Файл: Реферат таырыбы Медициналы интроскопияны негізі Орындаан рманбек Ж. 103 Б, Стоматология.docx

ЖОСПАРЫ

1. 
   Кіріспе
   
2. 
   Негізгі бөлім
   

Медициналықинтроскопияғатүсінік;

3.

Ангиография;

4.

Компьютерліктомография;

5.

Магнитті-резонанстытомография;

6.

Флюорография;

7.

Позитронды-эмиссиондытомография;

8.

Ультрадыбыстызерттеуәдісі;

9.

Доплерография;

10. 
    Қорытынды
    
11. 
    Пайдаланған әдебиеттер
    

Кіріспе

Медициналық интроскопия (медициналық көрініске келтіру) — медициналық диагностиканың бір тарауы.Адам ағзасын инвазивті емес зерттеумен айналысады.Физикалық әдістердің көмегімен ішкі құрылымдардың бейнесін алу.. Атап айтқанда,мыналар пайдаланылады: дыбыс толқындары (ең маңыздысы ,ультрадыбыс), әр түрлі толқын ұзындығындағы электромагниттік сәуле шығарулар, тұрақты және айнымалы электромагниттік өріс, радиобелсендіизотоптар шығаратын (радиофармпрепараттар шығаратын).элементар бөлшектер.
Медициналық интроскопияның барлық әдістерін мыадай негізгі топтарға бөлуге болады::



Рентгенологиялық;



Магнитно-резонанстық;



Оптикалық;



Радионуклидтік;



Ультрдыбыстық.

Көрініске келтірудің рентгенологиялық әдістері.
Рентгендік сәуле шығару — электромагниттік толқындар шкаласында ультракүлгін сәуле шығарумен гамма сәуле шығырулардың арасында орналасқан, толқын ұзындығы 10⁻¹⁴ , 10⁻⁸ м. сәйкес келетін электромагниттік толқын. Рентгендік сәулелер мен гамма-сәулелер энергетикалық үлкен аймақпен бірін бірі жауып отырады. Рентген сәулесі мен гамма сәулелері де электромагниттік сәуле шығаруға жатады.Фотон энергиялары өзара эквивалентті.Терминологиялық атауының айырмашылығы:сәулелердің пайда болуының физикалық негізінде жатыр рентгендік сәулелер шығарылады,

---

(атомдардағы немесе еркін электрондардың, ) гамма-сәуле шығару атом ядроларының қозу процестерінің нәтижесі девозбуждения атомных ядер.
Рентгендік сәулелер қатты үдетілген зарядталған бөлшектердің тежелуінен (тежелген сәуле шығару) пайда болады.Сонымен бірге молекулалар мен атомдардағы электрондық қабаттар арасында жоғары энергетикалық өтулер нәтижесінде пайда болуы мүмкін.Екі эффект те рентген түтікшелерінде пайдаланылады: Рентгендік түтікшедегі катодтан шығарылған электрондар анод пен катод арасындағы жоғары кернеулі потенциалдар айырмасы әсерінен үлкен жылдамдыққа дейін үдетіледі де анодпен соқтығысып, тежеледі.Нәтижесінде

анодта рентген сәулелері шығарылады.Бір мезгілде атомның ішкі электрондық қабаттарынан эпектрондар жұлып шығарылады.Электрондық қабаттардағы бос орындарға атомның басқа электрондары орналасады.. Бұл кезде сипаттамалық рентгендік сәулелер шығарылады.Бұл сәулелердің ерекшелігі, анод жасалған материалға және спектрдің энергиясына байланысты.Үдеу ,тежелу нәтижесінде электронның кинетикалық энергиясының бір пайызы ғана рентгендік сәуле шығаруға кетеді.қалған, 99 % энергия жылуға түрленеді..
Рентген cәулелері оптикалық мөлдір емес заттардан өте алады,әр түрлі заттарда жұтылуы бірдей емес.Рентген сәулесінің жұтылуы рентгендік суреттер алуда басты қасиет деп саналады. съёмке. Рентген сәулелерінің интенсивтілігі жұтылу ^{қабатының қалыңдығына байланысты экспоненциальды кемиді: I=I}0<sup>e-

