ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 02.12.2023
Просмотров: 44
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Оқу сауаттылығы – юстади №4
Қазақтың музыкалық аспаптары.
Халқымыздың бүгінгі таңдағы белгілі болып отырған 40-тан астам музыкалық аспаптары ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып, жалғасын тауып келе жатқан рухани мұра.
Музыкалық аспаптар тек той-думандарда ғана пайдаланылып қоймай, жау шапқанда дабыл, дауылпаз, ұран, керней сияқты түрлері арқылы елге хабар беріліп отырған. Ал бақсы балгерлер зікір салғанда даңғара, асатаяқ, шаңқобыздарды пайдаланатын. Әнші-күйшілер өлең-жыр, терме айтқанда немесе күй шерткенде домбыра, сыбызғы, сырнай, қылқобыз сияқты ішекті аспаптармен сүйемелдеген.
Музыка аспаптарын ағаштың қайың, шырша, емен сияқты түрлерінен жасаған. Сонымен қатар аспап жасауға қамыс, саз балшық, малдың терісі мен сүйегі, мүйізі, қылы пайдаланылған.
Балшықтан, қамыс, мүйізден үрмелі музыкалық аспап сазсырнай, сыбызғы, адырна, ұран, керней жасалады.
Ішекті музыкалық аспаптар – жетіген, шертер, екі және үш ішекті домбыралар, қобыз, шаңқобыз, соқпалы аспаптар – даңғара, дауылпаз, шыңдауыл, дабыл, асатаяқтың бірнеше түрлері.
1.Сөйлемді толықтырыңыз. Музыка аспаптарын ......?
А) ағаштың қайың,шыршы,емен сияқты түрлерінен жасаған.
В) сыбызғы, адырна, ұран жасаған.
С) қамырдан жасаған
Д) сиырдың мүйізінен жасаған.
2.Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз.
А) ішекті музыкалық
В) ол жинаған аспаптар 300-ге жуық
С)1968 ж музыкалық аспаптардан ансамбль ұйымдастырылды
Д) соқпалы аспаптар-даңғара, дауылпаз
3.Бүгінгі таңда нешеден астам музыкалық аспаптар бар?
А) 40-тан
В) 50- ден
С) 20- дан
Д) 30 –дан
4.Бақсы балгерлер зікір салғанда қандай музыкалық аспаптарды қолданылады?
А) жетіген, шертер, асатаяқ
В) сазсырнай, ұран, керней
С) даңғара, асатаяқ, шаңқобыз
Д) домбыра, сыбызғы, сырнай
Мәтін №2
Әйгілі жазушы Г.Бельгер: «Неміс тілі, қазақ тілі, орыс тілі - шабытымның үш қайнар бұлағы», - деген екен. Бүгінгі күні бірнеше тілді қатар игерген адамдар саны күн санап артуда деп әбден айтуға болады. Ондаған тілдерді қатар үйренуге қабілетті адамдарды «Полиглот» деп атайды.
Орыс жазушысы А.П.Чеховтың «Бірер тіл білмеген адам өзін құжатсыз жандай сезінеді» деген қанатты сөзі бар. Көп тіл игергісі келетіндерге бірнеше кеңес:
1) Үзбей жаттығу. Атақты неміс археологы Генрих Шлиман үнемі жаттығуының арқасында күніне прозалық мәтіннің жиырма бетін жаттап алуға қолы жеткен. Ол орыс тілін 6 апта ішінде үйренген.
2) Алдымен негізгі тілдерді, ал содан кейін сол тілдерге жақын тілдерді үйрену қажет екен. Әрине, адам көбірек тіл білсе, жаңа тілді игеру де жеңіл болады.
3) Ең бастысы - қорықпау керек. Тілді үйрене жүріп, өз ойыңызды сол тілде түсіндіруге тырысу керек. Үйреніп жүрген тілде сұрақ қоя отырып, тіл білетін және өзіңізге көмек көрсете алатын адаммен барынша көбірек сөйлесіңіз.
4) Музыканы көбірек тыңдап, есту қабілетіңізді дамыта беріңіз. Өйткені ол – шетел тілін үйренуде жақсы көмекші.
Олай болса, достар, полиглот болғыларың келсе, тек алға ұмтылыңдар! Антик философтарының «тілді бесіктегі деміңнен соңғы деміңе дейін үйренсең де аз» дегенін ұмытпайық!
5.Сөйлемді толықтырыңыз. Ол орыс тілін ...
А) үйренуде жақсы көмекші
В) түсіндіруге тырысу керек
С) үйренуге қорықпау керек
Д) 6 апта ішінде үйренген
6.Мәтін бойынша адамның есту қабілетін қалай арттыруға болады?
