ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.01.2024
Просмотров: 40
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Excel – дегі формулалар мен функциялар.
Excel электорндық кестесінің негізгі абзалдығы онда күшті формула және функциялар аппартының барлығы. Excel - де барлық мәліметтерды өңдеу сол аппарат көмегі арқылы жүзеге асырылады. Сіздер сандарды қосуыңыз, азайтуыңыз , бөлуіңіз, көбейтуіңіз , синусты, косинусты, лагорифмді, экспонентаны есептеулеріңіз мүмкін.
Excel электорндық кестесі арифметикалық амалдарды , функциялармен біріктірілген сандар тізбегін немесе ұяшықтар адрестерінен тұратын арифметикалық өрнектерды формула ретінде қабылдайды.
Формула – бұл Excel бағдарламасы орындайтын жазылған есептеулер. Сіз ұяшыққа өрнекті енгізген кезде бағдарлама оны есте сақтап қалады, бірақ ұяшықтың өзінде есептеу нәтижесі ғана көрініс табады.
Формулаларды міндетті түрде “=” теңдік немесе “+” қосу белгісінен бастап жазу керек.
Формулаларды міндетті түрде “=” теңдік немесе “+” қосу белгісінен бастап жазу керек.
Формуланы көру үшін осы орнек орналасқан ұяшықты шерту керек. Формула формулалар жолағында көрініс табады. Формуланы енгізу аяқталған кезде ұяшықта оның өзі емес , осы формула бойынша жүргізілген есептеу нәтижесі көрінеді.
Excel - де өрнектерді есептеу кезінде амалдар мынадай ретпен орындалады:
-
Жақша ішіндегі өрнектер. -
Теріс таңба (мысалы: -2). -
Дәрежеге шығару (мысалы: 2^3). -
Процентті есептеу. -
Көбейту немесе бөлу. -
Қосу немесе алу.
-
Формуланы кірістіру қажет ететін ұяшықты белсенді етіңіз. -
“=” белгісін қойып, формуланы енгізіңіз (мысалы: А5*С5). Енгізу
барысында формула екі орында : ағымдағы ұяшықта және өрнектер жолағында көрініс табады.
-
Деректерді енгізгеннен кейінперенсін немесе өрнектер
жолағындағы Енгізу
пернесін басыңыз Бетте орындалатын есептеулерден ең көп таралғандарынан бірі-ұяшықтар ауқымдарын қосу болып табылады. Ұяшықтар ауқымын ағымдағы қосу (+) амалдағыштарымен бөлінген барлық ұяшықтардың мекен жайларын қамтитын өрнек жасап қосуға болады.
Дәл осындай нәтиже алудың оңайырақ тәсілі – «ҚОСЫНДЫ» жетесін пайдалану.
Excel бағдарламасында ұяшықтар ауқымының жалпы қосындысын есептеп шығаруға мүмкіндік беретін «ҚОСЫНДЫ» жетесін жылдам шығаруға арналған
Өзқосынды (Автосумма) батырмасы
бар. Бір жолдың бойында немесе бір бағанада орналасқан ұяшықтар қосындысын есептеу үшін , ұяшықтардың барлығын бөлектеп алыңыз да , Стандартты құралдар үстеліндегі
Автосумма батырмасын басыңыз. Ұяшықтардың қосындысын есептеу үшін:
-
Қосындысын шығару қажет ұяшықтардың барлығын бөлектеп алыңыз.
2.Стандартты құралдар үстеліндегі
батырмасын басыңыз.3. Нәтижесі осы жолдағы немесе бағанадағы ең жақын тұрған бос ұяшықты Негізгі функциялар:
МИН (ұяшықтар) - ерекшеленген ұяшықтардағы ең кіші (минимум) шаманы табады.
МАКС (ұяшықтар)- ерекшеленген ұяшықтардағы ең үлкен (максимум) шаманы табады.
СРЗНАЧ (ұяшықтар)- аргументтердің арифметикалық орта мәнін есептейді
ЦЕЛОЕ (х) х аргументін ең кіші бүтін санға санға дейін дөңгелектейді. СУММ (ұяшықтар) – көрсетілген тізімнің қосындысын есептейді.
ЕСЛИ (шарт, ақиқат,жалған) - шарт бойынша амалды орындау.
СЧЁТЗ(ұяшықтар) бос емес ұяшықтар санын анықтау.
