Файл: Тжірибені оу мерзімі 01. 05. 23 тен 24. 06. 23 ке дейін Тжірибені ту орны atb academy alif til bilim.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 26.10.2023
Просмотров: 46
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Еуразия гуманитарлық институтының жоғарғы колледжі
Высший колледж Евразийского гуманитарного института
ЕСЕП
Тәжірибе атауы: Өндірістік іс-тәжірибе
Студенттің аты-жөні, тегі: Амангелді Аянат Оразалықызы
Курс: 2
Тобы: ПДК-21
Тәжірибенің оқу мерзімі: 01.05.23 тен 24.06.23 ке дейін
Тәжірибенің өту орны: ATB ACADEMY ALIF TIL BILIM
Қаланың атауы: Астана қаласы
Ұйым жане оның мекен-жайы:
Мазмұны
Кіріспе
-
Кіріспе сабақ. Студенттердің кәсіпорынмен таныстыру. Кәсіпорынның жұмыс
режимі және қауіпсіздік шаралары туралы брифинг. Кәсіпорын басшысымен
және мамандарымен әңгімелесу.
-
Өндірістік жұмыс. Аудармадағы трансформация. -
Аударманың лингвистикалық теория консепциясы (трансформациялау, әрлеу.) -
Аударма трансформацияларының түрлері. -
Аударманың лексикалық қиындығы. -
Лексикалық сәйкестік. -
Сөздің контекстуалды мағынасы. -
Лексикалық және сөздік сәйкестік. -
Аударманың грамматикалық негізі. -
Аударманың түрлері. -
Жалғасымды аударма. -
Инфинитив түрінің аудармасы. -
Аударма текстінің грамматикалық сараптамасы. -
Сөйлемнің синтаксистік құрылымы. -
Тексттің синтаксистік құрылымы. -
Сөйлемнің коммуникативті құрылымы. -
Аударма сөйлемнің синтаксистік талдауы. Ауызша аударма. -
Аударманың қызметтік стилі. -
Ғылыми стиль және аударма. -
Ресми-іскерлік стилі. -
Аудармалау. -
Глоссарий құрастыру шеберлігі. -
Ауызша аударц шеберлігі. -
Ауызша аударуда қолданылатын қысқартулар мен белгілер. -
Пайдаланылған әдебиеттер. -
Қосымша -
Қорытынды
Кіріспе
Мен, Амангелді Аянат, 2023 жылдың 01.05.23 тен 24.06.23 күндері аралығында ATB Academy Alif Til Bilim ұйымында өндірістік іс тәжірибеден өттім.
Тәжірибе берілген жоспар бойынша жүргізілді.
1-ТАҚЫРЫП
Кіріспе сабақ. Студенттерді кәсіпорынмен таныстыру. Кәсіпорынның жұмыс
режимі және қауіпсіздік шаралары туралы брифинг. Кәсіпорын басшысымен
және мамандарымен әңгімелесу.
2 ТАҚЫРЫП
Өндірістік жұмыс. Аудармадағы трансформация.
Аудармадағы трансформация деп белгілі бір тілдегі сөздік және грамматикалық
ережелерге сәйкес келетін мазмұнды екінші тілде сөйлейтін адамдарға түсінікті етіп
жеткізу. Осы үдеріспен байланысты аудармада әртүрлі трансформациялық әдістер мен
модельдер пайда болды.
Аударма теориясында мəтіннің аудармадағы өзгерісі əр түрлі мəнге ие болады. Оның кейбіреулері аударма үдерісіндегі түрлі теориялық сипаттамаларымен толығымен сəйкес келеді. Ал кейбірі операцияның мəнін сақтау кезінде атын өзгертеді. Аудармадағы мəтіннің өзгеруін трансформация терминімен жиі атайды. Аударма теориясында трансформация термині тек тілдің жалпы синхронды сипаттамасында ғана қолданыла алатындығын ескертіп кетеді.Л.С.Бархударов «аударма үдерісінде жүзеге асатын барлық өзгертулер немесе трансформациялардың түрлерін төрт қарапайым типке апаруға болады деп есептеді. Олар: 1) ауыстыру; 2) алмастыру; 3) қосу; 4) түсіру. Ауыстыруды ол «аударма мəтіндегі тілдік элементтердің орнын (орналасу ретін) түпнұсқа мəтінмен салыстырғанда өзгерту» деп анықтады. Ауыстырылуы мүмкін элементтерге ол мəтіндегі сөздер, сөз тіркестері, күрделі сөйлемдердің бөлшектері (clauses) жəне жеке сөйлемдерді жатқызды. Зерттеуші аударма трансформацияларының ішіндегі ең жиі кездесетін түрі – алмастыруларды, тіл деңгейлерінің айырмашылығын негізге ала отырып, грамматикалық жəне лексикалық деп бөледі.
Аударма трансформациясының типологиясын құрудың басқа да жолдары бар. Мəселен, В.Н. Комиссаров «өзгеру сипатына қарай аударма трансформациясы лексикалық, грамматикалық жəне лексика-грамматикалық деп бөлінеді деп жорамалдайды», яғни, тілдік жүйенің деңгейлерінің ажыратылуы негіз ретінде қабылданады. Лексикалық трансформация «түпнұсқа мен аудармадағы сөздер мен сөз тіркестерінің арасындағы формалық жəне мазмұндық қатынастарды сипаттайды». Комиссаров лексикалық трансформациялар тобын өз ішінен формалық өзгертулер мен лексикасемантикалық ауыстырулар деп бөле отырып, трансформация/транслитерация жəне калькалаудың біріншісіне жататынын жазады. Ал, лексика-семантикалық ауыстыруларға нақтылау, жалпылау жəне модуляция (мағыналық даму) жатады. Зерттеуші сөзбе-сөз аударма, сөйлемнің бөлшектенуі, сөйлемдердің бірігуін жəне грамматикалық ауыстыруларды грамматикалық трансформацияның жиі кездесетін түрі ретінде қарастырады.
