Файл: Пособие лат. Фарм.doc

1. тазартылған этил спирті

2. камфоралы спирт

3. құмырсқа спирті

4. сабын спирті

5. этил спирті

6. бор спирті

7. мүсәтір спирті

№3 жаттығу

ж) Nom. және Gen.sing. форм. аудару

1. тұндырылған күкірт

2. тазартылған бал

3. сүйық экстракт

4. медициналық эфир

5. май меруертгүлі

6. көктемдегі жалынгүл

7. медициналык капсула

8. кеуделік эликсир

9. жай сироп
   !0. жай тұнба

11. ішекте еритін таблетка

12. стерилденген ерітінді

13. алтей сиробы

14. шырғанақ жемістердің қайнатпасы

15. сынаптың сүр майы (жағатын майы )

16. еркек қырыққұлақтың қою экстракты

17.көктемдегі жалынгүлдін құрғақ экстракты

18. салицил қышқылының спиртті ерітіндісі

19. тұндырылған сынаптың ақ жағатың майы

20. мия тамырының күрделі ұнтағы

21. зәйтүн майы

22. жалбыз майы

23. мүсәтір спирті

24. сабын спирті

25. бор спирті

26. анис майы

27. асқазан таблеткалары

28. сұр жағатын май

§25. Рецепте кездесетін предлогы бар сөз тіркестері

Латын предлогтар екі септікті кажет етеді табыс. ( Accusativus ) және көмектес ( Ablativus ) септіктерін.

Септіктер	Предлогтар	Мысалы
Асс.	ad — шамасында, үшін сontra – карсы рer — аркылы рost — соң. кейін	ad 20,0 — шамасы 20,0 ad vitrum nigrum кара шыны ыдыста сontra tussim жөтелге қарсы рer os - ауыз арқылы рost morbum – аурудан кейін
Аbl.	cum (немен?) ex (неден?) pro - арналған, үшін	cum extracto –экстрактпен ex aqua – судан pro injectionibus –инъекция үшін
Acc. Abl.	in (қайда?) sub – астына sub – астында in (қай жерде?)	in vitrum – шыны ыдысқа (Acc.) sub linguam– тіл астына (Acc.) sub lingua - тіл астында (Abl.) in vitro – шыны ыдыста (Abl.)

Табыс септіктің (Асс.) қолданылуы:

1. Заттың санын белгілеу кезінде;

2. Таблеткалардың, балауыз дәрілердің, драже, аэрозоль, көз пленкаларының ерекше формаларының жазылуында;

3. «Осындай мөлшерде бер» деген рецептің тұжырымында;

4. Дәрінің қолданылуы және оның қабылдау тәсілі туралы көрсетілген предлогы бар рецептік тұжырымында;

Көмектес септіктің (Abl.) қолданылуы:

1. Предлогтар қосылған дәрілік препараттардың атауларында;

2. numero (саны) деген тұжырымында;

3. Дәріні беру, қабылдау, сақтау және дайындау тәсілі туралы көрсететін предлогы бар сөз тіркестерінде.

Латын септіктерінің жалғаулар кестесі

Accusativus		Ablativus
Sing.	Pl.	Sing.	Pl.
I – am	I – as	I – a	I – is
II – um	II – os	II – o	II – is
III – em	III – es	III – e	III – ibus
IV – um	IV – us	IV – u	IV – ibus
V - em	V - es	V - e	V - ebus

§ 26. Таблеткалардың және суппозийторийлердің жазылу ерекшеліктері

1. Рецепте таблеткалардың, суппозиториялердің, драже және аэрозольдің дәрілік формаларының атаулары табыс септікте жекеше немесе көпше түрінде жазылады.(Tabulettas; Suppositoria; Dragee; Aerosolum)

2. Кейбір таблеткалардың құрамы бірнеше дәрілік заттардан тұрады. Осындай жағдайларда дәрілік препараттарға сауда атауы беріледі. Сонымен бірге сол атау тырнақшаға алынып атау септікте жекеше түрде жазылады. Мысалы, «Пенталгин» таблеткалары (Tabulettae “Pentalginum”). Сауда атауы бар таблеткалардың жазылуында мөлшері көрсетілмейді.

3. Егер таблеткалардың құрамы бір дәрілік заттаң тұрса, онда дәрілік түрдің белгілеуінен дәрінің атауы ілік септігінде қойылады, одан кейін мөлшері көрсетіледі.

4. Егер суппозиторийлердің құрамы бір дәрілік заттаң тұрса, онда оның атауы арқылы дәрінің дәрілік түріне “cum” предлог қосылып, одан кейін мөлшері көрсетіледі.

Мысалы: Recipe: Suppositoria cum Theophyllin 0,2

Ал: Теофиллин қосылған суппозиторийлерді 0,2

Таблеткалардың, суппозиторийлердің, драже және аэрозольдердің рецепт жолында жазылуы:

а) құрастырылған құрамы:

1 не? 2 қандай? 3 қанша?

