Файл: Сульфаттау жне сульфирлеу процестері Сульфохлорлау арылы алкилсульфонаттарды алу.ppt

Сульфаттау және сульфирлеу процестері Сульфохлорлау арқылы алкилсульфонаттарды алу

• Сульфирлеу - деп сульфотоптарды органикалық қосылыс молекулаларына енгізу процесін айтамыз
• Көбінесе сульфирлеуді сульфотоптар арқылы органикалық қосылыстағы сутегі

атомын ығыстыру деп түсінеді

• С-, N- и О-сульфирлеу болып ажыратылады. Соңғысың сульфаттау-(SO4H) деп атайды
• Сульфирлеу үшін субстрат бірінші кезекте хош иісті және гетероатомды қосылыстар және олардың туындылары болып табылады. Әдетте заттар алифаттық және қаннықан сериясын пайдаланылған. Олардың арасында, Сульфо БАЗ синтездеу ең жоғарғы құндылығы полисахаридтер және стероидтар болып табылады.
• Сульфирленген агенттер болып саналады концентрленген күкірт қышқылы , олеум, хлорсульфонды қышқыл, күкірт ангидриді және оның қосылыстары және басқа да заттар

Ароматты қосылыстарды сульфирлеудің мақсатты өнімі сульфон қышқылдары болып табылады

Сульфоқышқылдар (ароматикалық және алифаттық) деп атайды. Олар әдетте,қатты гигроскопиялық кристалдық зат болып табылады , суда жақсы ериді Ароматты сульфоқышқылдар күші бойынша минералға жақын. Сұйылтылған су ерітінділерінде іс жүзінде толығымен диссосацияланған

Свойства Серной кислоты(H2SO4)

• Сусыз күкірт қышқылы - +10,4оС балқиды, + 296оС азеотропты қоспа пайда болғанша қайнайды.Бөлме температурасында,сутекті байланыстар есебінен пайда болған полимер болып табылады температура көтерілген сәтте молекулалары бұзылады
• 100% сұйық күкірт қышқылы является иондаушы еріткіш болып табылады, бірақ та, оның өзіндік ионизациясы болмашы және де төмендегі теңдеуге сәйкес келеді:
• Күкірт қышқылы Н2О және SO3 пен барлық қатынаста араласады. Сумен күкірт қышқылы мынадай балқу температуралы гидраттар түзеді: H2SO4.Н2О (tпл = +8,5оС), H2SO4.2Н2О (tпл = -39оС), H2SO4.4Н2О (tпл = -28оС). Сулы ерітінділерде толығымен диссосацияланған
• Күкірт қышқылымен өнеркәсіптік бағытта сульфирлеуде, көбінесе 92-93%-дық және 98-100%-дық күкірт қышқылын пайдаланады. Концентрленген H2SO4 является өте күшті тотықтырғыш болып табылады, әсіресе қыздырғанда

+

Получение олеума

Серный ангидрид

Серная кислота

Олеум

Бензолды буда үздіксіз сульфирлеудің технологиялық схемасы

• Алкилсульфонаттарды күкіртті ангидридті алкандардың әсерімен және радикалдық реакция жағдайында хлормен алады:

Реакцияның механизмі көбіне радикалды галогендеу механизміне ұқсас

• Шикізат – радикалды реакцияларға ингибирлік әсер ететін түрлі қоспалардан түбегейлі тазартылуы тиіс. Алкендер және ароматтық қосылыстар радикалдық сульфохлорлау жағдайында жүргізгенде мүмкіндігінше хлорланады, сондықтан олардың қоспасы,шикізатқа берілмейді

---

• Сульфохлорлау технологиясы,хлорлау технологиясымен ұқсас. Реакцияны, фотохимиялық хлорлаудағы хлорлаушы құрылғысына ұқсас мезгілді немесе үздіксіз тәсілмен жүргізеді.Алкилсульфонат сульфохлоридтерді сілті ерітіндісімен өңдейді

Пайда болған сульфонаттар және натрий хлориді ерітіндіге өтеді. Ерітіндіні NaCl-дан тазартуды спиртпен сұйылтып жүргізуге болады.Сульфонаттың сулы-сілтілі ерітіндісін буландырады.

• Алифаттық сульфохлоридтер реакция жүруіне қабілетті зат болып саналады және бағалы өнімдерді синтездеу үшін қолданылады, мысалы:

Қорытынды

Қорытынды

Мұнай және Газ- өте құнды қазбалы энергия көзі ,олар әр түрлі отындар алудың және химиялық синтездің бірден-бір шикізаттары болып саналады.

Қазіргі кезде олардың экономикалық маңызы өте зор.Мұнай мен газ өнімдері шаруашылықта,өндірістің барлық түрінде қорғаныс және азаматтық үй құрылыстарында,ауыл шаруашылығында,энергетикада,космонавтикада,атом электр станциясында,үй шаруашылығында және т.б. салаларда кең қолданылуда Мұнайды алғашқы және қайтара өңдеу процестерінен алынған мөлдір дистилляттар –бензиндер,керосиндер,дизель фракциялары көп жағдайда тауарлы өнім сапасына сәйкес келе бермейді ,себебі олардың құрамында пайдалану қасиетін төмендететін компоненттер болады.

Осы компоненттерді бөлу үшін мұнай фракцияларын тазалайды

---