kd</sup>,мұнда d— қабат қалыңдығы, коэффициент k, Z³λ³ шамасына тура

пропорционал Z — элементтің реттік номері, λ — толқын ұзындығы.Осыған қарап,реттік номері жоғары . что в слоях, состоящих из химиялық элементтер қабатында, рентген сәулесінің көп жұтылатынын аңғаруға болады.Мысалы, сүйек рентгенограммасында вское излучение будет поглощаться больше. Так, к примеру, при рентгенограмме костей, содержащих очень много соединений

---

кальций қоспалары көп (Z=20) бөлігі басқа ұлпаларға қарағанда «анық»болып көрінеді.Себебі басқа ұлплардың элементтерінің кальциймен салыстырғанда төмен.Нәтижесінде рентгендік суреттерде сүйектің бейнесі ерекшеленіп көрінеді. (рентген сәулесінің жұтылу эффектісі).

Ангиография. Қан тамырларын контрастылық рентгенологиялық зерттеу әдісі.. Ангиография қан тамырларының функциональдық күйін, , окольдық қан ағысын және патологиялық процестің ұзақтығын қарастырады. Зерттеу тамыр пункциясы (тесу)жолымен және одан әрі қарай катетеризациямен жүргізіледі.(тамырға арнайы катетер енгізу, ол арқылы контрастық зат жіберу, иод препараты,[Z=53]). Қара сан артериясының катетеризацисы көп жүргізіледі.тамырдың барлық әрекеті рентгенотелевиденияның бақылауымен жүзеге асады. (Экранда рентгенконтрастық заттың тамырлардағы циркуляциясы байқалады.). Зерттеу аяқталған соң пункция аймағына бір тәулікке таңғыш қояды.
Ангиография алдында мынадай қарсы көрсеткіштерді болдырмау керек:Йод пен анестезияға аллергияcы ,бүйрек жетіспеушілігін,Гемостаз жүйесінің бұзылуы

,қалқанша без дисфункциясы , венеролгиялық аурулар.
Зерттеу жүргізуден екі апта бұрын спирттік ішімдіктерден бас тарту керек. Бүйректі йодтың көп мөлшерінен қорғау үшін кей кезде зерттеу алдында гидратация (ағзаның сұйықпен қанығуы) жүргізеді.оның ағзадан шығып кетуін жеңілдетеді.Ангиография процедурасы алдында аллергияға қарсы препараттар тағайындалады. Тамақ және су ішуге болмайды.Зерттеуден 30 минут бұрын премедикация жүргізіледі: антигистаминдік препараттарды енгізу аллергиялық реакция диагностикасыторов, анальгетиков. Түйрелген жер маңайында ғы түктерді қырғызып ,алып тастайды.Зерттеу алдында металл заттар мен әшекейлерді алып қою керек ,себебі олар рентген сәулесінің өтуіне бөгет

жасауы мүмкін.,Ангиография процедурасы жүргізілгеннен соң

---

иодтың ағзадан тез шығып кетуін жылдамдату үшін сұйықты көп ішу керек.

