Файл: азастан республикасыны ауыл шаруашылы министрлігі с. Сейфуллин атындаЫ аза агротехникалы зерттеу университеті.doc
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 05.12.2023
Просмотров: 24
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ
МИНИСТРЛІГІ
С.СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ
УНИВЕРСИТЕТІ
«Технологиялық машиналар және жабдықтар» кафедрасы
Оқу тәжірибесі туралы есеп
Тақырыбы:Бақылау-өлшеу құралдары.Балға.Құрылымы мақсаты
Орындаған:ТМО мамандығының 1 курс
064-22-07 топ студенті Шукирлла Адина
Тексерген:Сагитов А.А
Мазмұны:
Кіріспе………………………………………………………………………..3
Өлшеу құралдарын тексеру………………………………………………...4
Өлшеу жүйелері……………………………………………………………..6
Бақылау – өлшеу аспаптары………………………………………………..8
Бақылау-өлшеу аспаптарының қолданылу саласы……………………….10
Балға құрылымы және мақсаты……………………………………………11
Балғалардың жалпы дизайны………………………………………………13
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.................................................................15
Кіріспе
Өлшеу құралдарын метрологиялық қадағалау және мемлекеттік сынау. Метрологиялық қамтамасыз етуді маңызды функцияларының бірі -өлшеу құралдарын (ӨҚ) тиімді пайдалануды қамтамасыз ету.
Бұл жоспарда метрологиялық қамтамасыз ету өнім сапасын бақылаумен тығыз байланысты, дәлірек айтқанда өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік қызметі төмендегілерді бақылайды:
кәсіпорынның өнім сапасы параметрлерін өлшеуде қажетті дәлдігі мен дұрыстығының бірдейлігін қамтамасыз ету бойынша ұйымдастыру – техникалық іс-шараларын әзірлеуді және орындауды;
Өлшеу құралдары өндіріс-өнім параметрлерін бақылау үшін және өлшеу құралдарын пайдалануда қалыпты жағдайларды құру үшін қажетті әдістемелермен, нұсқаулармен және өлшеу картоларымен қамтамасыз ету;
өндіріс бөлімшелерінде өнімнің сапасын анықтайтын бақылау - өлшеу операцияларының орындалуын;
кәсіпорынның ӨҚ мен өлшеу әдістерін пайдалануының сәйкестігін тұрақты бақылау үшін метрологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру және жүргізу;
тексеру және аттестация жұмыстарын дер кезінде орындау;
бар құралдармен өлшенуге мүмкіндігі жоқ параметрлер үшін жаңа құралдардың өндірісін қамтамасыз ету;
стандартталмаған ӨҚ-на метрологиялық сараптау жүргізу;
ақаулардың болу себебін анықтау жұмыстарын жүргізу.
Кәсіпорындағы технологиялық процестердің өлшеу және бақылау құралдарымен жабдықталуы қанағаттандырарлықтай. Мұндай құралдар ретінде негізінен-өлшемдер: тігістердің ұзындығы, бұрышы, қалыңдығы, дәнекерлеу, температурасы, тогы, кернеуі; дәнекерленген байланыстарды бақылау үшін эталон немесе стандартты үлгі ретінде: тест–үлгілер, координаталық сызғыштар, беттің кедір–бұдырлылығының үлгілері, хромотограф қолданылады.
Іс–тәжірибе кезінде кәсіпорыннан ӨҚ бойынша материалдар ғана жиналған және ол метрологиялық қамтамасыз ету формасы бойынша жоғарыда анықталған ережеге сәйкес ұсынылған.
Байқалғандай, кәсіпорында өлшеу құралдарының мөлшері жеткілікті және олардың барлығы метрологиялық жұмыс күйінде қамтамасыз етіледі.
