ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 19
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
көрісіп үлгеруі керек. Кішкентай балаларға аналары шағын дорба ұстатып қояды.
Бала қай үйге көрісуге кірсе, сол үйдің дастарханынан ауыз тиіп, бауырсақ,
тәттілерден дорбасына салып алады. Қазақ қашанда дастарханын айрықша
қастерлеген. Бұл жоралғы жыл бойы балаларымыз тоқ жүрсін, дастарханымыз
аралас болсын, қарым-қатынасымызға сызат түспесін деген ниеттен туған. (Осы жерде «Көрісу» дәстүрі сахналанады). Артынан күй тартылады.
Гүлбану апай: Оқушылармына сұрақтарға жауап беріп көріңдер.
-
Наурыз туралы не білесіндер?
Жауабы: Наурыз – парсы сөзі. Нау – жаңа, рыз – күн, «жаңа күн, жыл басы» дегенді білдіреді. Ал қазақшасы – Ұлыстың ұлы күні.
-
Наурыз жыры деген не? Жауабы: Наурыз мерекесінде айтылатын жыр, өлең, мадақтау, тілек, бата, әзіл. Оның түрлері халық арасында өте көп тараған.
3.Наурыздан тілек қандай мақсатта, қай ауқытта айтылады? Жауабы: Наурыз тілек – достық көңіл мен тілек-тестіктің, адамгершіліктің белгісі. Әр адам өзіне, отбасына немесе жақын туыс-туғандары мен дос-жарандарын Ұлыстың ұлы күнімен құттықтап жақсы тілек тілейді, бір-бірінің үйіне кіріп дәм татады.
4.«Наурыз төл» дегенді қалай түсінесің? Жауабы: Наурыз айында мал төлдей бастайды. Олар наурыз төлі деп аталып, төл басы ретінде бағаланып, малжандық қазақ баласы оны ерекше күтіп бағады. Төл басы сатылмайтын болған, ешкімге сыйлауға да болмайды.
5.«Наурызкөк» дегеніміз не? Жауабы: Наурызкөк – наурыз айында ұшып келетін көктем құсы. Оны алғаш көргендер «Наурызкөгім келдің бе» деп шықырып жем шашады. Наурызкөкті ешкім қумайды, үркітпейтін болған.
6.«Наурызша» деген сөзді қалай түсінесің? Жауабы: Наурыз айында жұп-жұқа, қиықша қырбық қар түседі. Оны халық «наурызша»деп атайды.
Салт-дәстүрлер: Бесікке салу. Тұсаукесер
2 - жүргізуші: он екі жыл бір мүшелді құраған, Бұрынғылар «жылың не» деп сұраған. Әрбір жылдың өзіне тән сыйы бар, Ниет қойып білу керек мұны адам.
Ортаға Жұлдызшыны шақырайық.
жұлдызшы: ( )
— Ә-ә, көрдім, көрдім. Биылғы жыл иесі – сиыр екен, жерге қонуға жақындап қалыпты.
1 -жүргізуші: — Әрбір Жаңа жылдың адамзатқа әкелер өзіндік жаңалығы, сый-сияпаты болады емеспе, жұлдызшы? Сиыр жылының қадір-қасиеті жайында мына жиналған барша қауымға көрген-білгеніңізді айтып берсеңіз...
жұлдызшы: — Әлбетте, қарағым, — деп, киіз кітабын парақтап жіберіп, —"Қазақ күнтізбесі бойынша сиыр жақсы, жайлы жылдардың бірі деп саналады. Өйткені жаман жылдар тарихта бар, мысалы, қоян жылы қазақ күнтізбесі бойынша ең жаман жыл. Тышқан жылы, жылқы жылында соғыс, ұрыс-керіс болған. Сиыр жуас, момын мал. Екіншіден, ертеректе кедей отбасыда бір сиыр болса, сол барлығын асыраған. Бір сиырды сол үйдің анасы деп атайды екен", - дейді ол.
2 - жүргізуші:— Жұлдызшы, сиыр жылы туғандардың тал бойындағы мінез-құлқының ерекшелігін айтып жіберіңізші.
жұлдызшы:
Ұлыс күні не сұрасаң да жарасады, — деп, киіз кітабының беттерінен әрі-бері аударыстырып жіберіп, — "Маңғаз (сиыр). Мүшелдік тектелгі саналғы бұл жылдағылар сусағыш, тамақсау, өзара шығысымы үй ішіндік болса да қағыспалы, бірақ зілсіз, кексіз, харакеті бір тоға, көмпіс, оңайлықша сөз өтпейтін, қамшы жүргізіп, таяқ шектейтін, тілге азбайтын, иісалмас. Жау тиіскенде айғай-аттанын естісе не қан көрсе болғаны намысы қозғыш, өлген-тірілгеніне, алды-артына қарамайтын, бір қалмай атқа қонатын, сонымен қоса бірауызды, қаратұяғынан хал кеткенше айқасатын, қауқарлы-қауқарсыздығына қарамайтын әрі өздерін және жастарын аялауға құштарлығы басым, не жеңіп, не өліп тынатын адам", - деп жазды Тілеуқабылұлы. Сонымен қатар сиыр жылы туғандар досқа адал, ақ пейіл, достары мен туған жерінен әсте айырылғысы келмейтін адам болатынын айтқан — деп оқыған соң, дүрбісімен аспанға қарайды.
