Файл: білас Саынов атындаы араанды техникалы университеті орауа жіберілді па каф мегерушісі.docx
Добавлен: 26.10.2023
Просмотров: 134
Скачиваний: 4
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті
«Қорғауға жіберілді»
ӨПА каф меңгерушісі
Югай В.В.
(қолы) (аты – жөні тегі)
“”2023 ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Тақырыбы:“ Бұрғылау процесін басқару жүйесін автоматтандыру ”
Білім беру бағдарламасы: 6В07101 “Автоматтандыру және басқару”
(шифр,білім беру бағдарламасы)
Орындаған М.Ә.Совет
(аты – жөні, тегі)
Жетекшісі
Г.Н.Байдюсенов
(ғылыми дәрежесі (аты – жөні, тегі)
лауазымы )
Қ арағанды 2023
Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті
ЭАТ факультеті
ӨПА кафедрасы
6B07101 “Автоматтандыру және басқару”
Бекітемін:
Кафедра меңгерушісі Югай В.В.
““ 2023 г.
ТАПСЫРМА
студенттің дипломдық жобасы (жұмысы) бойынша
Совет Медет Әнетұлы
Диплом жобасының тақырыбы «Бұрғылау процесін басқару жүйесін автоматтандыру»
№ 236 ко 17.04.2023ж. оқу орнының бұйрығы бойынша бекітілген.
2. Студенттің аяқталған жобасының (жұмысты) тапсыру мерзімі
3. Жобаның (жұмысқа) бастапқы деректері (заңдар, пайдаланылған әдебиет, зертханалық-өндірістік деректер): Диплом алды өнеркәсіптік практикадан алынған материалдар, технологиялық процестің және автоматтандыру жүйесінің жобалық және пайдалану құжаттамасы, ғылыми-техникалық әдебиет, автоматтандыру мен басқарудың техникалық құралдарының каталогтары.
4.Диплом жұмысын әзірлеудегі сұрақтар тізімі:
4.1.Автоматты жүйені құрудың мақсаты мен орындалу реті________________
4.2.Техникалық құрылғылар кешенін таңдау._____________________________
4.3 Негізгі ұсынылатын әдебиеттер тізімі: __________________________
Жоба бойынша кеңесшілер (жобаның оларға қатысты бөлімдерін көрсете отырып)
Бөлім | Консультанттар | Қолы, күні | |
| | Тапсырма берілді | Тапсырманы қабылдады |
| | | |
Бөлім 1 | Байдюсенов Г.Н. | 23.01.2023 ж. | 24.02.2023 ж. |
| | | |
Бөлім 2 | Байдюсенов Г.Н. | 24.02.2023 ж. | 03.03.2023 ж. |
| | | |
Бөлім 3 | Байдюсенов Г.Н. | 03.03.2023 ж. | 31.03.2023 ж. |
| | | |
Бөлім 4 | Байдюсенов Г.Н. | 03.04.2023 ж. | 21.04.2023 ж. |
| | | |
Нормативтік бақылау | Жумагулова С.К. | 22.04.2023ж. | 22.04.2023ж. |
Тапсырма берілген күні 13 наурыз 2023ж.
Жетекші Г.Н.Байдюсенов (қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдады М.Ә.Совет (қолы)
КҮНТІЗБЕЛІК ЖОСПАР
№ п/п | Дипломдық жоба (жұмысы) кезеңдерінің атауы | Жобаның кезеңдерін орындалу мерзімдері | Ескертулер |
1 | Дипломдық жобаның тақырыбын бекіту | 22.12.2022 | |
2 | Дипломдық жобаны дайындау үшін мәліметтер жинау | 23.12.2022 | |
3 | Дипломдық жұмыстың теориялық бөлігін дайындау (1 Бөлім) | 27.01.2023 | |
4 | Дипломдық жұмыстың аналитикалық бөлігін дайындау (2-3 Бөлім) | 06.04.2023 | |
5 | Дипломдық жұмыстың толық мәтінінің қолжазбалық нұсқасын аяқтау | 30.04.2023 | |
6 | Алдын-ала қорғауға дипломдық жұмысты әкелу | 07.05.2023 | |
7 | Рецензияға дипломдық жұмысты жіберу | 17.05.2023 | |
8 | Ғылыми жетекшінің пікірі мен рецензиясы бар дипломдық жұмыстың соңғы нұсқасын әкелу | 27.05.2023 | |
9 | Дипломдық жұмысты қорғау | 15.06.2023 | |
Жобаның жетекшісі Г.Н. Байдюсенов (қолы)
Студент М.Ә.Совет
(қолы)
Аннотация
Тема дипломного проекта: «Автоматизация системы управления процессом бурения». В данном дипломном проекте произведен краткий обзор оборудования современных буровых установок, так же рассмотрено несколько систем осуществляющих контроль технологических параметров бурения. Рассматривается предложение по использованию поисковых адаптивных самоорганизующихся или самообучающихся регуляторов, как связующее звено между системами управления приводами буровой установки и системой контроля параметров бурения.
В настоящее время буровые процессы, применяемые в подземных шахтах, устарели. Целью данного дипломного проекта является рассмотрение новых подходов к буровым процессам в данном направлении.
Разработаны функциональные и технологические схемы управления процессом сбора и передачи данных в подземных условиях.
В качестве программного обеспечения выбрана сопряжение компьютера MS с чипом порта ввода-вывода типа INTEL 8255, а так же программируемый таймер-счетчик, цифро-аналоговый преобразователь, аналого-цифровой преобразователь, обоснование выбора аналого-цифрового преобразователя.
