Файл: І дегей тапсырмалары Сйлемдерді кшіріп жазып, сйлем мшелеріне талда, тиісті сызытармен сыз.doc

Скачать файл
Заказать решение

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 12.12.2023

Просмотров: 103

Скачиваний: 1

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.



Тақырыбы: Жай сөйлем мен құрмалас сөйлем.

І деңгей тапсырмалары:


  1. Екі бағандағы сөйлемдерді салыстыр. Олардың айтылуына,

құрамында, тыныс белгілерінде қандай айырмашылықтар бар екенін

анықта.

Еркін мен Ерлан атқа мінді. Олар қырдан Еркін мен Ерлан атқа мінді де,

қозыларды айдап әкелді. қырдан қозыларды айдап

әкелді.

Көктем келді. Жер-дүние жаңарып Көктем келді де, жер-дүние

сала берді. жаңарып сала берді.
Алматының ауа райы өзгермелі. Алматының ауа райы өзгермелі

Онда жаңбыр да лезде жауа салады. болғандықтан, онда жаңбыр да

лезде жауа салады.

Өз ұлтыңның тарихын білу үлкен Өз ұлтыңның тарихын білу-

парыз. Мұрат қосымша әдебиеттерді үлкен парыз дегендіктен, Мұрат

көп қарайды. қосымша әдебиеттерді көп қа-

райды.
2. Өлеңнен құрмалас сөйлемдерді тап. Әр құрмалас сөйлем неше жай

сөйлемнен тұратынын анықтау.
Күрестің жырын жырлаған,

Халықтың мұңын мұңдаған.

Елі ұйып әнін тыңдаған

Жаяу Мұса - бір бабаң.
3. Жұмбақты оқып, шешуін тап. Жұмбақта сөйлемнің қандай түрлері

кездеседі? Құрмалас сөйлем неше жай сөйлемнен құралған?
Тас тасқа шағылды,

Одан от жағылды.

( Шақпақ тас)

  1. Жаңылтпашты көшіріп жазып, сөйлем түрлерін анықта.


Кесе, кесе талды,

Қолым әбден талды.

Кесе-кесе су ішіп,

Шөлім әзер қанды.

( Ө. Ақыпбеков).

ІІ деңгей тапсырмасы:


  1. Мәтіндегі жай сөйлемді құрмалас сөйлемге айналдырып жаз.

Баяндауыштың жасалуына назар аудар.
Даланың қаңбағы мен топырағын аспанға көтерді. Алыстан үйіріліп бір құйын келе жатты.Айжан оны елең қылмады. Қойын бағып жүре берді.Құйынның күшті діңі Айжан тұрған жерге дөп келді. Баланы шөпшек құрлы көрмеді. Қол – аяғын ербеңдетті. Диірменнің тасындай шыр айналдырды.


  1. Жай сөйлемді құрмалас сөйлемге, құрмалас сөйлемді жай сөйлемге айналдырып жаз. Құрмалас сөйлемдердің бірінші жай сөйлемінің баяндауышын тап.

Сәбіз қызыл түске еніп, оның тамыр-жемісі де мейлінше үлкейді. Алабұғалар тереңдегі бір қуысқа жиналды. Ұйқыға жатты. Қиярды төртке бөл. Ыдысқа рет-ретімен сал. Егер бөкендер құмға қарай беттесе, онда боран болады дей бер. Қорқыт – тоқсан бес жыл жасаған адам. Тарихта аттары сақталған үш ханның тұсында ол бас уәзір қызметін атқарған.


  1. Құрмалас сөйлемдерге тиісті тыныс белгілерін қойып, көшіріп жаз.

Торғай отыр томпиып

Құйрықтары шолтиып

Сауысқаның сақ отыр

Жапалағың тағы отыр
Алтайға қарап асқақтыққа құмарттым

Сауырға қарап сұлулыққа құмарттым

Ертіске қарап тереңдікке құмарттым

Мен жасымнан арманға көп жүк арттым
4. Құрмалас сөйлемдерге тиісті тыныс белгісін қойып, келесі сөйлемді

бас әріптен бастап жаз.
Оқушылар жұмыстарын бітіріп үйлеріне қайтты Ермек далаға шығып жан-жағына қарады түс ортасы ауа жұмысшылар демалып тамақ ішіп тынықты Дидар шыбықты тамырымен қоса жұлып алып ат қып мініп алды да көшемен жүгіре жөнелді аю жыртқыш болғанымен аңды сирек аулайды таңертеңнен кешке дейін орманды кезіп жүріп өзіне қорек іздейді.

  1. Өлеңді жатқа жаз. Тиісті тыныс белгілерін қойып, баяндауыштардың астын сыз.


Көктем.