Recipe: Tabulettas “Ferrobionum” numero 50.

не? 2 қандай? 3 қанша?

Recipe: Suppositoria “Anaesthesolum” numero 12.

1 не? 2 қандай? 3 қанша?

Recipe: Dragee “Revitum” numero 50.

б) бір дәрілк заттан тұратын:

2 3

1 ненің? қанша

Н е? 2

немен?

Recipe: Tabulettas Furacilini 0,02 numero 10

Recipe: Suppositoria cum Glycerino 1,44

Recipe: Dragee Padutini numero 30

Таблеткалардың атауларында кездесетін анықтауыштар:

қабықпен қапталған – obductus,a,um

ішекте еритін – enterosolubilis,e

тіласты – sublingualis,e

асқазан – stomachicus,a,um

Мысалы: Tabulettae (as) obductae (as)

Tabulettae (as) enterosolubiles (es)

Tabulettae (as) sublinguales (es)

Tabulettae (as) stomасhicaе (as)

Көз пленкаларының жазылуы

Recipe: Membranulas ophthalmicas cum Pilocarpini hydrochlorido

numero 30

Da. Signa.

Аэрозольдердің жазылуы

Recipe: Aerosolum “Cametonum” numero 1

Da.

Signa.

№ 1 жаттығу Nom. et. Gen. sing. формасындағы терминдерді аударыңыз

Үлгі: Инъекцияға арналған дибазол ерітіндісі

Nom. Solutio Dibazoli pro injectionibus

Gen. Solutionis Dibazoli pro injectionibus

1. ампула түріндегі дипрофилин ерітіндісі

2. капсула түріндегі майсана майы

3. таза түріндегі майсана майы

4. инъекцияға арналған сұйық экстракты

5. темір араласқан алой сиробы

6. итмұрын жемістерінен алынған сироп

7. ингаляция арқылы алынған түймедақ қайнатпасы

8. шыны ыдыстадағы инъекция арналған су

9. валериана тамырымен араласқан тамырсабақ

№ 2 жаттығу Таблеткалардың, көз пленкаларының және суппозиторийлердың атауларын Nom. et. Acc. pl. жазыңыз

Үлгі: Олеандомицин фосфатының қабықпен қапталған таблеткалары

N. Pl. tabulettae Oleandomycini phoshatis obductae

Acc. Pl. tabulettas Olendomycini phosphatis

1. фенацетин және амидопирин таблеткалары

2. глютамин қышқылының ішекте еритін таблеткалары

3. фенабарбитал қосылған қабықпен қапталған «Микройод» таблеткалары

4. қабықпен қапталған «Декамевит» таблеткалары

5. белладонна экстрактпен асқазан таблеткалары

6. шүйгіншөп экстрактының қабықпен қапталған таблеткалары

7. сульфат қосылған неомициннің көз пленкалары

8. «Анестезол» суппозиторийлер

9. новокаин қосылған вагинальды суппозиторийлер

10. белладонна экстрактпен ректальды суппозиторийлер

11. «Осарбон» вагинальды суппозиторийлер

12. гидрохлорид қосылған папаверин суппозиторийлер

13. теофиллинмен суппозиторийлер

14. флоренал қосылған көз пленкалары

Рецепттер бойынша тапсырмалар

1 тапсырма

А) Аударыңыз

1. Recipe: Tetracyclini hydrochloridi 0,1

Da tales doses numero 6.

Signa.

2. Recipe: Streptomycini sulfatis 0.5

Dentur tales dоses numero 10

Signetur.

3. Recipe: Amidopyrini 0.3

Acidi acetylsalicylici 12.0

Misce, fiat pulvis.

Da tales doses numero 5.

Signa.

Б) Аударыңыз:

1. Ал: Натрий гидрокарбонатының

Магний негізгі карбонатының тепе-теңдігі 0,1

Ұнтақ жасау үшін араластыр

20 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

2. Ал: Метил салицилаттың

Хлороформның тепе-теңдігі 50,0

Линимент жасау үшін араластыр.

Бер.

Белгіле.

3. Ал: Метициллин – натрийдің 1,0

10 санымен осындай мөлшерде берілсін.

Белгіленсін.

4. Ал: Бензой қышқылының 0,6

Салицил қышқылының 0,3

Вазелиннің 10,0

Май жасау үшін араластыр.

Бер.

Белгіле.

5. Ал: Бор қышқылының 1,0

Салицил қышқылының 5,10

Мырыш оксидінің 25,0

Тальктің шамасы 50,0

Ұнтақ жасау үшін араластыр

Берілсін. Белгіленсін.

