Файл: аза тілі, 8сынып тжб (4тосан) і нса Театр нері мен мдениеті. Синтаксис. азастандаы туризм жне экотуризм. Пунктуация.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 52
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Сыныбы: ________ Күні: _________ Білім алушының аты-жөні: ___________________________
Қазақ тілі, 8-сынып ТЖБ (4-тоқсан) І нұсқа
Театр өнері мен мәдениеті. Синтаксис. Қазақстандағы туризм және экотуризм. Пунктуация
1-тапсырма
Мәтіндерді оқып, оларды өзара салыстырыңыз. Мәтіндердің көтерген тақырыбы, жалпы мазмұны жағынан ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар ма? Кестені толтырыңыз. [10]
А мәтіні
Көрерменің қандай, қазақ театры?
Театр – мәдениет ошағы. Ел өмірінің айнасына айналған театрларымыз күннен-күнге дамып келеді. Адам жанының емшісі болып жүрген театрымыздағы көрермендердің мәдениеті қай деңгейде?
Қай театрды алып қарамаңыз, көрермен жетерлік. «Қара халықтың мәдениетті болуынан, мәдениетті адамның қазақ болуы қиын», – дейді Ж.Аймауытов. Уақыт өткен сайын бұл пікірге көзіміз жетіп жүр. Бүгінгі күні халықтың мәдениетті, мәдениеттінің қазақ болуы да қиындап бара жатыр. Алпыстар шамасындағы көрермендер ертеректе өнер ошағындағы мәдениеттің жоғары болғанын тамсана айтады. Расында да, солай ма, бүгінгі күні көрермен, шынымен, өзгерген бе?
Қалай десек те, театрдағы халықтың мәдениетін көргенде ішіңе найзағай түскендей күйге түсетініміз жасырын емес. Қойылым кезінде ұялы телефонының қоңырауына ие бола алмай, онымен қоймай, телефонмен еркін отырып сөйлесу, орынсыз қол шапалақтау, кішкентай балалардың жылаған даусы, жастардың жырқ-жырқ күлкісі көзі ашық, көкірегі ояу басқа көрермендерді мезі етеді. Желсіз күні қауіп шақырмасақ та, бұлар біраз ойлантатын жайттар.
Театрға киіп келетін киім үлгісі де өз алдына бөлек талғамды талап ететін мәселелердің бірі. Тіпті, театрдан спорттық үлгіде киінген көрермендерді көрсек, таңғалмайтын дәрежеге жеттік. Осы орайда, жаңа қарқынмен келе жатқан тәуелсіз елдің театры: «Мен
түзелдім, көрермен, сен де түзел!..» дейтіндей боп көрінеді де тұрады.
Ә мәтіні
Бүгінде әлемнің көптеген елдерінде туризм саласы дамудың басым бағыттары ретінде экономиканың тірегі, қаржы көзі болып саналады. Сондықтан да отандастарымыз жылдағы демалыстарын Қара теңіз жағалауындағы демалыс орындары мен Ыстықкөлде өткізіп, таза ауада тынығып, мөлдір суына шомылып, демалыс дәмін татқысы келеді. Қарап отырсақ, туризмді дамытуға, оның игілігін көруге елімізде мүмкіндік бар.
Қазақстанның Туризм және спорт агенттігі бүкіләлемдік туризм ұйымымен бірлесіп, сыртқы және ішкі туризмді дамытудың тиімді бағыттарын айқындап, соның бірі ретінде экологиялық туризмді атап көрсеткен. Экологиялық туризмге қатысты елдегі мүмкіндігі жоғары аймақтар ретінде Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан және Ақмола облыстары белгіленді.
| А мәтіні | Ә мәтіні |
| Көтерілген мәселе [3] | |
| | |
| Мәтіннің түрі [2] | |
| | |
| Мәтіннің стилі [2] | |
| | |
| «Қара халықтың мәдениетті болуынан, мәдениетті адамның қазақ болуы қиын», – деген Ж.Аймауытов пікірін Сіз қалай түсінесіз? Өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дәлелдеңіз. [3] | |
Елімізде бұл сала экономикамыздың әжептеуiр пайда әкелетiн тармағына айналып келедi. Алайда көптеген сарапшылар Қазақстанның өз мүмкіндігін толық пайдаға асыра алмай отырғандығын сенімді түрде айтады. Өйткені туризмнің дамуы бірінші кезекте саяхаттауға барлық жағдайдың жасалуына байланысты. Сол себепті сыртқы елдерге шығатын туристер саны әлі де басым болып отыр.
