Файл: 1234.docx

1

Жекелеген түрлер популяцияларының құрылымы мен динамикасын зерттеумен айналысатын жалпы экология бөлімі? Демэкология

2

Ағзалардың табиғи сұрыпталу жөніндегі ілімін қалыптастырған: Ч. Дарвин

3

Мекен ету ортасына ағзалардың бейімделуі: Адаптация

4

Биологиялық экожүйелердің тепе – теңдікті сақтап және өзгерістерге қарсы тұру қабілеті: Гомеостаз

5

Тірі ағзалардың құрамына кіретін макроэлементтер кіреді: N Азот

6

Суқоймалардың ластануынан судың «гүлденуіне» әкелетін : N,P

7

Факторлардың табиғатына байланысты жіктелуі? Абиотикалық, биотикалық, антропогендік

8

Экожүйедегі байланысты факторлардың бөлінуі? Сыртқы, ішкі

9

Табиғатты қорғау деген нені білдіреді? Қоршаған ортаны ластанудан қорғауға бағытталған кешенді жұмыстар

10

Сулы орта сипатталады: температура тез озгергіштігімен

11

Судың сіңіру және бөліну үрдістерін реттеу арқылы тіршіліктің қалыпты жағдайын қамтамасыз ету үшін сақталатын су мөлшерін не дейді? Су балансы

12

Ареал дегеніміз? Қауымдастықтың немесе белгілі түрдің таралу аймағы, топырақтың терреториясының алатын орны

13

Тірі ағзалардың құрылыс материалы болып табылады: ақуыз

14

Жайран мен муфлонды қорғау мақсатында ұйымдастырылған, халықаралық мәні бар қорық: Үстірт

15

ҚР ерекше қорғалатын табиғи территориялар заңы қашан қабылданды? 1997

16

27 млн. тұрғыны бар әлемдегі ең үлкен қала: Токио

17

ЮНЕП штаб-пәтері қайда орналасқан? Найроби

18

Өлім мен туу арасындағы айырмашылық? + Өсімі

19

Биосфера тұрақтылығын қамтамасыз ететін механизм? Гемостаз

20

Денесінде тұрақты температураны сақтайтын жануарлар аталады? Гомойтерм

21

Жарық қандай факторлар тобына жатады? Біріншілей периодты, абиотикалық

22

Ғаламдық экологиялық мәселелер ең бірінші байланысты:программалардың жоғары дамуымен

23

Жердің күн сәулелеріе бейнелей алу қабілетін қалай атайды? Альбедо

24

В.И Вернадскийдің ғылыми еңбегі? Биосфера эволюциясы теориясын енгізді, жер аймағы

25

Құмда өсетін өсімдіктер: Псаммофиттер

26

Адамның іс әрекетінің нәтижесінде ауыл шаруашылығында пайда болатын жасанды экожүйе: Агроэкожүйе

27

Семейде атомдық жарылыс қай жылы жүргізілді: + 1949 ж

28

Су айналым қарқыны : 2 млн жыл

29

Радиациялық, жарықтық, жылулық, электромагниттік, шумен ластану – ластанудың қандай түріне жатады: Физикалық

30

Ауаның физикалық құрамына кіреді: Температура, Азот

31

Қоректік заттардың шайылуы арқылы грунттық суларға жетіп топырақ арқылы өтетін бос сулар қалай аталады: гравитациялық

32

Әр түрлер арасындағы қарым қатынас реакциясы гетеротиптік

33

Ортаның климаттық абиотикалық факторына мына факторлар жатады: Жарық , температура, ылғалдық, қысым

34

Биотикалық фактор аталады: Тірі табиғат факторлары

35

Жер шарының пайдалы қазбалары жатады:қалпына келетін табиғи ресурстар

36

Туу дегеніміз не? Жаңа ұрпақтар пайда болатын процесс, санның артуы

37

Негізгі заңдарды кім ұсынды? Коммонер

38

Лотикалық экожүйенің ерекшеліктері Оттегінің жоғары болуы, су мен құрлық арасындағы блсенді айналым, ағыстың болуы

39

Адамның ойлау қызметі негізгі фактор болып табылатын биосфераның даму сатысы ? Ноосфера

40

Қуат көзі ретінде гетеретрофтар нені қолданады? Орг заттар

41

Адам іс- әрекетінің қатысуымен қоршаған ортаны болжау, бағалау және бақылау? мониторинг