6. Ал: Парацетамолдың

Ацетилсалицил қышқылының тепе-теңдігі 0,25

Кофеин-бензоат натрийдің 0,1

Ұнтақ жасау үшін араластыр

10 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

7. Ал: Магний карбонатының 4,0

Калий карбонатының 5,0

Натрий гидрокарбонатының 1,0

Глицериннің қанша керек.

Берілсін.

Белгіленсін

2 тапсырма

А) Аударыңыз

1. Recipe: Radicis Althaeae

Radicis Glycyrrhizae ana 20,0

Fructuum Foeniculi 10,0

Misce, fiant species

Detur.

Signetur.

2. Recipe: Sulfuris depurati 2,0

Glycerini

Spiritus camphorati ana 5,0

Aquae destillatae ad 60 ml

Misce. Da. Signa.

3. Recipe: Acidi salicylici 0,1

Ichthуоli 1,0

Olei Terebinthinae rectificati 2 ml

Vaselini ad 10,0

Da. Signa.

4. Recipe: Unguenti Wilkinsoni 20,0

Unguenti Zinci ad 100,0

Misce. Da.

Signa.

5. Recipe: Succi gastrici 100 ml

Da.

Signa.

Б) Аударыңыз:

1. Ал: Қара майдың 2,5

Этил спирттің 75 %

Медициналық эфирдың тепе-теңдігі 25 мл.

Араластырылсын. Берілсін.

Белгіленсін.

2. Ал: Вазелин майының 100,0

Зарарсыздандырылсын.

Берілсін. Белгіленсін.

3. Ал: Бұрыш жалбыз майының 50,0

Этил спирттің 95% шамасы 20,0

Араластыр. Бер.

Белгіле.

4. Ал: Өгейшөп жапырақтар қайнатпасының 15,0-200 мл.

Берілсін. Белгіленсін.

5. Ал: Алтей тамырының

Мия тамырының

Зығыр тұқымының тепе-теңдігі 10,0

Анис жемістерінің 5,0

Эвкалипт жапырақтарының 2,5

Қоспа жасау үшін араластыр.

Бер. Белгіле.

6. Ал: Хлороформның

Күнбағыс майының тепе-теңдігі 20 мл

Линимент жасау үшін араластыр

Бер. Белгіле.

7. Ал: Бор спирттің 2 % - 100,0

Бер. Белгіле.

8. Ал: Эвкалипт жапырақтарының

Шалфей жапырақтарының тепе-теңдігі 3,0

Түймедақ гүлдерінің 2,0

Бұрыш жабызы майының 11 тамшысың

Қоспа жасалу үшін араластыр.

Бер. Белгіле.

9. Ал: Тазартылған күкірттің 0,3

Шабдалы майының 30,0

Араластыру. Зарарсыздандыру.

Беру. Белгілеу.

10. Ал: Ихтиолдың 10,0

Салицил қышқылының 5,0

Терпентин майының 10,0

Ланолиннің шамасы 100,0

Май жасау үшін араластыр.

Бер. Белгіле.

11. Ал: Меңдуана майының

Камфоралы спирттің

Метил салицилаттың тепе-теңдігі 30,0

Линимент жасау үшін араластыр

Бер. Белгіле.

12. Ал: Майсана майы эмульсиясының 100,0

Мия сиробының шамасы 200,0

Араластыр. Бер.

Белгіле.

13. Ал: Шырғанақ майының 30 мл.

Бер. Белгіле.

14. Ал: Хлороформның

Этил спирттің 95 % тепе-теңдігі 20 мл

Этил эфирдің 10 мл

Мүсәтір спирттің 10 тамшысының

Араластыру. Беру.

Белгілеу.

15. Ал: Бор қышқылының 4,0

Этил спирттің 35%-80,0

Бұрыш жалбызы майының 2,0

Таниннің 1,0

Араластыру. Бер. Белгіле.

16. Ал: Зәр айдайтын қоспаның 50,0

Беру. Белгілеу.

3 тапсырма

Аударыңыз:

1. Ал: Термопсис сұйық экстрактының 0,6

Натрий бензоатының

Натрий гидрокарбонатының тепе-теңдігі 2,0

Мия тамыры ұнтағының 0,2

Ұнтақ жасау үшін араластыр.

Бер. Белгіле.

2. Ал: Еркек қырыққұлақ қою экстрактының 0,9

Тазартылған балдың 25,0

Араластыр. Бер. Белгіле.

3. Ал: Алтей тамырының

Көктемдегі жалынгүлдің тепе-теңдігі 6,0 –150 мл.

Кеуделік эликсирдің 5 мл.

Мүсәтір анисті сұйығының 3 мл.

Натрий гидрокарбонатының 3,0

Араластыр. Бер.

Белгіле.

4. Ал: Алтей тамыры тұндырмасының 6,0 –180 мл.

Аммоний хлоридінің 3,0

Мия сиробының шамасы 200 мл.

Араластыр. Бер. Белгіле.

5. Ал: Д витаминнің майлы ерітіндісінің 35 мл

Бер.