Соңғы кездері Қазақстан саяхатына шетелдік қонақтар қызығушылық танытуда. Себебі әлемдегі дәстүрлі саяхат орындары бүгінде өзінің маңыздылығын жоя бастады деп түсіндіреді. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстанның әлемдік туризм нарығының биігіне көтерілуіне мүмкіндігі бар деп есептеледі.
Жазылым
Екі тапсырманың бірін орында:
-
Туристерге арналған нұсқаулық жаз. -
«Театр – мәдени ошақ» тақырыбына эссе жаз. Эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыру, өз ойын дәлелдеп жазу. [10]
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3-тапсырма. Тест жұмысы [10]
-
Сұрау белгісі қойылмайтын қатарды табыңыз.
А. Балалар пойызы осы ғой, ә Б. Балтабектің үйін білесіз бе С. Бұл кім өзіД. Мен қазір кітап оқимын, сіз ше
Е. Абай Оспанды мерт бола ма деп қорықты
2. Үтірдің қойылу себебін белгілеңіз.
Бұл үйден ешкіні, лақты, шыбышты, тушаны – бәрін көруге болады.
А. Айқындауыш Б. Құрмалас сөйлем С. Қыстырма сөз Д. Бірыңғай толықтауыш Е. Оқшау сөз
3. Сызықша қай жерде қойылатынын анықтаңыз.
А. Одағай сөзден кейін Б. Атаулы сөйлемнен кейін С. Қыстырма сөзден кейін Д. Бірыңғай мүшелердің арасына
Е. Бастауыш пен баяндауыштың арасына
4. Сызықшаның қойылу себебі, дұрысын белгілеңіз.
Жастар – біздің болашағымыз.
А. Бастауыш – есімдік, баяндауыш – сын есім Б. Бастауыш – есім, баяндауыш – есімдік С. Бастауыш, баяндауыш – сын есім
Д. Бастауыш, баяндауыш – зат есім Е. Бастауыш, баяндауыш – сан есім
5. Тіл атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұра.
Қойылмаған тыныс белгісін табыңыз.
А. Үтір Б. Қос нүкте С. Сызықша Д. Нүктелі үтір Е. Дефис
6. Қос нүкте дұрыс қойылған сөйлемді табыңыз.
А. Үш-ақ нәрсе: адамның қасиеті ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.
Б. Үш-ақ нәрсе, адамның қасиеті ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.
С. Үш-ақ нәрсе адамның: қасиеті ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.
Д. Үш-ақ нәрсе – адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.
Е. Үш-ақ: нәрсе адамның қасиеті ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.
7. Даралаушы қызмет атқаратын тыныс белгісін көрсетіңіз.
А. Үтір Б. Қос нүкте С. Көп нүкте Д. Тырнақша Е. Жақша
8. Тыныс белгісі қабаттасып қойылатын нұсқаны белгілеңіз.
А. Екеуі Сұлушашты енді білді Б. Не пайда басты ұрғанмен тау мен тасқа
С. Бүгін не жаңа хабар бар Д. Бұнысы Базаралының өзіне сай мінезі еді Е. Көкбай домбыраны ықыласпен ұстады
9. Ерекшелеуші қызмет атқаратын тыныс белгісін көрсетіңіз.
А. Үтір Б. Нүкте С. Көп нүкте Д. Сұрау белгісі Е. Леп белгісі
10. Сөйлемдегі қойылмаған тыныс белгісін белгілеңіз.
Біздің үйге келгендер Сәбира, Жекен, Ардақ әңгімелесіп ұзақ отырды.
