар, өлеңдердің ырғағы мен әуенділігіне эмоционалды түрде жауап беруді қалыптастыру.

Мазмұны:

Ең алдымен, тиісті сурет, ойыншық, әрекеттерді көрсете отырып, кейін заттарды көрсетусіз кішігірім, мазмұны қарапайым тақпақ, ертегі, әңгімелерді түсінуді дамыту.

Көркем шығарманы тыңдау және оның мазмұнын белсенді сезіну қабілеттерін дамыту. Мәнерлі сөйлеуді түсінуін дамыту: көркем шығарма мазмұнына қатынасын білдіретін сұраулы, мақұлдайтын, лепті ырғақтарды дамытуды жалғастыру. Қайталап оқу барысында мәтіннің сөздерін айтуға үйрету. Таныс ойындағы өлең жолдарына сәйкес («Қуырмаш», «Санамақ», т.б.) ойын әрекеттеріне үйретуді жалғастыру, оқу немесе әңгімелесу барысында ұлттық шығармалардың, тақпақтар мен әндердің ырғақтығы мен әуезділігіне эмоционалдығын білдіру.

---

Бала тәжірибесі көрініс тапқан, балалар көрген жануарлар, тұрмыстық және ойын жағдайлары бейнеленген көркем әдебиет шығармаларын оқу.

Екі жастың соңына қарай балаларға түсінікті табиғат құбылыстары: қар, жаңбыр, жел, шалшық т.б., адамдар мен жануарлардың қылықтары бейнеленген шағын әңгіме, ертегі, өлеңдерді тыңдауға және эмоционалды түрде пікірлерін білдіруге үйрету.

Шығарманы оқу және түсінгенін айту барысында шығарма кейіпкерлеріне жанашырлық білдіру, пікірлерін білдіру ниеттерін мадақтау. Кітаптағы суреттерді қарастыруға үйрету.

Жыл соңында бағдарламалық материалдарды меңгеру нәтижесінде балалар:

- адамдар мен жануарлардың қылықтары суреттелген, балаларға түсінікті табиғат құбылыстары бейнеленген кішігірім тақпақ, ертегі, әңгімелерді эмоционалды түрде тыңдауды;

- мазмұны қарапайым, қысқа әңгіме, тақпақ, күлдіргі өлеңдерді түсінуді;

- халықтық шығармалар, тақпақтар, өлеңдердің ырғағы мен әуенділігіне эмоционалды түрде жауап беруді;

- мәтінді қайталап оқығанда сөздерді айта алуды;

- өздеріне таныс күлдіргі өлеңдердің мәтініне сәйкес ойын әрекеттерін орындауды;

- шығарма кейіпкерлеріне жанашырлық танытуды, өз пікірін білдіруді, оқиғаға қатысуға ынта білдіруді;

- кітаптағы суреттерді қарауға үйренуді білуі тиіс.
Қоршаған ортамен таныстыру

Мақсаты: қоршаған ортада бағдарлауын кеңейту негізінде балалардың тілдік қатынас дағдыларын мақсатты түрде дамыту.

Міндеттері:

1. Жақын адамдарды, қоршаған ортадағы заттарды, ойыншықтар мен жануарларды білдіретін сөздермен сөздік қорларын молайту.

2. Ересектердің бүкіл топқа, жеке балаға айтылған сөздеріне назар аударуды, түсіне білуді қалыптастыру, байланыстырып сөйлеу дағдыларын дамыту.

3. Заттар мен құбылыстардағы ең маңыздысын анықтауға, бақылауға, оларды сөзбен атап, араларындағы қарым-қатынастарды құруға үйрету.

---

Мазмұны:

Баланың тілін жақын ортада бағдарлай алуын кеңейту үйлесімінде дамыту.

Заттарды, жабдықтарды, ересектер атқаратын кейбір еңбек әрекеттерін білдіретін сөздермен сөздік қорын молайту.

Балалардың белсенді сөздік қорларын кеңейту, таныс сөздерді (айналасындағы заттар, олардың қасиеттері, құбылыстар, іс-әрекеттер, т.б.) айтуға, адамның кейбір еңбек әрекеттерін (сыпыру, жуу, үтіктеу, тазалау, т.б.) дұрыс атауға үйрету.

Балаларға таныс кейбір көлік түрлері (автобус, машина, трактор және т.б.) туралы түсінік беру, ойыншық машинаға ұқсастырып, суреттерден таба білуге үйрету. Суреттер мен ойыншықтардан кейбір үй жануарларын тануға және (сиыр, жылқы, әтеш, тауық, балапандар және т.б.) атауға ынталандыру; адамдар мен жануарлардың қарым-қатынасын білдіретін көріністерді түсінуге үйрету, көрсету барысында әңгімелей білуге ынталандыру. Жануарлардың ерекшеліктерін қарастыра отырып, ерекше белгілеріне назар аудару: көзі, құлағы, аяқтары, құйрығы және оларды атауға ынталандыру.