Мазмұны
Кіріспе | 7 |
1 Бұрғылау технологиялық процесін сипаттау | 8 |
1.1 Бұрғалу ұңғымалары және оның элементтері | 8 |
1.2 Бұрғау ұңғымаларының жіктелуі | 10 |
1.3 Ұңғаны бұрғылау процесінің мәні және сұлбасы | 10 |
1.4 Бұрғылау әдістерінің жіктелуі | 12 |
1.5 Бұрғылау процесінің негізгі техникалық және технологиялық түсініктері | 14 |
1.6 Терең айналдырулы бұрғылаудың мәні және түрлері | 17 |
2 Ұңғымаларды бұрғылау процесін автоматтандырылған басқару жүйесін әзірлеудің техникалық-экономикалық негіздемесі | 19 |
2.1 Бұрғылау процесін басқаруды автоматтандырудың техникалық-экономикалық алғышарттары | 19 |
2.2 Автоматтандырылған басқару обьектісі ретінде бұрғылау процесінің сипаттамасы | 20 |
2.3 Бұрғылау процесін автоматтандырылған басқару жүйелерін әзірлеу және енгізу тиімділігінің негізгі көздері | 22 |
2.4 Бұрғылау процесін автоматтандыру бойынша әзірлемелердің жай-күйі | 23 |
3 Бұрғылау процесінің жай-күйі туралы ақпаратты жинау және бастапқы өңдеу құрылғысының сипаттамасы | 28 |
4 Дербес компьютердің автоматтандыру обьектісімен байланыс құрылғысының принципиалдық схемасын әзірлеу | 37 |
4.1 Зоя 1.1 бұрғылау процесін басқарудың автоматтандырылған жүйесінің сипаттамасы | 37 |
4.2 Бұрғылау процесінің АБЖ-дағы УСО-ның орны | 39 |
4.3 Сұлба жұмысының сипаттамасы | 42 |
4.4 MS компьютерін INTEL 8255 типті енгізу-шығару портының чипімен жұптастыру | 45 |
4.5 Аналогты-сандық түрлендіргіш | 46 |
4.6 Бағдарламалық жасақтама жасау | 47 |
Қорытынды | 49 |
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі | 50 |
Кіріспе
Технологиялық процесті автоматтандыру геологиялық барлау жұмыстарын жүргізудегі ғылыми-техникалық прогрестің маңызды бөлігін құрайды. Бұрғылау процесін басқаруды жетілдіру және оны оңтайландыру саласындағы теориялық зерттеулер микропроцессорлық басқару технологиясының пайда болуымен және оның негізінде автоматтандырылған басқару жүйелерін құрумен практикалық іске асырудың жаңа мүмкіндіктерін алды.
Салада бірнеше жылдар бойы геологиялық барлау бұрғылауын автоматтандырылған басқарудың микропроцессорлық жүйелерін құру бойынша зерттеулер жүргізіліп келеді, олардың қатты аналогты шешімдерден айырмашылығы бұрғылаудың икемді технологиясын жүзеге асыруға қабілетті әмбебап, көпфункционалды басқарудың әдістері мен құралдарын іске асырады.
Қатты пайдалы қазбаларға барлау ұңғымаларын бұрғылау процесін автоматтандырылған басқару жүйелерінің әртүрлі үлгілері кез-келген белгілі алгоритмдер бойынша нақты уақыт режимінде бұрғылау процесін басқаруға ғана емес, сонымен қатар бұрғылау процесі туралы ақпаратты жинауға, жинақтауға және өңдеуге, сонымен қатар жеке түйіндер мен механизмдердің жұмысына диагноз қоюға мүмкіндік береді.
Қазіргі заманғы техника негізінде технологиялық процестерді автоматтандыру өндірісті қарқындатуды, өнімнің сапасын арттыруды және өзіндік құнын төмендетуді қамтамасыз етуі тиіс.
Мұның қажеттілігі геологиялық барлау ұйымдарының жоспарлы тапсырмаларды орындау жөніндегі өндірістік қызметін талдаудан туындайды. Қазіргі заманғы жабдықтарды, құралдарды, бұрғылаудың прогрессивті технологиясын, жекелеген операцияларды механикаландыру және автоматтандыру құралдарын енгізу, жалпы еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру осы тапсырмалардың орындалуын қамтамасыз еткеніне қарамастан, барлау бұрғылауында еңбек өнімділігін арттырудың және оның техникалық-экономикалық көрсеткіштерін жақсартудың маңызды резервтері қалады.
Бүгінгі таңда қарқынды өндіріс жағдайында бұрғылау жылдамдығының артуына қатысты бұрғылау персоналына физикалық жүктеме күрт артты. Сондай-ақ барлау ұңғымаларын бұрғылау тереңдігінің өсу тенденциясын ескере отырып, бұрғылау процесінде бұрғылаушының қабылдаған шешімдеріне психологиялық жүктеме мен жауапкершілік артты деуге болады.
Бастапқы өңдеу құрылғысы және бұрғылау процесінің жай-күйі туралы ақпаратты жинау осы процесті басқарудың автоматтандырылған жүйесінің ажырамас бөлігі болып табылады. Бұл дипломдық жобаның басты міндеті – осындай құрылғыны дамыту болып табылады. Бұл мәселенің таңдалуы АТПиП мамандығының ерекшелігімен анықталады.