11- сынып білім алушыларын қорытынды аттестаттауға дайындауға арналған тапсырмалар

ҚАЗАҚ ТІЛІ Т2 (4-нұсқа)

Оқылым

Мәтінді мұқият оқып шығыңыз және бір дұрыс жауапты таңдап, тест тапсырмаларын орындаңыз.

«Абай жолы» - тарихи романдар топтамасы

1. 
   «Абай жолы» – Мұхтар Әуезовтің әлемге әйгілі тарихи романдар топтамасы – қазақтың тұңғыш эпопеясы. 1-кітабы 1942, 2-сі 1947, 3-сі 1952, 4-томы 1956 ж. жарыққа шықты.
   
2. 
   Эпопеяның «Абай» атанған алғашқы екі кітабына КСРО Мемлекеттік сыйлығы (1949), «Абай жолының» тұтас төрт томына Лениндік сыйлық (1959) берілді.
   
3. 
   «Абай жолы» арқылы қазіргі қазақ прозасы күллі дүниежүзі әдеби классиканың шырқау шыңына шықты. Сөйтіп, XIX ғасырдың 40-50- жылдарын М. О. Әуезов туған әдебиетіміздің даму тарихында бұрын-соңды болып көрмеген ренессансқа айналдырды. Мұның өзі заңды да, өйткені
   

«Абайдай» шығарма бұл тұсқа дейін қазақ әдебиетінде болған емес». «Бұл да аз, - деді француз жазушысы Луи Арагон, – әлемнің басқа елдерінде де онымен тең түсетін шығарма табу қиын; бұл, менің ойымша, XX ғасырдағы ең үздік шығармалардың бірі». Ең талғампаз суреткерлердің аузымен айтылған осындай орасан биік бағаға «Абай жолы» қандай қасиеттері мен жетті? Бұл сұраққа жауап беру үшін эпопеяға тән негізгі ерекшеліктерді ескермей болмайды. Алдымен, тақырып туралы. Кешегі яки тарихи тақырып: бүгінгі, яки қазіргі күн тақырыбы деп жүрміз. Бір тұста осылар жөнінде айтыс ашып, дауласып та көрдік. Бәрі шартты нәрсе! (Кеше, бүгін, ертең... Уақыт жалғастығында жік жоқ: таң атса, ертең бүгінге, бүгін кешеге айналады. Демек, кешесіз бүгін, бүгінсіз ертең жоқ).

4. 
   Сондай-ақ бүгінгі қазақ кім? Мұны тану үшін кешегі қазақты білу шарт. Тамыры жоқ – ағаш, тарихы жоқ – халық болмайды. Әуезов өзінің төрт том «Абай жолы» арқылы бүкіл дүние жүзіне, қала берді – өз отандастарына, керек десеңіз тіпті – қазақтардың өзіне қазақ дегеннің кім екенін танытты.
   
5. 
   Дәлірек айтқанда, қазақ халқының ұлылығын – оның өткен өмірін – тарихын, тарихының түбірлі кезеңдерін, қазақ мінезі қалыптасқан трагикалық Һәм шығармашылық дәуірлерді ғажайып көркемдік күшпен жарқыратып, ашып, жан-жақты айқындап, терең түсіндіріп берді.
   
6. 
   Сондықтан да, «Абай жолын» оқыған Бенжамен Матип «қазақ неткен ғажайып халық» деп өзін-өзі ұмыта таңырқаса, Константин Федин
   

---

«өзінің қалай қазақ боп кеткенін білмей қалған». Сондықтан да бүгінде

Л. Н. Толстойды оқымай орысты, О. Бальзакты оқымай французды білдім деу қандай қиын болса, Әуезовті оқымай қазақты білдім деу сондай қиын.