Бір жарым жастан асқан балалармен табиғат құбылыстарын бақылау, оларды атау және кейбір ақпараттарды хабарлау: жаңбыр жауса, жер су болады, серуенге шыға алмайсың; жердегі нәрсені ауызға салуға болмайды - ауырасың, күннің көзі шықса күн жылынады.

Сөздік қорларын толықтыру, көрген-білгендерін атай білуге ынталандыру.

Жыл соңында бағдарламалық материалдарды меңгеру нәтижесінде балалар:

- балалар пассив сөздік қорындағы сөздерді айтуды (қоршаған ортадағы заттар, олардың қасиеттері, құбылыстары мен қызметтері, т.б.);

- адамдардың кейбір еңбек әрекеттерін (сыпыру, жуу, үтіктеу, тазалау және т.б.) дұрыс атауды;

- кейбір үй жануарларын (сиыр, жылқы, әтеш, тауық, балапан және т.б.) суреттер мен ойыншықтардан танып, аттарын атауды;

- жануарлар мен адамдардың оларға қарым-қатынасын бейнелейтін көріністерді түсінуі;

- жануарлардың айтарлықтай ерекшеліктері мен белгілерін анықтауды және оларды атауды;

- табиғат құбылыстарын атауды;

- мазмұны бойынша қысқа, қарапайым, әңгімелер, тақпақтар, өлеңдерді түсінуі;

- халық шығармалары, өлеңдері, әндерінің ырғақтығы және әуенділігіне эмоционалды түрде үн қату;

- мәтінді қайталап оқытуда сөздерді атау;

- шығарма кейіпкерлеріне жаны ашу, қатысу,айта білуге ынтасы болу;

- кітаптағы иллюстрацияны қарай білуі тиіс.
«ТАНЫМ» БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫ
Мақсаты: қоршаған ортадағы заттардың қызметі мен қасиеттерін іс-жүзінде тануға қызығушылықтарын дамыту, баланың танымдық қызығушылығы мен сенсорлық қабілеттерін қалыптастыру.

---

«Таным» білім беру саласының базалық мазмұны төмендегі ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде іске асырылады:

- қоршаған ортамен таныстыру;

- сенсорика;

- құрастыру .
Қоршаған ортамен таныстыру

Мақсаты: Балаларды қоршаған заттардың алуан түрлі қызметін айқындауға және олардың адам өмірі, табиғат құбылыстары туралы түсініктерін толықтыру.

Міндеттері:

1. Балаларға жақын қоршаған ортасы туралы түсінік беру, байқағыштығы мен белсенді сөйлеуін жетілдіру.

2. Балаларды қолжетімді табиғат құбылыстарымен таныстыру, өсімдіктер мен жануарларға қызығушылықтарын қалыптастыру, тіршілік иелеріне оң қарым-қатынасын тәрбиелеу, қарапайым эстетикалық сезімдерін ояту.

Мазмұны:

Өзі және айналасындағы адамдар туралы түсініктері

Балаларда өзі, өзінің аты-жөні, сыртқы түрі («Қолың қайда?, «Көзің қайда?», «Мұрның қайда?»), өзінің іс-әрекеті (қолын жуды, жеді, ойнады, шомылды т.б.) ниеттері (қыдыру, ойнау, тамақ жеу т.б.) туралы қарапайым түсініктерін қалыптастыру.

Жақын адамдары мен отбасы мүшелері (ата-әже, әке, ана) туралы түсініктерін бекіту.

Балаларда қоғамдық өмірдің нақты жағдайлары жайлы қарапайым түсініктерін қалыптастыру («тәте - сатушы», «аға -дәрігер», «аға -жүргізуші» т.б.).
Баланы жақын ортадағы заттармен таныстыру

Балаға жақын заттық ортадағы ойыншықтар, тұрмыстық заттар, тағам, тамақ түрлері, жеке заттары туралы түсініктер беру.

Балаларды заттармен, олардың белгілерімен, қарапайым іс-әрекет түрлерімен (суарады, жейді, киеді) таныстыру. Заттардың негізгі белгілерін (түсі, өлшемі, пішіні) ажырата білуге үйрету. Түсіне қарай заттарды топтастыруға үйрету (қызыл шарды қызыл қорапқа, ал көк шарды көк қорапқа салу).

Балаға жақын ортадағы және суреттегі заттарды тани білуге үйрету.

Табиғат туралы қарапайым түсініктерін қалыптастыру

Баланы айналасында өмір сүретін жануарлармен таныстыру.

Әнші құстарға, аквариумдағы балықтарға, құстарға және жануарларға (ит, мысық, көжек, тотықұс) бақылаулар жүргізу. 2 жасқа қарай бірнеше жануарлардың болмысын суреттерден

---

Смотрите также файлы

• Блім Туелсіздікасиет тнан лы ым.docx

• Происхождение государства и права.docx

• Введение уже в iv веке это понятие стало общепринятым для определения всех священных книг. Святой апостол Павел, говоря о книгах.docx

• Автор Хаустова Василиса Тарасовна, ученица 8 Б класса гоу сош Школы здоровья 883 г. Москвы.doc

• Урока ф. И. О. студента Демидовской Анастасии Ивановны Тема урока Литр Класс 1г.docx