Өлшеу құралдарының типтерін бекіту - бұл мемлекеттік метрологиялық бақылаудың бірінші құрамдас бөлігі. Өлшеу құралдарының типтерін бекіту нормативтік құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкес, елімізде өлшем бірлігін қамтамасыз ету, өлшеу құралдарын айналымға шығару және өндіріске енгізу мақсатында жүргізіледі.
Өлшеу құралдарын тексеру
Өлшеу құралдарын метрологиялық қадағалау және мемлекеттік сынау. Метрологиялық қамтамасыз етуді маңызды функцияларының бірі -өлшеу құралдарын (ӨҚ) тиімді пайдалануды қамтамасыз ету.
Бұл жоспарда метрологиялық қамтамасыз ету өнім сапасын бақылаумен тығыз байланысты, дәлірек айтқанда өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік қызметі төмендегілерді бақылайды:
Кәсіпорынның өнім сапасы параметрлерін өлшеуде қажетті дәлдігі мен дұрыстығының бірдейлігін қамтамасыз ету бойынша ұйымдастыру – техникалық іс-шараларын әзірлеуді және орындауды;
Өлшеу құралдары өндіріс-өнім параметрлерін бақылау үшін және өлшеу құралдарын пайдалануда қалыпты жағдайларды құру үшін қажетті әдістемелермен, нұсқаулармен және өлшеу картоларымен қамтамасыз ету;
Өндіріс бөлімшелерінде өнімнің сапасын анықтайтын бақылау - өлшеу операцияларының орындалуын;
Кәсіпорынның ӨҚ мен өлшеу әдістерін пайдалануының сәйкестігін тұрақты бақылау үшін метрологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру және жүргізу;
Тексеру және аттестация жұмыстарын дер кезінде орындау;
Бар құралдармен өлшенуге мүмкіндігі жоқ параметрлер үшін жаңа құралдардың өндірісін қамтамасыз ету;
Стандартталмаған ӨҚ-на метрологиялық сараптау жүргізу;
Ақаулардың болу себебін анықтау жұмыстарын жүргізу.
Кәсіпорындағы технологиялық процестердің өлшеу және бақылау құралдарымен жабдықталуы қанағаттандырарлықтай. Мұндай құралдар ретінде негізінен-өлшемдер: тігістердің ұзындығы, бұрышы, қалыңдығы, дәнекерлеу, температурасы, тогы, кернеуі; дәнекерленген байланыстарды бақылау үшін эталон немесе стандартты үлгі ретінде: тест–үлгілер, координаталық сызғыштар, беттің кедір–бұдырлылығының үлгілері, хромотограф қолданылады.
Іс–тәжірибе кезінде кәсіпорыннан ӨҚ бойынша материалдар ғана жиналған және ол метрологиялық қамтамасыз ету формасы бойынша жоғарыда анықталған ережеге сәйкес ұсынылған.
Байқалғандай, кәсіпорында өлшеу құралдарының мөлшері жеткілікті және олардың барлығы метрологиялық жұмыс күйінде қамтамасыз етіледі.
Өлшеу құралдарының типтерін бекіту - бұл мемлекеттік метрологиялық бақылаудың бірінші құрамдас бөлігі. Өлшеу құралдарының типтерін бекіту нормативтік құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкес, елімізде өлшем бірлігін қамтамасыз ету, өлшеу құралдарын айналымға шығару және өндіріске енгізу мақсатында жүргізіледі.
"Метрологиялық өлшеу жүйесі. Өлшеу құралдарын тексеру, тексеру жүргізуді ұйымдастыру және тәртібі” ережесі өлшеу құралдарының екі топқа бөлінуі, оларды қандай сферада пайдалану процесіне ғана байланысты болатындығын белгілейді.
