Добавлен: 04.12.2023
Просмотров: 25
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Денесіне жарақат түскен, жәбір көрген және тағы басқа адамдарды сот медициналық сараптан өткізу
Орындаған: Лемисова Л.Е.
Тобы: ЖМ-504Б
Тексерген: Қайратұлы А.
Жоспары:
-
Кіріспе-
Жәбірленушілерге, айыпталушыларға және басқа адамдарға сот-медициналық сараптама
-
-
Негізгі бөлім
2.1. Дене жарақаты кезіндегі жалпы ережелер мен зерттеу әдістері
2.2. Денсаулыққа келтірілген зиянның ауырлық дәрежесін анықтау. Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің баптары
2.3. Азаптау мен соққыларды келтіру. Соққылар
-
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Дене жарақаты кезіндегі жалпы ережелер мен зерттеу әдістері
Дене жарақаты, негізінен денсаулыққа зиян келтіру, сот-медициналық сараптама өндірісіне жіберуге себептердің бірі болып келетін, дене жарақатының сипатын анықтау үшін сот-медициналық сараптама жүргізу міндетті болып табылады. Жарақаты бойынша жәбірленушілерді, сезікті және басқа да тұлғаларды қарап-тексеру, әдетте, сот-медициналық сараптама Бюросының амбулаториясында жүргізіледі. Егер жәбірленуші стационарлық емдеуде болса, онда ол ауруханада қаралады.
Жарақат туралы сараптамалық қорытынды медициналық құжаттардың түпнұсқасын тексеру мен қарау кезінде алынған объективті деректерге (ауру тарихы, медициналық карта) негізделеді. Емдеу кезінде әртүрлі клиникалық тұрғында қолданылған құрал-жабдықтар мен зертханалық зерттеулер, жарақаттың жазылу барысы, жедел араласулар нәтижесі, рентгенге түсіру, зертханалық талдаулар және басқа да зерттеулер нәтижесі назарға алынады.
Тек медициналық құжаттары бойынша, яғни ауруды тексерусіз (ауру тарихы, аурудың медициналық картасы және т.б.) тірі адамдарға сырттай сараптама жүргізуге ерекше жағдайларда жол беріледі. Мысалы, тергеу немесе анықтау органдарына тез арада сараптама қорытындысы қажет болған жағдайда, алайда, сезіктіні не жәбірленушіні қарау қиынға соққан немесе медициналық көрсетулер уақытша мүмкін емес болған жағдайда (науқастың ауыр жағдайы, жақында жүргізілген операция және т.б. байланысты) жүргізілуі мүмкін.
Жәбірленушілерге, айыпталушыларға және басқа адамдарға сот-медициналық сараптама-бұл сараптаманың ең көп таралған түрлерінің бірі.
Оны жүзеге асырудың себептері мыналар:
1. Денсаулыққа зиян келтірген кезде-денсаулыққа зиянның сипаты мен ауырлығын, пайда болу механизмін, келтірілу мерзімін, олар келтірілген қару (қару) түрін, тұрақты жалпы және кәсіптік еңбекке қабілеттілігінен айрылу дәрежесін белгілеу;
2. Аурулар кезінде және жалған және жасанды ауруларға күдік туындаған кезде-жалпы денсаулық жағдайын, модельдеуді, психикалық жағдайды, аггравацияны, жасанды түрде туындаған ауруды, өзіне зиян келтіруді (өзіне зиян келтіруді) және басқаларды анықтау;
3. Даулы жыныстық жағдайларда және жеке тұлғаның жыныстық қол сұғылмаушылығы мен жыныстық еркіндігіне қарсы қылмыстарда-гермафродитизмді, жыныстық жетілуді, бұрынғы жыныстық қатынасты, жыныстық қабілетті, жүктілікті, түсік түсіруді, бұрынғы босануды, зорлық-зомбылық әрекетін, әке болуды, азғындық әрекеттерін, мужікті және т. б;
4. Басқа себептермен-жасын анықтау, жеке басын анықтау, жыныстық жолмен берілетін ауруды жұқтыру, нашақорлықпен немесе нашақорлықпен ауруды анықтау және басқалар.
1. Тірі адамдарға сот-медициналық сараптама тағайындаудың және жүргізудің іс жүргізу тәртібі
Құқық қорғау органдарының жазбаша өтініші негізінде жүргізілетін тірі адамның сот-медициналық зерттеуі куәландыру деп аталады. Тергеушінің қаулысы немесе сот ұйғарымы негізінде жүзеге асырылатын сол әрекеттер сараптаманың іс жүргізу шеңберін қабылдайды және іс жүргізу заңының талаптарымен орындалады.
Тірі адамдарға сараптама (куәландыру) сот-медициналық сараптама бюросының амбулаторияларында, стационарларда, сондай-ақ тергеушінің кабинетінде, сот үй-жайында, қамау орындарында жүргізіледі.