42

Қоршаған ортаға адам қызметінің әсері: Антропогенді фактор

43

Адамзат қоныстанған жер сферасы: Биосфера

44

Бір ресурстарды қажет ететін, тамақ, кеңістік және басқада ресурстар үшін күрес, антогонистік қарым қатынас: Бәсекелестік

45

Атмосфераның ең маңызды ролі, ол тірі ағзаларды қорғайды: температураның тез ауытқушылығына

46

МСОП қызыл кітаптың «қара тізбегіне» кіргізеді: Қайтымсыз жоғалған түрлерді

47

Тірі ағзаларды қатты ультракүлгін сәулесінен қорғайды: озон қабаты

48

Оттегімен мол қамтамасыз етілген суда тіршілік ететін су организмдерін қандай экологиялық топқа жатқызады ? Оксифилдер

49

Ксерофиттерге тән тіршілік ортасы ? Құрғақ дала және шөл

50

Тіршілік қызметі нәтижесінде тірі зат функцияларын құратын, тірі организмдердің бір газды сіңіріп, басқа газды бөлуге қабілеті аталады : Газды

51

Дұрыс анықталған «ландшафт» түсінігі: Табиғи географиялық кешен

52

Атмосфераның физикалық ластануға жатады: жылулық

53

Ресурстардың таусылуынан болашақ ұрпақтың қол жеткізбеуінен, қазіргі ұрпақтың қажеттіліктерін қанағаттандыру кезінде қол жеткізілетін, қоғамдық экономикалық даму моделі Тұрақты даму

54

Жердің биосферасы болып табылатын зерттеу нысанының экологиялық бөлімі: ғаламдық

55

Уақыт бірлігіндегі биомасса өсімі: экожүйе өнімділігі

56

Тірі заттың деструктивті функциясы биосферада немен айқындалады? Органикалық заттың минерализациясы мен ыдырауында

57

Экология оқытпайды өмір сүрудің жасушалық деңгецйін, клетка құрылысын

58

Өзара қарым- қатынасты зерттеуіндегі «Адам қоғамы – табиғат» жүйесі: әлеуметтік экол

59

Климаттық параметрлер жатады: Сарқылмайтын ресурстарға

60

Табиғи ерекше қорғалатын аймақтарға жатады: Ұлттық парктер

61

Өмір заңдылығын ұйымдастыруды зерттейді: теориялық экол

62

Ластанған аймақтарды қайта қалпына келтірудегі іс- шаралар жиынтығы: рекультевация

63

Саналы адам - бұл : Хомо сапиенс

64

Қандай жағдайда бақылау посты қажет: таза зонада, желдің басыла бағытында тысқары жерінен ауадан сынама алу

65

Төмендегілердің қайсысы физикалық факторларға жатады? Жасанды шу, вибрация

66

Редуценттерге нелер жатады: бактериялар мен саңырауқұлақтар

67

Антропогендік әсерлерден биосфераның бұзылу механизімін зерттейді: қолданбалы экол

68

Ылғалды аймақтарда өсетін өсімдіктер: Мезофиттер гигрофиттер

69

Ауытқушылық температурасына төзе алатын ағзалар: Эвритермді

70

Дайын заттармен қоректенуші ағзалар аталады: Гетеротрофтар

71

Қоршаған ортаның жай - күйі мен құбылыстарды ұзақ бақылау жүйесін атайды: Мониторинг

72

Мекендеушілердің топырақтағы түрі: Эдафобионттар

73

Төмендегілердің қайсысы биоценозда маңызды қарым - қатынас болып табылады: Топикалық,форикалық,фабрикалық, трофикалық

74

Бейорганикалық заттардан органикалық заттар өндіруге қабілетті автотрофты организмдер: Продуценттер

75

Ақпарат және зат, энергия алмасу нәтижесінде біртұтас ретінде тіршілік ететін қоршаған орта жағдайының жиынтығы: Экожүйе

76

Автотрофтар қалай жіктеледі? Фототрофтылар, хемотрофтылар

77

Алғаш рет 1935 жылы, кім экожүйе ұғымын ұсынды? А.Тенсли

78

Қандай жағдайда факел асты посты қажет: газды, түтінді факел астынман сынама алу

79

Қай жылы Алматы қорығы құрылды: 1934 ж

80

Минералдық заттардың тотығуы процесінде бөлініп шығатын химиялық байланыстардың энергияларын пайдаланатын ағзалар қалай аталады? Хемотрофтылар

