Файл: Xимия Нсаулы Контекстті мият оып, берілен тапсырмаларды дрыс жауабын берііз.docx

^Xимия

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілен тапсырмалардың дұрыс жауабын беріңіз.

Фосфор – жер қыртысында ең көп тараған элементтердің бірі. Оның мөлшері жер массасының 0,08 – 0,09% құрайды. Азоттан айырмашылығы фосфор табиғатта бос күйінде кездеспейді, себебі, фосфордың химиялық белсенділігі әлдеқайда жоғары. Фосфордың сутекті қосылысы – фосфин РН₃ белгілі. Ол аммиакқа ұқсас, бірақ тұрақсыз зат. Фосфин – түссіз, ауада өздігінен тұтанатын, шіріген балық иісті, улы зат.

1. 
   Фосфиннің жану теңдеуінде қойылатын барлық коэффициентттер саны.
   

А) 12

2. 
   10
   
3. 
   11
   
4. 
   13
   
5. 
   15
   

2. 
   Қызыл фосфор - сіріңке өндірісінің шикізаты. Оны шыны ұнтағы және желіммен араластырып, қорапшаның бүйір бетіне жағады. Құрамында калий хлораты КСІО₃ және күкірті бар сіріңкенің басын фосфорға үйкегенде, сіріңке тұтанады.
   

6Р + 5КСІО₃ → 5КСІ +3Р₂О₅

3 моль фосфор калий хлоратымен әрекеттескенде түзілетін фосфор (V) оксидінің (қ.ж) көлемі?

А) 11,2л B) 22,4л

C) 33,6л

D) 22,6л

E) 67,6л

3. 
   Екі валентті металдың 0,72 грамы фосформен әрекеттескенде 1,34 г металл фосфиді түзілді. Қандай металл реакцияға қатысты?
   

А) Fe

2. 
   Cu
   
3. 
   Zn
   
4. 
   Мg
   
5. 
   Са
   

4. 
   Күміс нитраты РО₄ ^3- ортофосфат-ионына сапалық реактив болады.Түзілген тұнбаның түсі
   

А) ақ

2. 
   сары
   
3. 
   көк
   
4. 
   қара
   
5. 
   жасыл
   

Химия

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілен тапсырмалардың дұрыс жауабын беріңіз.

Химиялық байланыс — молекуладағы атомдарды бір-біріне байланыстырып ұстап тұратын күш. Атомдардың өзара байланысуы көп жағдайда сыртқы электрон деңгейінің қатысуымен жүзеге асады. Химиялық байланыс түзу барысында атомдар өздерінің сыртқы электрондық қабатын аяқтауға тырысады. Ковалентті химиялық байланыста — әрекеттесуші атомдарға ортақ электрондар жұбы пайда болып, олардың санына қарай бір немесе бірнеше еселенген байланыстар түзіледі. Ковалентті химиялық байланыстар электрон жұбының атомдардың арасында орналасуына қарай полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.

1. 
   Полюсті ковалентті байланысы бар қосылысты көрсетіңіз:
   

A) N ₂

---

B) SO₃

C) O₂

D) H ₂

E) Cl₂

2. 
   Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс қалай аталады?
   
   1. 
      иондық
      
   2. 
      ковалентті
      
   3. 
      сутектік
      
   4. 
      металдық
      

Е) атомдық

3. 
   Полюсті ковалентті байланыс түзеді А) алюминий
   

B) натрий оксиді С) аммиак

4. 
   ас тұзы
   
5. 
   сутек газы
   

4. 
   Иондық байланысы бар қосылыстардың қатарын көрсетіңіз
   

1. 
   NaF; CaF_{2 ;} Na₂SO₄
   
2. 
   N_2, Na₂S, HF
   
3. 
   K₂SO₄, O₂
   
4. 
   Cl₂; NaNO₃; Fe
   
5. 
   KCl; MgCl ; F₂
   

қойылатын коэффициенті А) 1

2. 
   2
   
3. 
   3
   
4. 
   4
   
5. 
   5
   

1. 
   Тотығу процесі ^А) Сu^2  Cu⁰
   

2. 
   Fe^2  Fe^3
   
3. 
   S^2  S⁰
   

D) <sup>С 4  C 2

E)</sup> B^3  B⁰


Азот
Бос күйінде азот молекуласы екі атомнан N₂ тұрады. Әр атомның сыртқы 2р- қабатындағы үш электроны жұптасып, үш байланыс түзеді.Азот жер атмосферасының басты құрам бөлігі.Азот - түссіз, иіссіз, суда аз еритін,

ауадан аздап жеңіл газ. Қатты күйінде молекулалық кристалл торын түзеді, сондықтан балқу және қайнау температуралары төмен.

