ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 14.08.2021
Просмотров: 202
Скачиваний: 1
8) вар
1. Күйікті ауру. Күйіктер жалынның, қызған металлдың және газдың, жанар сұйықтардың, жанар май қоспалары мен сәулелер энергияларының әсерінен пайда болады. Сондықтан әсер етуші себептерге байланысты күйік мынадай түрге жіктеледі: жоғарғы деңгейдегі қызудан - 83% (жалын, бу, қайнаған су ); химиялық - 8% (қышқылдар, негіздер, олардың қоспалары); электірлік –6% (тиген жерінде терең күйік тудырады, өте жоғары жылу пайда болады).
cәулелік - 3% (күн сәулесінен, кварц, рентген, радиоактивті заттардың әсерінен). Күйіктерді қалыптастыратын ерекшеліктеріне байланысты: өндірістік және тұрмыстық, - деп екіге бөледі. Ер кісілерде өндірістік күйік көп те, ал әйелдерде - тұрмыстық күйік жиі кездеседі. Ер кісілерде балқыту, жылыту цехтарынан, өндірістік пештерден күйік басым келеді - 78%, ал асханалық пештерден, қайнаған ас пен судан, тұрмыстық жағдайларда әйелдерде 12% кездеседі.Жаппай зақымдану мен оған қарсы ұйымдық күресті талап ететін соғыс уақытындағы күйіктердің маңызы өте зор және оларды ғылыми-тәжірибелік тұрғысынан игеруге деген көңіл тез өсіп келеді.1945 жылғы АҚШ пен Жапонияның арасындағы болған соғыста алғаш күштілігі 20 мегатонналы атомдық бомба қолданылды (Хиросима, Нагасаки). Күйгендер саны 110 мыңға жетіп, олардың жартысына жуығы атомдық бомбаның жарылысынан болған күйіктен өлген. Күйікке жиі ұшырайтын жер көбінесе тері қабаты, бірақта жоғарғы тыныс жолдарының күйігі де жиі кездеседі, одан да сирек кездесетіні - өңеш күйігі (химиялық).Қышқылдарды әдейілеп қастандықпен қолдану - ол адамның өзін-өзі өлтіруге жасайтын (суицидный) әрекетпен байланысты болады. Дененің ашық бөліктерінің зақымдалуы өңдірістік жұмыстарда және тұрмыста өте жиі кездеседі.Күйік жарасының орналасуына байланысты: Б.Н. Постников, Ю.Ю. Джанелидзе бойынша бас және мойын аймағы – 32.3%, қолдар - 29.2%, аяқтар – 26%, дене – 12% құрайды.Күйік кезінде зақымданудың ауырлығы көп себептерге байланысты: сыртқы ортаның қызу деңгейі күйік тудыратын деңгейге жеткенімен адамның қалыпты температурасы өзгермейтіндігі белгілі. Адам сыртқы ортаның 60-қа дейінгі қызу деңгейінде жүмыс істеп, өмір сүре алады және 100ты құрғақ ауаның қысқа мерзімді әсерімен жанасуын көтереді. Сондықтан қызу деңгейі жайында айтқанда сыртқы емес, ішкі ұлпалық қызу деңгейін, температураны ойлағанымыз жөн.Күйік жарасының тереңдігі мен көлемі мынадай себептерге байланысты:1. Қызу (температура) деңгейіне, қызулық әсердің түріне (қайнаған су, сәуле, металл, химиялық заттар).2. Олардың жылу сыйымдылығына: қызу көздерінің әсер етуіне (ұзақ әсер).Терінің жоғарғы және беткей қабаттарында алғашқы кезде ұю (коагуляция), құрғақтай шіру қалыптасып, әртүрлі қалыңдықта қабықшалар пайда болады.Терінің тереңірек орналасқан қабаттарыңда күйік жарасы 45 немесе одан да жоғарғы қызу деңгейінде пайда болады. Мұндай қызу деңгейі ұюға (коагуляция), шіруге соқтырмай, қан мен қан тамырларына қатты әсер етіп, кейіннен шірудің толық жетілуіне жағдай жасайды. Күйік кезінде ұлпалардың зақымдалуы қызу деңгейінің жоғарылауы мен оның ұзақтығы артқан сайын көбейе береді.Мысалы: 5 сек әсер етуші 70 қызу деңгейі терінің қызаруын (эритема) тудырады, 10 сек – сулы ісік, 25 сек- ұйып күю мен шіруді қалыптастырады (коагуляция, некроз). Ыстық металл әсерінен болған күйікте тері қабаты, тері астылық май қабаты, сіңір, ет, сүйектер зақымдалады.
