Тақырыбы: «Философияның қалыптасуы және дамуы»

 

1. 
   Философияның зерттеу әдістері
   

Философия әдістері өте алуан түрлі болуы мүмкін және олардың жіктелуі философия ғылымының тарихи дамуымен ғана емес, сонымен қатар философияның жекелеген өкілдерінің ғылымның қызметі мен міндеттері туралы көзқарастарымен де анықталады. Философияның зерттеу әдістері:

• 
  Диалектика - ең жалпы тұрақты байланыстар мен қалыптасу, болмыстың дамуы мен таным туралы ілім, сондай-ақ осы ілімге негізделген ойлауды шығармашылықпен танудың әдісі ретінде әрекет етеді. Диалектиканың мәні бірді қарама-қарсылыққа бөлу және олардың қарама-қайшы байланысын зерттеу. Бұл жағдайда жүйенің құрамдас бөліктері арасында олардың динамикасында туындайтын барлық мүмкін болатын байланыстар зерттеледі. Диалектикалық әдіс ғылымды оның барлық жалпы қасиеттерімен, қызметтерімен және қатынастарымен тұтас жүйе ретінде жан-жақты қарастыруға мүмкіндік береді.
  
• 
  Метафизика - диалектикаға қарама-қарсы философиялық әдіс. Метафизика дүниені, оны құрайтын объектілерді, процестерді, құбылыстарды бір-бірімен байланыссыз, бөлек қарастыру керек деп бекітеді. Даму, егер мойындалса, жай ғана сандық өзгерістер, өсу немесе кему, қайталау ретінде қарастырылады.
  
• 
  Софистика - бұл көбінесе жалған немесе дұрыс емес мәлімдемелердің көмегімен осы әдісті пайдаланушыға не пайдалы екенін дәлелдеуге тырысқанда қолданылатын әдісі. Софистиканы кейбір философтар дауларды жеңу үшін, шындықты анықтау үшін емес, өз тезисін «дәлелдеу» үшін кеңінен қолданды.
  
• 
  Догматизм – догмаларға негізделген философиялау әдісі – біржолата берілген, бұлтартпас, абсолютті тұжырымдар. Егер шындық бар болса, онда ол абсолютті және өзгермейді.
  
• 
  Эклектизм - бір текті, қарама-қайшы, кейде бір-бірін жоққа шығаратын ілімдер мен теорияларды жасанды түрде біріктіруге тырысатын әдіс түрі. Кейде эклектизм құбылыстың себебін оның басқа құбылыстармен көптеген қайталама байланыстарында жою әдісі ретінде қолданылады.
  
• 
  Герменевтика – батыс философиясында кең тараған мәтіндердің мағынасын дұрыс оқу және пайдалану әдісі, бұл классикалық емес философияның бір саласы.
  

2. 
   Философияның негізгі бағыттары
   

---

Өркениетті адамзат өзін қоршаған әлемде өзін тануды үйрене салысымен, «ғалам – адам» қатынасының жүйесін теориялық тұрғыдан анықтау қажеттілігі туындады, сондықтан философияның негізгі бағыттары анықталды:

• 
  Материализм
  

Ғаламның негізін материалдық принцип – табиғат, ауа, су, от, атом, алейрон, материя құрайды. Адам – табиғи дамып келе жатқан материяның туындысы. Ол атрибутивті және субстанционалды, сонымен қатар, санаға ие. Бар нәрсенің бәрі рухани құбылыстарға емес, материалдық құндылықтарға негізделген. Адамның бар болуы оның сана-сезімін анықтайды, ал өмір сүру тәсілі оның ойлауының дамуына ықпал етеді.

Материалистер – Демокрит, Гераклит, Ф.Бэкон, Т.Гоббс, Д.Дидро, Л.Фейербах, Ф.Энгельс.

• 
  Идеализм
  

Ғаламның негізі – рухани ұстаным – идея, Құдай, дүниелік ерік, рух. Адам объективті дүниенің емес, белгілі бір рухани принциптің туындысы. Бүкіл объективті дүние объективті (әлемдік рух, Құдай) немесе субъективті (Адам) рухтан, санадан, ақылдан, сезімнен жасалады. Сана болмысты анықтайды. Адамның ойлауы оның өмір жолын анықтайды.

Идеалистер – Платон, Д.Юм, Дж.Беркли, И.Фихте, И.Кант, Г.Гегель, А.Шопенгауэр, Ф.Ницше, Вл. Соловьев, Н.Бердяев, П.Флоренский.

