ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 10.01.2024
Просмотров: 244
Скачиваний: 11
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
 | «С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ НАО «КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА» | ||
| Ақпараттық коммуникациялық технологиялар кафедрасы | Әдістемелік нұсқау | Редакциясы: 1 | |
| бетттің беті | |||
№11 тақырып. Киберқауіпсіздік. Ақпаратты қорғаудың әдістері мен құралдары
Мақсаты: Әр түрлі қызмет түрлері мен салаларындағы бизнес құрылымдарының ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері кешенін зерттеу, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін және құнды және құнды ақпаратты қорғау жүйесінің құрылымын құрайтын құқықтық, ұйымдастырушылық, техникалық және технологиялық процестерді құру, жұмыс істеу және жетілдіру. кәсіпкерлердің зияткерлік меншігін және қауіпсіздігін қорғау саласындағы құпия ақпарат, олардың ақпараттық ресурстары. Мәліметтердің тұтастығын немесе құпиялылығын бұзудан, сондай-ақ олардың тұтынушыларға қолжетімсіздігінен туындаған шығындарды азайту. Криптология және шифрлаудың негізгі түсініктерін үйреніңіз.
Оқытудың міндеті: Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің теориялық, практикалық және әдістемелік мәселелерін меңгеру және іскерлік ақпаратты оның пайда болу, өңдеу, пайдалану және сақтау процесінде әртүрлі объективті және субъективті қауіптерден қорғаудың жүйелік біріктірілген әдістерін меңгеру. Криптографиялық мәліметтерді түрлендіру әдістері.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Ақпараттық қауіпсіздік.
2. Қауіп түрлері және ақпараттық қауіпсіздік.
3. Вирусқа қарсы бағдарламалар.
4. Вирустың түрлері.
5. Ақпаратты қорғаудың әдістері мен құралдары.
| Tasks: # | Практикалық дағдылар | Бағалау mах 74 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Толық жауап | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 | а) 11,2,5,7,9,3,1,4,8,10,6,12 кілтінің көмегімен «КРИПТОГРАФИЯ» сөзін шифрлеңіз. ә) 2, 5, 7, 9, 3, 1, 4, 8, 10, 6 кілтінің көмегімен «ҚҰПИЯЛЫЛЫҚ» сөзін шифрлеңіз. | 2 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2 | а) 3*9 өлшемді кестенің көмегімен «АППАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛІК ҚҰРАЛДАР» мәтінін шифрлеңіз. ә) «ШИФРЛЕУ АЛГОРИТМІ» мәтінін «ШИФР» кілтінің көмегімен жасырыңыз. | 2 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3 | а) 8,5,9,12,14,17,20,2,6,11,15,18,21,3,7,16,19,10,13,4,1 кілтінің көмегімен «OTFNOAOAYIRTNF_MI_FES» мәтінін ашып жазыңыз. ә) 11,5,6,7,3,2,8,1,4,9,10 кілтінің көмегімен “NRМАFNТIОIO” мәтінін ашып жазыңыз. б) 11, 8, 4, 2, 9, 10, 13, 7, 6, 15, 3, 12, 14, 1, 5 кілтінің көмегімен «YRPO_STETMMSECU» мәтінін ашып жазыңыз. | 3 2 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4 | а) «NUMBER» кілтінің көмегімен «I_SBACIIFDENN_OTI_» мәтінін ашып жазыңыз. ә) «CODE» кілтінің көмегімен «SMYMEITRCR_CYOPTSTYSE_MS» мәтінін ашып жазыңыз. б) «CODE» кілтінің көмегімен «Cryptanalysis» мәтінін жасырыңыз. | 3 2 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 5 | Шифрдың транспозициясы. «Шифрларды бұзу әдістері» деген сөз тіркесін 4- натурал санды таңдау арқылы шифрлаңыз. | 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 6 | Цезарь шифрының көмегімен келесі мәтінді анықтаңыз «SUDFWLFDO VNLOOV» | 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 7 | Ришелье трафареті. 10*11 (бағандар саны*жолдар саны) тіктөртбұрышты пайдаланып, трафаретті келесі позицияларды пайдаланып орналастырыңыз: (5,1), (8,1), (5,2), (8,2), (9,2), (5,3), (1,4), (6,4), (7,4), (8,5), (3,6), (5,7), (1,8), (5,9), (2,10), (5,10), (9,10), (2,11), (7,11), (4,3), (2,1), (2,2), (1,1),(4,1) (9,1), (9,11), (6,2), (7,2), (2,5), (8,9), (4,8), (10,2), (9,5), (9,4), (6,9), (10,7), (1,7), (3,8), (8,10), (2,8), (10,10). Нәтижесінде: Ришелье трафаретін пайдаланып мәтінді анықтаңыз! 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1-сурет. Мысал. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
| 6 3 0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 8 | Цезарь шифрі:  Бастапқы әліби: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Шифрленген: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Осы әдісті пайдаланып келесі (а,ә,б – ашып жазыңыз, в,г,ғ – жасырыңыз) a) DQWLYLUXV_SURJUDP ә) FKCLOJXQFLK б) MLIVYFRP_PNRXOB в) RANDOM ACCESS MEMORY г) INTERNET ADDRESS ғ) WORLD WIDE WEB | 12 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 9 | Полибия шаршысы келесі түрге ие болады:
Оның көмегімен келеі сөздерді жасырыңыз: "СИНДРОМ", "СИМПТОМ", "ДОПИНГ", "ДИАГНОЗ", "АНАЛИЗ", "АМНЕЗИЯ", "ГИПНОЗ", "ВИРУС", "НЕВРОЗ", "СТРЕСС", "РЕФЛЕКС", "ТЕРАПИЯ", "ФЕРМЕНТ". | 12 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 10 | Полибия шаршысы 4-тен 4-ке дейінгі шаршыға (өлшемдері әртүрлі болуы мүмкін) 1-ден 16-ға дейінгі сандарды енгізіңіз. Тапсырма: "SAEHNMEG_INTRDOL" жеке мәтіні орнатылды. Бұл мәтіннің кілті - Сиқырлы шаршы кесте. Сіздің міндетіңіз - жолдардағы, бағандардағы және толық диагональдардағы сандардың қосындысы бірдей санға - 34-ке тең болатындай етіп кестеге ұяшықтарды толықтырыңыз.