1. 
   сурет. Ми тамырларының ангиограммасы
   

Компьютерная томография (КТ). Биологиялық нысанның ішкі құрылысын бүлдірмей қабат бойынша зерттеу әдісі. Биологиялық
нысынның ішкі құрылысын бүлдірмей қабат бойынша зерттеу әдісін 1972 жылы Годфри Хаунсфилд пен Аллан Кормак ұсынған, осы еңбектері үшін олар 1979 жылы Нобель силығын алды.Әдіс рентгендік сәуле шығыарудың тығыздықтары әр түрлі ұлпалардағы әлсіреуін есептеу мен күрделі коьпьютерлік өңдеуге негізделген.
Кез келген рентгендік бейне алу рентген сәулесі өтетін ұлпалар мен мүшелердің тығыздығының әр түрлі болуына негізделген.Қарапайым рентгенографияда рентгендік сурет зерттелетін мүше немесе оның бөлігінің көрінісі болып табылады.Мұнда ұсақ патологиялық құралымдар нашар көрінуі немесе ұлпалардың суперпозициясы (бір қабаттың екіншісіне беттесуінен) салдарынан мүлде көрініс бермеуі мүмкін.. Мұндай бөгеттерді алып тастау үшін медициналық практикаға компьютерлік томография әдістемесі енгізілген.Әдіс ұлпалардың көлденең қабатының оңашаланған бейнесін алуға мүмкіндік береді. Бұл нәтижеге рентгендік сәулелердің жіңішке ағыны бар. рентгендік түтікшені пациент арқылы айналдыру жолымен жетуге болады. Одан кейін арнаулы компьютерлік программаның көмегімен бейнені реконструксациялайды.Диагностика үшін оптимальды,қарапайым рентгенодиагностика мүмкін болмайтын бейне алу ,мүшелерге қатысты анық мағұлымат береді. Күнделікті рентгенографиядан өзгеше түрде қарапайым рентгендік суретті коьпьютерде өңдеуге болады деген пікір қалыптасуы мүмкін.

.Шын мәнінде бұлай болмайды. Рентгендік суретте рентген сәулесі өткен, бір біріне беттесіп қалған мүшелердің "көлеңкесі" ғана көрінеді. рентгеновский луч. Ал компьютерлік томограф дененің белгілі бір тілімінің нақты бейнесін алуға

---

мүмкіндік береді.Бірнеше осындай тілімдердің 1 миллиметр қадаммен "фотографиясын " жасап ,өте сапалы үш өлшемді, көлемдік бейне алады.Ол пациенттің мүшелерінің топографиясының ұсақ түйектерін білу, және аурудың ошақтарының сипатын, локализациясын ,ұзақтығын ,оларды қоршаған

ұлпалармен өзара байланысын көруге мүмкіндік береді. Компьютерлік томографтардың сезімталдығы қарапайым рентгендік аппараттардан бір саты жоғары.Рентгендік суретте рентгендік сәулелердің жұтылу дәрежесі бойынша 10-20%, өзгешелігі болатын ұлпаларды анықтау жеткілікті болса, қазіргі замандық компьютерлік томографтарда бұл көрсеткіш 1-2% құрайды.
Компьютерной томограмманы бірнеше этаппен алуға болады:

1.

Сканирлеу.Сәуленің жіңішке шоғыры денені шеңбер бойымен айнала қозғала отырып оны сканирлейді .Қарама қарсы жақта сәулелерді қабылдайтын датчиктер жүйесі бекітілген.Олар сәулені электр сигналдарына түрлендіреді.

2.

Сигнал жазылуын күшейту. Датчиктерден шыққан сигнал күшейіп, компьютер жадысына түсетін цифрлық кодқа түрленеді.Бұл процесс этот дискретті, яғни бір элементар томограмма алғаннан кейін компьютер сканирлеуші құрылымға берілген бұрышқа бұрылып және келесі томограмманы түсіру үшін сигнал береді.Сәуле шығаушының айналымының соңында компьютер жадысында барлық датчиктерден кеген сигнал тіркелген болып шығады.Барлық қабатты сканирлеу уақыты бас аяғы 3 секундтан артық емес..

3.

Бейненің синтезі мен талдануы. Компьютер нысанның ішкі құрылысын қайтадан көрсетеді.Цифрлық компьютерлік технологияны пайдалану арқылы алынған картинаны оңай масштабқа келтіруге болады, және қабаттың қажет деген бөліктерін тиянақты түрде қарап шығуға , мүшелердің өлшемдерін анықтауға, олардың патологиялық құралулардың санын,өлшемін, сипатын анықтауға көмектеседі.


Компьютерлік томографтар дамуының прогресі детекторлардың санының

---