Биік таулы өлкелер

Қазақстанның пайдалы қазбалары

Сабақтың тақырыбы:

Пайдалы қазба дегеніміз не?

Табиғи түрінде немесе өнделгеннен кейін шаруашылыққы пайдалануға болатын минералдар мен тау жыныстарын айтамыз.

Пайдалы

қазбалар



Жанатын

Органикалық шөгінді тау жыныстыры

Рудалы (Кенді)

Магмалық тау жыныстыры

Рудасыз (Кенсіз)

химиялық тау жыныстары

Мұнай мен газ,

көмір және уран

Асбест,

фосфорит, тұз,

құрылыс материалдар

Темір, марганец, хром, никель, алюминий, мыс, полиметалдар, алтын,сирек кездесетін металдар

Мұнай мен газ

Мұнай мен газдың мол қоры Атырау, Маңғыстау, Қызылорда, Ақтөбе және Батыс Қазақстан аймақтарында шоғырланған. Мұнай елімізде бірінші рет 1899 жылы Қарашүңгілдегі Ембі кен орнындағы мұнай ұңғысынан (скважина) атқылады. Ал 1911 ж. Доссор, 1915 ж. Мақат кен орны пайдалануға берілді. Бұл кен орындарына алпысыншы жылдары Маңқыстау түбегіндегі Өзен мен Жетібай қосылды. Қазір Қазақстанда мұнай мен газ шоғырланған 14 алап және 207 кен орны бар. Геологиялық қоры 4,8 млрд тоннаға бағаланды. Жалпы Қазақстандағы мұнай қорының болжамы 20-25 млрд тонна. Қазақстандағы жалпы газ коры 6 трлн м3. Дүние жүзінде он екінші орын алады.

Көмір

Қазақстанда көмір қоры мол. Мұнда тас көмір мен қоңыр көмірдің 10 алабы, 300 кен орны бар. Қазақстанның жалпы көмір қоры 164 млрд тоннаға жетті. Көмір кен орындарының басым бөлігі Қарағанды, Павлодар және Қостанай облыстарында орналасқан.

Уран

Уран

Қазақстанның минералды шикізат базасы дүние жүзінде уранның 25%-ын құрайды. Елімізде уранның 100-ге жуык кен орындары барланған. Оның тең жартысы Солтүстік Қазақстанда орын алады. Барланған қоры (470 мың тонна) жағынан Қазақстан дүние жүзінде екінші орында.
Табиғи алтын

Табиғи мыс

Әктас (ізбесті тас)

Тас көмір

Алтын

Калий тұзы

Мұнай

ҚР дүние жүзінде

вольфрамның қоры

жөнінен 1 орында.

ҚР дүние жүзінде

уран, хроми, марганец пен фосфор қоры

жөнінен 2 орында.

ҚР дүние жүзінде

қорғасын мен молибден қоры

---

жөнінен 4 орында.

ҚР дүние жүзінде

алтын қоры

жөнінен 5 орында. ТМД бойынша Ресей мен Өзбекстан кейінгі 3 орында.

ҚР дүние жүзінде

темір қоры

жөнінен 8 орында. ТМД бойынша 3 орында

---

Смотрите также файлы

• 9. 2 Тотыутотысыздану реакциялары блімі бойынша жиынты баалау Оу масаты.docx

• Практическая работа к разделу 5 Общество согласие когда мы едины, мы непобедимы!.docx

• 1. Понятие persona Правовое положение рабов Правовое положение вольноотпущенников.pdf

• Задания по суммативному оцениванию за 1 четверть суммативное оценивание за раздел Компьютер и безопасность.docx

• Методические рекомендации Федеральной службы по надзору в сфере образования и науки.docx