https://for-teacher.ru/edu/fizika/doc-mx1zmfg.html?ysclid=lg4kwo924l538632365
Диффузия құбылыстың қолдануы.

Физика сабағында броундық қозғалыстың негізгі заңдылықтарын ашып шыққан соң заттардағы диффузия құбылысына тоқталамыз. Диффузияның заттың үш агрегаттық күйіндегі жүру жылдамдығына, зат тегіне, заттың химиялық құрамына және физикалық қасиеттеріне байланысты әр түрлі саладағы қолдану мысалдарын кетіруге болады.

Тағамдарды дайындауында, жеңіл өндірістің кез келген салаларында да қолдануға болады. Диффузия құбылысы мен металдардың термиялық өңдеу (пісіру, дәнекерлеу, жабындарды жапысыру және т.б.), химиялық тұрақтылығын, беріктігін, бұйымдары мен приборлардың қаттылығын, немесе қорғаушы-декоративті мақсаттары мен (мырыштау, хромдау, никельмен қаптау) арттыру үшін металл бұйымдардың металлдардың жұқа қабатын қолдану.

Біздің үйдегі тамақ дайындауында қолданатын табиғи газдың иісі де түсі де жоқ болсғандықтан оның кейбір шығыны, ағып кетуін бірден байқау үшін арнайы иісі бар газ қоспасын қолданады. Диффузия құбылысы арқылы газ ағып кетсе, ол өте қауіпті оқиға болып табылады.

Жанғыш газ таратушы станцияларында иісі өте жағымсыз газ түрі қоспасын еңгізеді, оны адам өте аз концентрациясында да жеңіл сезіеді.

Қазіргі өнекәсібінде вакуумпішіндеуі жапырақты термоплас бұйымдарын жасау тәсілі қолнылады. Қажетті пішіні, конфигурациясы қажетті бұйымдарды алу үшін, қысым айырымы, металл жапырағы бекітілген пішін қуыс сиретілген қысым айырымын туғызып қажетті өлшемдері мен формасын алуға болады. Оны қажетті сыйымдылығы керекті ыдыстарды, тоңазытқыштар бұйымдарын, приборлардың корпустарын дайындау үшін қолданады. Диффузия құбылыстың негізінде металдарды шыны мен, шыныны керамика мен, металдыкерамикамен және басқаларын пісіруге болады.

Орыс тілінде бір ертегіден мақарлар-мәтелдер қолданылады ара мен шөпті тәнертен щөп бетінде шык нұктесі түскенде жақсы шабуға болатын тәжірибе анықталды. Онда диффузия құбылыстын мағынасы қандай. Тәңертен щөп бетіне шыққан шық нүктесі тургорлы қысымын арттырады, щөп сабақтары серпімді, ол сонда олардың сабақтарында шабуды жеңілдетеді және де стоматалар шабық күйінде щөп тез кебеді.

Диффузия құбылысы нәтижесінде өсімдіктердің егу кезінде бұтақтардың кесу орындарында олардың тез жазылу үшін пайда болатын ағын түріндегі жара тіндері пайда болады.

---

Дифузия құбылыстың нәтижесінде пайда болған коллюс оқшауланған (эксплантация) тіндердің мәдиниетін алу үшін қолданылады. Бұл ұзақ уақыт бойы жасушалардың, ұлпалардың, үлкен емес ағзалардың, оның бөліктерінің адам, жануарлар, өсімдіктер ағзасынан бөлініп шығарған сақтау және арнайы қоректену орталарда өсіріп алынған әдісі болып табылады.

Бұл әдіс, асептиканы, тамақтану, газ алмасу және мәдени нысандардың алмасу өнімдерін жою, микроағзаларды мәдени өсіру әдістеріне негізделген.

Ұлпалы мәдениеттер ең ерекшеіктердің бірі ол микроскоп көмегі мен олардың тіршілік әрекетін бақылау мүмкіндігі.

Ол үшін өсімдік ұлпасын ауксиндер және цитокиндері бар болатын қоректену ортларында өсімдік ұлпаларын өсіріп алады.

Каллюс әдетте жасау ұлпаның әлсіз дифференциалды біртекті орталардан тұрады, бірақ өсірудің шарттарын өзгерткен кезде, фитогормондардың қоректену орталарынан тұрады, бірақ өсіру шарттарын өзгерткен кезде флоэма, ксилема және басқа ұлпалардың пайда болуы, сонымен әр түрлі ағзалардың және толық өсімдіктің дамуы мүмкін.

Қорытынды

Диффузия заңдылықтарына жер қойнауында және ғаламда, сонымен бірге тірі ағзалардың және ұлпалардың тіршілігіндегі процестерінде элементтердің физико-химиялық орын ауыстыруларында физико-химиялық процестері бағынады.

Диффузия ғылым мен техниканың кез келген аймағында , тірі және тірі емес табиғат құбылыстарында маңызды роль атқарады.

Соынмен бірге мембраналық, буға айналу, конденсация, кристалдану, еру, пісу, жану, каталиттік, хроматографиялық, люминесцентті, электрлік және жартылай өткізгіштердің оптикалық, ядролық реакторарындағы нейтрондардың тежелу көбінесе физико-химиялық процестерінде сол физико-химиялық реакциялары ағып өтуіне әрекет жасайтын диффузия құбылысы болып табылады.