Табиғатта найзағайлы жаңбырда пайда болатын атмосфералық разряд әсерінен азот оттекпен әрекеттеседі. Азот сутекпен кәдімгі жағдайда қосылмайды,ерекше жағдайларда азот сутекпен әрекеттесіп, аммиак түзеді: Азоттың өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіндегі маңызы өте зор, өйткені ол нәруыздар құрамына кіреді. Азоттың қосылыстары бояу өндірісінде, синтетикалық талшықтар алуда, минералды тыңайтқыштар және қопарылғыш заттар алу өндірістерінде пайдаланылады.

1. 
   Бір литр суда 700 л аммиак (қ.ж) ерітті. Алынған ерітіндінің проценттік концентрациясы неге тең?
   

A) 54,7%

B) 44,7%

C) 24,7%

D) 34,7%

E) 64,7%

2. 
   Найзағай кезінде 33,6 л (қ.ж) азоттан түзілетін азот монооксидінің зат мөлшері (моль)
   

1. 
   3 моль
   
2. 
   0,3моль
   
3. 
   0,03 моль
   
4. 
   30 моль
   
5. 
   0,4моль
   

---

3. 
   Аммиак катализатор қатысында оттекте жанғандағы реакция теңдеуінде тотықтырғышқа қойылатын коэффициент
   
   1. 
      3
      
   2. 
      4
      
   3. 
      5
      
   4. 
      2
      
   5. 
      6
      
4. 
   126 г азот қышқылын алу үшін қажетті азот диоксидінің көлемі (қ.ж; л) мен оттегінің зат мөлшері (моль)
   

A) 22,4 л; 0,7 моль

B) 44,8 л; 0,5 моль

C) 11,2 л; 0,6 моль

D) 25,1л; 0,3 моль

E) 33,6 л; 0,4моль

Химия

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз.

Күкірт

Күкірт – сары түсті қатты зат, суда іс жүзінде ерімейді және өзіне суды жұқтырмайды. Аздап бензинде, спиртте, әсіресе, күкірткөміртекте жақсы ериді. Күкірт электр тогы мен жылуды өте нашар өткізеді.

Күкірт балқығанда тез қозғалғыш сары сұйыққа айналады. Қара-қоңыр түсті бу түзе отырып, 444,6⁰ С-де балқиды. Егер қайнап тұрған күкіртті жіңішке ағынмен суық суға құйсақ, резеңке сияқты созылғыш, жұмсақ, иілімді күкірт түзіледі. Күкірттің бірнеше аллотропиялық түр өзгерістері бар, мысалы, кристалдық және пластикалық күкірт. Күкірт – белсенділігі біршама жоғары типтік бейметалл. Әсіресе, қыздырғанда барлық дерлік заттармен (О₂,N₂, I₂, Au, Pt және инертті газдардан басқа) оңай әрекеттеседі. Күкірт химиялық реакцияларда тотықтырғыш та, тотықсыздандырғыш та бола алады. Бұл – күкіртпен әрекеттесетін заттың тотығу-тотықсыздану қасиеттеріне байланысты.

1. 
   Күкіртке тән қасиет
   

А) ауада өздігінен тұтанатын кристалл В) сары түсті, суда еритін бейметалл С) күміс түстес жеңіл металл

4. 
   өзіне тән иісі бар, ұшқыш зат
   
5. 
   сары түсті, суда ерімейтін бейметалл
   

2. 
   Нәтижесінде күкірт түзілетінреакция
   
   1. 
      Na₂S + O₂ →
      
   2. 
      H₂S + O_{2 (артық}) →
      

^C)H₂^{S + O}₂(жеткіліксіз) ^→

D)K₂S + HCl →

E)FeS₂ + O₂ →

3. 
   Күкірт (VІ) оксидіндегі күкірттің массалық үлесі:
   

A) 30 %

B) 10 %

C) 50 %

D) 20 %

E) 40 %

4. 
   Реакция нәтижесінде күкірт тотықсыздандырғыш болатын реакция үрдісі:
   
   1. 
      C + S →
      
   2. 
      Ca + S →
      
   3. 
      Cu + S →
      
   4. 
      P + S →
      
   5. 
      S + O₂ →
      

Көміртек

Көміртек периодтық жүйенің 2-периодында орналасқан, реттік нөмірі 6, салыстырмалы атомдық массасы 12,04. Оның атомының электрондық құрылысы 1s

---

²2s²2p². Оған -4, +2, +4 тотығу дәрежелері тән.