Белгіле.

6. Ал: Эвкоммия қыртыс қайнатпасының 10,0-200 мл-дан.

Бер.

Белгіле.

7. Ал: Түймедақ гүлдерінің 30,0

Бер.

Белгіле.

8. Ал: Жұмыршақ сұйық экстрактының 20 мл

Бер.

Белгіле.

9. Ал: Бадам майы эмульсиясының 200 мл

Кодеин фосфатының 0,2

Араластыр. Бер.

Белгіле.

10. Ал: Бензилпенициллин-натрийдің 100,000 ЕД

Натрий хлоридінің стерилденген изотоникалық

ерітіндісінің 5 мл

Бер.

Белгіле.

11. Ал: Тазартылған күкірттің

Мияның күрделі ұнтағының тепе-теңдігі 0,25

Ұнтақ жасау үшін араластыр.

15 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

12. Ал: Меруертгүлдің тұнбасының

Шүйгіншөптің жай сиробының тепе-теңдігі 7,5

Адонизидтің 15 мл

Араластыр. Бер.

Белгіле.

13. Ал: Сынап оксидінің сары жағатын майының 10,0

Бер.

Белгіле.

14. Ал: Қарағай бүршіктерінің

Өгейшөп жапырақтарының тепе-теңдігі 30,0

Араластыр. Бер.

Белгіле.

15. Ал: Салицил қышқылының спиртті ерітіндісінің 1%-40 мл

Бер. Белгіле.

16. Ал: Сынаптың ақ тұндырылған жағатын майының 5 %-30,0

Бер. Белгіле.

4 тапсырма

А) Аударыңыз

1. Ал: Сұйытылған таза хлорсутек қышқылының 4 мл

Пепсиннің 2,0

Жай сиробының 50,0

Дестиллденген судың 150 мл

Араластыр. Бер. Белгіле .

2. Ал: Термопсис шөбі тұндырмасының 6,0-180 мл

Кеуделік эликсирдің 6 мл

Диониннің 0,12

Араластыр. Бер. Белгіле.

3. Ал: Ашудастың 30,0

Шалфей жапырақтар қайнатпасының 300 мл

Араластыр. Бер. Белгіле.

4. Ал: Тұндырылған күкіртің

Қара майдың тепе-теңдігі 1,0

Мырыш оксидінің

Бидай крахмалының тепе-теңдігі 2,5

Вазелиннің 20,0

Жағатын май жасау үшін араластыр

Бер. Белгіле.

5. Ал: Ерігіш сульфацил жағатын майының 20% - 20,0

Бер. Белгіле.

6. Ал: Меруертгүл тұнбасының

Шүйгіншөп тұнбасының тепе-тендігі 10,0

Долананың сұйық экстрактының 5 мл

Ментолдың 0,5

Араластыр. Бер. Белгіле.

7. Ал: Норсульфазолдың 0,5

Ақ балшықтың 1,0

Микроцидтың қанша керек

Паста жасау үшін араластыр

Бер. Белгіле.

8. Ал: Хлорал гидратының 1,0

Крахмал жалқығының

Дестиллденген судың тепе-теңдігі 2,5 мл

Араластыр. Бер. Белгіле.

9. Ал: Бораның 1,0

Тазартылған балдың 9,0

Араластыр. Бер. Белгіле.

10. Ал: Қайын бүршіктерінің 20,0-200 мл

Берілсін. Белгіленсін.

5 тапсырма

А) Аудaрыңыз:

1. Recipe: Extracti Belladonnae 0,015

Benzonaphtholi

Phenylii salicylatis ana 0,2

Da tales doses numero 12 in tabulettis.

Signa.

2. Recipe: Dimedroli 0,1

Ephedrini hydrochloridi 0,1

Olei Persicorum 10 ml

Olei Menthae guttas III

Misceatur.

Detur. Signetur.

3. Recipe: Solutionis Aethazoli – natrii 10% - 10ml

Da tales doses numero 6 in ampullis.

Signa.

Б) Аударыңыз:

1. Ал: Морфин гидрохлориді ерітіндісінің 10%-1 мл.

Ампула түрінде 6 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

2. Ал: Дезоксикортикостерон триметилацетаты – суспензияның

2,5%-1мл

Ампула түрінде 6 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

3. Ал: Эуфилиннің 0,1

Эфедрин гидрохлоридінің 0,025

Қанттың 0,2

Ұнтақ жасау үшін араластыр.

Желатин капсулада 12 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

4. Ал: Темір қосылған алой сиробының 100,0

Бер. Белгіле.

5. Ал: Қалпына келтірілген темірдің 1,0

Аскорбин қышқылының 0,1

Ұнтақ жасау үшін араластыр.

Желатин капсулада 20 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

6. Ал: Новокаин қосылған синтомицин линименттің 0,5 %-25,0

Бер. Белгіле.