2. 
   «Абай жолы» роман-эпопеясының Мемлекеттік сыйлыққа ие болған кітаптары
   
   1. 
      3-кітабы
      
   2. 
      1-кітабы
      
   3. 
      2-кітабы
      
   4. 
      3,4-кітаптары
      
   5. 
      1,2-кітаптары
      
3. 
   Мәтіндегі «ең талғампаз суреткер»
   
   1. 
      К.Федин
      
   2. 
      О.Бальзак
      
   3. 
      Б.Матип
      
   4. 
      Л.Арагон
      
   5. 
      Л.Толстой
      
4. 
   Француз жазушысы Луи Арагон роман туралы
   
   1. 
      «Әуезовті оқымай қазақты білдім деу қиын»
      
   2. 
      «XX ғасырдағы ең үздік шығармалардың бірі»
      
   3. 
      «қазақ неткен ғажайып халық»
      
   4. 
      «өзінің қазақ боп кеткенін білмей қалған»
      
   5. 
      «қазақты әлемге танытқан классик»
      
5. 
   Mәтіннің төртінші азатжолының бірінші сөйлеміндегі шылаудың түрі
   
   1. 
      қарсылықты жалғаулық
      
   2. 
      демеулік шылау
      
   3. 
      талғаулықты жалғаулық
      
   4. 
      себеп-салдар жалғаулық
      
   5. 
      шартты демеулік
      
6. 
   Mәтіннің үшінші азатжолындағы Луи Арагонның пікірінде берілген оқшау сөз түрі
   
   1. 
      үстеу
      
   2. 
      қаратпа сөз
      
   3. 
      одағай
      
   4. 
      шылау
      
   5. 
      қыстырма сөз
      

Мәтінді мұқият оқып шығыңыз және толық жауаппен ашық тест тапсырмаларын орындаңыз

Байлық пен ақыл

Бір шалдың төрт ұлы болыпты. Бір күні шал ұлдарын жинап алып:

• 
  Мен қартайдым. Біреуіңнің үй иесі болатын уақыттарың жетті. Кімнің ақылы мен байлығы сай болса, сол мұрагерім болады. Әрқайсың маған байлықтарың мен ақылдарыңды көрсетіңдер, ˗ депті.
  

---

Cонда үлкен ұлы асыл тасты жүзік салған қолын көрсетіп:

• 
  Міне, менің байлығым. Ал кім бай болса, сол ақылды, ˗ депті.
  

Eкінші ұлы асыл киімдерін киіп, әдеміленіп келеді де:

• 
  Мені осы түрімде көргендер ақылым мен байлығымның алдында бас иеді, ˗ дейді.
  

Yшінші ұлы күміспен және тастармен әшекейленген белдігін буынады

да:

• 
  Мұндай белдікті ешкім ешқашан буынып көрген жоқ, ˗ дейді.
  

Әкесі үлкен балаларына қарап басын шайқайды да, кіші ұлына:

• 
  Сен неге үндемейсің? Сен қандай байлығыңмен мақтанасың? ˗ дейді.
  

Cонда кенжесі:

• 
  Менің асыл тасты жүзігім де, сәнді киімім де, қымбат тастармен әшекейленген белдігім де жоқ. Тек еңбексүйгіш екі қолым, қайрат жігерге толы жүрегім ғана бар, ˗ депті.
  

Шалға кенже ұлының жауабы ұнайды. Ол өзінің мұрагері етіп кіші ұлын белгілепті. Үлкен балаларына інісінің айтқанынан шықпауды ӛсиет етіпті.

7. 
   
   

   a)	мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.	[1]
   b)	дәлелдер келтіре отырып, өз көзқарасыңызды жазыңыз.	[2]
   c)	орфографиялық және пунктуациялық нормаларды сақтаңыз.	[2]

8. 
   
   

   a)	«Әкесінекенжеұлыныңжауабынеліктенұнады?»деген сұраққа жауап беріңіз.	[1]
   b)	оқшау сөздерді қолданып, өз болжамыңызды жазыңыз.	[2]
   c)	орфографиялық және пунктуациялық нормаларды сақтаңыз.	[2]

9. 
   
   

---

a)	әкесінің мұрагер таңдауының 3 себебін жазыңыз.	[3]
b)	орфографиялық және пунктуациялық нормаларды сақтаңыз.	[2]

---

Смотрите также файлы

• Реферат по дисциплине Метрология, стандартизация и сертификация на тему Виды и методы измерений.docx

• Урок, посвященный 85 летию нсо 59 01. 09. 22г. Классные руководители.docx

• Ы отчета Содержание отчета.docx

• Экономикалы география Елтану жне саяси география блімдері бойынша жиынты баалау.docx

• ! ! ! Приводим не только способ ввода, но полноценное предложениепример из текста статьи статей с ссылками автора на других исследователей. Средства ввода чужого высказывания в академический текст Средство ввода цитаты.docx