Келсе көктем сырнайлы

Бұлақ күліп тынбайды

Шуақ төгіп күміс күн

Бұлбұл бақта жырлайды

Қыр құлпырып гүлдейді

Бал арасы гүлейді

Асық ойнап топ бала

Жуырда үйге кірмейді

  1. Логогрифті шеш. Тиісті тыныс белгілерін қой. Сөйлемдегі

сөздердің байланысын көрсет.
Мені жұтсаң қуанып

Тыныс алып тұрасың

Қоссаң алдан бір әріп

Маған суды құясың

Малдарыңды суарып

( Ауа – науа)

Зат есімнің жіктелуі. І деңгей тапсырмалары:

  1. Берілген сөздерді жекеше және көпше түрде жіктеп жаз.



Оқушы, әнші, ұлан.



  1. Сөздерді көшіріп, қай жақта тұрғанын анықта.




    1. Елім, қарлығашы, өмірің.

    2. Ормандары, бөлмелерің, бишілерміз.

    3. Әкімі, қарыңдастарың, дәрігермін.




  1. Сөйлемдерді көшіріп жазып, сөйлем мүшелеріне талда. Баяндауыштардың қандай сөз табынан болып тұрғанын анықта.


Сен шәкіртсің. Ол жұмысшы. Айзат – ұста. Жанар –кезекші.

Алатау – биік тау. Біз өнерді сүйетін халықпыз. Қайрат – талантты

әнші.

Зат есімнің жіктелуі. І деңгей тапсырмалары:

  1. Берілген сөздерді жекеше және көпше түрде жіктеп жаз.



Оқушы, әнші, ұлан.



  1. Сөздерді көшіріп, қай жақта тұрғанын анықта.




    1. Елім, қарлығашы, өмірің.

    2. Ормандары, бөлмелерің, бишілерміз.

    3. Әкімі, қарыңдастарың, дәрігермін.




  1. Сөйлемдерді көшіріп жазып, сөйлем мүшелеріне талда. Баяндауыштардың қандай сөз табынан болып тұрғанын анықта.

Сен шәкіртсің. Ол жұмысшы. Айзат – ұста. Жанар –кезекші.

Алатау – биік тау. Біз өнерді сүйетін халықпыз. Қайрат – талантты

әнші.

Зат есімнің жіктелуі. І деңгей тапсырмалары:

  1. Берілген сөздерді жекеше және көпше түрде жіктеп жаз.



Оқушы, әнші, ұлан.

  1. Сөздерді көшіріп, қай жақта тұрғанын анықта.




    1. Елім, қарлығашы, өмірің.

    2. Ормандары, бөлмелерің, бишілерміз.

    3. Әкімі, қарыңдастарың, дәрігермін.

  1. Сөйлемдерді көшіріп жазып, сөйлем мүшелеріне талда. Баяндауыштардың қандай сөз табынан болып тұрғанын анықта.

Сен шәкіртсің. Ол жұмысшы. Айзат – ұста. Жанар –кезекші.

Алатау – биік тау. Біз өнерді сүйетін халықпыз. Қайрат – талантты

әнші.


ІІ деңгей тапсырмалары:


  1. Көп нүктенің орнына тиісті жіктік жалғауын қойып, сөйлемдерді көшіріп жаз. Жіктік жалғауларының астын сыз.




    1. Мен –қазақ ..., мың өліп, мың тірілген.

    2. Біз еліміздің ертеңіне жауапты келешегі... .

    3. О. Туған жер, сенде өскен балаң ... .

    4. Сен менің қиял- ғажап ертегім... , ертеңім... .

    5. Жас бүлдіршіндер, сендер – аға ұрпақтың сенімін ақтайтын жалын... .

    6. Ғалымдар – ұлттың ақыл – ойының сақтаушы.




  1. Анаграмманы оқып, шешуін тап. Жіктелген зат есімді үш жақта көпше түрде жіктеп жаз.


Қажет сондай құралмын,

Қолыңа жылда мың алдың.

Соңғы екі әріп алмасса,

Баспана болып шығармын.

/ Күрек- күрке/


  1. Өлеңді жатқа жаз. Жіктелген зат есімдерді тауып, 2-ші жақта көпше түрде жікте. Қаһарман сөзінің мағынасын түсіндір.


Армиямыз қаһарман.

Ұлан – байтақ жерімді,

Ұлан – байтақ елімді

Қорғап тұрған сенімді –

Армиямыз қаһарман!

/ Н. Айтов /



  1. Мәтінді түсінік оқы. Жіктелген зат есімдерді теріп жаз. Қай шақта тұрғанын анықта.


Мен – осы өмірімде қуанып та, қайғырып та көрген адаммын. Ал сендер – біздің ізімізді басып келе жатқан жас толқын інісіңдер. Сендер – ертеңгі елдің болашағысыңдар, балалар! Ешқашан да болдым, толдым деп тоқырап қалуға хақыларың жоқ. Біз – көшбастаушымыз., жастар – жалғастырушы. Сол жауапкерщіліктің жүгін көтерердей нарға лайық күш қажет.

Өмір –теңіз, адам сол теңізден өз бағытын анық көре алуы тиіс. Сонда ғана ол өз бақытының да бағдаршысы бола алады.

Смотрите также файлы