Файл: Формативті баалауды ерекшеліктері, білім сапасын ктерудегі сері.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.12.2023
Просмотров: 41
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Формативті бағалаудың ерекшеліктері, білім сапасын көтерудегі әсері
Қазіргі таңда Қазақстанда әлемдік білім беру кеңістігіне кіруге бағытталған жаңа білім
беру жүйесі құрылуда.Білім беру мазмұны жаңа ақпарат алмасу, ғылым мен нарық
практикасындағы проблеманы шығармашылық түрде білім беру процесінде жеке тұлғаға
бағытталған дағдылармен байытылуда. Педагогиалық технологиялар, жалпы білім беру
деңгейіне барабар ғылымның рөлі артып келеді.
Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы бүгінгі басты міндеттерінің бірі – жас ұрпаққа терең білім беру және білім сапасын көтеру. Сондықтан да осы салада батыл қадамдар жасалып, өзгерістер енгізілуде. Ал, оның негізі жалпы білім беретін мектептердің оқыту үрдісін жақсартуға жаңа технологияларды енгізу болып табылады. Оқу – тәрбие үрдісіне жаңа инновациялық әдіс-тәсілдерді енгізу оқушылардың білімге деген қызығушылығын, талпынысын арттырып өз бетімен ізденуге шығармашылық еңбек етуге жол салады.
«Бағалау» термині «жақын отыру» дегенді білдіретін латын сөзінен шыққаны кездейсоқ емес, себебі бір адам басқа адамның не айтып, не істегенін немесе өзін-өзі бақылау жағдайында өзінің дербес ойлауын, түсінігін және тәртібін мұқият бақылауы бағалаудың негізгі сипаты болып табылады. Жалпы бағалауды түсіну үшін, бүгінгі таңда жаңашыл мұғалім бағалаудың жаңаша жолын құрастыруы тиіс және теориялық біліммен ұштастырылуы жеткілікті дәрежеде болуы керек деп ойлаймын.
Себебі, мұғалімнің зерттеу, бақылау барысында оқушылардың білім деңгейін бір сарында
анықтау оңай іс емес. Оқушы жауабын тек тыңдай бергеннен гөрі, оның жасап жатқан
мағыналы ісін бағалаған маңызды. Әдетте, оқушының белсенділігін ескере отырып баға
қойылады. Жалпы білім білім беруде әр мұғалім көздеген мақсатына қол жеткізу үшін оқыту үдерісін жоспарлап, қолданысқа енгізгенде оқушы жетістіктерін бағалауды басты назарда ұстау керек деп ойлаймын. Себебі, оқыту үшін бағалау сыныптағы оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру жолдарына елеулі әсер етері сөзсіз.
Бағалау – оқу дәлелдері жоспарлы және жүйелі жинақталатын және де оқу сапасы туралы қорытынды қабылдау үшін қолданылатын кез келген қызметті сипаттайтын ұғым. Бұл ұғым екі аспектіні көздейді: оқуды бағалау (суммативті бағалау) және оқу үшін бағалау «формативті бағалау).
Формативті бағалау, оқыту үшін бағалау оқушылардың қай кезеңде, қай бағытта екенін анықтау және одан да зор жетістікке қалай жету керектігін жоспарлау үшін қолданылады.
Суммативті бағалау, оқуды бағалау, керісінше оқушылардың осы кезеңге дейін оқығанын қосып бағалау. Яғни, бөлңм немесе тоқсан аяқталған кезінде қолданылатын бағалау түрі.
Формативті бағалау:
-
Күнделікті тәжірибеде қолданылады (сабақ сайын, күнбе күн) -
Алға басуды қамтамасыз ететін кері байланыс; -
Оқушыға да мұғалімге де қолайлы бағалау формасы; -
Мұғалімге сыныптың үлгерімін қадағалауға көмектеседі; -
Формативті бағалау, қалыптастырушы, ынталандырушы функцияларды атқарады.