81

Күн энергиясын пайдаланатын автотрофтың түрі? Фототрофтылар Хемотрофтылар

82

Хемотрофтарға жататын ағзалар: бактериялар

83

Қай нұсқа қалпына келетін ресурсқа жатады: өсімдік және жануар

84

Дербес ғылым ретінде экология қай ғасырда қалыптасты: ХІХ ғасыр ортасында

85

Қай жылы Қаратау қорығы құрылды: 2004 ж

86

Экологияның Жер –шарын зерттейтін экология бөлімі: Ғаламдық экология

87

Химиялық заттың ең кең таралған суды ластаушы түрі: Мұнай және мұнай өнімдері

88

Бір түрдің екінші түрге тамақ немесе баспана беретін екі түр арасындағы өзара қарым -қатынас түрі аталады: колменсализм

89

Ареал-бұл? Белгілі бір түрдің бірлестің таралу аймағы, популяциялық территорияның алатын көлемі

90

Қай жылы Марқакөл қорығы құрылды : 1976 ж

91

Парниктік эффектінің артуына акеледі: комир қышқыл газы мен күкірттің диоксиді

92

Қандай ағзалар суық сүйгіш, көрсетіңіз: Криофилдер

93

Өлі және тірі табиғат компоненттері: Биогеоценоз жиынтығы

94

Қандай ресурс ауыстыруға келмейді: Ауа

95

Қай қалалардың атмосфералық ауасы әлсіз ластанған: Алматы, Өскемен, Шымкент Қызылорда , тараз түркістан

96

Организмдердің бейімделу түрлері: Морфологиялық, этологиялық,физиологиялық

97

Құрамы біртекті, қасиеттер мен құрылымы бірдей қатты химиялық қосылыстар қалай аталады?

Минералдар

98

Биоценоз дегеніміз не? Белгіленген аймақты алатын популяция жиынтығы

99

Микробтар мен вирустар қандай факторларға жатады : Микробиогенді биотикалық факторға жатады

100

Қай нұсқа транспирацияға сәйкес: Судың өсімдіктермен биологиялық булануымен

101

Келесі компоненттерін қоректену тізбегіне сәйкестігін атаңыз «көктерек-қоян-түлкі»: Продуцент 1 ші ретті консумент 2 ші ретті консумент

102

«Озон тесігінің» атмосферада пайда болу себептері: Хлор мен фтор концентрациясының артуы

103

Жер қыртысындағы химиялық элементтердің орташа құрамы қалай аталады? Элемент кларкі

104

Мекендеушілердің қандай түрлері сулы ортада тіршілік етеді: гидробионттар

105

Өсімдіктердің өсуі мен дамуын анықтайтын топырақтың қасиеті? Құнарлылығы

106

Мына факторлардың ішінен абиотикалық факторға жатпайтынын белгілеңіз? Рельф мекені

107

Ең көп кездеседі биоәртүрлілік: Тропикалық орман

108

Белгілі бір ағзаның басқа ағзаны қоректенуі: Жыртқыштық

109

Фотосинтез немесе хемосинтез процесінде органикалық заттарды синтездеуші организмдер аталады: Автотрофтар

110

Литосфераның жоғарғы қабаты : Топырақ

111

Қай заңда әр адамның жағымды қоршаған ортада тұру құқығы және оның денсаулығына тигізген әсерінің орнын қайтару көрсетілген: ҚР Конституция

112

Адамның ерекше қорғайтын табиғи аймаққа жатпайтыны: Демалыс және мәдени бағыт

113

Мына терминді енгізген инженер «Қышқылды жаңбыр» ? Роберт Смит

114

Егер тірі заттардың энергиялық функциясы жойылса, онда барлық қалған функция жойылады

115

Су деңгейінің Арал теңізінде азаюының басты негізі: Өнім алуда Сырдария мен Амудария су көлемінің артуы

116

Популяцияның экожүйедегі тұрақтылығы неге байланыст? Обосьтардың өзара байланысы мен популяциялық құрылымы

117

Төмендегілердің қайсысы абиотикалық факторға жатады: Климаттық,эдафогенді, орографиялық,химиялық

118

Топырақтың Павлодар облысындағы жеңіл механикалық құрамы: Жел эрозиясына күшті душар болады