Өлшеу құралдарының типтерін бекіту және сынау жүйесіне кіреді:
-
Типтерін бекіту мақсатымен өлшеу құралдарын сынау; -
Өлшеу құралдарының типтерін бекіту, оларды мемлекеттік тіркеу және сертификат беру туралы шешімдер қабылдау; -
Бекітілген типке сәйкес болуына Өлшеу құралдарын сынау; -
Шет елдердің компетенттік ұйымдары жүргізген Өлшеу құралдарын сынау нәтижелерін және типтерінің бекітілуін тану; -
Өлшеу техникаларын пайдаланушыларға, мемлекеттік басқару органдары мен бақылау-қадағалау органдарына ақпараттық тұрғыдан қызмет көрсету.
Өлшеу құралдарының типтерін бекіту және сынау жүйесінің ұйымдастыру бөліміне кіреді:
-
ҚР Мемстандартының метрология және өлшеу техникалары бойынша ғылыми-техникалық комиссиясы (ҒТК); -
жүйе жұмыстарын басқару жүктелген ҚР Мемстандарт басқармасы; -
ҚР-ң метрологиялық қызметінің ғылыми-зерттеу институты; -
Өлшеу құралдарын сынайтын мемлекеттік орталықтар;
Импортталынатын (сырттан келетін) өлшеу құралдары үшін:
-
Әзірлеуші-фирма проспектісі; -
Тексеру бойынша нормативтік құжат жобасы.
Өлшеу жүйелері
Өлшеу жүйелері бұл берілген объектіге автоматты баскару жүйесінде автоматты өндеуге, беруге және (немесе) колану үшін колайлы түрдегі физикалык шамалар жөніндегі өлшеу ақпараттарының сигналын ендеу үшін арналған байланыс каналдарымен бір- бірімен байланысқан өлшеу құралдары, есептеу техника құралдары және көмекші қондырғыларының функционалды түрде біріккен жиынтығы. Оларға мысал болып күрделі өнеркәсіптерде дамыған және қандай да бір бұйымды өндірудің технологиялк процесін бақылауға арналған жүйелер жатады, мысалы болат, электрэнергия және т. б. өндірістері. Өлшеу сигналдарының тағайындалуына байланысты өлшеу, бакылау, баскару деп беледі. Өлшеу каналдарынын санына қарай жүйелер бір- екі-, үш- және кепканалды болып жіктеледі
Өлшеу құралдары бұл-өлшеуге арналған техникалық құрал (немесе олардық кешені), олардың белгілі уақыт аралығында өлшемі өзгермейтін (орнатылған қателіктер шама бірлігін метрологиялық сактайтын аралығында) физикалық және көрсететін мөлшерленген сипаттамалары болады.
Өлшеу құралдарын калибрлеу-бұл мемлекеттік қадағалауға жатпайтын өлшеу құралдарының жарамдылығы мен мақсатымен этолон көмегімен анықталған сәйкес шама мәні мен өлшеу құралдарымен алынған шама мәні арасындағы қатынасты коятын операциялық жиынтыгы. Нағыз Метрологиялық сипаттамасын кою
Өлшеу құралдарын калибрлеу өткізуге бекітілген тәртіпте аккредиттеуден өткен метрологиялық қызымет бөлімшесінін заңды тұлғаларының құқысы бар.
Өлшеу құралдарын сынау - оларды сынау кезінде сыналатын объектіге әртүрлі сынау әсерлер (пайдалану кезінде оларға әсер ететін әсерлер) қолдану арқылы бекітілген нормаларға сәйкестілік дәрежесін анықтау үшін өткізілетін операциялар жинағы.
Өлшем (мера) берілген мөлшердін физикалык шамасын кайта қалпына келтіруге арналған өлшеу құралдары. Мысалыға тұрақты сыйымдылықты конденсатор бір мән өлшем рөлін аткарады, ал айнымалы сыйымдылықты конденсатор көп мәнді.
Өлшеу приборлар бақылаушымен тікелей қабылдай алатын түрдегі, өлшеу ақпарат жасауға арналған өлшеу құралы өлшеу приборлары ұқсастықты және санды көрсететін және жазушы болуы мүмкін.
