ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 30
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
«Ғ.Даукеев атындағы Алматы энергетика және байланыс университеті»
Коммерциялық емес АҚ
Телекоммуникация және ғарыштық инженерия институты
Ақпараттық жүйелер және киберқауіпсіздік кафедрасы
№5 Зертханалық жұмыс
Пəннің атауы: « Телекоммуникациялардағы ақпараттарды қорғау әдісі»
Тақырыбы: «Классикалық алмастыру шифрларын зерттеу»
Білім беру бағдарламасы: 6В06201 Радиотехника, электроника и телекоммуникации
Орындаған: Медетов Динмухаммед
Тобы: РЭТк 20-7
Қабылдаған: аға оқытушы Адилгажинова С.А.
Алматы, 2023
Мақсаты: Цезарь және Виженер шифрларындағы шифрлау және дешифрлеу процедураларын зерттеу.
Тапсырманы орындау технологиясы:
Тапсырма 1. Цезарь шифры арқылы сөзді шифрлаңыз.
•1. MS Excel қосымшасында орыс алфавитінің нөмірленген таңбаларынан тұратын кітап жасаңыз: бірінші бағанға 0-ден 32-ге дейінгі сандарды, екіншіге - алфавиттік таңбаларды ретімен енгізіңіз, үшіншіде - қайтадан 0-ден бастап нөмірлеңіз. 32. Кітапқа мәтінді әріппен әріппен енгізуге ыңғайлы болу үшін бағандардың енін пішімдеңіз (кішірейтіңіз) (1.37-сурет), бұл тапсырманы жеңілдету үшін көшіру пішімдерін қолдануға болады.
• 2. Нұсқа нөміріне тең кілт мәнін таңдаңыз (1-ден 32-ге дейін).
• 3.Таңдалған кілтпен Цезарь шифрін пайдаланып «тұқымдар» сөзін шифрлаңыз:
• 4. пішімделген аймақтың бірінші жолының ұяшықтарына шифрланған сөзді әріппен енгізу; кестедегі алфавит таңбалары мен енгізілген сөздің таңбалары бір регистрде терілгені маңызды;
1.37 Сурет. «Әліппе» кітабының мазмұны мен пішіміне мысал.
• • төмендегі жолдан VLOOKUP функциясын пайдаланып шифрланған сөздің сандық таңба кодын алыңыз:
• – функцияның бірінші параметрі (Lookup _value) ретінде шифрланған сөздің ағымдағы таңбасы бар ұяшыққа сілтеме тағайындаңыз,
• – екінші бағаннан (2 және 3-бағандар) бастап функцияның екінші параметрі (Кесте) ретінде әліпбиі бар кестеге сілтеме тағайындаңыз, F4 түймесін басу арқылы кестеге сілтеме абсолютті етіп жасаңыз,
• – үшінші параметрдің мәнін (Баған нөмірі) 2-ге орнатыңыз,
• — төртінші параметрдің (Interval_lookup) мәні ретінде «жалған» сөзін енгізіңіз, мысалы =ВLOOKUP(P;$B$1:$C$33;2;FALSE), шифрланған сөздің барлық таңбалары үшін функцияны көшіріңіз ( 1.38-сурет);
Таңбаның сандық кодын есептеу мысалы
* * төмендегі жолда кілттің мәні бар ағымдағы таңбаның алынған кодын 33-модульге қосу арқылы криптограмма таңбасының кодын алыңыз:
* - кілт мәнін енгізіңіз,
* - екінші жолда ШИФРЛАНАТЫН сөздің ағымдағы таңбасының астына қалдық функциясын салыңыз,
* - функцияның бірінші параметрінің (санының) мәні ретінде
шифрланатын таңба коды бар ұяшықтың және кілт мәні бар ұяшықтың қосындысын көрсетіңіз (абсолютті ету үшін кілт мәніне сілтеме),
• - екінші параметр (бөлгіш) 33-ке тең, мысалы
OCTET (F2+F E 3 3; 33), қалыптасқан функцияны көшіріңіз қалдық шифрланатын сөздің барлық таңбалары үшін (сурет. 1.39);
* төмендегі жолда VLOOKUP функциясын пайдаланып, алынған криптограмма кодын символдық көрініске аударыңыз:
* - функцияның бірінші параметрінің мәні ретінде ағымдағы криптограмма коды бар ұяшыққа сілтеме тағайындаңыз,
* - функцияның екінші параметрінің мәні ретінде бірінші бағаннан бастап алфавитпен кестеге сілтеме тағайындаңыз (1 және 2 бағандар), кестеге сілтеме абсолютті етіп жасаңыз,
• - үшінші параметрдің мәні (Баған_ нөмірі) 2-ге тең,
* - төртінші параметрдің мәні ретінде
(Интервал_көру) "өтірік" сөзін енгізіңіз, мысалы,
==VLOOKUP(ханым; Р A 1 1: В$33; 2; өтірік), шифрланған сөздің барлық таңбалары үшін функцияны көшіру (сурет. 1.40) - криптограмма алынды.
4. Онлайн калькуляторды пайдаланып шифрлау нәтижесін тексеріңіз http://planetcalc.ru/1434/.
• * 5. Алынған криптограмма мәтінін қайталанатын таңбаларға бұру арқылы талдаңыз.
2-тапсырма. Цезарь шифры арқылы алынған криптограмманы шешіңіз.
6. Шифрлау кілтінің мәнін және кестеден криптограмманы таңдаңыз. 1.9 нұсқа нөміріне сәйкес (1-ден 32-ге дейін).
7. Таңдалған кілтпен криптограмманы шешіңіз:
o * жол ұяшықтарына криптограмма мәтінін әріппен енгізіңіз
форматталған аймақ; кестедегі алфавит таңбалары мен енгізілген сөз таңбалары бір регистрде терілуі маңызды;
o * төмендегі жолда VLOOKUP функциясын пайдаланып шифрланатын сөз таңбаларының сандық кодын алыңыз;
o * төмендегі жолда шифрланған мәтіннің таңбалар кодын алыңыз, бірақ 33-модульге қалған функциясын пайдаланып алынған ағымдағы криптограмма таңбасының кодынан кілт мәнін алып тастаңыз (сурет. 1.41);