119

Жасыл өсімдіктер мен фотосинтездеуші бактериялар қоректену типі бойынша: Автотрофтар

120

Екіншілік кезіндегі топырақтың тұздануының негізгі себебі : Артық мөлшерде дұрыс суармау

121

Тек қана отттегі бар жерде өмір сүруге қабілетті организмдер : Аэробтар

122

Ғаламдық экожүйеге не жатады : Биосфера

123

Адамдардың экологиялық санасын қазіргі эаманға сай қалыптастыру : Экоцентризм

124

Жалпы экологиядағы білім мен дағдыларды жоспарлы және жүйелі түрде жүзеге асыруға бағытталған мақсатты ұйымдастыру білдіреді: Экологиялық білім

125

Мына организмдердің қайсысы минералдау процесін жүргізе алады: Редуценттер

126

Шаруашылық немесе басқада қызметтердің экологиялық қауіпсіздік талаптарына сәйкестікті бағалауы: Экологиялық экспертиза

127

ҚР-да экологиялық құқықтың ең басты көзін атаңыз: ҚР ның Конституциясы

128

Тірі организмдермен қоршаған ортаға әсер ететін белгілі табиғат бөлігі: Мекен ету ортасы

129

Өсімдіктердің қайсысы жарық сүйгіштерге жатады : Гелиофиттер

130

Өсімдіктердің көлеңке сүйгіш түрі: Сциофиттер

131

Тұзды топырақта өсетін өсімдіктер : Галофиттер

132

Үлкен шек қойылған ареалда болатын өсімдіктер мен жануарлар түрі: Эндемиктер

133

Сынаптың жоғарғы концентрациясы адам организмінде қандай аурулар туғызады: Минимата ауруы

134

Биоценоздағы өсімдік компоненті: Фитоценоз

135

Биоценозда жануарлар компоненті: Зооценоз

136

Қай дәуірде демографиялық жарылыс байқалды : 20 ғасырдың екінші жартысында

137

Атмосфераның радиоактивті ластануы қандай аурулар туғызады: Кемтарлық және қатерлі аурулар

138

Тәуліктік жарық алмастыру қандай факторға жатады: Абиотикалық

139

Жерде өте аз адам қоныстанған аймақты көрсетіңіз: Өзен алқаптарында

140

Адамдардың жер шарында орташа өмір сүру ұзақтығы: 63,8

141

Қоректену тізбегінің дұрысын көрсетіңіз: Шыбын шіркей құрбақа жылан – жыртқыш құс

142

Көміртегі диоксидімен атмосфераны ластаудың ең басты көзін көрсетіңіз: комир электрод станциясы

143

Қоршаған отаның антропогенді ластануына жатпайды: жанартаулық атқылау

144

Материктердің 100 км тереңдігінде және мұхиттардың 50 км тереңдігінде жатқан жер қабатының табылдырығы? Астеносфера

145

Биосфераның ластануы масштаб бойынша жіктелуі: жергілікті, ғаламдық, аймақьық

146

Қоршаған ортаны канцерогенді ластаушысын көрсетіңіз: Бензапирен

147

Атмосфераға көп мөлшерде күкірт диоксиді мен азот тотықтарының түсуі әкеледі: Қышқыл жаңбыр жаууына

148

Адамның іс – әрекетінешек қойылатын, ерекше қорғалатын табиғи аймақ: Қорықтар

149

2-ші ретті консументтерге жататын организмдер: Ет қоректілер

150

Экологтардың пікірі бойынша ауыл шаруашылықта пестицидтерді қолдану неге әкеледі: Агроценоз өнімі төмендейді

151

Популяция сөзі латын тілінде «populus» білдіреді: Халық, тұрғын

152

Тұщы су экожүйесіне жатады: Көлдер

153

Теңіз экожүйесіне жатады: Ашық теңіз

154

«Мониторинг» термині қай жылы енгізілді : 1972 ж

155

«Минимум ережесі» авторы кім: Ю.Либих

156

Атмосферада азот пайызы : 78,1 %

157

Топырақтану ғылымының негізін салушы: В.Докучаев

158

Жасанды табиғи кешенге жатады: Бақтар мен су қоймасы

159

Эдафикалық факторды көрсетіңіз: Топырақтың механикалық құрамы

160

В.И.Вернадский бойынша биосфера компоненттері - бұл: Костық, биокостық, биогенді, тірі зат