3 ТАҚЫРЫП
Аударманың лингвистикалық консепциясы (трансформациялау, әрлеу.)
Аударманың лингвистикалық теориясы
Аударма процесін тіларалық интерпретация ретінде ғылыми сипаттау-бұл аударманың лингвистикалық теориясы. Бұл мағынасын жоғалтпай және эквиваленттілігін сақтай отырып, басқа тілдегі мәтінге түрлендіруге ұқсайды.
Лингвистикалық теорияның міндеті-бір тілдегі мәтінді екінші тілдегі мәтінге айналдыру мағынасында аударма процесін құру. Лингвистикалық теория-бұл аударманың барлық процестері мен манипуляцияларын көрсететін белгілі бір схема деп айтуға болады. Теориялық модельдеуге келетін болсақ, лингвистикалық теория, кез-келген тұжырымдамалық модель сияқты, аударма процесінің барлық емес, белгілі және маңызды белгілерін көрсетеді. Бұл дегеніміз, түпнұсқа және аударма тіліндегі барлық нәрсе аударма теориясына енбейді, тек тұрақты қайталанулар мен заңдылықтар бар.
Түпнұсқа және шығыс мәтінді мұқият талдай отырып, аударманың лингвистикалық теориясына жатпайтын көптеген тұрақты емес және қайталанбайтын тілдік байланыстар пайда болады. Дәл осы құбылмалы және заңсыз сәйкестіктер аудармашы үшін үлкен қиындық тудырады. Аударма іс-әрекетінің шығармашылық сипаты сәйкестік теориясымен болжанбайтын біреуін табу қабілетінде жатыр.
Лингвистикалық аударма түпнұсқа мәтіннің мағынасын сақтауға және оның нақты нюанстарын ескеруге мүмкіндік беретін белгілі бір әдістерді қолдануды білдіреді. Бұл кез — келген мәтіндерді-көркем әдебиетті де, техникалық мақалаларды да, құжаттарды да аударған жағдайда маңызды.Демек, лингвистикалық әдіс-бұл тіл туралы білім алу, тілді білу тәсілі. Мұндай әдістердің жиынтығы арнайы әдістер жүйесін құрайды, онсыз ғылым ретінде лингвистика жоқ.
4 ТАҚЫРЫП
Аударма трансформацияларының түрлері
Аударма трансформациялары – аударманың эквиваленттілігіне қол жеткізу, яғни түпнұсқа мен аудармадағы мазмұнды, семантикалық, стилистикалық және функционалдық-коммуникативтік ақпараттың теңдігін сақтау мақсатында бастапқы мәтін элементтерін түрлендірудің техникалық әдістері.
Швейцер А. Д. трансформацияларды төрт топқа бөлуді ұсынады:
* семантикалық валенттіліктің компоненттік деңгейіндегі трансформациялар,
• рагматикалық деңгейдегі трансформациялар,
* референттік деңгейде жүзеге асырылатын трансформациялар,
* стилистикалық деңгейдегі трансформациялар-қысу және кеңейту.
Рецкер Я. И. трансформацияның екі түрін атайды:
Сөйлеу бөліктерін немесе сөйлем мүшелерін ауыстыру түріндегі грамматикалық трансформациялар.
Лексикалық трансформациялар мәндерді нақтылау, жалпылау, саралау, антонимдік аударма, аударма процесінде пайда болатын шығындарды өтеу, сондай-ақ семантикалық даму және тұтас түрлендіру болып табылады.
Лексикалық трансформациялар туралы айтатын болсақ, ол транслитерация,
аударма транскрипциясы, калькуляция, кейбір лексикалық-семантикалық алмастырулар деп атайды. Мысалы, модуляция, нақтылау және жалпылау. Грамматикалық трансформациялар сөзбе-сөз аударма, грамматикалық алмастырулар және сөйлемді бөлу болып табылады. Кешенді түрлендірулерді лексикалық-грамматикалық деп те атауға болады. Бұған экспликация, антонимдік аударма және өтемақы жатады.
Бархударов л. С. әйгілі лингвист, аударма бойынша жұмыс барысында орын алатын түрлендірулердің төрт түрін атады. Бұл:ауыстырулар, ауыстыру, төмендеу, қосу.
Ауыстыру кезінде қолданылатын әдістер-күрделі сөйлем компоненттерінің орналасу ретін өзгерту, сонымен қатар сөздер мен сөз тіркестерінің орнын өзгерту. Ауыстыру әдістеріне өтемақы, күрделі сөйлем құрылымындағы синтаксистік алмастырулар, сөйлеу бөліктерін, сөйлем компоненттері мен сөз формаларын ауыстыру, сөйлемді нақтылау және жалпылау, бөлу және біріктіру, себептерді салдармен ауыстыру (және керісінше), антонимдік аударма кірді. Түсіру және қосу түрлендірулердің сәйкес түрлеріне ие-түсіру және қосу.
5 ТАҚЫРЫП
Аударманың лексикалық қиындығы.