7. Ал: Оймақгүл жапырақтар экстрактының 0,05

Таблетка түрінде 12 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

8. Ал: Шүйгіншөп кепкен экстрактының 0,02

Таблетка түрінде 20 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

9.

11. Ал: Ұнтақталған камфораның 0,1

Қанттың 0,25

Ұнтақ жасау үшін арастыр

Балауыз қағазда 10 санымен осындай мөлшерде бер

Белгіле.

12. Ал: Тазартылған этил спирттің 25%-20 мл

Инъекцияға арналған судың 100 мл

Араластыру-Зарасыздандыру.

Беру. Белгілеу.

13. Ал: Атропин сульфаты ерітіндісінің 0,1%-1 мл

Ампула түрінде 1 санымен осындай мөлшерде берілсін

Белгіленсін.

14. Ал: Эритромицин фосфатының 0,1

Таблетка түрінде 10 санымен осындай мөлшерде бер.

Белгіле.

15. Ал: Көктемдегі жалынгүл шөбінің 8,0

Бұрыш жалбызы жапырақтарының 0,1

Қоспа жасау үшін араластыр.

Қағаз қапшықтарында 6 санымен осындай мөлшерімен

берілсін. Белгіле.

16. Ал: Іш өткізетін қоспасының 5,0

Балауыз қағазда бер.

Белгіле.

17. Ал: Наркозға арналған эфирдің 35,0

Хинин гидрохлоридінің 0,5

Этил спиртінің 95 % 3 мл

Шабдалы майының шамасы 60,0

Араластыр. Бер. Белгіле.

6 тапсырма

А) Аударыңыз

1. Recipe: Tabulettas Nitroglcerini 0.0001

Da tales doses numero 10.

Signa.

2. Recipe: Suppositoria vaginalia “Osarbonum” numero 10

Da. Signa.

3. Recipe: Tabulettas Carbonis activati 0.25 numero 20

Detur. Signetur.

4. Recipe: Globin – insulini 10 ml

Da

Signa.

5. Recipe: Guttarum Inosemzovi 20 ml

Da.

Signa.

6. Recipe: Balsami Schostacovsky 200,0

Da.

Signa.

Б) Аударыңыз

1. Ал: 25 санымен қабықпен қапталған Олеандомицин фосфатының таблеткаларының 0,125

Бер. Белгіле.

2. Ал: 10 санымен қабықпен қапталған Фенобарбитал мен

«Микройод» таблеткаларының

Қара шыны ыдыста бер.

Белгіле.

3. Ал: 10 санымен белладонна экстрактпен аксқазан таблеткаларының

Бер. Белгіле.

4. Ал: 6 санымен «Аскофен» таблекаларының

Бер. Белгіле.

5. Ал: Сыртқа қабылдауға арналған Фурацилин таблеткаларының 0,02

Берілсін. Белгіленсін.

6. Ал: 30 санымен ішекте еритін «Лиобил» таблекаларының 0,2

Бер.

Белгіле.

7. Ал: 50 санымен «Ревит» дражесін

Бер. Белгіле.

8. Ал: 30 санымен Атропин сульфатының көз пленкаларының

Бер. Белгіле.

9. Ал: 1 санымен «Эфатин» аэрозолдың

Бер. Белгіле.

10. Ал: 10 санымен синтомицин қосылған вагинальды суппозиторийлердің 0,25

Бер. Белгіле.

11. Ал: 10 санымен Папаверин гидрохлориді қосылған суппозиторийлердің 0,02

Бер. Белгіле.

12. Ал: 10 санымен Белладонна экстрактпен суппозиторийлердің 0,015

Бер. Белгіле.

13. Ал: 10 санымен «Цефекон» суппозиторийлердің

Бер.

Белгіле.

14. Ал: 10 санымен Теофиллинмен суппозиторийлердің 0,2

Бер.

Белгіле.

7 тапсырма

Рецепттерді қысқартусыз оқып, қазақ тіліне аударыңыз.

1. Rp: Mentholi 0,1

Lanolini 2,0

Vaselini 8,0

M.f. ung.

D.S.

2. Rp: Trichomoncidi 0,25

Vaselini ad 50,0

M.f. supp.

Steril.

Da. S.

3. Rp: Natrii chloridi 20,0

Aq.destill.q.s.ad solutionem

Lanolini 30,0

Ol. Нelianthi 100,0

M.f.lin.

D.S.

4. Rp: Sol. Glucosi 250 ml.

Sol. Novocaini 0,5% 100 ml.

M. Sterilisetur

D.S.

5. Rp: Tab. Tetracyclini hydrochloridi 0,1 N 30

D.S.

6. Rp: Inf. herb. Serpylli 15,-200,0

D.S.

7. Rp: Tinct.Allii sativi 40 ml

D.S.

8. Rp: Saponis viridis 400,0

D.S.