2. Эфирлі наркоз: сатылары, Эфир – түссіз, тұнық, жеңіл тұтанғыш, ұшқыш, өзіндік иісі бар сүйықтық. Бір құрамды наркозда ауырсыздану кезеңі – 2-4 көлем % басталады. Қазіргі кездегі жансыздандыруда қолданылатын заттардың саналуан молшылық және таңдамалы жағдайында немесе наркозды жүргізу тәсілінің шеберлену шағында эфирдің жағымсыз жақтары анықтала бастады. Оларға жататыны: ұзақ мерзімді есірткілікке қанығу; есірткі заттардың ұзақ уақыт бөлініп шығуы; тыныс алу жолдарын қоздыру қасиеті; симпат – адреналдық жүйесіне көрсетер әсері; жарылғыштығы, т.б. Эфирді хирургиялық тәжрибедегі маңызын, өз қасиетін жоғалтты, - деп санауымыз қателік болар еді. Ол басқа жансыздандырғыштармен қоса – қабат әліде кең қолданылып жүр. Эфирдің үлкен емдік мәніне байланысты тәжірибесі аз анестезиологтардың өздері де оны қолдануда өз көзқарастарын әлі күнге дейін жоғалтқан жоқ.І кезең – сезімсіздену, ауырсыну сезімінің жартылай жоғалуы. ІІ кезең – қозу ІІІ кезең – хирургиялық ұйықтау ІV кезең – наркоздан ояну.Эфир буының тітіркендіруші әсерінің арқасында жансыздандырғыш қоспадағы оның жоғарғы мөлшердегі үлесі тыныстың тарылуына әкеліп соғады. Сондықтан наркоз кезінде эфир мөлшерін шамалап және біркелкі жоғарылатады. Дене эфир буымен қаныққан сайын оның сезгіштік қасиеті төмендеп, бірінші кезеңнің соңында мұлдем жойылады.Бұлардың алдын алу – сезім жүйесінде (эмоция) тыныштық сақтау, тыныс алу жолына түтік қою ережелерін бұлжытпай орындау, күрделі наркоз алдындағы жүргізілетін дайындық шараларын (премедикация) жүргізу, кемшіліктер мен жетімсіздіктерді өз уақытында түзету, жансыздандыру әдістемесін дұрыс жүргізу, ЭКГ бақылау, тиісті дәрілердің болуы және қажеттелігіне сай қолданылуы, т.б.
9) вар
1. Хирургиялық құралдарды Стерилизацию хирургических инструментов осуществляют в несколько этапов - сначала производят предстерилизационую подготовку: механическую очистку, погружение на 1 час в 3% хлорамин, промывание водой, высушивание.Метод стерилизации зависит от вида инструментов: Нережущие инструменты (пинцеты, зажимы)стерилизуют в автоклаве или сухожаровом шкафу. Одноразовые инструменты стерилизуются лучевым способом. В крайнем случае возможно кипячение в 2% растворе соды в течение 30 минут. Инструменты, загрязненные гноем, кипятят 45 минут. Режущие и колющие инструменты (иглы, скальпели)стерилизуют путем замачивания в растворе антисептиков. Лучшими методами в данном случае являются газовая и лучевая стерилизация. Термические способы (кипячение, стерилизация сухим жаром) приводят к затуплению инструментов и могут применяться лишь в крайних случаях при невозможности применения других способов.Резиновые и пластмассовые инструменты (катетеры, зонды)стерилизуют автоклавированием или (в крайнем случае) кипятят в течение 15 минут. Одноразовые изделия подвергаются на заводах лучевой стерилизации. Стерилизацию перчатокосуществляют в автоклаве при температуре 130 оС и давлении 1 атмосфера в течение 30 минут. Перед стерилизацией каждую перчатку пересыпают тальком и заворачивают в отдельную марлевую салфетку. В последнее время все чаще используют одноразовые перчатки, стерилизованные лучевым методом в заводских условиях. Оптическое оборудованиестерилизуют в парах формалина в течение 48 часов. Эндоскопы можно стерилизовать также погружением в спирт, хлоргексидин или сайдекс. Операционное белье (халаты, простыни) и перевязочный материал (марлевые шарики, тампоны, салфетки, турунды)стерилизуют в автоклаве при температуре 130 оС и давлении в 1 атмосферу в течение 1 часа (или при давлении в 2 атмосферы в течение 30 минут). Белье после стирки стерилизуют, предварительно уложив его в биксы Шиммельбуша. Бикс считается стерильным в течение 3 суток после стерилизации. Виды укладки биксов: 1). Универсальная укладка бикс разделяется на секторы, каждый из которых заполняется определенным видом материала. 