Амбулаторияда сараптама жүргізілген жағдайда сот-медициналық сарапшы міндетті түрде субъектінің жеке басын куәландыруы тиіс (паспорт, фотосуреті бар куәлік бойынша).
Сараптаманы (куәландыруды) кідіріссіз жүргізу керек, өйткені мәселелерді неғұрлым толық шешу үшін қолда бар бастапқы өзгерістерді тіркеу өте маңызды.
Егер куәландырылушының жағдайы сарапшыға зақымданудың егжей-тегжейін анықтауға мүмкіндік бермесе, ол тек визуалды тексеру кезінде анықталатын нәрсені жазып алады және жәбірленушіні білікті медициналық көмек көрсету үшін емдеу мекемесіне жібереді, бірақ кейінгі тексеру және медициналық құжаттарды зерттеу міндетті болып табылады.
Егер тергеу әрекеттері барысында құқықтық тәртіп органдары жарақаттың сипатын және денсаулыққа келтірілген зиянның ауырлығын шұғыл түрде анықтауы қажет болса, ал жәбірленуші (күдікті немесе айыпталушы) ұзақ уақыт стационарда емделіп жатса, онда сараптама (куәландыру) жүргізіледі, бұл ретте консультанттар ретінде осы емдеу мекемесінің емдеуші дәрігерлерін тартқан жөн.
Кейде қылмыс жасады деген күдікпен (немесе айыптаумен) ұсталған адамдарды куәландыру (сараптау) кезінде куәландыруды (сараптаманы) тергеушінің кабинетінде, қамау орындарында, оқиға орнында жүргізеді.
Жәбірленуші денсаулық жағдайы бойынша сот-медициналық амбулаторияға келе алмайтын ерекше сирек жағдайларда арнайы қаулы (ұйғарым) бойынша үйде сараптама жүргізуге болады.
Тексеру жеке-дара емес, сот-тергеу органдары өкілдерінің қатысуымен жүргізілуі керек, өйткені сарапшының дұрыс емес немесе заңсыз әрекеттері үшін айыптар туындауы мүмкін.
Анықтау, тергеу және сот органдарының өкілдері, егер ол басқа жыныстағы адамның жалаңаштануымен бірге жүрсе, адамды тексеру кезінде қатыса алмайды.
Сараптама (куәландыру) кезінде куәландырылушының денсаулығына қауіпті немесе қадір-қасиетін қорлайтын әрекеттерге жол берілмейді.
Жеке адамның жыныстық қол сұғылмаушылығы мен жыныстық еркіндігіне қарсы қылмыстарға сараптама жасау кезінде сарапшыға көмек көрсету үшін медицина қызметкерінің (фельдшердің, медбикенің) болуы қажет.
16 жасқа толмаған адамдарды гинекологиялық тексеру ата-аналар мен педагогтың қатысуымен жүргізіледі.
Кейбір жағдайларда сот-медициналық сарапшы ұсынылған медициналық құжаттар (стационарлық науқастың картасы, амбулаториялық карта және т.б.) бойынша қорытынды жасауы керек. Мұндай қажеттілік куәландырылған адам қандай да бір себептермен осы аймақта болмаған немесе зақымданудың толық жазылуы болған жағдайда пайда болады. Бұл ретте сарапшының қарамағына жарақаттардың сипаты мен жарақаттан кейінгі кезеңнің барысы туралы толық деректер қамтылған медициналық құжаттардың түпнұсқалары ғана ұсынылуы тиіс.
ҚІЖК сәйкес жәбірленушілерге, айыпталушыларға және басқа адамдарға сот-медициналық сараптама бастапқы, қосымша, қайталама болуы мүмкін, кейбір жағдайларда сарапшылар комиссиясы, сондай-ақ кешенді сараптама жүргізеді.
Жәбірленушілерді, айыпталушыларды және басқа адамдарды сот-медициналық сараптау кезінде сарапшының іс-қимыл алгоритмі мынадай негізгі бөлімдерді қамтиды:
1. Сот-медициналық сараптама жүргізу туралы тергеушінің қаулысымен (сот ұйғарымымен) және сарапшылардың қарауына жататын мәселелермен танысу;
2. Тергеуші ұсынған материалдар бойынша және жәбірленушінің сөздерінен жарақаттың мән-жайларымен танысу;
3. Киімді, аяқ киімді тексеру және зақымданудан ақауларды анықтау;
4. Денедегі зақымдануды анықтау және тексеру;
5. Қосымша зерттеулер;
6. "Сарапшының қорытындысын" және оған қосымшаларды (схемалар, фотосуреттер, зерттеу нәтижелері және т.б.) жасау.
Жәбірленушінің, айыпталушының сот-медициналық сараптамасының нәтижелері бойынша "сарапшының қорытындысы"жасалады. Егер куәландыру құқық қорғау органдарының дәлелді тапсырмасы негізінде келтірілсе, онда "сот-медициналық куәландыру актісі"жазылады.