9. Rp: Extr. Passiflorae incarnatae fluidi 40 ml

D.S.

10.Rp: Baccarum Radi racemosae 100,0

D.S.

11.Rp: Natr. salicylatis 8,0

Natr. hydrocarbonatis 3,0

M. f. pulv.

Div. in 12 p. aeq.

12.Rp: Extr. Frangulae spiss. 4,0

Pulv.r. Rhei 3,0

Extr. Bell. 0,1

M. pil.q.s. ut f. pil N 30.

D.S.

13. Rp: Codeini phosphatis 0,2

Aq. Menthae piper. Ad 10 ml

M.f.sol.

D. in vitr. nigr.

S.

14.Rp: Theobromini – natrii cum Natrii salicylate 0,5

Phenobarbitali 0,02

M.f.pulv.

D.t.d. N 6 in ch. paraff

S.

15.Rp: Ac. вorici 1,0

Talci 50,0

Bol. alb.

Amyl. Tritic. aa' 10,0

M. ut f. pulv.

D.S.

16.Rp: T-rae Convall.

T-rae Val. aa 10 ml

Aq. Amygdal. amar. 5 ml.

Natr. bromidi 3,0

Codeini phosphatis 0,3

M.D.S.

Б) Жалпы қабылданған қысқартуларды пайдаланып рецептерді

латын тіліне аударыңыз.

1. Ал: Ксероформның 0,4

Какао майының 8,0

Вагинальды суппозиторий жасау үшін араластыр

Берілсін. Белгіленсін.

2. Ал: Алтей тамырының тұндырмасының 6,0 – 10 мл

Аммоний хлоридінің 3,0

Мия сиробының шамасы 200 мл

Араластыр. Бер. Белгіле.

3. Ал: Аюқұлақ жапырақтар қайнатпасының 10,0 – 180 мл

Берілсін. Белгіленсін.

4. Ал: 50 санымен қабықпен қапталған Метионин таблеткаларының 0,25

Бер. Белгіле.

5. Ал: Тетрациклин гидрохлоридінің 0,1

Инъекцияға арналған майдың шамасы 100 мл

Суспензия жасау үшін араластыр

6. Ал: Бриллиант көгінің спиртті ерітіндісінің 1 % 50 мл

Бер. Белгіле.

7. Ал: Түймедақ гүлдері тұндырмасының 20,0 – 200 мл-ден

Гексаметилентетраминнің 6,0

Араластыр. Бер. Белгіле.

8. Ал: 5 санымен Фталазол таблеткаларының 0,5

Бер. Белгіле.

9. Ал: Сынап цианидінің ерітіндісінің 1:1000 – 100 мл.

Бер. Белгіле.

10. Ал: Гидрокортизон ацетаты суспензиянының 2,5% 2 мл

5 санымен осындай мөлшерде берілсін.

Белгіленсін.

11. Ал: Үлкен жолжелкен жапырақтар тұндырмасының 100,0 – 200 мл-дан

Бер. Белгіле.

12. Ал: Шәнкіш сұйық экстрактының 30 мл

Бер. Белгіле.

13. Ал: Итшомырт сұйық экстрактының 4,0

Рауғаш тамыры ұнтағының 3,0

Пилюла салмағының қанша керек

30 санымен пилюла жасау үшін араластыр

Бер. Белгіле.

14. Ал: Меруертгүл тұнбасының

Валериана тұнбасының тепе-теңдігі 10 мл

Белладонна тұнбасының 50 мл

Араластыр. Бер. Белгіле.

15. Ал: Еркек қырықұлақтың қою экстрактының 6,0

6 тең бөліктерге бөл

Желатин капсулада бер

Белгіле.

16. Ал: Таза асқазан сөлінің 30 мл.

Бер. Белгіле.

ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯДАН ҚЫСҚАША СӨЗДІК

1 – ТАПСЫРМА

ДӘРІ-ДӘРМЕКТЕРДІҢ АТТАРЫНДА ЖИІ КЕЗДЕСЕТІН ТҮБІРЛЕР

Түбір				Терапевтік, анатомиялық, физиологиялық, фармакологиялық, сипаттамасынан хабар	Мысалдар
№	Латын тілінде		Орыс және қазақ тілінде
1		-aesthes-	-естез-	жансыздандырғыш дәрі-дәрмектер	Anaesthesolum, i n
2		-alg-dol-	-ал (ь)г-дол(ь)-	жансыздандырғыш дәрі-дәрмектер	Analginum , i n
3		-anth-	-ант-	өсімдіктен жасалған дәрі-дәрмектер	Strophanthinum, i n
4		-asthm-	-астм-	демікпеге қарсы дәрі-дәрмектер	Asthmatinum, i n
5		-barb-	-барб-	ұйықтатқыш дәрі-дәрмектер	Barbamylum, i n
6		-ca(in)-	-ка (ин)	адам денесінің белгілі бір жеріне ғана салынатын жансыздандырғыш дәрі-дәрмектер	Trimecainum, i n
7		-cill(in)-	-цилл(ин)	антибиотиктер- пенициллиндер	Phenoxymethyl- penicillinum, i n
8		-cycl(in)-	-цикл (ин)	антибиотиктер-тетрациклиндер	Cyclobarbitalum, i n
9		-ephedr-	-эфедр-	қылқанның алкaлоидтері	Ephedrolum, i n
10		-erythr-	-эритр-	антимикробтық дәрі-дәрмектер	Erythromycinum, i n
11		-lax	-лакс-	іш өткізетін	Laxatolum
12		-glyc-	-глиц-	қантқа, глюкозаға жататын дәрі-дәрмектер	Glycerophosphatum, i n
13		-menth-	-мент-	жалбыздан жасалған препараттар	Mentholum, i n
14		-morph-	-морф-	наркоз дәрі-дәрмектер	Morphocyclinum, i n
15		-myc(in)- -mycet(in)- -strept-	-миц (ин)- -мицет (ин)- -стрепт-	антибиотиктер-стрептомициндер	Mycoseptinum, i n Streptomycinum, i n
16		-oestr-	-эстр-	әйел жыныс гормондық препараттары	Octoestrolum, i n
17		-phyll-	-филл-	жапырақтардан бөлінген алкалоидтар	Euphyllinum, i n
18		-poly-	-поли-	бір тектес дәрі-дәрмектердің жиынтығы	Polyminerolum, i n
19		-pyr-	-пир-	қызуды басатын дәрі-дәрмектер	Amidopyrinum, i n
20		-sulf-	-сульф-	антимикробтық сульфаниламидтер	Sulfadimezinum, i n
21		-synth-	-синт-	синтез әдісімен алынған препараттар	Synthophyllinum, i n
22		-thyr-	-тир-	қалқанша безін емдеуге арналған гормондық препараттар	Methothyrinum, i n
23		-as-	-аз-	ферменттік препарат	Lydasum, i n
24		-test, vir, andr-	-тест, вир, андр-	еркек жыныс гормондық препарат	Testosteronum, i n
Химиялық сипаттамасынан хабар
25	-aeth-		-эт-	этил тобының болуы	Aethamidum, i n
26	-benz-		-бенз-	бензол тобының болуы	Benzonaphtholum, i n
27	-hydr-		-гидр-	сутектің немесе судың болуы	Hydroperitum, i n
28	-ichthy-		-ихти-	аммоний тұзының болуы	Ichthуolum, i n
29	-meth-		-мет-	метил тобының болуы	Methylenum, i n
30	-naphth- (-phth-)		-нафт- -(фт-)	нафталан және оның туындыларының болуы	Naphthizinum, i n
31	-oxy-		-окси-	оттегінің болуы	Oxytetracyclinum, i n
32	-phen-		-фен-	фенол тобының болуы	Phenolum, i n
33	-phthor-		-фтор-	фтордың қосылыстары	Phthophenazinum, i n
34	-thi- (o)		-ти- (о)	құрамына күкірт атомы кіретін қосылыстар	Thiaminum, i n
35	-yl-		-ил-	көмірсутектік немесе қышқылдық радикал	Aethylenum, i n
36	-theo-		-тэ- (о)	алкалоидтар және глюкозидтер	Theophyllinum, i n
37	-zol- -zin- -zid- -zon-		-зол- -зин- -зид- -зон-	азот тобының болуы	Methylsulfazinum, i n Papazolum, i n

2 ТАПСЫРМА

ХИМИЯЛЫҚ НОМЕНКЛАТУРА

Химиялық элементтерінің атаулары

1	азот	Nitrogenium, i n
2	алюминий	Aluminium, i n
3	барий	Barium, i n
4	бор	Borum, i n
5	бром	Bromum, i n
6	висмут	Bismuthum, i n
7	сутегі	Hydrogenium, i n
8	темір	Ferrum, i n
9	йод	Iodum, i n
10	калий	Kalium, i n
11	кальций	Calcium, i n
12	оттегі	Oxygenium, i n
13	литий	Lithium, i n
14	магний	Magnium, i n
15	марганец	Manganum, i n
16	қорғасын	Plumbum, i n
17	мышьяк	Arsenicum, i n
18	натрий	Natrium, i n
19	сынап	Hydrargyrum, i n
20	мыс	Cuprum, i n
21	күкірт	Sulfur, uris n
22	күміс	Argentum, i n
23	көмірсутек	Carboneum , i n
24	фосфор	Phosphorus, i n
25	фтор	Fluorum, i n немесе Phthorum, i n
26	хлор	Chlorum, i n
27	мырыш	Zincum, i n