Өлшеу қондырғысы бір жерде орналасқан және бақылаушымен тікелей қабылдауға ыңғайлы түрдегі өлшеу ақпарат сигналын жасауға арналған құралдары мен көмекші құралдар.
Бақылау - өлшеудің бір түрі, мұнда физикалық шаманың жеткілікті мәнге сәйкестігін анықтайды.
Өлшеу құралдарының сұрыпталынуы өлшем бірліктерінің этолондары. Этолондардың топтасуы
| Пайдалану сипаты бойынша | Бастапқы этолондар |
| Қарамағындағы этолондар | |
| Дәлдігі бойынша | Алғашқы этолондар |
| Екінші этолондар | |
| Жұмысшы этолондар | |
| 0,1,2-ші реттегілер | |
| Жұмысшы өлшеу құралдары | |
| Тиістілігі бойынша | Мемлекеттік этолондар |
| Метрологиялық қызыметтердің этолондары |
1-сурет.Өлшеу құралдары
Бақылау – өлшеу аспаптары немесе КЖП-қоршаған орта параметрлерін өлшеу кезінде ақпаратты қабылдауға арналған аспаптар. Алынған деректерді бұдан әрі оператор немесе АБЖ өлшеу объектісінің сипаттамаларының өзгеру күйі мен динамикасын талдау үшін пайдаланады.
Қолдану аясының айырмашылығына, сипаттамалық ерекшеліктеріне және баға диапазонына қарамастан, барлық бақылау-өлшеу құралдарының жалпы құрылымдық бөліктері бар:
1.Бастапқы түрлендіргіш (PP). Құрылғы кіріс сигналын түрлендіруге қызмет етеді.
2.Сезімтал элемент (che) – өлшенетін орта параметрлерінің ауытқуларын тіркейді және деректерді PP-ге жібереді.
3.Сенсор-ЧЭ өзгерістерін тіркейтін және деректерді электр сигналы ретінде беретін бастапқы түрлендіргіш.
4.Екінші түрлендіргіш – VP) - бастапқы түрлендіргіштен сигналды қабылдайды және оны операторға берілген түрде береді. Оператордың ақпаратты қабылдауын жеңілдету үшін сигналды сүзуге, оны күшейтуге, масштабтауға және басқа операцияларға болады.
Бақылау-өлшеу аспаптарының жіктелуі.
Заманауи автоматтандырылған басқару жүйелерінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары мен автоматика мақсаты, орындалуы және сипаттамалары бойынша ерекшеленеді. Әр түрлі салаларда және жағдайларда жұмыс істеуге арналған құрылғылардың көптеген түрлері бар:
Мақсаты бойынша:
-
Жұмысшылар-практикалық өлшеулер үшін қолданылады; -
Үлгілі-жұмыс құралдарын тексеруге және бітіруге арналған; -
Бақылау – олардың көмегімен Жұмыс құралдары орнында тексеріледі
Жұмыс істеу тәсілі бойынша:
-
Дисплей құрылғылары дизайн бойынша қарапайым, бірақ өлшенетін параметрдің шамасы өлшеу кезінде ғана көрсетіледі; -
Өзін-өзі жазатындар өлшенетін шамаларды автоматты түрде жазады.Жазу тұрақты жылдамдықпен қозғалатын қағаз диск немесе таспа диаграммасында жасалады; -
Сигнал берушілер өлшенетін параметрдің ауытқуы туралы хабарлайды; -
Реттеушілер өлшенетін шама деңгейін автоматты түрде қолдайды; -
Біріктірілген өлшенетін параметрдің шамасын бір уақытта көрсете және жаза алады. Олар дабыл беру, оқуды қашықтыққа беру, реттеу үшін қосымша құрылғылармен жабдықталған; -
Интегралдау өлшенетін параметрдің лездік мәндерін үздіксіз жинақтайды. Ол үшін олар есептегішпен жабдықталған.