161

«Продуцент» терминінің мағынасы: Өндіруші

162

Ауа құрамындағы көмір қышқыл газының концентрациясы құрайды: 0,03

163

Экологиялық ортаның биотикалық факторлары бөлінеді : Фитогендік, микробиогендік, зоогендік, микогендік

164

Жерден 9-15 км аралық қашықтықта орналасқан атмосфера қабаты: Тропосфера

165

Таусылатын ресурстарға жатады: Мұнай

166

Жарық жатады: Абиотикалық факторға

167

Экожүйе гомеостазы: Экожүйенің тұрақтылығы мен тепе теңдікті сақтау қабілеттілігі

168

Тропосфераның жоғарғы шекарасы: 10 15 км

169

Ағын суларды биологиялық тазалау кезінде қолданылады: Аэротенктер

170

Өндірістік қалдықтардың атмосфераға келіп түсуі бойынша бөлінеді: Ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған

171

Биосфераның физикалық ластануы дегеніміз: радиоактивті физик. параметрлердің ауытқуы

172

Бұзылған жерлерді қалпына келтіру аталады: Рекультивация

173

Суға әртүрлі улы заттардың түсуі, аталады: Химиялық ластанумен

174

Жел эрозиясынан топырақты қандай шара қорғайды Өсімдік қалдықтарының топырақ бетіне сақталуымен өңдеу

175

Энергия алудың экологиялық аса қауіпсіз тәсілдерін көрсетініз: Жел электр станциясы

176

Қоршаған ортаның ластану жағдайын анықтау үшін, өсімдіктерді қолдануы аталады: Биоиндикация

177

Литосферада өмір таралуына шек қоятын факторға жатады: Температура

178

Шуыл деңгейін өлшеу бірлігі: Децибел

179

Бұзылған жерлерде өсімдік жамылғысын жасауға болады: Биологиялық рекультивация

180

Қазақстанда жер кодексі қабылданды: 2003 ж

181

Ерекше қорғалатын табиғи аймақтардың қайсысында экологиялық, рекреациялық және ғылыми мақсаттарға қолдануы қамтамасыз етіледі: Қорықтарды

182

Шельфорд қандай заң енгізді: Толеранттылық заңы

183

Қоршаған ортаны халықаралық қорғаудың нысанын көрсетіңіз: Атмосфералық ауа

184

Қоршаған ортаны ұлттық қорғаудың нысанын көрсетіңіз: Жер

185

Қоршаған ортаға электр жеткізу желісі ластанудың қандай түрін туғызады: Электромагниттік өріс әсері

186

Суды ластаудың қандай көзі ең көп зиян әкеледі? Тазаланбаған қалдық сулар

187

Қазақстан Республикасының Қызыл кітабының 1-ші категориясына жануарлардың келесі түрлері жатқызылған: + Қызыл қасқыр, европалық қара күзен, қызылқұмдық арқар

188

Қоршаған ортаға шулық әсердің көп мөлшердегі көзіне жатады: Автокөлік

189

Қазақстанда қай жылы «Атмосфералық ауаны қорғау заңы» қабылданды: 2002 жыл

190

Канцерогенді заттар тудырады : Қатерлі және жанадан пайда болған аурулар

191

Автотрофты ағзалар-энергия көзі ретінде нені қолданады: Жарық энергиясын

192

Халықаралық Қызыл Кітапты жасаушылар: МСОП

193

«Минимум Занын» енгізуші: Ю.Либих

194

Мұнаймен интенсивті ластанған сулы экожуйе: Каспий теңізі

195

Қоршаған орта температурасына байланысты өзгеріп отыратын, дене температурасы тұрақты емес ағзалар: Пойкилотермді

196

Озонның негізгі массасы жер бетінен қандай биіктікте орналасқан: 22 25 км

197

Н.Ф.Реймерс бойынша «адамзаттық қоғам- табиғат» жүйесінде өзара қарым-қатынасты оқытатын экологияны қалай атады: Қолданбалы экология

198

ҚР «Қоршаған ортаны қорғау» заңы қабылданды: 15 шілде 1997 ж

199

Қоршаған орта жағдайларына ағзаның бейімделуі: Адаптация

200

Қоршаған ортаның абиотикалык факторлары : + Климаттық, эдафогенді, орографиялық, химиялық...