А) Әуезді саз тыңдау арқылы
В) Көп әңгімелесу арқылы
С) Ән шырқау арқылы
Д) Музыка жазу арқылы
7.Бірінші кеңеске сәйкес тіл үйренуге негіз болатын басты әрекет...
А) Күн сайынғы жаттығу
В) Қорқынышты жеңе білу
С) Музыка тыңдау
Д) Тілдердің ұқсастығы
8.Қандай мақал-мәтел берілген мәтіннің мазмұнын ашып тұр?
А) Басқа пәле – тілден
В) Тіл қаруы сөз, – сөз қаруы – ой
С) Тіл тас жарады , тас жармаса бас жарады.
Д) Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл.
9.Атақты неміс археологы кім?
А) Г Бельгер
В) А.П. Чехов
С) Г. Шлиман
Д) М. Фарадей
Математикалық сауаттылық – юстади №4
1.Таңқурайдан тосап қайнату үшін 5 кг жидекке 4 кг қант қосады. 20 кг жидектен әзірленетін тосапқа қанша килограмм қант қосады?
А) 12 кг
В) 16 кг
С) 14 кг
Д) 8 кг
2.72000 санының
бөліігін табыңыз:А) 72033
В) 5000
С) 28000
Д) 45000
3.Айжанның 400 тг бар. Ол асханада түскі ас ішіетін болды. Палау, шырын, 2 тілім нан мен балмұздақ сатып алуға ақшасы жеткілікті ме?
| Ас мәзірі | Тағамның бағасы |
| Борщ | 100 тг |
| Палау | 110 тг |
| Жасыл бұршақ қосылған шұжық | 130 тг |
| Картоп пен балық | 120 тг |
| Шырын | 35 тг |
| Нан (тілімі) | 5 тг |
| Балмұздақ | 125 тг |
| Тоқаш | 55 тг |
А) 120 тг
В) 130 тг
С) 90 тг
Д) 140 тг
4.Теңдеуді шешіңіз: (х+127)•12=8460
А) 364
В) 289
С) 655
Д) 578
5.Өрнектің мәнін табыңыз: 700700-6054•(47923-47884)-65548=
А) 389 640
В) 399 034
С) 399 046
Д) 398 224
6.Әжей салмағы 2700 кг торт пісірді, балалар
бөлігін жеді.Торттың қалған бөлігінің массасы қандай?А) 2400 кг
В) 2700 кг
С) 2670 кг
Д) 2691 кг
7.Бояушылар бригадасы ақпан айында 504 кг эмульсия, наурызда 576 кг эмульсияны пайдаланды. Егер ақпан айында 18 құты эмульсия жұмсалса, бригада ай сайын неше құты эмульсия жұмсады?
А) 126; 144
В) 122; 148
С) 126; 142
Д) 122; 144
8.У нешеге тең екенін анықтаңыз. 398 + 497 : у = 405
А) 71
В) 7
С) 70
Д) 17
9.Өрнектің мәні: с•35 + с:24, мұндағы с = 12120
А) 424705
В) 425705
С) 424605
Д) 424200
10. Екі ауылдан бір уақытта бір-біріне қарама-қарсы екі автокөлік шықты. Бір автомобиль 102 км/сағ жылдамдықпен жүрді және 408 км жолды жүріп өтті. Егер екінші көліктің жылдамдығы 6 км/сағ кем болса, ауылдар арасындағы жолдың ұзындығын табыңыз?
А) 480 км
В) 792 км
С) 384 км
Д) 589 км
11. У нешеге тең екенін анықтаңыз: 398 + 6309 : у =1099
А) 7
В) 9
С) 90
Д) 19
Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық – юстади №4
1.Тас көмірден алынатын заттар
А) қағаз
В) сызғыш
С) жылу
Д) пластмасса
2.Қай жануардың жүрегі төрт бөліктен тұрады?
А) қолтырауын
В) шаян
С) жылан
Д) ұлу
3.Әлемдегі ең терең көл:
А) Арал
В) Байкал
С) Балқаш
Д) Каспий
4.Төмендегілердің қайсысы асқорыту жүйесінің мүшелеріне жатады?
А) ащы ішек, өңеш, бауыр
В) ауыз, жұтқыншақ, асқазан
С) асқазан, өңеш, ащы ішек
Д) ауыз, асқазан, бауыр
5. Күннен ең алыс орналасқан қай ғаламшар?
А) Юпитер
В) Меркурий
С) Венера
Д) Нептун
6.Қатты аязда суық торғайлар .....
А) Жорғалап жүреді
В) жерге түседі
С) ағашта қозғалмай отырады
Д) ағаштан ағашқа ұшады
7.Үйірден бір суықторғай қақпанға түсіп қалса, қалғандары қайтеді?
А) ағашқа қонады
В) құтқаруға асығады
С) жерге қонады
Д) бұталарда отырады