А. Қос нүктеБ. ДефисС. НүктеД. СызықшаЕ. Көп нүкте
Балл қою кестесі
| № | Дескриптор | Балл | Оқушы балы |
| 1 | Мәтіндердегі көтерілген мәселелерді анықтайды | 3 | |
| 2 | мәтіндердің түрін анықтайды | 2 | |
| | мәтіндердің стилін анықтайды | 2 | |
| | берілген пікірге өз көзқарасын білдіріп, тұжырымдайды | 3 | |
| 3 | тест сұрағына жауап береді | 10 | |
| 4 | Тақырып бойынша жазба жұмысы тақырыпты ашады; өз ойын, көзқарасын білдіреді; пікіріне дәлел келтіреді; өз ұсынысын, қорытынды шешімін жаза алады; стильге сай жазады; құрылымын сақтайды | 2 2 2 2 2 | |
| БАРЛЫҒЫ 30 | |||
Сыныбы: ________ Күні: _________ Білім алушының аты-жөні: ___________________________
Қазақ тілі, 8-сынып ТЖБ (4-тоқсан) ІІ нұсқа
Театр өнері мен мәдениеті. СинтаксисҚазақстандағы туризм және экотуризм. Пунктуация
1-тапсырма
Мәтіндерді оқып, оларды өзара салыстырыңыз. Мәтіндердің көтерген тақырыбы, жалпы мазмұны жағынан ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар ма? Кестені толтырыңыз. [10]
А мәтіні
Тазарғың келсе, театрға бар!
«Әдебиет пен өнер ұлы болмаған жерде ұлт та ұлы болмайды» деген Ғабит Мүсірепов. Кез келген елді ерекшелейтін мәдениеті мен әдебиеті, салт-санасы мен тарихы, рухани дүние танымы екені даусыз. «Ел ішінде өнер бар, өнерді тапқан шебер бар» дейді дана халқымыз. Сол сан түрлі өнердің ішінде театр өнері, театр мәдениетінің орны ерекше. Әрбір театрдың тарихи жағынан қалыптасып дамуы, болашаққа қадам басуы, өсіп- өркендеуі, әр халықтың өмір-тұрмысымен, салт-санасымен, тағылымды тарихымен және ішкі мәдениетімен тығыз байланысты.
Семейдегі Абай атындағы қазақ музыкалық драма театры бүкіл қазақ театры өнерінің қарашаңырағы болып саналады. Оған дәлел – 1917 жылы Мұхтар Әуезовтің басшылығымен «Ойқұдық» жайлауында қойылған «Еңлік-Кебек» пьесасы. Бұл пьеса қазақ еліндегі жаңа өнердің, қазақ театрының тұсаукесері болды. Қазақ мәдениетінің өркендеуіне сүбелі үлес қосқан, зор екпінді күш болды. Театр өнері қарыштап дами бастады, алға қадам басты. Ойқұдықта ойлы дүниемен бастау алған рухани сілкініс, өнердің өркендеуіне жұмыс жасады. Мұхтар Омарханұлының бастауымен «Ес-Аймақ» театры 1920 жылдары қарқынды жұмыс атқарды. Рухани шөлдеген жұртты өнермен сусындатты. Әйгілі Әміре Қашаубаев, Иса Байзақов, Жұмат Шанин, Ғалиақпар Төребаев, Қалибек Қуанышбаев сынды майталман өнер иелері топтасып, театр өнері биікке қанат қақты.
Ә мәтіні
Қазақстандағы ішкі туризм саласының даму мүмкіндіктері
Халықаралық мамандар қазіргі туризмді құлдырауды білмейтін әлемдік экономика саласына жатқызады. Кіріс жағынан ол тек мұнай экспорты, мұнай мен автомобильге ғана жол береді. Шикізат сату елдің энерго тасымалдаушыларын шығынға ұшыратады, ал туриндустрия жанданып келе жатқан ресурстарда жұмыс істейді. Осыдан келіп туризмді дамыту шикізат сатудан тиімдірек пе деген ойға еріксіз берілесің. Сонымен қатар Қазақстанның ішкі туризмі – мемлекетіміздің жарнамасы болып табылады.
Халықаралық талдаушылар мен мамандардың ойынша туризм де Қазақстанның өсуі мен өркендеуіне зор ықпалын тигізеді. Осы орайда Алматының туристік инфрақұрылымы еліміздегі ең дамыған инфрақұрылым болып отыр. Қаламыздың туристік қызметтері даму үстінде: 600 жүзден астам туристік агенттіктер бар, 80-нен астам шетелдік компаниялармен байланыстар орнатылған. Өткен жылғы көші қон қызметінің көрсеткіші бойынша қаламызға көпшілігі «іскерлік туризм» өкілдері арқылы алыс және жақын шет елден 76000 қонақ келген.