• 
  Дуализм
  

Жеткілікті тұрақты философиялық бағыт, оған сәйкес ғалам екі тәуелсіз принципке негізделген: рухани және материалдық; сана және материя. Олар бір мезгілде, параллель, бір-бірінен тәуелсіз өмір сүреді. Тән рухқа тәуелді емес, рух тәнге тәуелді емес; психика мидың жүйке процестеріне тәуелді емес; ми сананың субстраты емес.

Дуалистер – Р.Декарт, Т.Рибот, В.Вундт, X.Липпс.

• 
  Диалектизм
  

Диалектиканың негізгі қағидасы – ғаламда және адамда барлығы қарама-қарсылықтардың өзара әрекеттесу заңдылықтары бойынша сандық өзгерістердің сапаға ауысуымен, төменнен жоғарыға қарай үдемелі қозғалыспен дамиды. Диалектикада екі философиялық көзқарас бар - материалистік (Гераклит, К. Маркс және т.б.) және идеалистік (Платон, Г. Гегель және т.б.).

Диалектиктер – Платон, Гераклит, Г.Гегель, К.Маркс.

• 
  Гностицизм
  

Бұл бағыттың философтары объективті дүниені тану мүмкіндігін, адам санасының шынайы дүниені адекватты түрде бейнелеу қабілетін мойындады. Гностиктер - Платон, Демокрит, Ф.Бэкон, Д.Дидро, Г.Гегель, К.Маркс.

• 
  Агностицизм
  

Адамның дүниені тану мүмкіндігін жоққа шығарады. Олар дүниенің адам санасында адекватты бейнелену мүмкіндігіне күмән келтірді (не дүние жалпы танылмайды, не дүние өзінің себептері

---

бойынша танылмайды, немесе дүние өзінің мәні бойынша танылмайды).

Агностиктер – Д.Юм, И.Кант, Э.Мах.

3. 
   Философияның негізгі қызметтері
   

Философия рухани қызметтің ерекше түрі ретінде адам қызметінің әртүрлі салаларына тікелей әсер етеді. Осыған байланысты философияның бірқатар қызметтері бар:

• 
  Философияның негізгі және маңызды қызметтерінің бірі дүниетаным болып табылады. Философия адамдардың дүние және оның құрылымы, адам және қоғам туралы, сыртқы әлеммен қарым-қатынас принциптері және ондағы адамның орны туралы түсініктерін қалыптастырады, сол арқылы оның дүниетанымын қалыптастырады.
  
• 
  Философияның іргелі-фундаментальді қызметінің мәні ғылымда да, адамдардың практикалық іс-әрекетінде де қолданылатын шындықтың жалпы түсініктерінің, заңдылықтары мен принциптерінің қалыптасуын ашу болып табылады. Философия объектілерді емес, эмпирикалық шындықты емес, бұл шындықтың қоғамдық санада қалай «өмір сүретінін» зерттейді; ол қоғам мен адам үшін шындықтың мәндерін зерттейді.
  
• 
  Философияның әдіснамалық қызметі танымдық әрекеттің жалпы принциптері мен нормаларын қалыптастырумен сипатталады, сонымен қатар ғылыми білімнің өсуіне және ғылыми жаңалықтардың алғышарттарын жасауға ықпал етеді.
  
• 
  Философияның гносеологиялық қызметі адамның ойлауын қоршаған дүниені тануға және шындықты іздеуге итермелейді. Философиялық таным теориясының арқасында табиғат пен қоғамдық құбылыстардың заңдылықтары ашылып, адам ойлауының ақиқатқа қарай ілгерілеу формалары, оған жетудің жолдары мен тәсілдері, басқа ғылымдардың нәтижелері жинақталады.
  
• 
  Философияның логикалық қызметі тұлғааралық және әлеуметтік-мәдени қарым-қатынаста адамның белгілі бір позициясын қалыптастыруда көрінеді, сонымен қатар адамның ойлау мәдениетін анықтайды. Ол сондай-ақ философиялық әдістің өзін, оның нормативтік принциптерін әзірлеуден, ғылыми білімнің белгілі бір концептуалды және теориялық құрылымдарын негіздеуден тұрады.
  
• 
  Философияның тәрбиелік қызметі адам бойында адамгершілік, адамгершілік және мәдени құндылықтарды қалыптастыруға, өзін-өзі жетілдіруге, өмірлік басымдықтарды құруға және іздеуге бағытталған.
  

---

Смотрите также файлы

• Данное пособие посвящено первому разделу Механика кодификатора егэ по физике. Оно охватывает следующие темы.pdf

• Это натуральные числа, числа противоположные натуральным, и ноль.docx

• зі йытап жатан адам зі йытап жатан адам.pptx

• 5. Решение систем линейных алгебраических уравнений с помощью обратной матрицы. 2.docx

• Показать все связанные файлыррыриывививвмр.docx