СЧЁТЕСЛИ(хоналар, шарт) шартқа жауап беретін ұяшықтар санын анықтау.
СЕГОДНЯ - бүгінгі күнді қою.
СТЕПЕНЬ (сан, дәреже) - берілген санды дәрежелеу
ЗНАК(ұяшық) курсатилган хона ичидаги малуматлар ишорасини аниклаш
COS(сан) берілген сандың косинусын анықтау.
SIN(сан) берілген сандың синсын анықтау.
Формулаларда бірқанша ұяшықтар көрсетілгенде олар арасындағы : белгі "ден дейін" мағнасын білдіреді. Соны мен қатар ; белгісі "мен" мағнасын біліреді.
Мысалы:
=СУММ(A1:F11) бұл A1 ден F11 дейін төртбұрыш сомасын табу мағынасын білдіреді.
=СУММ(A11;C15) бұж A11 және C15 ұяшықтардағы сандар сомасын табу мағынасын білдіреді.
Ұяшықтарды тышқан арқылы көргенімізде SHIFT батырмасы арқылы таңдалғандар "ден дейін", CTRL арқылы болса "және " мағынасын білдіреді. Формулаларда тырнақша « » ішінде жазылған мәтіндер өзгерместен экранға шығарылады.
Мысалы:
=ЕСЛИ(А1=5, "Өте жақсы", "Жақсы емес" ) бұл егер А1 ұяшықтағы сан 5 ке тең болса, ол жағдайда формула ұяшығында "Өте жақсы" сөзі жазылады, керісінше "жақсы емес" сөзі жазылу керек екендігін білдіреді.
Осы формула құрудың бірінші қадамында біз формула немесе функцияны таңдауымыз керек. КАТЕГОРИЯ тізімінде қажетті формулалар тобын таңдаймыз:
1. 10 недавно использовавшихся - 10 соңғы орындалған формулалар
2. Полный алфавитный перечень - алфавит бойынша формулалардың толық тізімі.
3. Финансовые - финанстық формулалар тізімі.
4. Дата и время – ауқыт және жыл, ай,күн мен жұыс істейтін формулалар
5. Математические - математик формулалар
6. статистические - статистик формулалар
7. Ссылки и масивы - гиперйулланмалар ва массивлар билан ишлаш формулалар.
8. Работа с базой данных - маълумотлар омбори билан ишлаш формулалар
9. Текстовые - мәтін мен орындалатын формулалар
10. Логические - логикалық формулалар
11. Проверка свойств и значений – ұяшықтар ішіндегі дәректерді тексеретін формулалар.
-
SIN, COS, TAN – тригонометриялық функциялар; -
ASIN, ACOS, ATAN – кері тригонометриялық функциялар; -
МАКС, МИН, СРЗНАЧ – массивтерге қолданылатын функция; -
LN, LOG, LOG10 – натурал, жай ондық логарифмдер; -
КОРЕНЬ – кватрад он түбірді анықтайтын функция; -
ЕСЛИ, И, НЕ, ИЛИ, ЛОЖЬ – логикалық функциялар; -
ЗАМЕНИТЬ, НАЙТИ, КОДСИМВ, ЛЕВСИМВ, ПОВТОР- мәтіндік функциялар.
Бұл тізімді әрі қарай жалғастыра беруге болады, өйткені олардың саны өте
| Таңбалар | Амалдар |
| ^ | Дәрежелеу |
| * | Көбейту |
| / | Бөлу |
| + | Қосу |
| - | Азайту |
| & | Конкатенация |
| = | Теңдік |
| > | Үлкен |
| < | Кіші |
| >= | Үлкен немесе тең |
| <= | Кіші немесе тең |
| # | Тең емес |
\
Формулаларда кез келген амалдардан пайдаланылуы мүмкін (күрделі формулалар да болуы мүмкін).