1 -жүргізуші:
— Жыл иесі – сиыр, бақыт әкел еліме,
Құт, береке, молшылық дари берсін жеріме.
Тарылмасын табиғаттың тынысы,
Тазалықты тарту ет, өзендер мен көліме.
Құт иесі сиыр, суыңды әкел көгіме,
Көлдерімді толтырып, Бақыт сыйла еліме.
Франковский:
— Бүгін – жер бетіне жақсылық ұялаған күн.
— Бүгін – көк құт көзін ашқан күн
— Бүгін – Жаңа жылдың жерге түскен күні
— Бүгін – Жер-Ананың тоң кеудесі жібіп, уызы иіген күн.
— Бүгін – Самарқанның көк тасы еріген күн.
— Бүгін – Береке мен Бірліктің, Игілік пен Теңдіктің туын көтерген
Барлығы: Наурыздың туған күні. Ән
2- Жүргізуші: Қазақ халқының ежелден келе жатқан ұлттық ойындарына көшсек. Ұлт ойындары — ата – бабамыздан бізге жеткен өткен мен бүгінгіні байланыстыратын баға жетпес байлығымыз, асыл қазынамыз, соның бір түрі асық ойыннан тұрады. Қазақтың ұлттық ойындары ерлікті, өжеттікті, тапқырлықты, батылдықты, шапшандықты қажет етеді. Ондай болса, ортаға батылдарды шақырамыз.
1 - Жүргізуші:
Алтын күні шуақ шашып аспаннан
Жаңа жылым жыр думанмен басталған
Ақ дастархан жайып қазақ төріне
Ақ ниетпен үлкендерден бата алған, Уа ағайын «наурызым- бабамның сөзі, наурызым- анамның сөзі, ғасырдан ғасырға жеткен даламның сөзі» демекші, қыдыр ата өзіңізден бата сұраймыз
Бата беру үшін Қыдыр атаға сөз беріледі.
Ал, тыңдаңдар батамды
Ардақтаңдар атаны
Тойсаңдар тасып бөспеңдер
Топастықты кешпеңдер
Ананың сүтін ақтаңдар
Арларыңды сақтаңдар
Жалқаулық жаудан жаманды
Жеңіңдер оны күреспен
Жеңіске жетер бірлескен
Кең пейіл дархан халқымыз
Кеңейді дәстүр салтымыз
Дәстүрін елдің сыйлаңдар
Дәстүрлі салтты тойлаңдар
Орындалсын ойларың
Тойға ұлассын тойларың Әумин
2 - Жүргізуші:
Батаңыз қабыл болсын.
Өлкеме наурыз келді көктем келді
Құлпырып, гүлге орап көк пен жерді
Халқымның салт дәстүрін аялаған
Арманы асқақтады көптен бергі
1 - Жүргізуші:
Қазағым наурызың құтты болсын
Көтерген шаңырағың биік болсын
Тілектері ұлтымның қабыл болып
Жақсылығын бір Алла иіп тұрсын
2 - Жүргізуші: Ақыл адам көрігі, ақылдың сабыр серігі. Ал басқаға демеу болу – жомарттық. Жақсылық жасау қолыңнан келіп тұрса, қуаныш сыйлауға мүмкіншілігің жетіп тұрса, неге қол ұшын созбасқа?! Үнемі бізге, біздің колледжімізге демеушілік көрсетіп, қолдап жүретін демеушілерімізге айтар алғысымыз шексіз. Ендеше наурыз мерекесімен құттықтау сөзін осы келіп отырған демеушілерімізге береміз.
1 - Жүргізуші:
Ендігі мерекеге құттықтау тілегін ылғи колледж өмірімен тығыз байланыста жүретін, колледжішілік іс- шаралардан тыс қалмайтын, әрқашанда қандай істе де колледж ұжымын қолдап, ұстаздарға, студенттерге қолдау көрсетіп отыратын ата-аналарымыз білдірсін.
2-жүргізуші:
Ән қосылсын әніңе!
Ырысты боп жаңа жыл!
Бақ дарысын бәріңе!
Ой қосылып ойыңа
Бас қосылып бойыңа
Аман-есен жетейік
Келер Наурыз тойына.
1 - Жүргізуші: осымен наурыз мейрамына арналған мерекелік іс шарамыз аяқталды. Мына Ұлыстың Ұлы күні әрбір отбасына қуаныш, бақыт әкелсін! Ұлыс оң болсын! Ақ мол болсын. Жанарларыңыздан жылу, жүздеріңізден күлкі кетпесін! Зейін қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ! Қош сау балыңыздар!
Екі жүргізуші қосылып: -Құрметті ағайындар, келесі Наурыз тойында кездескенше қош сауболыңыздар!