Формативті немесе қалыптастырушы бағалаудың көбінесе « оқушының дүниені тануын бағалау және білім беруді жақсарту үшін бағалау» деп атайды, себебі, ол оқушының жеке басының дамуы мен қалыптасуына көмектеседі. Бұл бағалау жүйесі әрбір оқушымен жеке жұмыс жүргізуіне мүмкіндік береді., оқушының материалды меңгермегендігін басынан –ақ байқауына, оқушы білімін диагностикалауына мүмкіндік беріп, мұғалімге оқу үрдісін басқаша ұйымдастыруға көмектеседі, ал оқушыға –өзінің білім алуына деген үлкен жауапкершілікті сезінуін жүктейді.
Формативті бағалау - оқу үдерісіне өзгеріс енгізу мақсатында оқушылардың алға ілгерілеуін бағалау. Ол мұғалімдерге сыныптағы оқушылардың үлгерімін бақылап отыруға мүмкіндік береді.
Баға оқушының кемшіліктерін табу үшін емес,әрі қарай дамуына ықпал ету үшін қойылады. Баға қою бағалаудан туады және де бала келесі балаға баға қоймайды, тек бағалайды.
Өзін өзі бағалау өзін өзі реттеуге жетелейді.Ұпайларды мектеп бағасына айналдыру шкаласы бойынша есептеп көрсетуге болады.
Формативті бағалаудың дәстүрлі бағалау жүйесінің артықшылығына сын көзбен қарайтын болсақ:
Оқушының жетістік деңгейін нақты сипаттайды;
Білімге деген ынтасын арттырады;
Баланың өзіне деген сенімділігі артып, жауапкершілікті сезінеді;
Оқушының өзін - өзі бағалауы дамып, оны тек сабақ барысында ғана емес,кез келген өмірдегі болып жатқан қайшылықтарға өзіндік бағалау жүргізе алатын тұлға қалыптасады.
Формативті бағалаудың ерекшеліктері:
Оқушының күнделікті білім сапасы
Білім алудағы олқылықтарды күнделікті түзету
Оқушылардың қиындық тудыратын сұрақтарын анықтау және жою.
Оқушының бағалаудан алған эмоцияналды негативінің азаюы
Психологиялық жайлы ортаның болуы
Бағалаудың обективтілігі, анықтамалығы және ашықтығы
Өзін- өзі бағалау дағдылары.
Бағалау оқытудың құрамдас бөлігі және қорытындылау сатысы.Формативті бағалауды пайдалану тиімді оқытудың негізі болып табылады. Себебі бағалау оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру жолдарына елеулі әсер етеді.
Бұл үдерістің мақсаты олардың назарын өз жұмысының сапасына аудару және жақсартуға болатын жақтарын талдауға көмектесу болып табылады. Нәтижесінде бұл оқушыларды оқытуды дамытуда жауапкершіліктің жалғыз мұғалімге ғана жүктелмейтіндігін көруге мүмкіндік беріп, мұғалімнің жұмысын жеңілдетуі тиіс.
Бағалау тапсырмаларын құрудың негізгі алгоритмдері
Сабақ барысында форматифті бағалауды жүзеге асыру
Оқу сапасын арттырудағы кері байланыстың тиімділігі
Мен өз сабағымда оқушыларды терең ойлатуға және шығармашылық сипаттағы
тапсырмалар бойынша жұмыс жүргізуге көп көңіл бөлемін. Бағалау оқушы өзiнiң қандай
сатыда тұрғанын, қандай бағытта даму керек және қажеттi деңгейге қалай жету керек екендiгiн анықтау үшiн керек үдерiс. Оқыту үшiн бағалау және оқуды бағалау –бiлiм сапасының нәтижесi, яғни көрсеткiшi Оқыту - мұғалімдердің оқушыларға жасаған сыйы емес, бұл құзіреттіліктер білім алу үшін оқушылардың өздері де оқу үдерісіне белсенді қатысуын талап етеді. Мұғалімдер, өз кезегінде, өзінің сабақ беруіне емес, оқушылардың оқу ептілігін дамытуға назар аударуы тиіс. Осы мақсатта мұғалім оқыту ортасын құру керек. Осы орайда оқушылар арасында өзара түсіністік және ұжымдық қарым-қатынасты орнатып, оқушылардың сенімсіздіктерін жойып, мүмкіндіктерін арттыруға жол ашатын бірден бір тәсіл критериалды бағалау болып табылады.