Мысалдар:
| =“Алма” - & “23А” | Екі мәтінді бір біріне улайды . Нәтіжеде Алма - 23А мәтіні пайда болады. |
| =А1&А21 | А1 және А2 ұяшықтардағы мәліметтерді үлайды. |
| =6^3 | 6 ні 3-дәрежеге көтереді (нәтиже 216) |
| =A1>A2 | Егер А1 ұяшықтағы мәні А2 ұяшықтағы мәнден кіші болса “Истина” , керісінше “Лож” пайда болады |
Амалдардың орындалу тізбегі
| Таңбалар | Амалдар | Приоритет |
| ^ | Дәрежелеу | 1 |
| * | Көбейту | 2 |
| / | Бөлу | 2 |
| + | Қосу | 3 |
| - | Азайту | 3 |
| & | Конкатенация | 4 |
| = | Теңдік | 5 |
| > | Үлкен | 5 |
| < | Кіші | 5 |
Excel бағдарламасында математикалық , финанстық , статистикалық және
логикалық функцияларды ауықымды жиыны ендірілген. Егер кестеге бірнеше сандар енгізілетін болса , Excel бағдарламасы оларды қарапайым арифметикалық ортасын табудан бастап , күрделі тригонометриялық есептеулерді жасауға дейін 300-ден аса тәсілмен өңдей өңдей алады. Excel – де функциялар – бағдарлама жадында сақталып тұрған арнайы формулалар болып табылады. Әрбір функция функцияның аты (мысалы , СУММ т.с.с) мен оның аргументі арқылы өрнектеледі. Аргументтер дегеніміз –нәтиже алу үшін қолданылатын мәліметтер. Функцияның аргументі сілтемелер немесе атау, мәтін немесе сан, уақыт немесе мерзім бола алады. Аргуметтер функция атының оң жағында жай жақшаның ішінде жазылады.
Функциялар есептеулерді ықшамдық күйде жазу үшін қолданылады және
мынадай түрде жазылады:
у=f(x), мұндағы у - функцияны есептеудегі нәтиже, х-аргумент,
f – функция.
Мысалы:
=sin(C7) мұндағы sin – функцияның аты, С7-аргумент (ол сан, мәтін және
т.б.) , сан тұрған ұяшыққа сылтеме болып тұр.
Ұяшықтардың диапазонын қосқан кезде формулаларды өзіміз құраумызға
да болады. , мысалы , сіздің кестеңізде жалпы бағанды есептеу қажет . Ол үшін сіз = D1+D2+D3D+D4+D5+D6+D7 формуласын енгізесіз, тіпті Excel-де дайын функцияларды қолдануға болады. Мысалы, мұнадай үзін формулпның орнына =CУММ (D1:D7) енгізуге болады.
Формуланы есептеу кезінде құрылатын формулаға функцияны енгізуге
көмектесетін Мастер функции ны қолдануға болады. Функциялар деректерді енгізуді жеңілдетіп қана қоймай , сонымен қатар есептелуі қиын арнайы есептеулерді орындайды.
Мастер функции ны шақыру үшін құралдар тақтасындағы Вставить
функцию
батырмасын басу немесе формула жолағындағы Вставить функцию батырмасын басу керек. Сол кезде терезеде Мастер функции диалог терезесі шығады Функция шеберін қолдану. Функция шеберінің Категория тізімінен қажетті функцияны категориясы бойынша таңдап алуға болады. Функциялар тізімінен берілген категория бойынша нақты функция алынады. ОК пернесін шерткеннен кейін, қажетті функцияның аты формулалар жолына енгізіледі. Ал мәтіндік меңзер сол функцияның параметрлері көрсетілген жақшалардың арасына орналасады.
Формулаларды автолтыру. Бұл амал сандарды автотолтыру сияқты жүзеге асырылады. Автоттолтыру кезінде формулалардың басқа ұяшықтарға сілтеменің ерекшеліктері ескеріледі: салыстырмалы сілтемелер сәйкесінше көшірменің салыстырмалы орналасуына байланысты өзгереді. Ал абсолют сілтемелер өзгермей сол қалпында қалады. Мысалы: үшінші С Бағанында мәні А және В бағандарының сәйкес ұяшықтардағы мәндерінің қосындысына тең формула есептелсін. С1 ұяшығында =A1+B1 формуласын енгіземіз, осы формаланы автотолтыру әдісімен үшінші бағанның барллық ұяшықтарына көшіреміз.
Автотолтыру кезіндегі сілтемелердің жаңару ережелері келесі кестеде көрсетілген:
| Бастапқы ұяшықтардағы сілтеме | Келесі ұяшықтағы сілтеме | |
| Оңға толтыру кезінде | Төмен толтыру кезінде | |
| А1 (салыстырмалы) | В1 | А2 |
| $А1 (бағана бойынша абсоллют) | $А1 | $А2 |
| А$1 (жол бойынша абсолют) | В$1 | А$1 |
| $А$1 (абсолют) | $А$1 | $А$1 |