2). Целенаправленная укладка в бикс укладывают все инструменты, перевязочный материал и белье, необходимое для осуществления конкретной операции. 3). Видовая укладка используется при большом количестве операций: в каждый бикс укладывается определенный вид материала. В последнее время появился перевязочный материал и операционное белье одноразового использования, стерилизованный лучевым способом в заводских условиях. Способы контроля стерильности Делятся на прямые и непрямые. 1.Прямым методом является бактериологическое исследование: берут посев с рук хирурга, операционного поля, белья и отправляют в бактериологическую лабораторию. Метод самый точный, единственным недостатком является только то, что результат становится известен только через 3-5 суток. Поэтому посев проводится в плановом порядке раз в 7-10 дней и является показателем эффективности асептических мероприятий. 2.Непрямые методы позволяют определить температуру, при которой проходила стерилизация. При автоклавировании в биксы укладывают ампулы с веществами, имеющими температуру плавления около 110-120 оС (бензойная кислота, резорцин, антипирин). Если вещество расплавилось, то материал считают стерильным. При стерилизации в сухожаровом шкафу используются вещества с температурой плавления более 180 оС (аскорбиновая кислота, янтарная кислота, тиомочевина). Вместо ампул можно использовать термоиндикатор или максимальный термометр. Контроль за качеством предстерилизационной обработки производят для обнаружения на инструментах после их очистки следов крови (используется бензидиновая проба) и остатков моющих средств (используется фенол-фталеиновая проба).
2.Донор қанын консервациялау және сақтау тәсілдері. Консервирование и хранение кровиПосуду и системы для взятия крови и ее хранения после предварительной тщательной обработки стерилизуют. Кровь для консервации берут в специальной операционной при строжайшем соблюдении правил асептики: персонал одевается так же, как для операции, так же моют руки и обрабатывают операционное поле, применяют стерильный материал и т. д. Кровь путем венепункции берут из локтевой (кубитальной) вены в специальные банки, ампулы или полиэтиленовые мешки, заполненные стабилизирующим раствором:1) цитратносолевым (цитрата натрия 0,5 г, хлорида натрия 0,85 г, дистиллированной воды 100 мл), на 100 мл крови применяют такое же количество раствора, срок хранения такой крови 12 сут; 2) 5—6% раствором цитрата натрия, на 100 мл крови берут 10 мл раствора. Срок хранения 15 суток; 3)глюкозоцитратным раствором (цитрата натрия 5 г, глюкозы 25 г, дистиллированной воды 100 мл), на 100 мл крови применяют 10 мл раствора цитрата и 1 мг глюкозы, длительность хранения до 25 сут. Во всех случаях консервации в качестве консерванта к крови добавляют какой-либо антибиотик или не разрушающий кровь антисептик. Применяют и другие стабилизирующие и консервирующие растворы. Для стабилизации иногда кровь пропускают через ионитные смолы, которые отнимают от нее ионы кальция, лишая таким образом способности к свертыванию. После забора крови посуду герметически закрывают и наклеивают на нее этикетку с указанием группы крови, времени взятия, характера консервации и фамилии донора. При резус-отрицательной крови делают особую отметку на этикетке, при резус-положительной отметка не требуется. Кровь хранят в холодильнике при температуре 4—6 °С.