Электр өрісі табиғатын жоғары оқу орындары үшін физика пәні бағдарамасында қос электрлік қабаттын фазалар пайда болуына диффузия үлкен роль атқарады.

Диффузиофорез және электрофорез, суретсалу процестерінде де бейне алу тәсілдерінде диффузияның мағынасы өте зор.

Ядролық энергетика, радиационды және плазмохимиялық процестерінде, ғарыштықта кез келген техниканың дамып жатқан саласында қажетті қасиеттері болатын материалдарды жасау үшін диффузияның да орны ерекше болып табылды.

Диффузияны басқаратын заңдарын біле отырып, жоғары жүктемелер мен температуралар, сәулелену және де тағы соған сәйкес әсерінен бұйымдарда қажетсіз өзгерістерін алдын алуға мүмкіндік береді.

---

Броундық қозғалысы мен қатты, сұйық, газдардағы диффузия теориясы статистикалық механиканың негіздемесінде маңызды роль орындады.

Онын тәжірибелік мағынасы мен атқаратын ролі әр бір сабақ материалдарында келтіріледі.

Жоғары оқу орындарындағы «Жылулық құбылыстар. Броундық қозғалыс. Диффузия. Перрен тәжірибесі» тақырыбында «Физика» мамандықтың білім алушыларына арналған оқу бағдарламасында осы тақырыптың маңыздылығын, техникада қолданыс ролін көсрету мақсаты мен баяндамалар мен рефераттар, брифинг түрінде өткізілген сабақтар ұйымдастыруға ұсыныс әзірленген.

Физика. Инженерлік мамандар үшін броундық қозғалыстың өлшеуіш аспаптардың дәлдігін шектейтіндігі келтіріледі. Осы сұрақтын толық және нақты ашық дәлелдемесін «Өлшеулер және өлшеуіш техника» пәннің бағдарламасында кең және толық түрде қарастырып, зертханалық жұмыс ретінде өткізуі ұсынылады.

Ал «Электромагнетизм» курсында броундық қозғалыс заңдары мен электрлік тізбектеріндегі шуларын туғызатындығы, яғни электрондардың кездейсоқ қозғалысы броундық қозғалыс заңдары мен анықталатындығы мәлім.

Диэлектриктердегі диэлектрлік шығындары диполь-молекулалардың кездейсоқ қозғалысы болып табылатындығы мен түсіндіріледі.

Электролит ерітінділерде олардың электрлік кедергісін арттыратындығы ол да иондардың кездейсоқ құбыысы болып табылады.

«Материалтану» пәннің бағдарламасында

Темір және болат бұйымдарына қаттылықты, тозуға төзімділік және беріктік шектерін беру үшін олардың беттерін көміртек пен диффузияның қанықтыруына әкеп соғады. Осы әдісті материалтануда цементтеу деп атайды.

Экология мамандықтағы білім алушылардың физика курс бағдарламасына түтіннің, ұлы заттырдың, зауыттардың қадықтарының және де көшелері мен орамдарындағы қыстан көктемге шығу кезінде ағаш жапыратарын, өсімдіктер қалдықтарын жандырып, ауаға мұнай және ұнтақ және пайдаланған газдардың зиянды мысалдар көлемін арттыру мақсаты мен әдістемелік нұсқаулықтары әзірленген.

Кез келген броундық қозғалыс теория мен диффузия құбылысын зерттеулерінде мектеп физика курсында келесі қорытындылары жасалынады.

• 
  Броундық бөлшектер молекулалардың бей-берекет, ретсіз соққылар әрекетінен болады.
  
• 
  Броундық қозғалыс ретсіз болып табылады.
  
• 
  Броундық бөлшек таректориясы салдарынан қозғалыс қарқындылығы туралы сөз атуға болады, бөлшек массасы неғұрлым аз болса, соғұрлым қозғалыс қарқындылығы артық бола алады.
  
• 
  Броундық қозғалыс қарқындылығы температураға тура байланысты.
  
• 
  Броундық қозғалыс ешқашан тоқталмайды.
  
• 
  Диффузия себептері-молекулаардың ретсіз қозғалысы.
  
• 
  Диффузия жылдамдығы түйскен денелер қай агрегатты күйінде болатындығына тәуелді.
  
• 
  Диффузия құбылысы газ тәрізді орталарда жылдамырақ, сұйық тәрізді орталарда әлсіз, ал қатты денелерде өте әлсіз болып жүреді.
  
• 
  Броундық қозғалыс заңдылықтары молекула-кинетикалық теория қағидалардың фундаментады дәлелдемелері болып табылады.
  
• 
  Диффузия процесі температура артқан сайын, ортаның тұтқырлығы мен бөлшектер өлшемдері азайған сайын үдетіледі.
  
• 
  Макроскопиялық денелері тұратын атомдар мен молекулалардың ретсіз қозғалысы материяның жылулық формасы екендігі келесілген
  

---

---

Смотрите также файлы

• Отчет по Учебной практике пм. 01 Обеспечение реализации прав граждан в сфере пенсионного обеспечения и социальной защиты по специальности.docx

• ЮжноУральский государственный колледж.docx

• Задача 6 Вариант 1 Исполнитель студент группы.docx

• Контрольные вопросы по инженерной подготовке Задачи инженерного обеспечения.docx

• азастан Республикасыны Білім жне ылым министрлігі Л. Н. Гумилев атындаы Еуразия лтты университеті кеа Экономикалы факультет.docx