Аниондар атаулары
1	ацетат	acetas, atis m
2	бензоат	benzoas, atis m
3	гидрокарбонат	hydrocarbonas, atis m
4	глицерофосфат	glycerophosphas, atis m
5	глюконат	gluconas, atis m
6	нитрат	nitras, atis m
7	нитрит	nitris, itis m
8	оксид	oxydum, i n
9	пероксид	peroxydum, і n
10	гидроксид	hydroxydum, i n
11	салицилат	salicylas, atis m
12	сульфат	sulfas, atis m
13	сульфид	sulfis, itis m
14	фосфат	phosphas, atis m
15	энантат	oenanthas. atis m
16	бромид	bromidum, i n
17	гидробромид	hydrobromidum, i n
18	гидротартрат	hydrotartras, atis m
19	гидрохлорид	hydrochloridum, i n
20	дипропионат	dipropionas, atis m
21	иодид	jodidum, i n
22	негізгі карбонат	subcarbonas, atis m
23	триметилацетат	trimethylacetas, atis m
24	хлорид	chloridum, i n

Тұздардың және эфирлердің атаулары

1	бензилпенициллинді натрий тұзы	Benzylpenicillinum (i) - natrium (i)
2	натрий кофеин-бензоаты	Coffeinum (i) – natrii benzoas (atis)
3	метил салицилаты	Methylii salicylas (atis)
4	метициллин натрий тұзы	Methicillinum (i) – natrium (i)
5	оксациллин натрий тұзы	Oxacillinum (i) – natrium (i)
6	cульфацил натрий тұзы	Sulfacylum (i) – natrium (i)
7	натрий тетрабораты (бора)	Natrii tetraboras (atis) (Borax, acis f )
8	фенил салицилаты	Phenlуii salicylas, (atis)
9	хлорал гидраты	Chlorali hydras (atis)
10	амил нитриті	Amylii nitris (itis)
11	этазол натрий тұзы	Aethazolum (i) natrium (i)
12	этил хлориді	Aethylii chloridum (i)

Химиялық номенклатурадағы қолданылатын сын есімдер

1	азотты	nitrosus a, um
2	азоттық	nitricus a, um
3	аскорбинді	ascorbinicus, a um
4	бензойлы	benzoicus, a, um
5	борлы	boricus, a, um
6	бромсутекті	hydrobromicus, a, um
7	глютаминді	glutaminicus, a, um
8	карболды	carbolicus, a, um
9	лимонды	citricus, a, um
10	сүтті	lacticus, a, um
11	құмырсқалы	formicicus, a, um
12	мышьякты	arsenicosus, a, um
13	никотинді	nicotinicus, a, um
14	салицилды	salicylicus, a, um
15	күкірттік	sulfuricus, a, um
16	күкіртті	sulfurosus, a, um
17	күкіртсутекті	hydrosulfuricus,a, um
18	көмірді	carbonicus, a, um
19	сіркелі	aceticus, a, um
20	фолийлы	folicus, a, um
21	фосфор	phosphoricus, a, um
22	фосфорлы	phosphorosus, a, um
23	хлорлы	chlororus ,a, um
24	хлорсутекті	hydrochloricus,a, um
25	ацетилсалицилды	acetylsalicylicus, a, um

3 ТАПСЫРМА

Дәрі түрлерінің аттары

1	аэрозоль	aerosolum, i n
2	бальзам	balsamum, i n
3	драже	dragee
4	тамшы	gutta. ae f (Acc. guttas)
5	коллодий	collodium, i n
6	линимент /сүйық май/	linimentum. i n
7	жағатын май	unguentum. i n
8	түндырма	infusum, i n
9	тұнба	tinctura. ae f
10	қайнатпа	decoctum, i n
11	пластыр	emplastrum, i n
12	ұнтақ	pulvis. eris m
13	ерітінды	solutio, onis f
14	қоспа	species, erum f
15	ректальды суппозиторий вагинальды суппозиторий	suppositorium rectale suppositorium vaginale
16	ректальды суппозиторийлер вагинальды суппозиторийлер	suppositoria rectalia, suppositoria vaginalia
17	сироп	sirupus.i m
18	шырыш, жалқын	mucilago, inis f
19	сүспензия	suspensio.onis f
20	таблетка қабықпен капталған таблетка, қабықпен капталған таблеткалар	tabuletta,ae f tabuletta obducta tabulettae obductae tabulettas obductas
21	экстракт	extractum.i n
22	эликсир	elixir,iris n
23	эмульсия	emulsum. i n
24	паста	pasta, ae f

Дәрілік заттардың аттары және басқа сөздср

1	сy	aqua,ae f
2	саз,балшық	bolus, i f
3	камфора	camphora, ae f
4	крахмал	amylum, i n
5	парафин	paraffinum, i n
6	бал	mel, mellis n
7	қант	saccharum, i n
8	шырын	succus, i m
9	спирт	spiritus, us m
10	көмір	carbo, onis m
11	эфир	aether, eris m
12	қанша керек	quantum satis