Барлық кесте нөмірлерін (кілт) тапқаннан кейін оған жабық мәтінді көлденең орналастырып, әрбір ұяшыққа бір әріпті орналастырыңыз. Сандардың реті бойынша ашық мәтінді анықтайсыз!!! | 10 |
Қосымша тапсырма***
| Бағалау парағы (макс балл – 11) | ||
| «Құжаттар\Студенттік жұмыстар» ішінде өз тобыңыздың аты мен атыңыздың астына қалта жасаңыз. Ағымдағы қалтада .doc, .exe, .ppt, .jpg, .mp3 пішімдері бар файлдарды жасаңыз. Әрбір файл сіз туралы ақпаратты қамтуы керек. Мысалы, өмірбаян. Жұмыс үстеліндегі таңбаша көмегімен Kryptel бағдарламасын пайдаланып барлық файлдарды шифрлаңыз. Нәтижені мұғалімге көрсетіңіз, содан кейін транскрипциялаңыз. Соңында, сіз жасаған бастапқы қалтаны шифрлаңыз | ||
| Толық жауап -11 | Толық емес жауап - 6 | Дұрыс емес жауап -0 |
СОӨЖ тапсырмасы:
| | Тапсырмалар |
| 1 | Шифр қозғалысы. «Статистикалық талдау» ашық мәтінін келесі «Кітап» кілтімен шифрлаңыз. |
| 2 | «Аты-жөні» ашық мәтінін келесі «Топ» кілтімен шифрлаңыз. |
| 3 | «Артериялық қысым» ашық мәтінін келесі 17,10,1,7,12,9,15,3,14,8,16,5,2,13,4,11,6 кілттерімен шифрлаңыз. |
| 4 | «STATISTICAL ANALYSIS» ашық мәтінін келесі «31425» кілтімен шифрлаңыз |
СӨЖ тапсырмасы: Презентация тақырыбы «Вирусқа қарсы бағдарламалар» (тақырыпты қорғау және тапсыру уақыты 13-ші апта)
Презентацияны бағалау критерийі
| № р/с | Бағалау Критерийлері | Деңгей, балл бойынша бағалау | |||
| Өте жақсы | Жақсы | Түзетуді қажет етді | Қанағаттанар- лықсыз | ||
| 1 | Презентацияның тақырыбы бар мұқаба беттің болуы, презентация жоспары, слайдтардыңқажетті санының болуы, қолданылған әдебиеттер | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 2 | Презентацияның тақырыпқа және қойылған міндеттерге сай болуы | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 3 | Слайдтар ретінің логикалық тұрғыдан дұрыс орналасуы | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 4 | Материалды баяндау стилі (жүйелілігі, нақты тұжырымдалуы, құрылымдылығы) | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 5 | Қажеті көлемдегі заманауи ақпарат көздерінің болуы | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 6 | Материалды мазмұндау, нақты және анық тұжырымдай алу қабілеттілгі | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 7 | Презентация материалындағы бағыттылық деңгейі. Анық, сауатты және реттілігімен баяндай алуы | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 8 | Слайдтың жеке элементтеріне анимация қолдану. Келесі слайдқа көшу барысында арнайы эффект қосу | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 9 | Слайдқа дизайн қосу | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| 10 | Гиперсілтеме қосу | 10 | 5 | 2.5 | 0 |
| Барлығы: | 100 | 50 | 25 | 0 | |
Әдебиеттер:
-
"Information and communication technologies" коллектив авторов: Шыныбеков Д.А., Ускенбаева Р.К., Сербин В.В., Дузбаев Н.Т., Молдагулова А.Н., Дуйсебекова К.С., Сатыбалдиева Р.Ж., Хасенова Г.И., Урмашев Б.,Первое издание Алматы, 2017г., (2 часть) стр. 295-328. -
https://rb.ru/longread/cybersecurity-today/