Көміртектің алмаз, графит, карбин, фуллерен сияқты аллотропиялық өзгерістері белгілі.Қалыпты жағдайда көміртек инертті болғанымен, жоғары температурада әр түрлі заттармен реакцияға түседі.

Химиялық реакцияларда көміртек тотықсыздандырғыш та, тотықтырғыш та қасиет көрсетеді.

1. 
   Көміртек шала жанғанда түзілетін,адам өміріне қауіпті қосылыс
   

1. 
   иіс газы
   
2. 
   көмірқышқыл газы
   
3. 
   метан
   
4. 
   аммиак
   
5. 
   карбин
   

2. 
   Көміртектің массалық үлесі 75%,сутектің массалық үлесі 25 % болатын көміртектің сутекті қосылысының формуласы мен атауы
   

1. 
   C₂ H₆
   
2. 
   CH₄
   
3. 
   C₃ H₈
   
4. 
   C₅ H₁₀
   
5. 
   C₄ H₁₀
   

3. 
   Көміртектің аллотропиялық түрөзгерісі
   

1. 
   оттек
   
2. 
   қызыл фосфор
   
3. 
   графит
   
4. 
   озон
   
5. 
   ақ фосфор
   

4.30 г көмір жанғанда көлемі 44,8 л (қ.ж.) көміртек (IV) оксиді түзіледі. Көмірдегі көміртектің массалық үлесін есептеңдер.

A) 90%

B) 80%

C) 70%

D) 87%

E) 96%

Химия

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілен тапсырмалардың дұрыс жауабын беріңіз.

Тотығу- тотықсыздану реакциялары №2

Тотығу- тотықсыздану реакциялары- ең кең таралған реакциялар.Табиғатта, техникада олар маңызды рөл атқарады әрі тіршіліктің негізі болып табылады. Тыныс алу, тірі организмдердегі зат алмасу, заттардың шіруі, ашуы, фотосинтез процестері тотығу- тотықсыздану процестерімен тығыз байланысты. Отын жанғанда, шойын болат өндіргенде және т.б құбылыстарда тотығу-тотықсыздану процестері жүреді. Олардың көмегімен көптеген бағалы заттар алынады және элементтердің табиғаттағы айналымы жүреді.

2. 
   Тотығу–тотықсыздану реакциясы
   

А) 4K  O₂  2K₂O

2. 
   P₂ O₅  H ₂ O  H₃ PO₄
   
3. 
   CaO H₂O Ca(OH)₂
   
4. 
   HCI  AgNO₃  AgCI  HNO₃
   
5. 
   SO₂  H₂O H₂ SO₃
   

---

3. 
   ^{Тотығу дәрежесі} N ^3  N ^{0 өзгеретін реакция}
   

А) N₂  O₂  2NO

B) 4NH ₃  3O₂  2N₂  6H ₂O

C) NH ₃  H ₂O  NH ₄OH

D) 4NH ₃  5O₂  4NO  6H ₂O

E) N₂  2O₂  2NO₂

Азот

Бос күйінде азот молекуласы екі атомнан N₂ тұрады. Әр атомның сыртқы 2р- қабатындағы үш электроны жұптасып, үш байланыс түзеді.Азот жер атмосферасының басты құрам бөлігі.Азот - түссіз, иіссіз, суда аз еритінауадан аздап жеңіл газ. Қатты күйінде молекулалық кристалл торын түзеді, сондықтан балқу және қайнау температуралары төмен.

Табиғатта найзағайлы жаңбырда пайда болатын атмосфералық разряд әсерінен азот оттекпен әрекеттеседі. Азот сутекпен кәдімгі жағдайда қосылмайды,ерекше жағдайларда азот сутекпен әрекеттесіп, аммиак түзеді: Азоттың өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіндегі маңызы өте зор, өйткені ол нәруыздар құрамына кіреді. Азоттың қосылыстары бояу өндірісінде, синтетикалық талшықтар алуда, минералды тыңайтқыштар және қопарылғыш заттар алу өндірістерінде пайдаланылады.

5. 
   Бір литр суда 700 л аммиак (қ.ж) ерітті. Алынған ерітіндінің проценттік концентрациясы неге тең?
   

A) 54,7%

B) 44,7%

C) 24,7%

D) 34,7%

E) 64,7%

6. 
   Найзағай кезінде 33,6 л (қ.ж) азоттан түзілетін азот монооксидінің зат мөлшері (моль)
   

6. 
   3 моль
   
7. 
   0,3моль
   
8. 
   0,03 моль
   
9. 
   30 моль
   
10. 
    0,4моль
    

---