Екі құжатта да кіріспе, сипаттамалық (зерттеу) бөліктер мен қорытындылар бар.
Кіріспе бөлімде кім, қашан, қайда және қандай негізде сараптама жүргізгені, кімнің тексерілгені және қандай мақсатта істің мән-жайлары қысқаша баяндалады және сараптаманың шешіміне қойылған мәселелер аударылады.
Сипаттамалық бөлімде куәландырылушыны қарау кезінде анықталған объективті деректер, қосымша зерттеулердің нәтижелері егжей-тегжейлі келтірілген. Мұнда сарапшының куәландырылушының денсаулық жағдайын, мамандардың консультацияларының нәтижелерін көрсететін медициналық құжаттарды зерделеу кезінде алған деректері де енгізіледі.
Қорытындылар негізді, толық, нақты, объективті, презентация нысаны бойынша және сарапшының құзыреті шегінде жалпы түсінікті болуға тиіс.
"Сарапшының қорытындысы "немесе" сот-медициналық куәландыру актісі " зерттеу бастамашысына пошта немесе қолма-қол жіберіледі. Сарапшыларға бұл құжаттарды куәландырылған адамдардың қолына беруге тыйым салынғанын есте ұстаған жөн.
Денсаулыққа келтірілген зиянның ауырлық дәрежесін анықтау. Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің баптары
Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру (ҚР ҚК, 103-бап).
Адамның өміріне қауіпті немесе көруден, тілден, естуден қандай да болсын мүшеден айрылуға немесе мүше қызметін жоғалтуға немесе бет-әлпетінің қалпына келтіргісіз бұзылуына әкеп соққан денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру, сондай-ақ, әмірге қауіпті немесе еңбек қабілетінің кемінде үштен бірін тұрақты түрде жоғалтуға ұштасқан немесе кінәліге мәлім кәсіби еңбек қабілетін немесе түсік тастауға, психикасын бұзуға, есірткімен немесе уытты умен ауыруға душар еткен денсаулықтың бұзылуын тудырған, денсаулыққа өзге зиян келтірген қасақана ауыр зиян келтіру - үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Азаптау мен соққыларды келтіру. Соққылар
Соққылар денсаулыққа зиян келтірудің ерекше түрін құрамайды. Олар көптеген ұру әрекеттерімен сипатталады. Егер соққылардан кейін жәбірленушінің денесінде зақымданулар болса, олардың денсаулыққа зиян келтіру дәрежесін жалпы белгілер бойынша бағалайды. Егер соққылар өзінен кейін ешқандай объективті іздер қалдырмаса, онда сот-медициналық сараптама өз қорытындысында жәбірленушінің шағымдарын және денсаулыққа зиян келтірудің объективті белгілері табылмағанын және денсаулыққа зиян келтірудің ауырлық дәрежесін анықтамайтынын нұсқайды. Мұндай жағдайларда соққылар фактісін бекіту тергеу және сот орындарының қарауына беріледі.
Азаптау (ҚР ҚК, 107-бап).
Ұдайы ұрып-соғу немесе өзге күш қолдану әрекеттері жолымен тән зардабын немесе психикалық зардап шегу, егер бұл осы Кодекстің 103-ші және 104-баптарында көзделген зардаптарға әкеп соқпаса - елу айлық есептік көрсеткіштен жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде немесе сотталған адамның алты айға дейінгі кезеңдегі жалақысының немесе өзге табысының мөлшерінде айыппұл салуға, не үш айдан алты айға дейінгі мерзімге қамауға, не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Денсаулық жағдайын анықтау мақсатында сот-медициналық сараптама
Құқық қорғау қызметін жүзеге асыру кезінде жекелеген жағдайларда алдын ала немесе сот тергеуіне тартылған адамдардың жеке жай-күйін немесе денсаулық жағдайын анықтау талап етіледі. Әдетте, денсаулық жағдайын тексеруді дәрігерлер комиссиясы жүргізеді. Денсаулық жағдайын сот-медициналық анықтау келесі жағдайларда жүзеге асырылады:
1. Куәгердің немесе жәбірленушінің іс үшін маңызы бар мән-жайларды дұрыс қабылдау және олар туралы дұрыс айғақтар беру қабілетіне күмән туындаған жағдайларда олардың физикалық жағдайын анықтау.
2. Куә, сотталушы және сот процесінің кейбір басқа қатысушылары, егер бұл туралы құжаттар болмаса немесе олардың түпнұсқалығы күмән тудырса, денсаулығы нашар деген сылтаумен сотқа келуден бас тартқан кезде.
3. Адам өзіне жүктелген Еңбек міндеттерін ауру сылтауымен орындаудан бас тартқан кезде.
4. Азаматтық сот ісін жүргізуді жүзеге асыру кезінде санаторий-курорттық емделуге, күшейтілген тамақтануға және т.б. қажеттілікті анықтау үшін.