Файл: збекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 01.12.2023

Просмотров: 48

Скачиваний: 1

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

Румб

Дирекцион бурчак

I- чорак: ШШқ r

I- чорак: ШШқ r

II-чорак: ЖШқ r 1800

II-чорак: ЖШқ 1800 r

III-чорак: ЖҒ r  1800

III-чорак: ЖҒ 1800 r

IV-чорак: ШҒ r 3600

IV-чорак: ШҒ 3600 r

ПП187,1

11041,3'

rПП187,1

11041,3'

1,2

2,3

3,4

4,5

5,6



322039,0'

247025,9'

223057,7'

150058,1'

145025,0'

63020,8'

r1,2 r2,3 r3,4 r4,5 r5,6

r

37021,0'

67025,9'

43057,7'

29001,8'

34035,0'

63020,8'

6, ПП187 6, ПП187

Жадвални 6 устунига ѐзилган йўл томонлари горизонтал қўйилишларининг йиғиндиси олиниб полигон периметри Р аниқланади ва устун тагига ѐзилади.

Бизнинг мисолда Р=356,67+191,00+259,25+201,96+165,92+254,28+221,28 = 1650,86 м

Жадвалнинг 7-графасига sinα ва cosα ҳисоблаб топилади. Бунда 3-графадаги тўғриланган ўлчанган бурчаклардан sinα ва cosα қиймат ҳисоблаб топилади

Жадвални 9 ва 10 графаларига мос тарзда ∆х ва ∆у координата орттирмалари қуйидаги формулалар ѐрдамида ҳисоблаб топилади.

xn dn cosn; (9)

yn dn sinn; (10)

Координата орттирмаларининг ишоралари микрокалькулятор ѐрдамида ҳисоблаш жараѐнида маълум бўлади. Ҳисоблашда аниқланган ишоралар тўғри аниқланганлигини румб чорагига қараб 1 жадвал бўйича текшириш мумкин.

Бизнинг мисолда


ПП187,1 ПП187,1 ПП187,1
y d sin 356,67 (–0,20258) = +72,26


ПП187,1 ПП187,1 ПП187,1
x d cos 356,67 (+0,97927) = +349,28


1,2 1,2 1,2
y d sin 191,00 (–0,60668) = –115,88


x1,2

d1,2

cos

1,2

191,00 (+0,79494) = +151,83

y3,4 d2,3 sin 2,3 259,25 (–0,92342) = –239,40


2,3 2,3 2,3
x d cos 259,25(–0,38379) = –99,50


3,4 3,4 3,4
y d sin 201,96(+0,69418) = –140,20


3,4 3,4 3,4
x d cos 201,96(–0,71980) = –145,37


4,5 4,5 4,5
y d sin 165,92(+0,48527) = +80,52


4,5 4,5 4,5
x d cos 165,92(+0,87437) = –145,08


5,6 5,6 5,6
y d sin 254,78(+0,56760) = +144,61


5,6 5,6 5,6
x d cos 254,78(-0,82330) = -209,76


6, ПП187 6, ПП187 6, ПП187
y d sin 221,28(+0,89374) =+197,75


6, ПП187 6, ПП187 6, ПП187
x d cos 221,28(+0,44859) =+99,26

Ҳисоблаб топилган координата орттирмаларини юздан биргача яхлитлаб жадвалнинг 8 ва 9 устунни

мос қаторига ѐзилади. 8 устундаги ∆y қийматлари маъноси жиҳатидан y ўқи бўйича теодолит йўли қирраларининг фарқини англатади. Уларнинг арифметик йиғиндиси назарий жиҳатидан охирги ва бошланғич қирра координаталари фарқига тенг бўлиши керак. Полигон яъни туташ йўлларда бошланғич нуқта охирги нуқтани ўзига эга бўлади. Шу сабабли уларни фарқи

уназ уох убош 0 бўлади.

Амалда ∆y ларни арифметик йиғиндиси 0 ѐки бирор бошқа сонга тенг бўлади.

Ушбу сонни уамалдеб белгиласак, yбўйича хатолик қуйидагича аниқланади.

fу уамал уназ

Бизнинг мисолдаги туташ йўл учун

fу уамал уназ= уамал 0 уамал

fx уамал 0,33 0 0,33

бўлади

(11)

Жадвални 9 устунидаги xқийматлари маъноси жиҳатидан xўқи бўйича теодолит йўли қирраларининг фарқини англатади. Полигон яъни туташ йўлларда

хназ 0 бўлгани учун xўқи бўйича хатолик қуйидагига тенг бўлади.


fх хамал хназ

хамал

(12)

fх хамал (0,06) (0)  0,06м

хва уўқлари асосида 12 формула ѐрдамида аниқланган умумий йўл периметри бўйича боғланмаслик хатоси ҳисобланади.

fP (12)

Бизнинг мисолда

fP  

0,76

Ҳисобланган йўл периметри боғланмаслик периметрига таққослаш орқали бажарилган ишнинг нисбий хатосини аниқлаймиз:

fp

fнисб P

(13)

Аниқланган нисбий хато чекли нисбий хато қийматидан ортмаслиги керак.

Чекли хато теолоит йўли учун

1 бўлади, демак

2000

fнисб

fP

P

1


2000

Бизнинг мисолда

fнисб

fP

P

0,76

1650,86

1

2200

1


2000

fx, fy, fP ва

fнисб

катталикларини ҳисоблашлар координата ҳисоблаш

жадвалини тагида келтирилади. Агар

fнисб

1

2000

шарти бажарилса ҳисоб ишлари


давом эттирилади, акс ҳолда иш нотўғри бажарилган деган хулосага келинади.


y
fx ва fорттирма боғланмаслик хатолари йўл томон узунликларига

пропорционал тарзда ∆х ва уорттирмаларига тескари ишорада тарқатиб чиқилади.

хорттирмаларига тузатма (14) формула орқали, уорттирмаларига тузатма

(15) формула орқали аниқланади.

xn

yn

fx d

P n

fy d

P n

(14)
(15)

Бу ерда Р йўл периметри юзлик метрда,

d томон узунлиги юзлик метрда,

n ПП187.1, 1.2, 2.3, 3.4, 4.5, 5.6, 6.ПП187 йўл томонлари индекси.


y
Топилган тузатмалар ҳар бир координата орттирмасини устига майда рақамлар билан ѐзиб қўйилади. Тарқатилган тузатмалар йиғиндиси тескари ишора

билан боғланмаслик хатолари

fxва

fга тенг бўлиши керак.

x fx;

Бизнинг мисолда

y fy

(16)


yПП187.1

fy dP



=
ПП187.1

  • fу dP


ПП187.1

0,33 356,67 =+0,07

1650,86