10) вар
1. Хирургиядағы физикалық антисептиканың Физикалық антисептика – бұл физикалық әдістердің көмегімен тазарту. Жаралардағы сұйықтың ағып кетуін, тазаруын жақсы жолға қою. Мұндай жағдайда резиналық түтіктер, дәкелік білтелер (тампон) қолданылады. Дәкенің сорып алғыш қабілеті ас тұзының қойылтылған ертіндісіне малып алғанда жоғарылайды, былайша айтқанда жарадан сұйықтың (эксудаттың) дәкеге бөлініп ағуын жақсартады. Ұсақкүлгін сәуле ҰКС (УФО), ұсақдыбыс, лазер сәулелерін, электроферез, магнит өрісін қолдану да физикалық антисептикаға жатады.
2. Аяқ сынған кездегі алғашқы көмек, Сынақтарды емдеуде алғашқы көмек негізгі көрсетілер емдердің қатарында саналады және сүйек сынықтарына сақтықпен қарауды талап етеді. Өйткені мұндай ықылас сүйектердің одан әрі таюына және жылжуына жол бермейді. Бұл мәселе транспорттық жабдықтармен құрсаулап (шина) таңумен немесе байлап бекініс (иммобилизация) жасаумен шектеледі. Ашық сынықтар кезінде жараны залалданудан сақтау үшін асептикалық байлам салу қолданылады. Ауыру сезімінің күшін азайту үшін транспорттық бекіністі зақымдану алған жерде таңу жөн, ауруды сонан соң тасымалдаған дұрыс. Науқас киімін аса ұқыптылықпен шешу керек, олай болмаған жағдайда тігіс бойымен кесу керек. Тасымалдау жансыздырушы дәрілерді еңгізгеннен соң ғана орындалуы шарт. Сынықты бекіткенімізде бекітуші таңғыш жоғары және төмен орналасқан екі буынды міндетті түрде бекіткен болуы керек, ал сан сүйек сынығында - үш буынды бекітуі қажет (жамбас – сан, тізе, сирақ – аяқ буындары).Әрбір емдеу мекемесінде және жедел жәрдем машинасында транспораттық, құрсау (шина) жабдықтары болуы керек. Бұл құрсау жабдықтары (шина) жетерліктей мықты, қолдануға қарапайым болулары керек. Сымнан жасалған құрсау жабдығы ең қолайлы да ынғайлы болары сөзсіз.Крамер жабдығы тоқпақ жілік, білек және сирақ сүйектерінің зақымдануында құрсаулап бекіту үшін жұмсақ мақталы жаялықпен қоса пайдаланылады. Ортан жіліктің сынуында Дитерихстің транспорттық құрсау жабдығын жиі қолданады. Кейбір кемістіктеріне қарамастан жамбас, сан, тізе, сирақ буындарының сынықтарында қолданатын құрсау жабдықтарының барлығынан қолайлысы осы жабдық болып табылып келеді. Дитерхис құрсауын қайың, қарағай ағаштарынан жасайды. Кейінгі кездері тот баспайтын жеңіл металлдан жасалып жүр. Транспорттық құрсаулап бекіту үшін лонгеттік гипсті таңғыштарды қолданады. Жалпы транспорттық құрсаулап бекіту алғашқы дәрігерге дейінгі көмек болып саналады. Оны төтенше жағдай болған жерде салады (цехта, шахтада, құрылыста, көшеде, егін жайда). Көп жағдайларда арнайы құрсау жабдықтарының болмауына байланысты сәтсіздікке ұшыраған жерде қолға түскен нәрселерді (бұйымдарды) қолданады (таяқтар, тақтайшалар, ағаш бұтақтары, мылтық, шаңғы, т.б.). Бұл бұйымдардың ұзындығы 2 буынды қамтуға жетуі қажет болуы шарт. Мұндай үлгілі емес (нестандартные) транспорттық жасанды құрсаулар «ойдан шығарылған» (импровизорованные), - деп аталады. Қолға түсер бұйымдар болмаған жағдайда зақымдалған аяқты сау аяққа байлайды. Бұл жағдайда сау аяқ бекітуші, құрсаушы жабдық қызметін атқарады. Жабдықтарды қолданып, құрсаулап, бекініс жасағанда аяққа физиологиялық дұрыс қалып берілуі тиіс.